AKAIDI dhe KELAMI - El-Hikmeh

AKAIDI dhe KELAMI - El-Hikmeh AKAIDI dhe KELAMI - El-Hikmeh

el.hikmeh.net
from el.hikmeh.net More from this publisher
13.07.2015 Views

të bëhet përmes njohjes së argumenteve racionale mbi ekzistencën dhe njësinë e Zotit. Ajetetkur’anore dhe hadithet përbëjnë veçanërisht një burim të pasur për këto argumente.Sipas akaidit islam, Allahu është një dhe i vetëm. Ndërkaq, njësia e Allahut nuk ështënumerike sepse numri ndahet, përpjesëtohet e shumëfishohet. Kurse Allahu s’ka të bëjë me cilësitë tilla. Të qenët e Allahut një dhe i vetëm është te individualiteti i Tij, te atributet, emrat dheaktet e Tij, te të qenët Zot, te pangjashmëria e sundimit të Tij. Ndërsa në suren “Ihlas”(principialiteti) pohohet se Allahu është një i vetëm, se është i përplotësuar dhe ivetëmjaftueshëm në atë nivel që nuk ia ka nevojën askujt dhe asgjëje ndërkaq që çdokush dheçdo gjë ia ka nevojën Atij, se as ka linudr kënd dhe as është i lindur, pra, se asgjë s’është e njëjtae Tij, në suren “Kafirun” pohohet se vetëm Allahu mund të adhurohet dhe theksohet me forcë seProfeti, ashtu si nuk pati adhuruar më parë idhujt e politeistëve, nuk ka për t’i adhuruar as më tej.Njësia dhe pangjashmëria e Allahut theksohet edhe në shumë sure të tjera të Kur’anit. P.sh.:“Allahu s’ka fëmijë. Nuk ka zot tjetër veç Tij. Në të kundërt, çdo zot do të kujdesej dhedrejtonte krijesat e veta dhe, në këtë mes, pa diskutim që njëri prej tyre do të bëhej eprormbi zotat e tjerë. Allahu s’ka të bëjë me cilësimet e tyre!” 70“Po qe se në tokë e në qiej do të kishte zota të tjerë veç Allahut, pa diskutim, toka eqielli do të ishin shkatërruar...” 71Rregullsia në gjithësi është argumenti më i qartë i njësisë së Allahut. Një pjesë e ajeteve,shumica e të cilave ka zbritur në Mekë, e prek çështjen e tevhidit, njësisë së Allahut,drejtpërdrejt.Tevhidi ose njësia e Allahut dhe besimi në të, i cili realizohet duke pohuar njësinë eAllahut dhe duke përjashtuar çdo lloj ortakërie ndaj Tij, është veçoria më e rëndësishme e fesëislame. Me këtë veçori, feja islame ndahet edhe prej idhujtarisë së injorancës, edhe prej formavetë revizionuara dhe të shformuara të feve të tilla si hebraizmi dhe krishterizmi, edhe prejzoroastrizmit.I. Argumentet racionale të ekzistencës së AllahutSipas një pjese të dijetarëve islamë, me që besimi i njeriut te Zoti është i bashkëlindur dhe ipamënjanueshëm, nuk është nevoja për të kërkuar jashtë argumente mbi ekzistencën e Zotit, përtë paraqitur argumente racionale dhe logjike. Njeriu me krijim të padëmtuar, çdo njeri, shpirti i tëcilit nuk është sëmurur, e gjen dhe e kupton se Allahu ekziston dhe është një. Argumentet e kësajfushe janë vetëm për ta ngacmuar njeriun, për ta zhvilluar informacionin e detyrueshëm e tëpashmangshëm në vetveten e tij si dhe vetëdijen e tij. Kur hekuri me magnetin afrohen, magneti etërheq sepse kjo forcë ndodhet në mënyrë të detyrueshme e të pashmangshme te ai, në përbërjen,në natyrën e tij. Nëse përbërja dhe natyra e magnetit nuk ndryshohen, nuk prishen, s’ka asnjëdyshim që ai do ta tërheqë hekurin. Kështu qëndron puna edhe me njeriun. Ai është krijuar i tillëqë mund ta kuptojë ekzistencën e Zotit vetëm duke parë gjërat brenda dhe jashtë botës së vet tëcilat vërtetojnë ekzistencën e Zotit. Në mënyrë të veçantë, vetë krijimi i njeriut është njëargument i hapur i ekzistencës së Zotit.70 Kur’ani, Ibrahim: 10.71 Kur’ani, Enbija: 22.32

Sipas shumicës së dijetarëve islamë, njeriu mundet të arrijë në konkluzionin e ekzistencës sëAllahut duke u përqëndruar dhe duke menduar mbi një sërë argumentesh që i përkasin esencës sëqenies së vet si dhe botës së jashtme, të cilat tregojnë për ekzistencën e Allahut. Në Kur’anthuhet: “Sytë Atë s’mund ta shohin, por ai sytë i sheh!” 72 Ky ajet parashtron se Allahu nukmund të përceptohet e njihet drejtpërdrejt me anë të shqisave. Ndërkaq, shqisat i japin “materialfaktik” mendjes dhe zemrës të cilave u takon ta njohin Zotin. Ky material faktik është çdo gjë ekrijuar, është rregullsia dhe harmonia në gjithësi që janë, nga ana e tyre, shenja, gjurmë dheargumente që tregojnë ekzistencën e Zotit. Dhe njeriu, me anë të mendjes së vet, përpiqet ta gjejëKrijuesin duke u nisur nga këto shenja, gjurmë dhe argumente. Në Kur’an urdhërohet:“Ne do t’u tregojmë njerëzve argumentet tona në horizonte dhe në vetveten e tyre që takuptojnë qartë se Ai është i vërtetë!...” 73Argumentet kryesore të parashtruara prej dijetarëve në përfundim edhe të vëzhgimit të botëssë jashtme, edhe të shqyrtimit të krijimit të vetë njeriut, janë këto:a. Argumenti i krijimit. Çdo njeri me natyrë të rregullt, të pashformuar, normalisht pranonekzistencën e një krijuesi me fuqi mbi fuqinë e vet njerëzore. Besimi në ekzistencën e Zotit ështënjë ndjenjë dhe vetëdije e natyrshme. Në formësimin e vetëdijes mbi Zotin nuk ndikojnë zelli dhepërpjekja njerëzore, arsyeja dhe arsyetimi. Kurdo që njeriu të bjerë në situatë të vështirë e nëdëshpërim, mbështetet te një Zot dhe mbetet i detyruar t’i lutet Atij. Lidhur me këtë, në Kur’anthuhet:“Kur njeriut i bie ndonjë e keqe, na lutet Neve në çdo pozicion që të jetë, ndenjur,shtruar apo në këmbë (që t’ia largojmë atë të keqe). Por, kur ia largojmë të keqen, kalonsikur të mos kish ndodhur gjë, sikur të mos na ishte lutur Neve për të keqen që e kishgjetur!...” 74b. Argumenti i akcidencës. 75 Eshtë argumenti më i njohur i dijetarëve të kelamit. Eshtëargumenti që përpiqet ta vërtetojë ekzistencën e Allahut duke u nisur nga ideja se gjithësia dheqeniet që përmbahen në të, janë të krijuara pas, në një pikë kohore të caktuar, prandaj edhe ështënevoja e një krijuesi që i ka krijuar.“A nuk mendon njeriu se Ne e krijuam ndërsa s’ishte asgjë?” 76c. Argumenti i mundësisë. Ky është argumenti më shumë i filozofëve islamë që përpiqen tavërtetojnë ekzistencën e Allahut duke u nisur nga parimi se gjithësia nuk është qenie e72 Kur’ani, En’am: 103.73 Kur’ani, Fussilet: 53.74 Kur’ani, Junus: 12.75 Qenia është esenciale, që ka ekzistuar dhe do të ekzistojë, që është e pavarur nga koha, hapësira dhe shkaqet dhenjë qenie e tillë është Zoti si dhe akcidentale, domethënë e krijuar në një pikë kohore të caktuar, e varur dhe ekushtëzuar nga koha, hapësira dhe shkaqet, pra, e përkohshme, e cila, gjithashtu, do të marrë fund në një pikë kohoretë caktuar. Në qenien akcidentale hyn e gjithë bota materiale e jomateriale e krijuar. Shih edhe shën. 33.76 Kur’ani, Merjem: 67.33

të bëhet përmes njohjes së argumenteve racionale mbi ekzistencën <strong>dhe</strong> njësinë e Zotit. Ajetetkur’anore <strong>dhe</strong> hadithet përbëjnë veçanërisht një burim të pasur për këto argumente.Sipas akaidit islam, Allahu është një <strong>dhe</strong> i vetëm. Ndërkaq, njësia e Allahut nuk ështënumerike sepse numri ndahet, përpjesëtohet e shumëfishohet. Kurse Allahu s’ka të bëjë me cilësitë tilla. Të qenët e Allahut një <strong>dhe</strong> i vetëm është te individualiteti i Tij, te atributet, emrat <strong>dhe</strong>aktet e Tij, te të qenët Zot, te pangjashmëria e sundimit të Tij. Ndërsa në suren “Ihlas”(principialiteti) pohohet se Allahu është një i vetëm, se është i përplotësuar <strong>dhe</strong> ivetëmjaftueshëm në atë nivel që nuk ia ka nevojën askujt <strong>dhe</strong> asgjëje ndërkaq që çdokush <strong>dhe</strong>çdo gjë ia ka nevojën Atij, se as ka linudr kënd <strong>dhe</strong> as është i lindur, pra, se asgjë s’është e njëjtae Tij, në suren “Kafirun” pohohet se vetëm Allahu mund të adhurohet <strong>dhe</strong> theksohet me forcë seProfeti, ashtu si nuk pati adhuruar më parë idhujt e politeistëve, nuk ka për t’i adhuruar as më tej.Njësia <strong>dhe</strong> pangjashmëria e Allahut theksohet e<strong>dhe</strong> në shumë sure të tjera të Kur’anit. P.sh.:“Allahu s’ka fëmijë. Nuk ka zot tjetër veç Tij. Në të kundërt, çdo zot do të kujdesej <strong>dhe</strong>drejtonte krijesat e veta <strong>dhe</strong>, në këtë mes, pa diskutim që njëri prej tyre do të bëhej eprormbi zotat e tjerë. Allahu s’ka të bëjë me cilësimet e tyre!” 70“Po qe se në tokë e në qiej do të kishte zota të tjerë veç Allahut, pa diskutim, toka eqielli do të ishin shkatërruar...” 71Rregullsia në gjithësi është argumenti më i qartë i njësisë së Allahut. Një pjesë e ajeteve,shumica e të cilave ka zbritur në Mekë, e prek çështjen e tevhidit, njësisë së Allahut,drejtpërdrejt.Tevhidi ose njësia e Allahut <strong>dhe</strong> besimi në të, i cili realizohet duke pohuar njësinë eAllahut <strong>dhe</strong> duke përjashtuar çdo lloj ortakërie ndaj Tij, është veçoria më e rëndësishme e fesëislame. Me këtë veçori, feja islame ndahet e<strong>dhe</strong> prej idhujtarisë së injorancës, e<strong>dhe</strong> prej formavetë revizionuara <strong>dhe</strong> të shformuara të feve të tilla si hebraizmi <strong>dhe</strong> krishterizmi, e<strong>dhe</strong> prejzoroastrizmit.I. Argumentet racionale të ekzistencës së AllahutSipas një pjese të dijetarëve islamë, me që besimi i njeriut te Zoti është i bashkëlindur <strong>dhe</strong> ipamënjanueshëm, nuk është nevoja për të kërkuar jashtë argumente mbi ekzistencën e Zotit, përtë paraqitur argumente racionale <strong>dhe</strong> logjike. Njeriu me krijim të padëmtuar, çdo njeri, shpirti i tëcilit nuk është sëmurur, e gjen <strong>dhe</strong> e kupton se Allahu ekziston <strong>dhe</strong> është një. Argumentet e kësajfushe janë vetëm për ta ngacmuar njeriun, për ta zhvilluar informacionin e detyrueshëm e tëpashmangshëm në vetveten e tij si <strong>dhe</strong> vetëdijen e tij. Kur hekuri me magnetin afrohen, magneti etërheq sepse kjo forcë ndo<strong>dhe</strong>t në mënyrë të detyrueshme e të pashmangshme te ai, në përbërjen,në natyrën e tij. Nëse përbërja <strong>dhe</strong> natyra e magnetit nuk ndryshohen, nuk prishen, s’ka asnjëdyshim që ai do ta tërheqë hekurin. Kështu qëndron puna e<strong>dhe</strong> me njeriun. Ai është krijuar i tillëqë mund ta kuptojë ekzistencën e Zotit vetëm duke parë gjërat brenda <strong>dhe</strong> jashtë botës së vet tëcilat vërtetojnë ekzistencën e Zotit. Në mënyrë të veçantë, vetë krijimi i njeriut është njëargument i hapur i ekzistencës së Zotit.70 Kur’ani, Ibrahim: 10.71 Kur’ani, Enbija: 22.32

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!