AKAIDI dhe KELAMI - El-Hikmeh

Në këto luftëra, gjithashtu, nga mesi i atyre që zinin vend në anë të Aliut, dolën grupe qëformuan shiizmin. Veçanërisht, ata që quajtën mohues (kafir) miratuesit e ngjarjes Ali-gjykatës tëjetuar në luftën e Siffinit si dhe, për ç'shkak, ngritën krye kundër Aliut dhe luftuan kundër tij,formuan fraksionin harixhit.Faktorët e tjerë që ndikuan në lindjen e shkollave besimore-juridike mund t'i radhisim nëkëtë mënyrë:1. Mjedisi i lirisë së mendimit dhe ndërgjegjes që u njohu islami njerëzve, është njëri prejfaktorëve të tjerë ndikues në lindjen e opinioneve të ndryshme, për rrjedhojë, të kontradiktave.2. Përkthimi dhe përhapja në botën islame të veprave filozofike dhe fillimi i diskutimit nëshoqëri të disa pikëpamjeve të gabuara dhe në kundërshtim me islamin të dukura në këto vepra.3. Fillimi i diskutimit të çështjeve nga njerëz të painformuar që nuk kishin mundur të kapninhollësitë e arabishtes dhe synimet e urdhrave fetare.4. Fillimi i përhapjes në shoqëri të imitimit dhe fanatizmit.5. Largimi për çdo ditë e më shumë i njerëzve nga drita profetike.6. Kaderi hyjnor: e vërteta e krijimit të njerëzve nga Allahu si qenie me nivel të ndryshëmmundësish, mendjeje dhe kulture, me prirje të ndryshme, për rrjedhojë, pashmangshmëria ekontradiktës dhe e ndarjes fraksione. 345PERMBLEDHJE1. Ç'do të thotë shkollë (mez'heb) dhe drejtim (firka)?2. A ka ndryshim mes shkollës dhe drejtimit?3. A është e lejueshme fetarisht ndarja në shkolla fetare e juridike?4. Ç'do të thotë ajet me kuptim të drejtpërdrejtë (muhkem) dhe ajet me kuptim të figurshëm(muteshabih)?5. Si ka ndikuar çështja e kalifatit në formimin e shkollave besimore-juridike?6. A është i lejueshëm interpretimi?7. Në cilat çështje janë përqëndruar pikëpamjet e shfaqura në historinë islame të reflektimitrreth çështjes së kalifatit?8. Sa ka ndikuar përballja me fe, kultura dhe qytetërime të ndryshme në formimin eproblemeve besimore-juridike?9. Luftërat e brendshme ç'probleme kanë lindur?10. A ka faktorë të tjerë ndikues në formimin e shkollave besimore-juridike?345 Për këtë, shih Kur'ani, Hud: 118-119.148