AKAIDI dhe KELAMI - El-Hikmeh

“Ata që besojnë dhe kryejnë punë të mira...” 18 Në këto ajete, besimtarët dhe punëmirëtjanë përmendur veç e veç. Po qe se veprimi do të ishte pjesë e besimit, kur të thuhej “ata qëbesojnë”, nuk do të ishte e nevojshme të shtohej edhe “ata që kryejnë punë të mira” sepse do tënënkuptohej, krejt siç ndodh që, kur themi, bie fjala, “Aliu erdhi”, nuk themi “Aliu erdhi sëbashku me kokën, duart dhe këmbët”, sepse një gjë e tillë nënkuptohet.b. Kurse në disa ajete, besimi është vënë si kusht për vlefshmërinë e veprimit. Për shembull,“Kushdo që, si besimtar, kryen veprime që janë hallall, nuk ka frikë më as nga dhuna, asnga nëpërkëmbja e të drejtës së vet!” 19 Këtu besimi është paraqitur si kusht për veprimin. Poqe se besimi dhe veprimi do të ishin e njëjta gjë ose veprimi do të ishte një pjesë e besimit,besimi dhe veprimi nuk do të përmendeshin veç e veç.c. Kurse në disa ajete është thënë se mëkati i madh mund të ekzistojë së bashku ose paralelme besimin. P.sh.:“Po qe se dy grupe besimtarësh godasin njëri-tjetrin, pajtojini ata...” 20 Këtu, personat qëgodasin dhe vrasin njëri-tjetrin, janë quajtur “besimtarë”. Në se veprimi do të ishte pjesë ebesimit, pas aktit të vrasjes që është mëkat i madh, ata nuk do të përmendeshin më si besimtarë.d. Qysh nga periudha e Profetit, dijetarët e mëdhenj të fesë, personat të cilët, megjithëse mebesim në zemër dhe me pohimin e besimit me gojë, nuk i zbatojnë urdhrat e besimit ose i shkelinndalimet e tij, i kanë quajtur muslimanë në se veprimet e tyre nuk i quajnë të lejuara (hallall) dhelegale, për rrjedhojë, dijetarët nuk kanë kundërshtuar që persona të tillë të trajtohen njëlloj simuslimanët e tjerë dhe kanë arritur në mendimin e njëzëshëm se ata janë besimtarë mëkatarë.II. Domosdoshmëria e veprimit dhe lidhja e tij me besiminMegjithëse besimi me veprimin janë, për nga konceptimi dhe përbërja, të veçantë dhe tëndryshëm, ata janë të lidhur me njëri-tjetrin si mishi me kockën, si shpirti me trupin.Moszbatimi, për shkaqe të ndryshme, i disa prej veprimeve, adhurimeve dhe sjelljeve moraloetike,nuk e nxjerr besimtarin nga feja. Ndërkaq, për të arritur pjekurinë e besimit, për ta ngriturbesimin në një nivel të lartë dhe për të arritur dhuntitë e premtuara nga Allahu për besimtarë tëtillë, veprimi dhe adhurimi janë të domosdoshëm. Besimi i mbetur fshehur në zemër pa mundurtë dalë në fushën e veprimit e të aksionit, pra, i pareflektuar në jetë, i ngjan një peme pa fruta. Qëdrita e besimit që kemi ndezur në zemër, të ndriçojë vazhdimisht, pa u shuar, ta shtojë fuqinëndriçuese dhe ta ndriçojë mjedisin, duhet adhurim, veprim dhe moral. Po qe se njeriu, duke umjaftuar vetëm me besimin në zemër, nuk i sjell në vend urdhrat e besimit ndërkaq që i shkelndalimet e tij, lidhja e tij pas fesë dhe Allahut dalëngadalë dobësohet gjersa një ditë të shuhetkrejt. Prandaj, adhurimi, veprimi dhe morali edhe besimin e fuqizojnë, edhe besimtarin e bëjnë tëlumtur si në këtë botë, ashtu edhe në tjetrën!18 Shih Kur’ani, Bakara: 277; Junus: 9; Hud: 23; Ankebut: 7, 9; Lukman: 8; Fatir: 719 Kur’ani, Taha: 112.20 Kur’ani: Huxhurat: 9.13