Shkrimi, ulja e ngritja, falja apo mosfalja e namazit, kryerja e një pune të mirë apo të keqejanë akte që ne i zgjedhim <strong>dhe</strong> i kryejmë me vullnetin tonë të lirë, prandaj janë akte tëvullnetshme. Sipas sunnitëve, për kryerjen e këtyre akteve ne s'ndo<strong>dhe</strong>mi nën ndonjë presion,detyrim apo shtrëngim. Ndërkaq, me që është Allahu që na krijon ne <strong>dhe</strong> aktet tona, është prapëAi që krijon (realizon) të dy llojet e akteve tona. Në një ajet thuhet: "Allahu ka krijuar e<strong>dhe</strong> ju,e<strong>dhe</strong> bëmat tuaja!" 327 Kurse në një ajet tjetër thuhet: "Allahu është krijuesi i çdo gjëje!" 328Me që e<strong>dhe</strong> akti i njeriut përfshihet në kategorinë "gjë" (qenie <strong>dhe</strong> objekt), e<strong>dhe</strong> krijuesi i aktevetona të vullnetshme është Allahu. Ja, pra, sipas sunnitëve, aktet e njeriut, qofshin këto tëpavullnetshme (të detyrueshme), qofshin të vullnetshme, realizohen me anë të dijes, vullnetit,përcaktimit, fuqisë <strong>dhe</strong> aktit krijues të Allahut <strong>dhe</strong> futen në kaderin e njeriut. Parapëlqimi <strong>dhe</strong>zgjedhja nga njeriu, krijimi nga Allahu!Lexim letrar: KADERI DHE NJERIUAllahu i Lartë u ka dhënë robve vullnet aq sa ç'e kanë përgjegjësinë <strong>dhe</strong>, përgjegjësi,aq sa ç'e kanë vullnetin. E kanë shumë gabim disa njerëz të cilët, duke thënë "më qenka shkruarpër keq", nxjerrin nga mendja e vet disa përfundime e kërkojnë të ikin nga përgjegjësia në jetë<strong>dhe</strong> që sillen në kundërshtim me qëllimin e krijimit të tyre.Po të mos ishte kështu, Allahu që është Rahman (Mëshirues) <strong>dhe</strong> Rahim (Bamirës) nuk dot'u ngarkonte robve të vet ndonjë përgjegjësi <strong>dhe</strong> nuk do t'u kërkonte llogari në se i zbatuan apo jourdhrat <strong>dhe</strong> ndalimet e veta. Fakti që Allahu u ka ngarkuar robve, krijesave të veta përgjegjësi<strong>dhe</strong> dhënie llogari, tregon se Ai u ka dhënë atyre vullnet <strong>dhe</strong> fuqi për të mund të bërë atë qëdëshirojnë, në atë nivel që i bën me përgjegjësi. Atyre që s'munden ta shohin këtë të vërtetë, poetiXhelaleddin Rumi u bën zë kështu nga bota e mendimit:"Po qe se robi tregon nënshtrim ndaj kaderit <strong>dhe</strong> kazasë, shpërblimi i tij bëhet fitimi ipëlqimit të Allahut. Për ata që e shohin këtë pëlqim, kaderi <strong>dhe</strong> kazaja është e ëmbël si ëmbëlsira,fytyrat ua bën të qeshura!327 Kur'ani, Saffat: 96.328 Kur'ani, Zumer: 62.128
Po qe se ecën shtrembas, kalemi shkruan shtrembër, po qe se ecën drejt, lind lumturi!Kur një polic zuri një hajdut në faj e sipër, hajduti i tha:"Zotëri, puna që bëra, është e shkruar nga Zoti. Unë s'kam ndonjë faj!"Dhe polici iu përgjegj:"Posi, zotëri, e<strong>dhe</strong> puna që po bëj unë, është e shkruar nga Zoti! Si kështu? E<strong>dhe</strong> bëj faj,e<strong>dhe</strong> ia le kaderit! Arsyeja s'ta pranon këtë!"Shkurt, puna është kështu: Shejtani i mëson njeriut të keqen, kurse engjëlli, të mirën. Po tëmos ishte mundësia për të zgjedhur, pse do të mundoheshim kot?Tek ne ka një vullnet të fshehtë e të padukshëm, domethënë, mundësia që të bëjmë si tëduam. Shihni si hyn në mes kjo mundësi kur në mendje na shfaqen dy mendime të ndryshme,domethënë dy ide të kundërta! Atëherë ti mendon: "Cila, vallë, është e dobishme për mua?" Dhevendos për njërën. Dhe askush nuk të drejtoi ty te kjo për të cilën vendose. A kështu kishte për tëndodhur po të mos ishe i lirë për të zgjedhur?T'i besosh fatit (fatalizmit), është një gjë që s'ta pranon arsyeja. Kush i beson fatit, do të thotëse e mohon e<strong>dhe</strong> ndjenjën e vet. Ndërsa fatalisti bën gjithato punë në këtë botë duke përdorurarsyen, e si ngrihet <strong>dhe</strong> e mohon arsyen? Po qe se te njeriu s'do të kishte vullnet <strong>dhe</strong> zgjedhje, ado të dilnin në shesh këto cilësime si "kjo gjë është e mirë", "ajo gjë është e keqe", "kjo gjë ështëe bukur, kurse ajo gjë është e shëmtuar", etj? O mik! E<strong>dhe</strong> kafsha kupton me aq sa e kamundësinë për të kuptuar! Sigurisht, ta kuptosh thelbin e kësaj është gjë e hollë!Po qe se njerëzve nuk do t'u ishte dhënë mundësia për të zgjedhur, a nuk do të duhej qëshërimin ta kërkonin jo prej mjekut por drejtpëdrejt prej Zotit? Sa bukur ta vërteton ty sëmundjalirinë e vullnetit!Në se thua që s'kam mundësi zgjedhjeje, ç'janë, atëherë, gjithë këto plane që s'dinë tëmbaruar që bën ti duke thënë "nesër ta bëj këtë e atë e të mos e bëj këtë e atë"? A mund t'i bëjëkëto plane ai që nuk ka liri zgjedhjeje?Pastaj ktheu e shih nga bota jote vetiake. Po qe se liri zgjedhjeje nuk ka tjetërkush veçAllahut, pse zemërohesh me hajdutin që të ka rrëmbyer mallin? Pse i quan disa armiq <strong>dhe</strong> mprehdhëmbët kundër tyre natë e ditë? Si ndodh që u vë vulën e fajtorit <strong>dhe</strong> mëkatarit atyre që s'kanëliri vullneti? Domethënë se liri vullneti ka! Ndryshe ç'nevojë do të kishte për burgje?Njeriu është zotërues vullneti. Ky vullnet apo kjo fuqi i është dhuruar atij prej Allahut.Ndërsa në çdo akt është vullneti i Allahut, pëlqimi i Tij është vetëm për të mirën. Qëllimi i njëmësuesi është që nxënësi i tij të pajiset me njohuri e të kalojë klasën. Por po qe se nxënësi nukpërpiqet, mësuesi s'ka ç'të bëjë!129
- Page 1:
AKAIDIdheKELAMITekst mësimor për
- Page 5 and 6:
5. Duke shtresuar ndër zemra besim
- Page 7 and 8:
PJESA IIBESIMI DHE MOHIMIÇESHTJETA
- Page 9 and 10:
Profeti ka bërë të ditur se edhe
- Page 11 and 12:
Fjala e Dëshmisë:“Esh’hedu en
- Page 13:
“Ata që besojnë dhe kryejnë pu
- Page 16 and 17:
“Po, hyn në xhennet edhe në se
- Page 18 and 19:
këtë jetë, Allahu i Lartë, po t
- Page 20 and 21:
pohimi me gojë si dhe veprimi, dom
- Page 22 and 23:
person është musliman!” 51 Në
- Page 24 and 25:
Gjatë trajtimit të temave dhe ç
- Page 26 and 27:
PJESA IIIBESIMI TE ALLAHUÇESHTJETA
- Page 28 and 29:
mendjes dhe arsyes. Sepse, në saje
- Page 30 and 31:
Prandaj grindja mes nesh u bë shpe
- Page 32 and 33:
të bëhet përmes njohjes së argu
- Page 34 and 35:
domosdoshme, por e mundshme dhe, p
- Page 36 and 37:
II. Argumentet mbi ekzistencën e A
- Page 38 and 39:
Xhubejr b. Mut’im prej parësisë
- Page 40 and 41:
“O ju që keni besuar, kush prej
- Page 42 and 43:
“Allahu e do aksh njeri, edhe ti
- Page 44 and 45:
“(Allahu im!) Të lutem Ty me çd
- Page 46 and 47:
Atributet e domosdoshme të Allahut
- Page 48 and 49:
2. Atributet qenësore ose pozitive
- Page 50 and 51:
këmbë e, disa, mbi katër këmbë
- Page 52 and 53:
“Thuaj: “Ata do t’i ringjall
- Page 54 and 55:
PJESA IVBESIMI TE ENGJEJTÇESHTJETA
- Page 56 and 57:
“... E ata që janë pranë Tij (
- Page 58 and 59:
3. Israfili. Si njëri prej katër
- Page 60 and 61:
mundshme ekzistencën e engjëjve.
- Page 62 and 63:
Shejtani, i cili, megjithëse ashtu
- Page 64 and 65:
- Po ta shihnin?- Do të iknin me v
- Page 66 and 67:
“O ju që keni besuar! Besojeni A
- Page 68 and 69:
Kur’an ka dy ajete që flasin pë
- Page 70 and 71:
1. Ungjilli i Mateut. Shën Mateu
- Page 72 and 73:
Kur’ani qe shkruar i plotë dhe q
- Page 74 and 75:
Në Kur’an urdhërohen njerëzit
- Page 76 and 77:
të shohin modelin që duhet ndjeku
- Page 78 and 79: 4. Kur’ani është mrekullia më
- Page 80 and 81: analizoi që të tre. Më në fund,
- Page 82 and 83: PJESA VIBESIMI TE PROFETETÇESHTJET
- Page 84 and 85: “Ky është një favor i Allahut.
- Page 86 and 87: Profetit hadithet e shenjta (hadith
- Page 88 and 89: 1. Drejtësia (sidk). Çdo profet
- Page 90 and 91: E ngjashme me mrekullinë është
- Page 92 and 93: I. HZ. MUHAMMEDI, PROFETI I FUNDITP
- Page 94 and 95: "Nuk ka profet që të mos i jetë
- Page 96 and 97: * Vishej e jetonte thjesht.* Nuk u
- Page 98 and 99: PERMBLEDHJE1. Parashtroni mendimet
- Page 100 and 101: A. BESIMI NE JETEN E PASME"Jeta e p
- Page 102 and 103: pasme. Kur'ani ka vënë si qëllim
- Page 104 and 105: Besimi te jeta e pasme bëhet drit
- Page 106 and 107: D. KIAMETI DHE CILESIA E TIJNë ter
- Page 108 and 109: 5. Dalja e Jexhuxhit dhe Mexhuxhit.
- Page 110 and 111: Muhammedi ka njoftuar se, duke u ri
- Page 112 and 113: Faktin që pritja për atë që ka
- Page 114 and 115: V. Pyetja dhe llogaridhëniaPasi nj
- Page 116 and 117: I. XhennetiFjala "xhennet" që do t
- Page 118 and 119: Në Kur'an, lidhur me ata që ndodh
- Page 120 and 121: dyshim, janë të mira, por besimi
- Page 122 and 123: PJESA VIIIBESIMI NE KAZANE DHE KADE
- Page 124 and 125: paska shkruar Allahu, ky qenka fati
- Page 126 and 127: Sipas sunnitëve, vullneti i Allahu
- Page 130 and 131: Po kështu, detyra e mjekut është
- Page 132 and 133: ugë sipas dëshirës së tij. Në
- Page 134 and 135: Lexim letrar: BOTEKUPTIMI I SHOKEVE
- Page 136 and 137: PERMBLEDHJE1. Ç'kuptoni me koncept
- Page 138 and 139: A. PERKUFIZIMI I KELAMIT"Kelam" do
- Page 140 and 141: 6. Të përcaktojë se cilat janë
- Page 142 and 143: Allahu di tërësitë dhe jo hollë
- Page 144 and 145: PJESA XLINDJA E SHKOLLAVE BESIMORE
- Page 146 and 147: thënë se me dorën e Allahut nën
- Page 148 and 149: Në këto luftëra, gjithashtu, nga
- Page 150 and 151: Sunnetit dhe që argumentet e këty
- Page 152 and 153: këtë vetëm Allahu e di. Ne, jo v
- Page 154 and 155: IV. Ndryshimet në pikëpamje mes e
- Page 156 and 157: a. Ndarja prej shumicës së muslim
- Page 158 and 159: 6. Imameti. Sipas imamitëve, imame
- Page 160 and 161: 1. Personat që kryejnë mëkat të
- Page 162 and 163: d. Drejtësia e Allahut e bën të
- Page 164 and 165: 5. Besimi, akti, mëkati i madh: Si
- Page 166 and 167: PJESA XIINJOHURI TE PERGJITHSHMEÇE
- Page 168 and 169: c. Konkluzionet besimore janë të
- Page 170 and 171: a. Mosekzistenca e vetëdomosdoshm
- Page 172 and 173: D. SHKAQET SHKENCOREMe fjalën "shk
- Page 174 and 175: PERMBLEDHJE1. Përkufizojeni konklu
- Page 176 and 177: PERMBAJTJAPJESA I: AKAIDI .........
- Page 178 and 179:
C. PROFETESIA DHE ZBULESA HYJNORE .
- Page 180:
III. Mutezilitët .................