AKAIDI dhe KELAMI - El-Hikmeh

paska shkruar Allahu, ky qenka fati im, kështu qenka thënë për mua, s'kam ç'të bëj", ashtu dhepas kryerjes së mëkatit ose fajit, nuk mund ta paraqesë veten, me të njëjtat mendime, tëpafajshëm ose të pamëkat! Kaderi nuk mund të paraqitet si justifikim! Sepse aktet në fjalë janëkrijuar nga Allahu se ashtu ka bërë zgjedhje njeriu, sipas dëshirës së njeriut. Veçanërisht, evërteta dhe përmbajtja e kaderit që është një e fshehtë, nuk njihet prej tjetërkujt veç Allahut.Atëherë themi se pasiviteti (braktisja e veprimtarisë) duke i besuar kaderit dhe kazasë, mosmarrjae masave për arritjen e rezultateve pozitive ose për parandalimin e rezultateve negative, nukpërputhen me botëkuptimin islam mbi kaderin. Allahu e ka kushtëzuar çdo gjë me shkaqe tëcaktuara. Kur njeriu i plotëson këto shkaqe, edhe Allahu e krijon rezultatin e tyre. Edhe ky ështënjë ligj hyjnor dhe një kader, paracaktim hyjnor.B. AJETET DHE HADITHET MBI KADERIN DHE KAZANEKrahas ajeteve që flasin për kaderin dhe kazanë, që theksojnë se çdo gjë varet ngapërcaktimi i Allahut, se dija hyjnore përfshin të gjitha qeniet dhe dukuritë që kanë ndodhur dhedo të ndodhin, edhe profeti ynë, në disa hadithe të njohura të tij e ka shpjeguar besimin te kaderisi një parim besimi."... Te Ai çdo gjë ekziston sipas një mase të caktuar..." 313"Thesaret e çdo gjëje janë tek Ne. Ne e zbresim atë sipas një mase të caktuar." 314"Ne e krijuam çdo gjë sipas një mase të caktuar." 315"... Ai krijoi çdo gjë duke e përsosur dhe e përcaktuar në mënyrë të qartë e tëmatur..." 316"Thuaj: "Ne s'na vjen asgjë veç asaj që na është caktuar nga Allahu..." 317Përveç këtyre ajeteve, edhe ajetet që bëjnë të ditur se Allahu është krijuesi i gjithçkaje, se këdo, e shtyn në rrugë të shtrembër e, kë do, e drejton në rrugë të drejtë, se është Ai që përcakton sekush do të vdesë nga njerëzit, 318 nxjerrim përfundimin se çdo gjë në gjithësi varet nga një kader icaktuar nga ana e Allahut.Gjithashtu, edhe profeti ynë, ashtu siç e ka shpjeguar në hadithin e quajtur "HadithiXhebrail", besimin te kaderi e ka quajtur si një nga bazat (parimet) e besimit. Siç përmendet nëkëtë hadith, Xhebraili e ka pyetur Profetin:"Ç'është besimi?" Dhe Profeti i është përgjigjur:313 Kur'ani: Ra'd: 8.314 Kur'ani, Hixhr: 21.315 Kur'ani, Kamer: 49.316 Kur'ani, Furkan: 2.317 Kur'ani, Tevbe: 51.318 Kur'ani, Zumer: 62; Saffat: 96; A'raf: 178; Vakia: 60.124