PJESA VIIIBESIMI NE KAZANE DHE KADERINÇESHTJETA. BESIMI NE KADERIN DHE KAZANEB. AJETET DHE HADITHET MBI KADERIN DHE KAZANEC. VULLNETID. PIKEPAMJET MBI KADERIN DHE KAZANEE. DOREZIMI (TEVEKKUL)F. RACIONI JETESOR (RIZK)G. FUNDI I PARACAKTUAR (EXHEL)PUNE PERGATITORE1. A është i lirë njeriu në sjelljet <strong>dhe</strong> veprimet e tij?2. A është qëndrim i drejtë pasiviteti duke zënë si pretekst kaderin?3. Ç'rreziqe përmban kuptimi i gabuar i dorëzimit?122
A. BESIMI NE KADERIN DHE KAZANENë terminologjinë islame, kaderi është paracaktimi hyjnor mbi sendet, gjallesat <strong>dhe</strong> dukuritë.Me dijen e Tij të paraqenë e të pafundme, Allahu njeh, klasifikon <strong>dhe</strong> përcakton të gjitha tiparetsasiore-cilësore të sendeve, gjallesave <strong>dhe</strong> dukurive. Kaderi, pra, paracaktimi hyjnor, si njëkoncept që ka të bëjë me dijen <strong>dhe</strong> atributet e Allahut, shpreh ligjshmërinë hyjnore e cilarregullon të gjithë ekzistencën <strong>dhe</strong> dukuritë në gjithësi.Fjala "kaza" (kadha) që do të thotë "aksident, kryerje, bërje, krijim, realizim, vënie në jetë",si term shpreh realizimin e gjërave të vendosura në kader në kohën <strong>dhe</strong> vendin e caktuar, mesasinë <strong>dhe</strong> cilësinë e caktuar nga ana e Allahut sipas dijes së Tij të paraqenë e të pafundme.Besimi në kaderin <strong>dhe</strong> kazanë do të thotë besim në atributet dituri (ilm), vullnet (irade), fuqi(kudret) <strong>dhe</strong> krijim (tekvin) të Allahut të Lartë. E thënë ndryshe, personi që u beson këtyreatributeve, u beson e<strong>dhe</strong> kaderit <strong>dhe</strong> kazasë. Në këto kushte, të besosh në kaderin <strong>dhe</strong> kazanë, dotë thotë të besosh se e mira <strong>dhe</strong> e keqja, e dobishmja <strong>dhe</strong> e dëmshmja, e ëmbla <strong>dhe</strong> e hidhura, egjalla <strong>dhe</strong> jo e gjalla, çdo gjë ekziston në saje të dijes, dëshirës, fuqisë <strong>dhe</strong> aktit krijues të Allahut<strong>dhe</strong> se nuk ka krijues tjetër veç Allahut!Çdo gjë që ka ndodhur e do të ndodhë në botë, ndodh në saje të dijes, dëshirës, përcaktimit<strong>dhe</strong> aktit krijues të Allahut. Çdo gjë ka kaderin e vet, domethënë, paracaktimin hyjnor të vet.Lidhur me njeriun, kuptimi i kësaj është kështu: Allahu i Lartë, me dijen e Tij absolute tëparaqenë e të pafundme, të pakufizuar nga koha, e di se gjërat që njerëzit do të zgjedhin mevullnetin e tyre të lirë, ku, kur <strong>dhe</strong> si do t'i zgjedhin; e di <strong>dhe</strong>, po kështu, i dëshiron <strong>dhe</strong> i krijonkur t'u vijë koha. Në këto kushte, fakti që Allahu e di qysh më parë se ç'do të zgjedhë njeriu, nukpërbën asnjë lloj shtrëngimi mbi dëshirën <strong>dhe</strong> vullnetin zgjedhës të njeriut. Eshtë e qartë se,pavarësisht nga ky besim, njerëzit nuk e dinë se ç'di Allahu për ta, kështu që në jetën epërditshme, në praktikë, ata janë krejtësisht të lirë për të dëshiruar <strong>dhe</strong> vendosur. E thënë ndryshe,ne nuk veprojmë kështu apo ashtu për shkak se e di Allahu. Eshtë Allahu që e di në mënyrë tëparaqenë <strong>dhe</strong> absolute se ç'kemi për të bërë ne! Allahu e ka krijuar njeriun si një qenie të aftë përtë zgjedhur, një qenie që zgjedh <strong>dhe</strong> që mban përgjegjësi për zgjedhjen e vet, prandaj <strong>dhe</strong> e kavënë nën përgjegjësi ligjore të përbërë prej urdhrave, lejimeve <strong>dhe</strong> ndalimeve. Në mënyrë tëveçantë, Allahu ka përcaktuar një ligj hyjnor sipas të cilit një akt i caktuar do të krijohet sipaszgjedhjes së njeriut.Eshtë e<strong>dhe</strong> një veçanti tjetër e kaderit që duhet njohur: Kaderi, paracaktimi hyjnor, është efshehta hyjnore, përmbajtjen e së cilës vetëm Allahu mund ta dijë, është e fshehta, zgjidhjaabsolute <strong>dhe</strong> përfundimtare e së cilës është krejtësisht e pamundur. Mendja (arsyeja) njerëzore embruajtur me konceptet kohë <strong>dhe</strong> hapësirë <strong>dhe</strong> e kufizuar në kohë <strong>dhe</strong> hapësirë, nuk e kamundësinë <strong>dhe</strong> aftësinë për ta konceptuar dijen, vullnetin <strong>dhe</strong> fuqinë hyjnore të pakufizuar ngakoha <strong>dhe</strong> hapësira. Tentativa <strong>dhe</strong> përpjekja për ta zgjidhur në mënyrë përfundimtare çështjen ekaderit, do të thotë dhunim i mundësisë njerëzore <strong>dhe</strong> dëshirë për të bërë të pamundurën.Besimi në kaderin <strong>dhe</strong> kazanë është një ndër bazat e besimit. Ndërkaq, njerëzit nuk mund tashpëtojnë veten nga përgjegjësia duke sjellë si pretekst këtë besim <strong>dhe</strong> vetë kaderin. Njeriu, ashtusiç nuk mund të kryejë një mëkat ose, në kuptim të përgjithshëm, një faj duke menduar "kështu e123
- Page 1:
AKAIDIdheKELAMITekst mësimor për
- Page 5 and 6:
5. Duke shtresuar ndër zemra besim
- Page 7 and 8:
PJESA IIBESIMI DHE MOHIMIÇESHTJETA
- Page 9 and 10:
Profeti ka bërë të ditur se edhe
- Page 11 and 12:
Fjala e Dëshmisë:“Esh’hedu en
- Page 13:
“Ata që besojnë dhe kryejnë pu
- Page 16 and 17:
“Po, hyn në xhennet edhe në se
- Page 18 and 19:
këtë jetë, Allahu i Lartë, po t
- Page 20 and 21:
pohimi me gojë si dhe veprimi, dom
- Page 22 and 23:
person është musliman!” 51 Në
- Page 24 and 25:
Gjatë trajtimit të temave dhe ç
- Page 26 and 27:
PJESA IIIBESIMI TE ALLAHUÇESHTJETA
- Page 28 and 29:
mendjes dhe arsyes. Sepse, në saje
- Page 30 and 31:
Prandaj grindja mes nesh u bë shpe
- Page 32 and 33:
të bëhet përmes njohjes së argu
- Page 34 and 35:
domosdoshme, por e mundshme dhe, p
- Page 36 and 37:
II. Argumentet mbi ekzistencën e A
- Page 38 and 39:
Xhubejr b. Mut’im prej parësisë
- Page 40 and 41:
“O ju që keni besuar, kush prej
- Page 42 and 43:
“Allahu e do aksh njeri, edhe ti
- Page 44 and 45:
“(Allahu im!) Të lutem Ty me çd
- Page 46 and 47:
Atributet e domosdoshme të Allahut
- Page 48 and 49:
2. Atributet qenësore ose pozitive
- Page 50 and 51:
këmbë e, disa, mbi katër këmbë
- Page 52 and 53:
“Thuaj: “Ata do t’i ringjall
- Page 54 and 55:
PJESA IVBESIMI TE ENGJEJTÇESHTJETA
- Page 56 and 57:
“... E ata që janë pranë Tij (
- Page 58 and 59:
3. Israfili. Si njëri prej katër
- Page 60 and 61:
mundshme ekzistencën e engjëjve.
- Page 62 and 63:
Shejtani, i cili, megjithëse ashtu
- Page 64 and 65:
- Po ta shihnin?- Do të iknin me v
- Page 66 and 67:
“O ju që keni besuar! Besojeni A
- Page 68 and 69:
Kur’an ka dy ajete që flasin pë
- Page 70 and 71:
1. Ungjilli i Mateut. Shën Mateu
- Page 72 and 73: Kur’ani qe shkruar i plotë dhe q
- Page 74 and 75: Në Kur’an urdhërohen njerëzit
- Page 76 and 77: të shohin modelin që duhet ndjeku
- Page 78 and 79: 4. Kur’ani është mrekullia më
- Page 80 and 81: analizoi që të tre. Më në fund,
- Page 82 and 83: PJESA VIBESIMI TE PROFETETÇESHTJET
- Page 84 and 85: “Ky është një favor i Allahut.
- Page 86 and 87: Profetit hadithet e shenjta (hadith
- Page 88 and 89: 1. Drejtësia (sidk). Çdo profet
- Page 90 and 91: E ngjashme me mrekullinë është
- Page 92 and 93: I. HZ. MUHAMMEDI, PROFETI I FUNDITP
- Page 94 and 95: "Nuk ka profet që të mos i jetë
- Page 96 and 97: * Vishej e jetonte thjesht.* Nuk u
- Page 98 and 99: PERMBLEDHJE1. Parashtroni mendimet
- Page 100 and 101: A. BESIMI NE JETEN E PASME"Jeta e p
- Page 102 and 103: pasme. Kur'ani ka vënë si qëllim
- Page 104 and 105: Besimi te jeta e pasme bëhet drit
- Page 106 and 107: D. KIAMETI DHE CILESIA E TIJNë ter
- Page 108 and 109: 5. Dalja e Jexhuxhit dhe Mexhuxhit.
- Page 110 and 111: Muhammedi ka njoftuar se, duke u ri
- Page 112 and 113: Faktin që pritja për atë që ka
- Page 114 and 115: V. Pyetja dhe llogaridhëniaPasi nj
- Page 116 and 117: I. XhennetiFjala "xhennet" që do t
- Page 118 and 119: Në Kur'an, lidhur me ata që ndodh
- Page 120 and 121: dyshim, janë të mira, por besimi
- Page 124 and 125: paska shkruar Allahu, ky qenka fati
- Page 126 and 127: Sipas sunnitëve, vullneti i Allahu
- Page 128 and 129: Shkrimi, ulja e ngritja, falja apo
- Page 130 and 131: Po kështu, detyra e mjekut është
- Page 132 and 133: ugë sipas dëshirës së tij. Në
- Page 134 and 135: Lexim letrar: BOTEKUPTIMI I SHOKEVE
- Page 136 and 137: PERMBLEDHJE1. Ç'kuptoni me koncept
- Page 138 and 139: A. PERKUFIZIMI I KELAMIT"Kelam" do
- Page 140 and 141: 6. Të përcaktojë se cilat janë
- Page 142 and 143: Allahu di tërësitë dhe jo hollë
- Page 144 and 145: PJESA XLINDJA E SHKOLLAVE BESIMORE
- Page 146 and 147: thënë se me dorën e Allahut nën
- Page 148 and 149: Në këto luftëra, gjithashtu, nga
- Page 150 and 151: Sunnetit dhe që argumentet e këty
- Page 152 and 153: këtë vetëm Allahu e di. Ne, jo v
- Page 154 and 155: IV. Ndryshimet në pikëpamje mes e
- Page 156 and 157: a. Ndarja prej shumicës së muslim
- Page 158 and 159: 6. Imameti. Sipas imamitëve, imame
- Page 160 and 161: 1. Personat që kryejnë mëkat të
- Page 162 and 163: d. Drejtësia e Allahut e bën të
- Page 164 and 165: 5. Besimi, akti, mëkati i madh: Si
- Page 166 and 167: PJESA XIINJOHURI TE PERGJITHSHMEÇE
- Page 168 and 169: c. Konkluzionet besimore janë të
- Page 170 and 171: a. Mosekzistenca e vetëdomosdoshm
- Page 172 and 173:
D. SHKAQET SHKENCOREMe fjalën "shk
- Page 174 and 175:
PERMBLEDHJE1. Përkufizojeni konklu
- Page 176 and 177:
PERMBAJTJAPJESA I: AKAIDI .........
- Page 178 and 179:
C. PROFETESIA DHE ZBULESA HYJNORE .
- Page 180:
III. Mutezilitët .................