AKAIDI dhe KELAMI - El-Hikmeh

esimi në veçanti e maturon besimin e një muslimani duke e vendosur mbi themele të shëndosha.Pasi njeriu ta ketë miratuar me zemër Allahun dhe gjithçka të ardhur prej Tij, duhet t’i mësojëurdhrat e Profetit (hallallet, haramet dhe farzet), t’i pranojë siç janë dhe t’i vejë në zbatim. Nivelii tretë i besimit në veçanti përmban besimin në të gjitha konkluzionet besimore, adhurimore,praktike dhe moralo-etike të quajtura “detyrueshmëri fetare”. 16C) BESIMI IMITUES DHE I VERTETEBesim imitues ose me imitim quhet besimi duke parë dhe marrë shembull prej prindërve osemjedisit përreth. Ky është besimi i formuar te një pjesë njerëzish si rezultat i natyrshëm i lindjesdhe rritjes së tyre mes shoqërisë islame. Sipas pikëpamjes së shumicës së dijetarëve islamë, kyështë një besim efektiv. Ndërkaq, personi mban përgjegjësi në se nuk e mbështet dhe fuqizonbesimin e tij me argumente fetare dhe arsyetimore. Besimi me imitim mund të lëkundet në sepërballet me kundërshtime të njerëzve mohues ose bestytë.Kurse besim i vërtetë (i vërtetuar) është besimi i mbështetur në argumente, njohuri, hulumtimdhe kuptim. I pajisur me këtë bazë teorike, besimtari është në gjendje t’i kundërshtojë mendimete mbrapshta, dyshuese dhe shmangëse, gjë që, ndërkaq, e fuqizon qëndresën tek besimi i tij.Prandaj besimi me imitim duhet ngritur në nivelin e besimit të vërtetë duke e fuqizuar meargumente fetare e arsyetimore. Thelbësore këtu është që çdo musliman të ketë besim të vërtetëdhe të jetë i vetëdijshëm se kujt i beson, pse dhe si i beson!D) MARREDHENIA MES BESIMIT DHE VEPRIMITVeprim ose akt 17 quhet çdo punë apo sjellje e mbështetur në dëshirë dhe vullnet. Edhemiratimi dhe vërtetimi janë akte, por, kur flitet për veprim ose akt, më shumë kuptohet diçka qëka të bëjë me organet e tjera jashtë ndjenjës dhe gjuhës (fjalës). Megjithatë, edhe pse besimi dheveprimi janë dy gjëra të ndryshme nga njëri-tjetri, mes tyre ka një lidhje dhe marrëdhënie shumëtë ngushtë.I. Veprimi nuk është pjesë e besimitSipas dijetarëve sunnitë, veprimi nuk është pjesë dhe shtyllë e besimit. Prandaj, personi që ika pranuar dhe përvetësuar me zemër të gjitha bazat e besimit, por, për shkaqe të ndryshme, nuk ika zbatuar urdhrat e tij si dhe i ka shkelur ndalimet e tij, është quajtur besimtar për sa kohë qëmëkatin e kryer nuk e ka quajtur hallall.Argumentet ku mbështetet ideja se veprimi nuk është pjesë e besimit, janë këto:a. Në Kur’an ka shumë ajete që fillojnë me këto fjalë:16 Në osmanisht: Zarurat-i diniyye.17 Në terminologjinë fetare: amel.12