AKAIDI dhe KELAMI - El-Hikmeh

Muhammedi ka njoftuar se, duke u ringjallur, njerëzit do të bëhen siç kanë qenë, 287 kurse në njëhadith tjetër ka thënë: "Çdo njeri do të ringjallet siç ka qenë!" 288Rilindja pas vdekjes mund të vërtetohet edhe mendërisht, logjikisht. Kur përqëndrohetvëmendja në procesin e rritjes që kalon fëmija në mitër gjersa bëhet një krijesë e përsosur, del nëshesh se ringjallja e njeriut nga Allahu që zotëron fuqi të pasosur, s'është e pamundur.Një tjetër argument racional është edhe ngjashmëria e ringjalljes së njeriut me rigjallërimin etokës së pajetë pas dimrit të gjatë në pranverë dhe mbushjen e saj me bimë të shumëllojshme.Po qe se njeriu e vret mendjen se si rikthehet në jetë pasi bie në gjumë që mund të quhet njëlloj vdekjeje, e ka të mundur ta kuptojë dhe pranojë se Allahu që ia ka favorizuar njeriut këtë, kamundësi edhe ta ringjallë pas vdekjes!F. JETA E PASME DHE SITUATAT E SAJMe vdekjen e njeriut, fillon jeta e pasme. Më sipër patëm bërë të njohura etapat e jetës sëpasme si jetën e varrit, kiametin, ringjalljen, grumbullimin dhe tubimin, shpërndarjen e librave tëllogarive, llogaridhënien, peshoren, siratin, ndërhyrjen për falje (shefaat), xhennetin dhexhehennemin.I. Jeta e varritNë një hadith thuhet: "Varri është i pari i vendqëndrimeve të ahiretit (jetës së pasme). Ai qëshpëton nga ai vendqëndrim, vendqëndrimet e tjera i kalon lehtë. Po të mos shpëtojë, do ta ketëvështirë." 289 Jetës që nis me vdekjen e që vazhdon gjer në rilindje, i thuhet "jeta e varrit". Me qëkjo jetë është një periudhë e ndërmjetme mes kësaj bote dhe jetës së pasme, është quajtur edhe"berzah", "vend në mes".Çdo njeri i vdekur, pa përjashtim, qoftë i varrosur në tokë, qoftë i mbytur dhe i groposur nëdet, qoftë i djegur dhe i shpërndarë si hi në hapësirë, do ta kalojë periudhën e quajtur "jeta evarrit" dhe ditën e kiametit do të ringjallet. Në këtë kontekst përdoret shprehja "jeta e varrit"sepse, në përgjithësi, njeriu i vdekur groposet në varr.Pasi të varroset, te njeriu i vdekur do të shkojnë engjëjt Munker dhe Nekir dhe do ta pyesin:Kush është Zoti yt? Kush është profeti yt? Cila është feja jote? Personat besimtarë dhe memoral të bukur do t'u përgjigjen drejt këtyre pyetjeve, prandaj atyre do t'u hapen dyert e xhennetitdhe ata do ta sodisin xhennetin. Kurse mohuesit dhe hipokritët (qafirët dhe munafikët) nuk do tëmund t'u përgjigjen drejt këtyre pyetjeve, prandaj për ta do të hapen dyert e xhehennemit dhe atado ta sodisin xhehennemin. Ndërsa mohuesit dhe hipokritët do të vuajnë e mundohen në varr,287 Buhari, Rikak, 45. Muslim, Xhennet, 55-59.288 Muslim, Xhennet, 83.289 Tirmidhi, Zuhd, 5. Ibni Maxhe, Zuhd, 32.110