Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsi - Prezident Kitabxanası

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────BMT Təhlükəsizlik Şurasının qeyd olunan 4 qətnaməsilə yanaşı, Azərbaycanın diplomatik səylərinəticəsində BMT Baş Assambleyasının 62 və 63-cü sessiyalarında da Ermənistanın işğalçı siyasətinə qarşıyönəlmiş qətnamələr də qəbul olunub.“Beynəlxalq hüquq Ermənistanın işğalçı dövlət olduğunu təsdiqləyir”Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin sülh yolu ilə həllinə nail olmaq üçün aparılan sonrakı danışıqlar, ATƏT-inMinsk qrupunda təmsil olunan həmsədr dövlətlərin münaqişə ilə bağlı bəyanatları da Ermənistanın işğalçıdövlət olduğunu göstərir. Belə ki, 1992-ci ilin 1 iyun tarixində Romada Minsk qrupunun vasitəçiliyilə danışıqlarprosesinin ilkin mərhələsinə start verilib. Bundan sonrakı dövrdə də ATƏT çərçivəsində görülən tədbirlər heçbir müsbət nəticə verməsə də, Azərbaycan tərəfinin apardığı işlər sayəsində 1993-cü ilin noyabrında ATƏT-əüzv dövlətlərin Vyanada keçirilən görüşündə Dağlıq Qarabağ münaqişəsilə əlaqədar qəbul edilən bəyanatdaErmənistanın Azərbaycan ərazilərini işğal etməsi faktının beynəlxalq hüququn prinsiplərinə zidd addım olduğuvurğulanır, işğalçı qüvvələrin Horadizdən və Zəngilan rayonundan çıxarılmasının zəruriliyi qeyd olunurdu.Hazırda münaqişənin hüquqi tərəfi kimi 2007-ci ildə Madrid şəhərində Azərbaycan və Ermənistan XİNrəhbərlərinin görüşündə qəbul edilən baza prinsipləri qəbul edilir ki, bu prinsiplər də Azərbaycanın ərazibütövlüyünün bərpasının təmin edilməsini şərtləndirir. Ermənistan tərəfi isə, aparılan danışıqlar prosesini vəqəbul edilən baza prinsiplərini pozaraq, işğalçı siyasətini davam etdirir ki, onun bu davranışları ərazibütövlüyünün və sərhədlərin toxunulmazlığı ilə bağlı beynəlxalq konvensiyalara, o cümlədən, dünyaictimaiyyətinin səlahiyyət verdiyi BMT qətnamələrinə və qərarlarına ziddir. Bu da avtomatik olaraq Ermənistandövlətinin beynəlxalq hüquq normalarına əməl etmədiyini göstərir.Sülh və Münaqişələrin Həlli Mərkəzinin rəhbəri Elxan Mehdiyev qəzetimizə açıqlamasında deyib ki,bütün beynəlxalq hüquq və dünya ictimaiyyətinin mövqeyi Qarabağın Azərbaycan torpaqları olduğunu,həmçinin Ermənistanın işğalçı siyasət yürütdüyünü tanıyır: “İlk növbədə Ermənistan Azərbaycana qarşı əraziiddiaları ilə beynəlxalq hüququn tənzimlədiyi ərazi bütövlüyünün toxunulmazlığı prinsipini pozub. Bundanbaşqa, müharibə zamanı törətdiyi vəhşiliklərlə yenə də beynəlxalq hüququn təmin etdiyi müharibə qanunlarınazidd davranışlar edib. Dağlıq Qarabağda aparılan müharibə zamanı BMT-nin qəbul etdiyi qətnamələr, qərarlaryerinə yetirilmədi və üstündən 20 ilə qədər vaxt keçməsinə baxmayaraq, bu qətnamələr hələ də açıqda qalıb.Lakin işğal edilən torpaqlar azad edilməsə də, beynəlxalq hüquq Ermənistanın işğalçı dövlət olduğunutəsdiqləyir”. Onun sözlərinə görə, münaqişənin həllinə cəlb edilən ATƏT-in özü də müsbət irəliləyişlərə nail olabilməsə də, ümumi şəkildə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıyır. Mərkəzin rəhbəri qeyd edib ki, bu günəqədər Azərbaycanın haqlı mövqeyini təsdiq edən digər beynəlxalq təşkilatlar da qərarlar qəbul edərək, işğalçınıpisləyiblər ki, bunlar da ümumilikdə Azərbaycanın mövqeyinin beynəlxalq hüquq tərəfindən tanınmasıdır.Çünki, dünya ictimaiyyətinin qəbul etdiyi bu təşkilatlar beynəlxalq münasibətlərin tənzimlənməsində hüquqitəminat rolunda çıxış edirlər.“Dağlıq Qarabağ regionu hələ də separatçı qüvvələrin nəzarəti altındadır”Qeyd edək ki, dünyanın nüfuzlu təşkilatlarından olan Avropa İttifaqı da işğal olunmuş ərazilərinAzərbaycana məxsusluğunu təsdiq edən və boşaldılmasının vacibliyini vurğulayan bəyanatı hələ 1993-cü ilinaprelində səsləndirib. Belə ki, Aİ bəyanatında BMT qətnamələrinə hörmət göstərilməsini hər iki tərəfdən tələbedir, Kəlbəcər, Ağdam, Füzuli, Cəbrayıl rayonlarından qoşunların çıxarılmasının zəruriliyini qeyd edirdi. Eynizamanda, bəyanatda Ermənistandan Azərbaycan ərazilərinə hücum edən yerli erməni qüvvələrinə yardımgöstərməmək də tələb olunurdu. 1993-cü ilin noyabrında Aİ Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə dair növbətibəyanatını qəbul etdi və Azərbaycanın ərazi bütövlüyü və suverenliyi xüsusi olaraq vurğulandı.Aİ-nin bəyanatından bir il öncə - 1992-ci ilin fevralında isə, Avropa Şurası Parlament Assambleyasının(AŞPA) quruma üzv olmayan Avropa ölkələrilə Əlaqələr Komitəsi Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağmünaqişəsinə dair ilk bəyanat yayıb. 1994-cü ilin noyabrında isə, AŞPA Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə dair ilkqətnaməsini qəbul etdi. Burada münaqişə nəticəsində 20 mindən çox insanın həlak olması və bir milyon insanınqaçqın düşməsi faktı öz əksini tapdı.Sonrakı dövrlərdə də Azərbaycan Avropa Şurasında Ermənistanın işğalçılıq siyasətinə qarşı yenisənədlərin qəbul edilməsinə nail oldu. Belə mühüm sənədlərdən biri də AŞPA-nın 2005-ci ilin yanvarında qəbuletdiyi 1416 saylı yeni qətnamədir ki, bu qətnamədə yer alan müddəalar bir daha Ermənistanın işğalçı dövlətolduğunu təsdiq edir, Dağlıq Qarabağ regionunun separatçı qüvvələrin nəzarəti altında olduğu bildirilir.Qətnamədə qeyd olunur ki, Azərbaycan ərazisinin böyük bir hissəsi hələ də Ermənistan qoşunlarının işğalıaltındadır.265