Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsi - Prezident Kitabxanası

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────demokratiyanın vəziyyəti. Avropada demokratik institutların fəaliyyəti və Assambleya tərəfindən monitorinqprosedurunun aparılması» adlı məruzə əsasında (sənəd 11628) [7] AŞPA 25 iyun 2008-ci ildə eyniadlı 1619(2008) nömrəli qətnamə qəbul etmişdir. Bu qətnamənin 10.1-ci bəndində qeyd olunur ki, Azərbaycanda,Gürcüstanda və Moldovada, bu dövlətlərin ərazi bütövlüyü bərpa olunmayana qədər, demokratik dəyişikliklərimöhkəmləndirmək mümkün olmayacaq [8]. Bu nöqteyi-nəzərdən, bizim fikrimizcə, əsl demokratik dövlətinqurulması, Azərbaycanda demokratik institutların möhkəmləndirilməsi, şübhəsiz ki, Ermənistan-AzərbaycanDağlıq Qarabağ münaqişəsinin ədalətli nizamlanmasında əhəmiyyətli mənaya malik olan vacib faktorlardanbiridir [9, 276]. Avropa Şurasının rəsmi mövqeyi bu təşkilatın rəhbər şəxsləri tərəfindən də bir neçə dəfə açıqşəkildə ifadə olunmuşdur. Belə ki, AŞPA-nın Prezidenti Luis Maria de Puiq qeyd edir: «Avropa Şurasınınmövqeyi ondan ibarətdir ki, Ermənistanın silahlı qüvvələri işğal edilmiş əraziləri tərk etməlidirlər. AŞPAAzərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində vəziyyətə aid qətnamə qəbul etmişdir» [10]. Beləliklə, belə birnəticəyə gəlmək olar ki, Avropa Şurası Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıyır, Ermənistan-Azərbaycan DağlıqQarabağ münaqişəsini Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində Dağlıq Qarabağa geniş muxtariyyətverməklə, nizamlanmasına tərəfdar çıxır, BMT-nin Baş Məclisinin 14 mart 2008-ci ildə qəbul etdiyiqətnaməsini dəstəkləyir (bu qətnamədə bütün işğal olunmuş Azərbaycan ərazilərindən erməni qüvvələrininçıxarılması tələbi əks olunmuşdur) və bəyan edir ki, Avropa Şurasına hər hansı bir üzv-dövlət tərəfindən digərdövlətin ərazisinin işğal edilməsi Avropa Şurasının üzvü kimi bu üzv-dövlətin öhdəliklərinin ciddi pozulmasınıtəşkil edir.Qeyd etmək lazımdır ki, Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə aid aparıcı və nüfuzlubeynəlxalq dövlətlərarası təşkilatların, o cümlədən Avropa Şurasının qərarları böyük praktiki əhəmiyyətəmalikdir və həm birbaşa və həm də dolayısı, dünya ictimai rəyinin formalaşması yolu ilə bu münaqişədə olantərəflərə və ilk növbədə, bu münaqişənin nizamlanmasında son dərəcə qeyri-konstruktiv mövqe tutanErmənistana güclü təsir edir.Bu nəticə bir çox politoloq və siyasi xadimlər tərəfindən təsdiqlənir. Belə ki, Azərbaycan Prezidentiadministrasiyasının xarici əlaqələr şöbəsinin müdiri N.Məmmədovun fikrinə görə: «Dağlıq Qarabağmünaqişəsinin həll edilməsində böyük dövlətlərin marağının artması aşkar-aydın özünü büruzə verir və bunagörə Ermənistana təzyiq artır» [11]. Erməni mənşəli Berlin politoloqu A.Manuçaryanın etirafına görə:«Yerevana təzyiq edilməsinə gəlincə, belə təzyiq həmişə vardır» [12]. İ.Tsareqorodseva qeyd edir ki:«Vaşinqton Qərbi Qafqazda öz təsirini itirib, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həll edilməsinə keçməyinə qərarverdi. Əsasən münaqişədə tərəflərin biri olan - Azərbaycana arxalanaraq, ABŞ digər münaqişə tərəfini -Ermənistanı, aktiv təsviretmə vasitəsi yolu ilə, öz ssenarisinin seçilməsinə vadar etməsinə çalışır» [13].Ermənistan parlamentinin deputatı, «İrs» müxalifət partiyasının üzvü S. Safaryan əmin idi ki, S.SarkisyanınSankt-Peterburqda Azərbaycan Prezidenti İ.Əliyevlə görüşü ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədrləri tərəfindənErmənistana təzyiq edilməsi ilə müşayiət ediləcəkdir [14].Ermənistana belə bir təzyiqin edilməsi tam əsaslıdır. Ermənistan Azərbaycana qarşı təcavüzkarmüharibə apararaq və Azərbaycan Respublikasının 20%-dən çox ərazisini işğal edərək, BMT TəhlükəsizlikŞurasının və Baş Məclisinin, Avropa Şurasının, İTK, ATƏT-in qətnamələrinə məhəl qoymur və işğal edilmişəraziləri saxlamaqda davam edir. Ermənistan tərəfindən Azərbaycanın ərazisinin bir hissəsinin zəbt edilməsi birdaha sübut edir ki, Ermənistan Respublikası digər dövlətlərin ərazisinin bölüşdürülməsinə yönəlmiş hər hansıhərəkətlərin edilməsindən çəkinməsini nəzərdə tutan müasir beynəlxalq hüququn ümumtanınmış norma vəprinsiplərini kobud şəkildə pozur. Beləliklə, bizim fikrimizcə, Ermənistana beynəlxalq təzyiqin göstərilməsibütövlükdə bu münaqişənin ədalətli nizamlanması işinə kömək edə bilər.İstifadə edilmiş ədəbiyyat siyahısı:1. Qarayev R.M. Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin ədalətli həllində İslam Konfransı Təşkilatınınqərarlarının əhəmiyyəti // BeynəLxalq hüquq və inteqrasiya problemləri, 2008, № 3, (15), c. 66-71.2. Qarayev R.M. Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin ədalətli həllində NATOqərarlarının rolu və əhəmiyyəti // Nəqliyyat hüququ, 2009, № 4. s.56-67.3. Əliyev N. Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizama salınmasının hüquqi aspektləri // Dirçəliş XXI əsr,2005, № 84-85. s. 167-178.4. Александр Pap: «Ни Россия, ни США не знают, как решить Нагорно-Карабахскийконфликт»//httр:// www.day.az/news/politics/161708.html.5. Документ 10364 от 29 ноября 2004 г. «О конфликте в Нагорно-Карабахском регионе,решением которого занимается Минская конференция ОБСЕ» //http:// assembly.coe.int/documents/workingDoks/ doc04/Edoc 10364 htm.6. http://assembly.coe.int/Main.asp?link=/Documents /AdoptedText/ta05/ERES1416.htm.150