Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsi - Prezident Kitabxanası

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────ERMƏNİ İNADISelçuk MORGÖZ"Erməni məsələsi" - erməni millətinin həqiqi xeyirlərindən çox dünya kapitalistlərinin iqtisadiməqsədlərinə uyğun araşdırılası məsələ Kars Müqaviləsi sayəsində ən doğru həllini tapdı. Əsrlərdən bəri dostkimi yaşayan iki əməkçi xalqın dostluq əlaqələri yenidən quruldu.Mustafa Kamal Atatürkün 01.03.1922-ci ildəTBMM 3-cü toplanış ilində giriş sözündənSoyqırımı tanıma cəhdi özbaşına bir istək deyil, Qərbi Ermənistanı qurtarma cəhdinin bir növüdür.Hrant Maskaryan (daşnak lideri)Ermənilər "dədə-baba torpaqlarımız" deyə iddia etdikləri Van gölünün ətraf ərazilərində tarix boyu heçbir dövlət qura bilməmişlər. Bu bölgə böyük istila və köç yeridir. "Makedoniyalı İsgəndər İranı məğlub edərəkermənilərin yaşadığı bölgəni ələ keçirdi. İsgəndərin ölümündən sonra Partların əlinə keçən bölgədəkierməniləri hökmdar II Yezdivard (440-457) zorla atəşpərəst etmək istədi. Erməni başçılarının bir çoxu butəklifi qəbul etdilər". [1]Ermənilər Bizans dövründə də rahat yaşaya bilmədilər. "Bizanslılar erməniləri aradan qaldırmaq, heçolmasa, ortodoksal məzhəblərinə qatmaq (qaytarmaq) istəyirdilər. II Yustinyan ortodoksallığı qəbul etməyənerməniləri zorla Trakya və İstanbula sürgün etmişdi. Konstantinin Şərq səfərində isə ermənilərin İpək Yolundanəldə etdikləri iqtisadi imkanlar əllərindən alınmış və ermənilər imperatorluğun ayrı-ayrı yerlərinə sürgün olunmuşdular.IX Konstantin 1045-ci ildə Anini zəbt etməklə Bağdad hakimiyyətinə son qoymuşdu, yepiskopluğu,monastrları və onların əmlakını talan etdirmişdi. Ortodoks "monopolist"lərin ermənilərə verdikləri əziyyət Səlcuqlarınidarəsini ermənilərin bir xilasedici qüvvə kimi görmələrinə səbəb olmuşdu". [2]Talandan sonra ermənilərin Konstantinə verdikləri cavab belə olmuşdu: "Sizə sədaqət andı içmək özümüzüölümə və yox olmağa məruz qoymaq deməkdir. Bizi himayə edən, bugünkü sahiblərimiz olan müsəlmanların(türklərin) ixtiyarına verin". [3]XI yüzillikdə Anadoluya gələn Səlcuq türkləri erməniləri yüz illər davam edəcək bir səfalətdən qurtaranvə qoruyan bir millət oldular. Türklərin və islamiyyətin geniş dünyadərkı sayəsində ermənilər öz dinlərindəqaldılar, heç yaşadıqları bölgələri də tərk etmədilər. Əgər türklər keçmişdə bu bölgəyə gələnlərin hər biri kimionları yaşadıqları bölgələrdən qərbə tərəf sürgün etsəydilər, onda ermənilər Bizans və türklər arasında qalacaqdılarvə bu dövlətlərin daimi təzyiqindən bir millət kimi yoxa çıxacaqdılar. Bu adi gerçəklik əslində ermənilərintürklərə can borcu olduğunu göstərir.Ancaq Səlcuqların idarəçiliyi altında rifah içində yaşayan, Osmanlı dönəmində də türklərdən rahat həyatsürən ermənilər Böyük Atatürkün ifadə etdiyi kimi, imperialistlərin sözlərinə aldanaraq can-qan borcu olduqlarıtürk millətini ən çətin, ən pis zamanlarda, min illik bir bərabərliyi, dostluğu yox sayaraq, heç nə olmamış kimiarxadan vurmuşlar.MİN İLLİK YAXINLIĞI YOX SAYAN ERMƏNİ KOMİTƏLƏRİİlk komitə 1897-ci ildə İsveçrədə qurulmuşdu. Təşkilatın istəyi Türkiyənin şərqində bir Ermənistandövləti qurmaq olmuşdur.Anadoluda qurulan bir çox cəmiyyət əvvəllər yardım özəyi kimi qurulsa da, sonralar komitəçiliyəyönəlmişdilər. "Xeyirsevərlər cəmiyyəti" və "Fədakarlar cəmiyyəti" həmin təşkilatların öncülləri sayılırdı.1890-ci ildə İttifaq anlamına dayaqlanan Daşnaksütyun Komitəsi quruldu. Onların istəyi bütün cəmiyyətləribirləşdirmək və erməni quldur dəstələrinə hərtərəfli yardım göstərməkdən ibarət idi. Komitə "türkləri hər yerdəvə hərtərəfli şərtlər altında vurmağı, geri çəkilən, sözündən dönən erməni xəfiyyələrini, xainləri öldürməyi vəintiqam almağı əmr edirdi". [4] Bütün bu həqiqətlərə və gerçək qaynaqlarda olan faktlara baxanda, həqiqətəndə, planlı bir soyqırıma məruz qalanların türk olduğunu görməmək üçün kor olmaq lazımdır.İngiltərənin Ərzurum konsullarından M.Graves ermeni komitələri haqqında "Nyu-York Herald"qəzetinin müxbiri Sidney Vitmana bunları söyləmişdir: "Erməni komitələri erməniləri üsyana təhriketməsəydilər, nə çarpışmalar olar, nə də bir erməni ölərdi". [5] Tərəfsiz, kənar bir adam tərəfindən söylənən118