Część I - Katedra Inżynierii Wodnej i Geotechniki

III Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Bliskie Naturze Kształtowanie Dolin Rzecznych”Rajgród, 7-9.06.2004 r.w Pińczowie w km 56.8 wynosi 3352 km 2 .Odcinek Nidy środkowej od Pińczowa do Motkowic w latach 60-tych wyróżniał się bardzobogatą siecią hydrograficzną lewostronną i prawostronną. Bezpośrednia zlewnia cząstkowadla tego rejonu wynosi 853 km 2. .Przepływy charakterystyczne w rejonie Motkowice wynoszą (Q50% = 130 m 3 /s, Q1%= 375 m 3 /s), a w Pińczowie (Q50% = 150 m 3 /s, Q1% = 450 m 3 /s). W obraziemorfologicznym na podstawie map archiwalnych można stwierdzić, że zlewnia w tymobszarze (Pińczów - Motkowice) posiada liczne starorzecza, nieczynne i tylko okresowowykorzystane do przepływu wód powierzchniowych. Starorzecza przed melioracją stanowiłykilkadziesiąt procent powierzchni doliny. Obecnie w wyniku zaistniałych procesów wdolinie, rzeka ma wyraźnie zmieniony układ z koryta wielokorytowego na jednokorytowy, zwielodzielnego na jednodzielne koryto obwałowane. Jest to przyczyną wielu zaistniałychnegatywnych procesów morfodynamicznych, jakie w tym okresie czasu zaistniały w korycie.Ich ocena jest jednoznaczna i widoczna: występuje ciągły transport rumowiska dennego,który powoduje powstawanie w dolnym odcinku usypisk piaskowych oraz wytworzenierozlewisk bezodpływowych - terenów depresyjnych w stosunku do głównego koryta.Obszar pomiędzy wsiami Stawy i Umianowice a wyniesieniami GarbuPińczowskiego, jest naturalnym obniżeniem powstałym na skutek ruchów tektonicznych.Zwężenie doliny poniżej tego obniżenia (między Sobowicami i Skowronnem) w dużymstopniu tamuje odpływ wód z tego obszaru. Doprowadziło to do wytworzenia rozległychzabagnień na powierzchni nieprzepuszczalnych margli kredowych (Zawistowski i in. 1979,Ćmak i in. 1983). Nida płynąca w tym płaskim obniżeniu ma naturalną tendencję dozmieniania biegu koryta, co jest związane z mechanizmami hydrologicznymi rzeki splotowej.Ta tendencja jest przyczyną niesłychanej różnorodności siedlisk, bowiem rzeka bardzoszybko jak na geologiczną skalę czasu zmienia bieg swoich koryt i cieków, pozostawiającliczne meandrujące odnogi i starorzecza. Są one napełnione wodą bądź wypłycone,wypełnione materią organiczną i porośnięte roślinnością. Powstające tam rozlewiska są zatemprzede wszystkim uwarunkowane geologicznie i hydrologicznie (Ćmak 1983). Basenrozlewisk Nidy na obszarze jej delty śródlądowej prawdopodobnie zawsze był obszarem,gdzie wezbrane wody mogły się szeroko rozlewać. Bagna i skomplikowany układ kanałówrzecznych można obserwować na przedwojennych opracowaniach kartograficznych tegoterenu (Nowakowski 1939).Zniszczona Delta Środkowej Nidy stanowiła w przeszłości jeden z najciekawszychprzyrodniczo obszarów w Europie, zarówno dzięki unikalnemu układowi geologiczno-