Część I - Katedra Inżynierii Wodnej i Geotechniki

III Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Bliskie Naturze Kształtowanie Dolin Rzecznych”Rajgród, 7-9.06.2004 r.Konwencja o Różnorodności Biologicznej uchwalona w 1992 r. na konferencji NarodówZjednoczonych w Rio de Janeiro (ratyfikowana przez Polskę w 1995 r.), wraz z krajowymidokumentami pochodnymi (II Polityka ekologiczna państwa przyjęta przez Radę Ministrów wczerwcu 2000 r. oraz Krajowa strategia ochrony i zrównoważonego użytkowaniaróżnorodności biologicznej, Ministerstwo Środowiska 2003) nakłada obowiązek zachowania,odtworzenia i wzbogacania zasobów przyrody. Jednym z priorytetów jest wdrażanieprogramów ochrony lub/i renaturalizacji cennych, a zdegradowanych ekosystemów, w tymprzede wszystkim dolin rzecznych oraz obszarów wodno-błotnych.Dolina rzeki Nidy wraz z otaczającymi terenami stanowi jeden z najbogatszychprzyrodniczo obszarów w Europie. Przyrodnicza ranga tego terenu przekracza rangę wieluparków narodowych w Polsce. Oprócz walorów przyrodniczych teren ten charakteryzuje sięrównież wysokimi walorami krajobrazu, licznymi pomnikami przyrody nieożywionej,niezwykle ciekawą historią oraz cennymi zabytkami kultury materialnej. Stanowi równieżjeden z najciekawszych obszarów funkcjonowania tzw. krajobrazu kulturowego.Teren Ponidzia został wpisany do europejskich spisów obszarów przyrodniczocennych w systemie CORINE i zastał zaliczony jako obszar ważny dla ochrony ptaków wskali międzynarodowej. Pełni on funkcję obszaru węzłowego w europejskiej sieciekologicznej E-ECONET i jest ostoją o randze międzynarodowej w priorytetowym dla Polskisystemie Natura 2000.Jednocześnie Ponidzie podlega postępującej degradacji krajobrazu i walorówprzyrodniczych. Sztandarowym przykładem tego rodzaju działań jest osuszenie i regulacjaśrodkowego odcinka doliny Nidy między Rębowem a Pińczowem, na skutek czegozniszczono unikalną deltę śródlądową i pokrywające je naturalne bagna - jedną znajwiększych osobliwości przyrodniczych w Europie. Spowodowano destabilizacjęfunkcjonowania rzeki i związane z tym istotne straty gospodarcze. Doszło do przyspieszeniaprzepływu i wypłycenia koryta rzeki Nidy poniżej uregulowanego odcinka, co zaowocowałozwiększeniem częstości i zasięgu wylewów, zabagnieniem gruntów rolnych orazspowodowało realne zagrożenie mienia komunalnego (Zalew w Pińczowie, droga Kraków-Kielce) i mienia ludzi mieszkających w sąsiedztwie zmienionych obszarów (odcinekPińczów-Pasturka).2. Waloryzacja przyrodnicza terenu PonidziaJednym z najcenniejszych przyrodniczo obszarów w Polsce jest Niecka Nidziańska, a jejkrajobraz jest wyjątkowy w skali kraju, gdyż występują tu rzadkie zjawiska geologiczne i