10-K o r ç a-mars <strong>2010</strong>LetërsiTregim:“TAKIMI U BË, POR...”A.P.ÇEHOVPas provimit, Gvozdievihipi në tramvaj dhe përgjashtë kopekë udhëtoideri në stacionin jashtëqytetit. Që aty vila ishtenja tre netra larg dhe airrugën e bëri në këmbë.Te porta i doli e zonja evilës, një grua e re.Gvozdievi i jepte mësimearitmetike të birit, përkëtë shpërblehej me tëngrënë e me të pirëpërveç pagesës. Hë, sidolët? - e pyeti zonja dhei zgjati dorën për tapërshëndetur për provimin?e mora.-Ju lumtë, Jegor Andrejeviç!Me notë të lartë?më të lartën... Hm... Sigjithmonë...Grozdievi nuk mori notënmë të lartë dhe mezi ehodhi atë provim... porpërse të mos gënjente,kur ishte krejt e mundshme?Ata që japingënjejnë me po aq zell sadhe gjahtarët. Kur hyri nëdhomën e tij Grozdievigjeti në tryezë një letërtë futur në zarfin rozë. Ehapi zarfin me dhëmbëdhe lexoi letrën:Çdo gjë në rregull. Jupres në ora tetë plot tekanali, në vendin ku ju rakapeja nga koka. Do tëjem ulur nën drurin kuështë stoli. Edhe unë judua, por duhet ta tregoniveten më të shkathët...Duhet ta tregoni vetenburrë. Mezi po pres që tëvijë mbrëmja. Ju duatmerrësisht shumë. JuajaS.”P.S: Mamaja nuk eshtëkëtu. Do t shëtisim derinë mesnatë. Ah! Sa elumtur jam! Gjyshja do tëjetë në gjumë, asgjë nukdo të marrë vesh”Si e lexoi letrën, Gvozdieviqeshi i gëzuar,kërceu pupthi disa herëoastaj eci i kënaqurnëpër dhomë.-Ah! Sa mirë! Më dashuron!Më dashuron! Sa ilumtur jam, ta marrëdreqi, ta marrë! Ah! Trala-la!-.E lexoi dhe një herëletrën, e puthi dhe eshtrëngoi pas zemrës,pastaj e fshehu në sirtarine tryezës së punës. Isollën drekën. I trullosurnga letra, hëngri mebabëzi, si i paparë, ç’ishtruan përpara: i kullufitime një frymë edhe supën,edhe mishin, edhe bukën.Si u ngop, ra të pushontepak, u zhyt në ëndërrimelaragane: për miqësinë emadhe, për dashurinë ezjarrtë, për shërbimin nëposte të larta... Ndërkaqs’po i shqitej nga sytëSonja.Sa keq që nuk kam orë! -tha me vete. - Po të kisha,do ta ndiqja për bukurikohën e mbetur deri nëtakim. Se kjo e shkretëkohë, si për inat, ikën aqngadalë!”Erdhi një çast që iu mërzittë ndenjurit shtrirë, vurire që s’po e shtynte dotkohën me ëndërrime, ungrit, thirri kuzhinierendhe e dërgoi të blintebirrë.“Duhet lagur! - i thavetes. - Ta kthejmë ndonjëgotë, kështu dhe kohaikën më shpejt.”Sollën birrën. Gvozdievi irreshtoi përpara vetes tëgjashta shishet, i ledhatoime shikime prej të dashuruari,e hapi të parën dhee piu me një frymë. Iu duksikur në kokë dhe nëkraharor iu ndezënllamba, ndjeu ngrohtësi,dritë dhe ngazëllim.“Do të jem i lumtur me të!- i tha vetes tek hapteshishen e dytë Është...është njeriu që më duhet...Për një si ajo kamëndërruar... Ja!”Pas shishes së dytë, ndjeusi iu shuan llambat nëkokë dhe në kraharor .gjithçka iu errësua, amangazëllimi dhe hareja nëshpirt iu shtuan! Sashumë ia kishte qejfi tërronte e të rronte në këtëbotë të lumtur pas shishessë dytë... Mori shishen etretë. Tundi përparahundës së vet dorën dhe itha vetes se njeri më ilumtur se ai nuk gjendejnë botë. Iu betua vetes sekështu ishte, s’kishteburrë ta bindte për tëkundërtën.- E di përse më dashuroi!- mërmëriti. - E di, si s’editkam! Dashuroi njeriune zakonshëm! Pikërishtatë! Di ajo cilin të dashurojëdhe përse Njeriun ezakonshëm! Se unë nukjam ndonjë kushedi çfarë...I rëndomtë jam... Unë...Zgjati dorën për të marrëshishen e katërt, lëvizjene shoqëroi me thirrjen:- Po! Ashtu është! Nuk jamndonjë kushedi se çfarë!Ama, ajo ja që gjeti brendameje gjeniun! Gjeniun! Atëdashuroi!... Kush jam unë,më pyesni? Ç’përfaqësojnë vetvete? Ju si mendoni,kush jam? PoGvozdievi jam e kushtjetër! Po, Gvozdievi jam,ama çfarë Gvozdievi, paHë? A s’më thoni, e diniapo s’e dini?Kur erdhi deri te gjysma eshishes së katërt, i ra forttryezës me grusht, shkundiflokët e shprishur dhetha: -Di unë si t’ua trëgojkush jam! Prisni sa tëmbaroj shkollën! Aq kamkeq, sa të mbaroj shkollën!Idhtar i shkencës, jakush jam!... Ajo atëdashuroi, idhtarin eshkencës!... Di unë si iavërtetoj që s’u gabua! Nukpo më besoni? Hiqmunisysh! Pandehni se as ajonuk më beson? Ajo, Sonja?Atëherë edhe asaj si juvedo t’i them: hiqmu sysh!Di unë si jua vërtetoj! Dot’u futem me gjithë shpirtstudimeve!... Ja, ta kthejme këtë gotë... Të poshtërjeni që të gjithë!Gvozdievi, i nxehur keq, ektheu me fund gotën mebirrë, nxori nga komodinaleksionet, i hapi, zuri t’ilexonte nga mesi:Shkaktare e nxjerrjes ngavendi të nofullës së poshtmemund të jetë goditja,kur goja është e hapur...”Gjepura!Nofulla...Goditja... Dëri e mëri...Kotësira!I mbylli leksionet, hapishishen e pestë. Si eboshatisi shishen e pestëdhe të gjashtën, e kaploipikëllimi, ra në mendime,i tha vetes se, gjithësiaështë një hiç, kurse njeriunë të është edhe ai njëhiç... Duke menduar kështu,me dorën që s’ibindej u përpoq ta mbyllteme tapë shishen e birrës,s’e puthiti dot, e lapërsipër grykës, morinishan me syrin mbyllurdhe i ra sic i bien kaçoles,donte të qëllonte njollatjeshile, që i lodroninpërpara syve. Njolla tëerrëta, jeshile e të kuqe idridheshin përpara syvekur e qëlloi me tapënjollën jeshile. Njëra ngakëto njolla, vishnje meanë jeshile, me ca sigjilpëra, gëzueshëm iambuloi sytë si mengjitës...Gvozdievi ndjeu tingjiteshin ashtu vetiukapakët e syve...“Pse të përcëllojnë? - epyeti veten. - Duhet dalënë ajër të pastër. Rreziktë qorrohem. Duhet...shëtitur... Këtu të merretfryma... Është afërkuzhina, kanë ndezursobën, nxjerr tym... Oh!Teveqelet!” Vuri kapelëndhe doli nga dhoma. Ishteerrur, ora po shkontedhjetë.Në qiell vezullonin yjet.Hënë nuk kishte, nata dotë ishte e errët.Grozdievit iu mbushgjoksi me ajrin e pastërdhe erëmirë të majit dheme freskinë e pyllit. Iulehtësua frymëmarrja. Iahapën krahët dhe epushtuan me dashamirësinëpërbërësit etakimeve dashurore:fëshfërima e gjetheve,kënga e bilbilit dhe...zbardhëllimi i “asaj”, ivagullt, i menduar. Pa evënë re as vetë, u gjendte vendi i takimit që ikishte lënë Sonja. Ajo ungrit nga stoli dhe eci nëdrejtim të tij.Zhorzh! - i tha meregëtima zemre. - Jamkëtu.Grozdievi ndali, mbajtivesh, ngriti kokën lart dhepa qiellin, majat e drurëvet.Iu duk se ai zë erdhiqë lart.Zhorzh! Jam unë! Këtu! -përsëriti ajo dhe iu afruamë pranë.A?Jam unë.Si? Kush është? Kush?Jam unë, Zhorzh... Ejani...Ulemi këtu.Hë?Sa qesharak dukesh! Popse, nuk po më njeh? Popse, asgjë nuk sheh?Aaa... Më falni... Ju meç’të drejtë... në këtë orë...hyni në kopshtin e huaj. Inderuar zotëri! M’upërgjigjuni, de, ndryshe...jua thyej... turinjtë...Zhorzhi zgjati i pasigurtkrahët, e kapi për supesh.Ajo qeshi sa u gajas-Sa për të qeshur dukeni!Ha-ha-ha! Sa mirë dini tështireni! Shkojmë tani...Ulemi të bisedojmë...-Të bisedojmë? Si? Jupse? Po unë pse? Poqeshni, hë?Ajo qeshi më fort, e moripër krahu dhe e shtyu tëecte përpara rezistoi, bëriprapa. Të kujtonte mushkënxanxare, kurse ajotë kujtonte kalin ezellshëm.-Dua... dua gjumë... Mëlëshoni... - mërmëriti inemitur. -Nuk dua tëmerrem me gjëra koti...-E po, mjaft me këto... Pseu vonuat një gjysmë ore,këtë më thoni?Mos e humbët mendjenduke mësuar për provimin?-Mësova... Unë gjithmonëmësoj... Shkaktari inxjerrjes nga venditë nofullës së poshtmemund të jetë goditja, kurgoja është e hapur...Nofullat dalin nga vendinë pijetore... Dua birrë...nga më e forta.Ai dhe ajo iu afruanzvarrë-zvarrë stolit. Aimbështeti bërrylat Nëprehër, mbështeti kokënnë mes të grushteve dheturfulloi. I ra kapela ngakoka në duart e saj. Ajo upërkul dhe e pa ngultas.-Ç’keni kështu? — epyeti me zë të mekur.-S’është... s’është punajuaj... Askush nuk ka tëdrejtë të përzihet në punëte mia... Të gjithë tarallakëjanë, dhe ju... Po,torollake jeni.Si heshti njëfarë kohe,Gvozdievi shtoi:-Dhe unë... budalla jam...-E morët letrën time? - epyeti ajo.-E mora... Nga Sonja...Po... nga Sonja... Ju Sonjajeni? E çë pastaj)! Gjepurështë... Fjala “padurim”shkruhet bashkë... Tëditur e hiqni veten!Ju marrtë dreqi, jumarrtë!...-Mos jeni i dehur?-Jooo... Jam njeri idrejtë... Ç’flisni kështu?...Me birrë nuk dehen...Hë?-Po atëherë, mor derdimen,ç’dërdëllitni kështu,kur s’qenkeni idehur?-Jooo. Unë jam rasaemërore... Ti je rasagjinore... Ai është rasadhanore...Grozdievi u zgërdhi,pastaj qeshi me të madhe,ndërkohë që kokaiu var poshtë e më poshtë.Po flini? - e pyeti ajo.Përgjigje nuk mori. Qaudhe zuri të thyente duart.Po flini, Jegor Andrejeviç?- përsëriti ajo.Përgjigje pcr pyetjen qëbëri ishte gërhitja eshtruar, e ngjirur. Sonja ungrit.I poshtër! - pëshpëritizemërplasur. - I poshtër!Ja ç’na qenka! E po, na,na,na! Dhe Sonja eshapllanisi me dorën evockël i flakëriu pesë agjashtë të nxehta nëzverkun e harkuar tëGvozdievit. Ia shkeli mekëmbë kapelën, që ikishte rënë në tokë.Gratë janë hakmarrëse!Ditën tjetër, Gvozdievi ishkroi Sonjës këtë letër:‘Ju kërkoj ndjesl Dje nukmunda të’ vija në takim,sepse isha shumë semure’.Me’ caktoni njëkohë tjetër, për shembull,sonte në darkë. Judashuroj,Jegor Gvozdievi.”Përgjigjja që mori ishtekjo: “Kapela juaj ë’shtë’te stoli.-Shkoni dhe merreni. Tëpirët e birrës për ju qenkamë i kendshëm se të bëritdashuri, atëheri’ pinibirrë.-Nuk dua t’ju pengoj.Tanimë jo juaja S...”P.S. Mos më kthenipërgjigie. Ju urrej.”Përkthyer nga:Jorgji Doksani
11 -Korça-mars <strong>2010</strong>TOPONIMIA E ZONËS SË KORÇËSVijon nga numrii kaluar9.Kamenica-FshatKmuna Mollas – Gurorenga Kamen (sll) gur.10.Kurila-Fshat nëDevoll nga Kurila (lat) =rosë e egër, lloj shpendi.Gojëdhëna na transmetonse ky fshat është formuarnga hardhacakë prej Suli(Camëri) mbas prishjes sëtij prej A.P Tepelenës.11.Kosovrast-Fshat ibraktisur në Opar. Ngasllavishtja = Kosovo (sll)= Mëllinjë dhe hrast (sll)– kacube = kacuba emëllinjës.Nga studiuesi: NEDAI THËLLIMI12.Kosqeva–Fshat ipaidentifikuar. Ndoshtanga kosa (sll) –kullotë.13.Krace-Fshat i braktisur,i paidentifikuar, ngaKrec (shq) = gerqere kua = e14.Kakac-fshat KomuaPirg. Nga kaka (gr) –ikeq. Me sa duket ngafakti se në grykën eKakacit dikur kalonterruga qe lidhte Mokrën eluginën e Shkumbinit(rrugën Egnatia) mefushen e Korcës, e cilaparaqeste rrezikshmëripër udhëtarër prej grabitësve.15.Kallavaros-Dikurfshat në Opar afërLekasit. Nga grqishtjaKallo = i (e) mirë dhevaros = vend, pra vend imirë16.Karbanjos-Fshat.Komuna Lekas. NgaCorb karp (lat) = ha, drupyjore.17.Kalendrip-Rrugë nëMborje, të con në maline Moravës. Kalen (sll) =shteg dhe drip – rrugë(lat)18.Kapshtica-Fshat nëDevoll nga Gab (sll) grykëku G = K.19.Kucakë-Fshat.Komua Moglicë. Nga Kuc(shq) = vorbë 20. kutmicevica– njësi administrativebullgare që përfshintedhe Korcën, krijuarprej Car Borisit të Bullgarisënë vitin 853 kish siqendër qyteti Devoll.Kutmicevica (sll) – vendetë porsapushtuara21.Krushovë-Fshat nëGorë, Komuna Lozhandhe një tjetër në KomunënVoskopojë. Ngakrusha (sll) – Dardhë22.Këmbëthekër-Fshat. Komuna Libonik.Përmendet që më 1416.Shqip këmbëgjatë sithekri. Ka një fshat mekëtë emër edhe në fshatratarvanitasë në Peloponez(Greqi)23.Karpinos-Fshat ipaidentifikuar. Nga Karpa(shq) – shkëmb.24.Kalldrën-i -Fshat ipaidentifikuar afër fshatitPolenë. Mendojmë seduhet të jetë fshati Qatron(shih Qatrom)25.Krosnisht-i –Fshat.Komuna Gorrë. Ngahrasta (sll) –kacube, kua=oL1.Leskovik-u-Qytetrrethi Kolonjë nga Leska(sll)-lajthi2.Leshnicë-a-Fshat.Rrethi Pogradec nga Lesa(sll)-pyll3.Leminot-i-Fshat.Komuna Pirg. NgaLemino (gr)-lëmë. Vendku shien të lashtat.4.Lekas-Fshat në Opar.Qendra e Komunës ngaemër njeriu Leka (shq)-Aleksandër 5.Lavdar-i-Mendojmë duke u bazuarnë gojëdhëna se rrjedh ngafjala shqipe druvar. Njëfshat me këtë emër edhe nëKomunën Voskopojë.6.Lin-i-Fshat.RrethiPogradec. Nga isogllosakelto - shqipe (Çabej vepëre cituar) Lin= i thellë.7.Leshnja-Nga Lesa (sll)-pyll. Fshat në KomunënVithkuq dhe në Skrapar8.Lubonja-Fshat.Komuna Vithkuq dhe njënë rrethin e Mallakastrës.Emër njeriu Luben (sll) egjetkë.9.Lozhan-Ngasllovishtja Lloze (sll)=vreshtë ose Lozha (sll) =strofkë10.Luhnid-Emri i vjetërIlir i qytetit Ohër (Maqedoni)ose grupi i liqeneveOhër- Prespë. Nga isogllosakelto - shqiptare Lin = ithellëshpesh vend i ngushtëbuzë lumit ose përoit, ngagreqishtja e vjetër Llëngapo me atë kuptim.MI.Maligrad-i-Përbëhetnga dy emra në gjuhënsllavisht Mallo= i vogël dhegrad= qytet ose kala.2.Mazrekë-a -Fshat nëKomunën Lekas. Emërnjeriu (shq), Skënderbeuheroi ynë kombëtar mbantenjëkohësisht mbiemrinKastrioti edhe atë Mazreku.3.Moglica-QendërKomune =Mogila (sll)=kodër4.Meniku-Fshat i braktisurnë Opar = nga Men(shq) =man, dru frutor.5.Mavromati-Fshat ibraktisur në Opar. Ngagreqishtja Mavro= i zi dhemato(gr)=sy 6.Manakesh-i-Fshat i braktisur në Oparnga Manë (shq)= dru frutor7.Mançurisht-i-Fshat.Komuna Progër (Gryka eCangonjit). Nga latinishtjaMonsio=Stacion rrugor(vend qëndrimi). Në këtëzonë dikur kalonte rrugaqë lidhte perëndimin mebrendësinë e gadishullitballkanik. Trate, (pjesë tësaj) hasen edhe sot në atotroje.8.Malavec-i-Fshat.Komuna Bulgarec. NgaMale (sll) =pishë e zezë(Pinus Nigra). Ka njëmikrotoponim me Dishnicë(Malaveci i vjetër)9.Mborja-Fshat në lindjetë Korçës, nga Emporion(gr) =treg. Dikur në gjuhënshqipe mbante emrin shestenga shes ose panair.10.Mekshi-Fshat i braktisurnë Opar. Në gjuhënshqipe përdorej edhe siemër njeriu, emërton edhekullotën. Thirret kështudhe i vogli i buallicës.II.Morava-Malgreqishten11.Llëngë-a-Fshat nëRrethin e Pogradecit dheLlëngëza, Rrethi Kolonjë nëmikrotoponimi hasetnëlindje të Korçës. NgaMorra (sll)=pishë12.Marva?? -Qafë mali,Komuna Vithkuq. Nëbiznatine“tokë” ose kullotë qëjepej nga shteti me qera.Mundet të jetë dhe emërnjeriu ‘13.Maladiç-i-Fshat ibraktisur në fushën eKorçës. nga sllavishtjaMale= Pishë14.Mariani-Fshat nëOpar dhe një tjetër nëGorrë. Emër njeriu (shq)15.Maliqi-Sot qytet dhefshat Komuna Libonik.Një fshat me këtë emërhaset edhe në Oparin eposhtëm. Një tjetër nëfshatrat arvanite tëGreqisë. Në turqishtMaliqane =sipërmarrjeafatgjatë bujqësore. Mundtë’ merret në konsideratëedhe fjala latine Male=sëmundje nga rrjedhedhe fjala Malarje.16.Melçan-i -Fshat.Komuna Bulgarec. Selishçevimendon se rrjedhnga fjala Mel (sll) =bluaj.Në fakt fjala rrjedh ngasllavishtja Mel=vend megurë gëlqerore. Në Bullgarika një qytet me emrinMelnik.17.Mëmël-i-Fshat.Komuna Libonik.18.Menkulas-Fshat(Devoll) nga Men= man(shq) dhe kolas=kolë,emër njeriu= Mani iKoles (Dh. Shuteriqi)19.Manostirei-i -Fshatnë Zboqëri. KomunaLibonik. Nga Manastir(gr) 20.Moçan-i -Fshat.Komuna Gorrë, vend meshumë ujra ose vend itillë që është në hije(shq)N1.Nikollarë-Fshat.Komuna Moglicë. Opariposhtë. Nga emër njeriuNikollë (shq)2.Nizhavec-i-RrethiPogradec nga nizhe (sll)poshtë ulët.3.Neviçisht-i-Fshat.Komuna Bulgarec. Nganovo (sll) i ri ku o = e.4.Novoselë-a- Fshat.Komuna Pirg. Nga Novo(sll) - ri dhe sello (sll)=fshat i ri.P1.Padini-o-Majë mali nëmalin Moravë. Nga sllavishtjaPad=rënie rëpire qëbie poshtë nga një lartësi,zbritje.2.Panarit-i-Fshat.Komuna Vithkuq. Ngagreqishtja Panarigo =Panair ose Panorigos (gr)= aguliçe3.Poçesta-Fshat.Komuna Libonik. Njëfshat tjetër me këtë emërhaset në Dibër, Maqedonidhe një tjetër në Gjakovë(Kosovë). Nga poçesio(lat) = vendqëndrimi,stacion mbase dhe ngaçesiu = rrugë4.Poggorie-a -Fshat.Komuna Sheqeras. Pod(sll) = poshtë dhe Gorra(sll) mal = poshtë malit(nën mal)5.Pelion-Qytet Ilir nëGrykën e Cangonit në fisinilir të Desareteve, mundtë identifikohet me toponimtrigorica në grykën eujkut afer fshatit Tren. Përpushtimin e tij Aleksandrii Madh zhvilloi beteja tëpërgjakshme me MbretinKliti dhe Glankia. Në këtëqytet ka jetuar për njëkohë mbreti Pirro e Epirit,emri rrjedh nga Pill (gr) =grykë ose portë hyrjeje.Mendojmë se fshati Pilurka lidhje me Pelionin.Pilur hasim edhe nëkrahinën e Himarës.6.Pilur-i-Shih Pelion.7.Pekas-Lagje e shtatëBeras = Peka (gr) =përkundrejt8.Peshtan-Fshat.Komuna Moglicë. Peshtan(sll)=shpellë ose gur ranor,Pesht (sll)9.Peskopia-Emër i vjetëri një fshati në Korçë nëterritorin ku ndodhet sotXhamia e Mirahorit oseXhamisë së madhe. Mëvonë u shkri dhe u asimiluanga emri Korçë.Përmendet në dokumentepër herë të fundit nëshekullin XVII-të.Nga Peskopia (gr) qendërkishtore peshkopale osembrojtjeje.10.Pirg-u-Qendërkomune, fshat. Nga apelativishqip Pirg (gr)=kullë vrotjimi11.Pleshisht-i -Fshat,rrethi Pogradec ngaPlesha (sll)= kodër ezhveshur midis dysipërfaqeve të veshura mepyje që shërben për kullotë12.Polena-Fshat.Komuna Voskop (nëSkrapar si dhe në Labërine formën Bolena) ngaPole (sll) = fushë ose tokëbujqësore13.Pojan-Fshat. Komunahomonime. Nga Pole (sll)fushë -ku nga Poljan karënë “1” e pazëshme14.Progër-Fshat.Komuna homonime. Ngaemër njeriu Progon (shq).Mundet edhe nga Prigor(sll)= rrëzë malit ose ngaProgon (kufi). Dikur këtuafër kalonte kufiri midisMaqedonisë dhe Ilirisë.Ka një fshat Progën nëveri të Shqipërisë.15.Preni-Fshat sot iabandonuar midis Porodinësdhe Lavdarit tëKorçës.16.Porodina-Fshat.Komuna Voskop. Nga bor(sll)-pishë ku b=p17.Plovisht-Fshat.Komuna Libonik. Ngaplava (sll) ku o=a Kashtore(kavaletë) kashte, byk,18.Postena-Fshatibraktisur, rrethi Korçë.Nga po (sll) = mbas dhestena (gr) = grykë =mbasgrykës19.Pustec-i-Sot Liqenas.Nga pusto (sll)=i varfërose i braktisur, tokë e lënëdjerrë20.Popçisht-i -Fshat.Komuna Gorrë. Nga pop(sll) =prift. Një lagje e tijmban emrin Manastiru. Kadisa toponime me emrin:-“Kisha”.Vijon në numrine ardhshëm