Y Tincer 328 Ebr 10 - Hafan gwefan gymunedol Trefeurig

4 Y TINCER EBRILL 2010Suliau Y Gerlan Mai2 Oedfa am 10.00. Y Parchg Wyn Morris.9 Gymanfa yng Nghapel y Garn am 10.00 a5.30.16 Oedfa am 10.00. Y Parchg Richard Lewis.Cymundeb.23 Oedfa am 5.00. Y Parchg Judith Morris.30 Oedfa am 2.00. Y Parchg Richard Lewis.Clwb Poenydio’r Borth!Wel dyna beth ma rhai yn galw’r sesiwnymarfer corff sy’n digwydd pob nos Lun!Y gwirionedd yw mai grãp o bobl ydyn nisy’n hoffi cadw’n heini drwy gwrdd unwaithyr wythnos i neud ‘Circuits’. Mae’r setiau oymarferion wedi eu cynllunio i wella cryfder,stamina ac ystwythder . Efallai eich bod ynmeddwl fod hynny’n swnio fel gwaith caled,ond yr hyn sy’n dda am ‘Circuits’ yw fod pawbyn gallu gweithio ar eu liwt eu hun mewnawyrgylch hwyliog a chyfeillgar.Yn y sesiwn awr arferol byddwn yn dechraudrwy dwymo’r corff am 15 munud - cerdded,loncian, ac ymestyn er mwyn codi cyflymdery galon a gwella ystwythder er mwyn einparatoi ar gyfer y Gylchdaith. Yna dechrau arni- gwneud ymarferion sy’n cryfhau’r breichiau,cyhyrau’r bol a chryfhau’r coesau - sydd yn ypendraw yn gweithio prif gyhyrau’r corff yneu tro. Wrth symud o ymarfer i ymarfer , osafle i safle, gall yr unigolyn unai ymgymrydag ymarfer ‘hawdd’ neu anodd, h.y. penderfynupa lefel o anhawster sy’n addas iddo/iddi- yprofiadol yn dewis yr anoddaf o’r ymarferiona’r llai profiadol yn dewis rhywbeth haws.Ar ddiwedd y Gylchdaith, byddwn ynparatoi i ddad-dwymo am 10 munud drwyymestyn eto er mwyn cael gwared ag unrhywstiffrwydd a phoenau mae rhai yn cysylltu agymarfer corfforol.Mae’r ystod o oedrannau yn ein mysg yneang- 16-60, ac mae cymaint o ferched ac oddynion yn ein plith.Wrth gwrs mae hyn ollyn digwydd i gerddoriaeth amrywiol dros ben.Felly, os am fod yn fwy ffit ond heb fod ynsiwr sut i fynd o’i chwmpas hi, neu’n bersonchwaraeon profiadol sydd am ychwanegudeimensiwn newydd i’w patrwm ymarfer,dewch i ymuno â’r poenydio (sori, hwyl).Am fwy o wybodaeth, cysylltwch â Ianto ar871377 neu dewch i’r neuadd erbyn 19.30 nosLun nesa!I.T.Y BORTHO’r EglwysiDydd Gweddi Byd-Eang y ChwioryddDaeth aelodau o bob enwad yn Y Bortha’r ardal at ei gilydd yng Nghapel y Gerlan,ddydd Gwener, 5 Mawrth, ar gyfer ygwasanaeth blynyddol i ddathlu Dydd GweddiByd-Eang y Chwiorydd. Cymerwyd rhan gangynrychiolwyr o Eglwys St Mathew a Chapel yGerlan, Y Borth, Eglwys y Santes Gwenffrewi,Aberystwyth, Capel y Babell, Dôl-y-bontac Eglwysi Llangynfelin ac Eglwys-fach.Cyflwynwyd y gwasanaeth, a drefnwyd elenigan Wragedd Cristnogol Cameroun. gan MrsTegwen Pryse.Pregethwyd gan Y Parchg Cecilia Charles,Ficer Eglwys Sant Mathew, ar bwnc y dydd, sef“Bydded i Bopeth Byw Foliannu’r Arglwydd”.Mr Glynne Evans oedd wrth yr organ.Sêl Ben BwrddCodwyd elw clir o £242 o ganlyniad i Sêl BenBwrdd yn y Neuadd Gymunedol, ddyddSadwrn 3 Ebrill. Denwyd llu o ymwelwyr i’rSêl, a drefnwyd gan Mrs Rosa Davies, Glanwern,er budd Eglwys Sant Mathew. Diolchir yngynnes iddi hi ac i bawb a gefnogodd yrachlysur.Y MorglawddEfallai eich bod wedi sylwi yn ddiweddar arlong lwyd yn hwylio’n araf ac yn agos i’r traeth,ac am wybod mwy o’i hanes. Yr hyn mae’nei wneud yw archwilio natur gwely’r môr ercasglu gwybodaeth ar gyfer ein Morglawddnewydd. Mewn cyfarfod yn y neuadd adeg yNadolig 2009 dangoswyd manylion y cynllunfydd yn cynnwys ‘groynes’ o greigiau ac ungreigres (reef) ffug. Mae’r angen am y clawddyma’n ddirfawr, ac mae na ddigon o siaradwedi bod ers pymtheng mlynedd. Bellach,mae’r gwaith wedi cael cefnogaeth y Seneddac mi fydd cyfraniad oddi wrth yr UndebEwropiaidd yn ogystal.Disgwylir y bydd y Cynllun yn amddiffynMorfa’r Borth am yr hanner cant i ganmlynedd nesa; cynllun sy’n cynnig cyfle naellir ei wrthod.A.M.MarwolaethAmddifadwyd y Borth a’r cyffiniau o gymeriadadnabyddus ac unigryw pan fu farw Mr. T.B. Lewis, Pant-glas, (Tñ Gwyn gynt) ar Fawrth4ydd, neu ‘Berwyn’ fel yr oedd pawb yn yrardal yn ei adnabod.Brodor o Sir Drefaldwyn oedd Berwyn, acyn falch o’i wreiddiauyn ardal Llanbryn-mair,wedi ei godi ar aelwydy teulu gyda’i Daid,yn y Becws, Talerddig,wedi iddo golli ei famyn ifanc iawn. Gwaithcaled welodd Berwynyn ei ieuenctid, a buhyn yn nodweddiadolo’i fywyd gweithiol trwy ei oes.Symudodd ef a Sarah ei wraig i’r Borth ym1963, yn gyntaf fel tenantiaid i Tñ Canol, acyna i Tñ Gwyn hyd ei ymddeoliad o ffermio.Codasant dñ unllawr hyfryd uwchlaw’r pentrefa’i alw’n Pant-glas, ar gyfer eu hymddeoliad,ond torrwyd ar yr amser hapus yno pangymerwyd Sarah yn wael , a cholli’r frwydr ynerbyn ei hafiechyd creulon yn 1996.Roedd Berwyn yn gymeriad cryf, annibynol,llon a llawn hwyl, a chanddo gylch eang offrindiau wedi eu gwneud dros nifer fawr oflynyddoedd yn ymwneud â’i ddiddordebaueang. Roedd yn ffermwr wrth reddf, a medraidroi ei law at amryw o weithgareddau. Roeddganddo ddawn arbennig cynhenid i drin eianifeiliaid, ac anaml iawn oedd yr angen amalw’r Fet - byddai Berwyn wedi gwneud y “job”ei hun!.Medrai ar ddawn i ddysgu cãn defaid, abyddai wrth ei fodd yn mynychu treialoncãn defaid, ac ar dro wedi eu cynnal ar dir TñGwyn. Dilynai’r cwn hela gan y gwyddai amy difrod a’r colledion oedd yn dod yn sgîlymweliad gan lwynogod ar ffermydd yr ardaladeg wyna.Roedd yn grefftwr medrus hefyd, ac wrth eifodd yn troi allan waith coed o safon uchel.Dyn ei filltir sgwâr oedd Berwyn, a lles ygymuned yn flaenllaw ganddo bob amser.Bu’n ffyddlon i’w Gapel, fel aelod, Diacon aThrysorydd dros flynyddoedd lawer, a hynnyhyd rhyw dri mis cyn ei farw.Roedd yn gefnogol iawn i weithgareddau yny pentref, megis y Carnifal ac ati, a chafoddachosion da ac elusennau lleol ei orau bobamser. Gwasanaethodd ar y Cyngor Cymunedam flynyddoedd, a chael y swydd anrhydedduso Faer pan oedd y swydd honno yn bodoli yny Borth.Gweithiodd yn galed gydag eraill i ddwyn yfreuddwyd o gael Neuadd Goffa Gymunedolaml bwrpas, a chae chwarae pwrpasol iben, gan sicrhau bod llwyfan a phiano yny neuadd ar gyfer cynnal gweithgareddaucerddorol. Roedd cerddoriaeth a chanu yn agosiawn at ei galon, a chyda’i lais bariton hyfrydcyfoethogodd y ganiadaeth yn y Morfa a’rGerlan am dros ddeugain mlynedd , ynghyda Chymanfaoedd Canu pell ac agos, Wythawdadnabyddus y Borth yn ei ddydd, Côr Cantre’rGwaelod, ac, yn ddiweddar, Parti Meibion Dyfi.Bu’r croeso ar aelwyd Tñ Gwyn yn un cynnesbob amser, i ffrindiau, a’r holl garafanwyr aphabellwyr fu yn aros yno dros y blynyddoedd,a bu’n lloches i anwyliaid y teulu yn eu salwcha’u henaintFel y crybwyllwyd ddydd ei angladd yngNghapel y Gerlan Ddydd Iau 11eg o Fawrth,un Berwyn oedd, a choffa da iawn amdano.Cydymdeimlir yn ddiffuant â Meirion,Ann, Alan a Sioned, a’r teulu oll yn eu hiraetham Dad, Taid a Hen Daid, ac â Menna ar golliun a fu’n gefn a chwmni iddi yn ystod yblynyddoedd diwethaf.CydymdeimladEstynnwn ein cydymdeimlad i deulu Mr.Harold Austin Samson a fu farw ar y 27ain oebrill2010.indd 4 20/4/10 12:02:12

Y TINCER EBRILL 2010 5LLANDREDYSGWR Y MIS• Beth yw’ch enw? Sue Dalton• Faint yw eich oed? Dros 50.• Ers faint ydych chi wedi bod yndysgu Cymraeg? Dros 15 mlynedd• Ble oeddech chi’n dysgu Cymraeg?Yn y Borth, Hen Goleg ac yn y gwaith• O ble ydych chi’n dod yn wreiddiol?Sir Stafford ond rydw i wedi bod ymadros 35 mlynedd• Pam benderfynoch chi ddysguCymraeg? Ffaelais i ddysgu Cymraeg felmyfyrwr achos roedd yr hen lyfr Teachyourself Welsh mor llenyddol, ond fe es i iForocco ar wyliau ac roeddwn i wedisynnu faint o hen Ffrangeg allwn i gofioa defnyddio – felly meddyliais efallai nafyddwn i’n rhy dwp i ddysgu ieithoedd -fe es i i dosbarthiadau Cymraeg. Oeddwni’n lwcus iawn hefyd i gael ffrind da yn ygwaith i fy helpu.• Pryd, neu gyda phwy ydych chi’nsiarad Cymraeg? Rydw i’n eiddefnyddio yn y gwaith gyda sawl ffrindond llai nag yn y gorffennol mae arna iofn achos maen nhw wedi symud adran.Fawrth - i’w feibion Dave a Brian yn ogystala’i wyrion Sara, Ruth a Helen a’i or-wyrionniferus. Ganwyd Mr. Samson ym 1920 acaeth i’r môr yn 17eg oed. Tra yn y Llynges feddysgodd i chwarae gwyddbwyll a daeth yndipyn o bencampwr gan gynrychioli Cymruyn ogystal â sgrifennu llyfr o’r enw Chess withthe Captain. (Cyhoeddwyd gan yr awdur, 1992).Symudodd i’r Borth ym 1955 i weithio aramddiffynfa’r môr oedd ar waith y flwyddynhonno, wedyn prynu Café’r Surrey gan redegy fusnes honno am bum mlynedd ar hugaingyda’i ddiweddar wraig Violet.Ymweliad â Senedd EwropDymuniadau gorau i Rhys Pugh-Evans, 5Ffordd Clarach, fydd - fel rhan o Fforwm yrUrdd - yn mynd i Frwsel ar yr 2il o Fai ac yncyflwyno y Neges Ewyllys Da yno yn SeneddEwrop.EisteddfodolLlongyfarchiadau i Dylan Huw Edwardsar ennill yr Unawd Bechgyn Bl. 7 - 9 ynEisteddfod Sir Ceredigion. Pob hwyl gyda’runawd a’r Sioe Ieuenctid, Plant y Fflam, ynLlanerchaeron.Pob hwyl hefyd i Efa yn y gystadleuaeth stepiodan 25 oed.Llongyfarchiadau a phob dymuniad da i SerenPowell-Taylor, Troed-y-bryn sydd yn ddisgybl ynYsgol Gynradd Tal-y-bont fydd yn cynrychioliCeredigion yn Eisteddfod Genedlaethol yr Urddyn Llanerchaeron ar y gystadleuaeth unawdchwythbrennau dan 12 oed.Sefydliad y Merched LlanfihangelGenau’r-glynRhaid bu gohirio dechrau blwyddyn Sefydliady Merched Llandre eleni oherwydd yr eiraym mis Ionawr. Cafwyd y cyfarfod ymmis Chwefror ar ‘Gwella drwy ail gysylltu’.Dangosodd yr aelodau ddiddordeb mawr yny sgwrs gan Kathy Price ar egwyddorion ytherapi gwella. Eglurodd sut iddi ddod ynymwybodol o’r dull hwn o wellhad a sut iddihyfforddi i allu gweithredu’r therapi. Mae’namlwg o’r hyn a glywsom fod yr hyfforddiantwedi newid sawl agwedd o’i bywyd hi eihunan. Dangosodd sut yr oedd y therapi yngweithredu drwy weithio gydag un o’r aelodaua wirfoddolodd.Bu ugain o’r aelodau yn dathlu Dydd GãylDdewi drwy fwynhau gwledd yn y Tynllidiartyng Nghapel Bangor. Cafwyd pryd blasus achwmni da a mwynhaodd pawb y noson.DiolchRwyf am ddiolch i bawb yn yr ardal am yrholl gardiau, a’r geiriau caredig, anrhegion,blodau, galwadau ffôn ac ymweliadau a’mcartref yn ystod fy amser yn Nhreforys, agadref. Diolch hefyd i’r Gweinidog Y ParchgWyn Morris am ei ymweliadau â Threforys.Diolch o galon, Elina DaviesCydymdeimladCydymdeimlir yn ddiffuant â Mared Breese,Dolwyn ar farwolaeth ei gãr Les a fu farw ynYsbyty Bron-glais y mis diwethaf.Mam-gu etoLlongyfarchiadau i Mary Thomas, Dolgelynen,ar ddod yn fam-gu unwaith eto. Ganwydmab – Huw Arwel – i Alun a Mair Rishko,Penyrallt Lwyd, Neuaddlwyd; brawd bach i IfanLlywelyn. Dymuniadau gorau i’r teulu.Gwellhad buanDymunwn wellhad buan i Tracey, Maes yFedwen sydd wedi derbyn llawdriniaeth ynYsbyty Bron-glais.CroesoCroeso i Emma Jordan, Jack a Mia sydd wedisymud i Richmond, Lôn Glanfred,Hefyd croeso yn ôl adref i Hugh a BarbaraDavies Sibrwd y Coed, Lôn Glanfred ar ôl euhymweliad â Awstralia.Treftadaeth LlandreFe ddaeth Dr Rhian Parry atom ar y 26aino Fawrth i siarad ar y testun “Hel enwauffermydd a chaeau yn Ardudwy - eu gwertho safbwynt hanes lleol”. Ar yr wyneb mae’ndestun go gyffredin, ond i ymchwilydd craffbu yn destun doethuriaeth ac yn y man,gwobr Ymgyrch Diogelu Cymru Wledig ibrosiect Adnabod Ardudwy ac un arbennig i’rarweinydd Dr Parry.Ymestynna ardal hanesyddol Ardudwyo Bermo i Beddgelert yn y gogledd, ac iDrawsfynydd yn y dwyrain. Ar draws yr ardalo Lanbedr gwelir olion llwybr sy’n dyddio o’rOes Efydd (2-5 mil CC) a meini hirion unigolar hyd y ffordd. Ceir gwybodaeth fanwl amholl gaeau’r wlad ym mapiau’r Degwm agyhoeddwyd ym 1840 ynghyd â rhif unigolac yn ambell ardal enwau’r caeau. Cyn hynceir gwybodaeth mewn mapiau o’r stadaumawr, mewn ewyllysiau ac mewn hen ysgrifau.Casglwyd dros fil o enwau ffermydd a 14mil o enwau caeau ac arweiniodd hyn at eucysylltiad hanesyddol ac archaeolegol. Ond nidgwybodaeth ddibwys yn perthyn i’r gorffennolpell yw hyn, ond enwau y gellir eu gweldheddiw ar y tirlun ac yn rhan o’n treftadaeth.Mae enwau megis Cae y meini hirion yn eincyfeirio ar unwaith i’r Oes EfyddDangoswyd mapiau o waith cyffelyb gan MaryThomas o enwau caeau yng Ngenau’r-glyn.Actor ifancLlongyfarchiadau i Gwion James, Tre-medd,ar gael ei ddewis i ymuno â Theatr IeuenctidGwledydd Prydain.Cwmni’r Morlanyn cyflwynoDamien, Tomos acArianwen Wen Wen: cyflwyniad arthema hawliau dynolgan Sarah Down; cynhyrchydd: GeraintEvansNos Fawrth, 27 Ebrillyn Ysgoldy Bethlehem, Llandre am7.30 o’r glochMynediad am ddim – casgliad tuag at Gymorth Cristnogolebrill2010.indd 5 20/4/10 12:02:20

6 Y TINCER EBRILL 2010PEN-LLWYN/CAPEL BANGORLlongyfarchiadauLlongyfarchiadau i AlunJenkins, Pandy, fydd yn dathlupen blwydd arbennig iawn arEbrill 11eg.Swydd newyddPob lwc i Alister Dryburgh,Maesmelindwr, pan yn dechrauei swydd newydd gyda’r BwrddDãr yn Ystrad Fflur. Bydd rhaisydd ar rownd Alister yn eigolli, ac yntau wedi bod ynbostmon am un mlynedd arbymtheg. Dim rhagor o godiyn oriau mân y bore!YsbytyWrth fynd i’r wasg, ‘roedd MrsElizabeth Jones, Rhoslwyn, aMrs Marian Lewis, Glanrheidol,yn dal yn yr ysbyty. Gwellhadbuan a chofion cynnes i’r ddwy.LlongyfarchiadauLlongyfarchiadau i AnneElin, Dolheulog, a’r teuluar enedigaeth ãyr bach iddiyn ddiweddar – Oliver Jon.Dymuniadau gorau i bob un.Priodas RhuddemLlongyfarchiadau i Mr a MrsRichard a Barbara Hogger,Plas Melindwr, sydd wedidathlu eu priodas ruddemddiwedd Mawrth. Mae MrsHogger yn Llywydd Sefydliady Merched eleni. Dymuniadaugorau iddynt am hir oes ahapusrwydd.Merched y Wawr –Cangen MelindwrEr mwyn dathlu gãyl Ddewi,aed i westy Plas Antaron aryr ail o Fawrth. Gofynnwydgras bwyd gan Heulwen Lewis.Mwynhaodd yr aelodau brydo gawl a tharten afalau yngnghwmni ei gilydd.Gan ein bod yn cyfarfodrhwng dydd gãyl Ddewi aDiwrnod y Llyfr, roedd ynbriodol cael awdur yn wraigwadd, un sydd bellach wediymgartrefu yn ein plith.Croesawyd Caryl Lewis gan einllywydd, Beti Daniel.Clywsom gan Caryl sut ycafodd yr awydd i fod ynawdur yn dilyn gwahanolbrofiadau diddorol a hynny ynbennaf yn y Gelli Gandryll.Mae Caryl yn ysgrifennullyfrau ar gyfer ystod eang ooedran. Diddorol oedd deallpam yr aeth ati i ysgrifennu’rgyfres am Bili Boncyrs iblant ifanc. Daeth yn amlwgyn ystod y noson ei bod ynymchwilio’n fanwl cyn myndat y broses o ysgrifennu. Fel ygellid disgwyl roedd nifer o’raelodau yn awyddus i glywedam Martha, Jac a Sianco ac am einofel ddiweddaraf, Naw Mis acni chawsant eu siomi.Diolchwyd i Caryl Lewis amnoson ddiddorol gan y llywydd.Enillwyd y gwobrau rafflgan Gwenda Morgan, EirwenMcAnulty, Llinos Evans aHannah Davies.ABER-FFRWD A ChWMRHEIDOLSioe Capel BangorCynhaliwyd sêl cist car ynNeuadd Pen-llwyn, Capel Bangorfore Llun y Pasg. Daeth nifer obobl ynghyd i brynu ac i werthua gwnaethpwyd elw o £370.00 igoffrau y Sioe. Mae angen nifero gwpanau newydd ar y Sioe. Oshoffai unrhyw un roddi cwpanbyddai Nerys (880691) neu Iola(880863) neu Yvonne DryburghPobl Cwmrheidol wedi bod yn brysur yn clirio eu stondin!(880374) yn falch i glywed oddiwrthych. Cynhelir pwyllgor nesafnos Fercher Mai 5ed am 8.00y.h. ynNeuadd yr Eglwys, Capel BangorDigwyddiadauMai 31 Trec ceffylau hamddenoltrwy lwybrau golygfaolCwmrheidol. Dechrau o’r gilfan gery Ganolfan Groeso o 11-12 y.b. Mwyo wybodaeth cysylltwch â Nerys880691.Neuadd Pen-llwyn, Capel Bangor ar fore sêl cist carMADOG, DEWI A CEFN-LLWYDSuliau MaiMadog2.002 Rhodri Glyn9 Cymanfa Ganu – Y Garn 10.00 a 5.3016 Bugail23 Steffan Jones30 Adrian P. WilliamsMynd ar daithLlongyfarchiadau i Ifan Hywel, Maes yr Onnen, Capel Dewi (Blwyddyn12 Ysgol Penweddig) ar gael ei dderbyn, gyda disgyblion eraill oGeredigion a thu hwnt, ar y daith hon. Dyma’r drydedd daith o’r fath adrefnwyd gan yr Urdd mewn cydweithrediad â Menter Iaith Patagonia.Byddant yn cyflawni gwaith gwirfoddol yno ac yn mynychu Eisteddfody Wladfa yn Nhrelew.Gwellhad BuanMae Pam Scarborough. BwthynPen-y-bont yn Ysbyty Bron-glaisar hyn o bryd. Dymunwn wellhadbuan iddi.Dathlu Pen blwyddYn ddiweddar fe ddathlodd JohnClark, Nantyrarian ei ben blwyddyn 60 oed ac yn lle cael anrhegionyn ei barti fe benderfynnoddwahodd pobl i gyfrannu at yrelusen ‘Helpu ein Arwyr’ ac fegododd dros fil o bunnoedd.Dathliad da a phen blwydd hapusiawn iddo.GOGINANY FyddinErs ymuno gyda’r fyddin maeSteven Jones, Yr Hafan wedi caelsawl profiad diddorol. Ar y trydyddo Fawrth roedd yn Llundain yngwarchod Yr Arlywydd JacobZuma o Dde Affrica, wedyn ofewn pedwar diwrnod roeddyn rhedeg hanner marathon ynLlanelli i godi pres at elusen ofewn y Lluoedd Arfog. Yn ystodyr wythnosau diwethaf mae wedibod yn ymdeithio gyda’i gatrawddrwy ddinasoedd De Cymruyn croesawu y milwyr yn ôl oAfghanistan. Ym mis Mehefin fefydd yn teithio i’r Falklands.ebrill2010.indd 6 20/4/10 12:02:22

Y TINCER EBRILL 2010 7DOLAUCroeso adreCroeso adre a gwellhad buan i GaenorHall, Minafon, ar ôl triniaeth yn YsbytyTreforys.DiolchDymuna Gaenor Hall o Minafon,ddiolch yn fawr i bawb o bell acagos a ddanfonodd gyfarchion iddi,gan ddymuno gwellhad buan wediei thriniaeth yn Ysbyty Treforys ynddiweddar.Priododd Huw, mab Jennifer aHoward Williams, Sãn yr Awel,a Rhiannon, merch Ruth a HuwMorgan, yng Nghapel Nasareth,Pontiets, Sir Gâr y llynedd. Ypriodferched oedd chwioryddRhiannon - Bethan a Mari a’rflodeuferch oedd Aoife, nithHuw. David Leggett oedd y gwaspriodas a’r tywyswyr oedd eifrodyr Ceri a Wyn, a’i ffrindiauo’r Dolau, Euryl Rees a GarmonCeiro. Llongyfarchiadau mawr i’rpâr ifanc.CYNGOR CYMUNED TIRYMYNACHCyfarfu’r Cyngor ar nosIau 25 Mawrth yn NeuaddRhydypennau o dangadeiryddiaeth y CyngOwain Morgan. Adroddoddy Clerc bod angen trwsio arbron pob un o’r meinciausydd ym mherchnogaeth yCyngor. Edrychir eto ar ysefyllfa wrth gymryd stoc o’rmeddiannau.Derbyniwyd adroddiadmisol y Cyng Sirol PaulHinge a oedd yn analluog ifod yn bresennol. Dywedoddyn ei adroddiad bodynysoedd traffic yn BowStreet wedi eu huwchraddio,a’u gwneud yn gulach yn ygobaith na bydd cerbydauyn gwrthdaro â hwy yn ydyfodol. Adroddodd hefydam broblem mabwysiadurhan o Maesafallen. Yn dilyngwrandawiad yn y llysoeddyr oedd gan y Cyngor Sirhawl bellach i wneud asesiadcorfforol o’r ystad yn cynnwysy garthffosiaeth a hynny ynystod yr wythnosau nesaf.Asesiad pen desg oedd yr uncyntaf. Yn dilyn hyn byddgan y perchnogion gwellsyniad am gost y gwaithi bob annedd. Dywedoddei fod yn derbyn cwynioncyson am y sbwriel sy’n caelei adael yn y gysgodfa bwsym Mhen-y-garn ac mae wedicael cadarnhad y bydd y lorisbwriel yn gwacau pob bincyhoeddus yn yr ardal ynwythnosol. Yn ardal Dolau,dywedodd bod gorchymuncadwraeth wedi ie osod arnifer o goed yno.Ceisiadau cynllunio: Nichynigiwyd unrhyw sylw ary cais am osod hysbysfwrdddau wynebog wedi ei oleuowrth siop Spar, Bow Street(sydd eisoes i fyny). Nid oeddsylwadau chwaith ar gais codigarej a lloft uwchben yn lle’rgarej bresennol yn Hyfrydle,Bow Street.Gohebiaeth: Penderfynwydderbyn llythyr oddi wrthCymdeithas MynyddoeddCambria gan nodi eigynnwys. Penderfynwydpeidio a phrynu fflagiaucroeso i Eisteddfod yr Urddmewn ymateb i lythyr oddiwrth Urdd Gobaith Cymru.Bydd y Cyngor yn aelod o UnLlais Cymru am y flwyddyngyfredol ar gost o £241.Unwaith eto adroddwydam flerwch cyfarfodyddPACT. Er galw o’r cyfarfod ynRhydypennau ni welwyd yrun aelod o’r heddlu yno.Yn wyneb yr ansicrwyddam ddyfodol llawer o swyddiyn IBERS Gogerddanpenderfynwyd anfon llythyrat y Brifysgol yn mynegipryder yr ardal hon gan bodllawer o drigolion lleol yncael gwaith yno, a’r angen i’rarbrofion byd-bwysig yn ymeysydd cynhyrchu bwydbarhau i gael eu datblygu.Daeth cwyn i’r golwgbod Cwmni PunchTaverns, sef perchnogiontafarn Rhydypennau wedicodi arwyddion newyddyn uniaith Saesneg, aphenderfynwyd ysgrifennu aty cwmni i egluro bod polisidwyieithrwydd yn bodoliyng Ngheredigion.Bydd y cyfarfod nesaf ar 29Ebrill.Prysurdeb mawr ym Mwlch Nant yr ArianYmwelodd y nifer mwyaf erioed obobl ag atyniad awyr agored ComisiwnCoedwigaeth Cymru ym Mwlch Nantyr Arian ger Goginan dros benwythnosy Pasg. Roedd maes parcio’r goedwig ynorlawn erbyn hanner dydd ar DdyddSul y Pasg, a bu’n rhaid i ymwelwyrbarcio mewn cilfannau gerllaw’rganolfan. Amcangyfrifir bod tua 1,200o bobl wedi ymweld â’r gyrchfanboblogaidd. Bu tua 170 o blant yncymryd rhan yn yr Helfa Wyau Pasgflynyddol dros bedwar diwrnod yr ãyl,a buont yn chwilio am yr wyth ãycardbord a guddiwyd o gwmpas y llynac ar lwybr y Barcud gan Tom Roberts,un o gynorthwywyr y ganolfan.Roedd pob ãy yn cynnwys cwestiwnamlddewis ar thema’r Pasg a chafoddy plant ãy siocled bach am bob atebcywir ar ôl iddynt ddychwelyd i’rganolfan ymwelwyr.Meddai Tom, “Dw i erioed wedi’igweld hi mor brysur yma. Mae’rcyfleusterau hamdden gwych addarperir gennym, ynghyd â’r cyfle iweld y barcutiaid ysblennydd, yn dal iddenu pobl o bell ac agos.”ebrill2010.indd 7 20/4/10 12:02:28

8 Y TINCER EBRILL 2010PENRHYN-COCHSuliau MaiHorebhttp://www.trefeurig.org/cymdeithasau-horeb.php2 2.30 Oedfa Gymun Gweinidog9 Cymanfa Ganu – Y Garn10.00 a 5.3016 2.30 Oedfa bregethu Y ParchgPeter M. Thomas23 10.30 Clwb Sul bach Gweinidog30 10.00 Oedfa : ‘Dwylo’ yn yPafiliwn, LlanerchaeronSalem9 Mai Cymanfa Ganu Capel yGarn23 Mai - 5pm - Y Parchedig RichardH Lewis,CymundebCinio CymunedolPenrhyn-cochBydd y Clwb yn cyfarfod ynNeuadd yr Eglwys dyddiau Mercher12 a 26 Mai. Cysylltwch â EgrynEvans 828 987 am fwy o fanylionneu i fwcio eich cinio.DiolchDiolch i bawb am y cyfarchion,cardiau a’r dymuniadau daa dderbyniais ar achlysurfy ymddeoliad o’r LlyfrgellGenedlaethol ddiwedd Mawrth.Ceris GruffuddYmddeoliad hapusLlongyfarchiadau a pob dymuniadda i Wynn Humphreys, Y Gelli,sydd wedi ymddeol ar ôl 51 oflynyddoedd yn y diwydiantcoedwigaeth. Bu yn siarad ar y radioâ Jonsi.Pen blwydd hapusPen blwydd hapus i Sarah Lloydsydd yn dathlu pen blwyddarbennig ar y 3ydd o fis Mai. Diolchiddi am fod mor groesawgar bobamser wrth ei gwaith yn Garej TñMawr. Oddi wrth ei ffrindiau i gyd.Cinio SioeCynhaliwyd cinio blynyddol SioePenrhyn-coch ar 26ain o Fawrth ynGannetts yn Aberystwyth. Cafwydnoson ardderchog yng nghwmniEileen a Glyn Rowlands, Frondeg,llywyddion ein sioe y llynedd.Croesawodd Dai Rees Morgan bawbyno ac ar ôl swper bendigedig ablasus fe ddiolchodd i bawb ambob cyfraniad y maent yn wneudi’r sioe yn flynyddol. Diolchwyd ynarbennig i Ann James, ysgrifennydd,am y gwaith da a chaled mae’nwneud i sicrhau ein bod yn caelsioe lwyddiannus bob amser. Fegyd-ddiolchodd Mairwen yn ei dullarferol i bawb hefyd gan obeithio yceir sioe lewyrchus eto eleni.Gwellhad buanDymunwn wellhad buan iElizabeth Wyn, Glanceulan a fu ynyr ysbyty ar ôl cael ei tharo yn waelyn sydyn.Da yw deall fod Doli Davies,Bryntirion yn gwella yn raddolar ôl triniaeth ar ei choes eto. Maewedi treulio misoedd yn dioddeond obeithio bellach y bydd yniawn.Hefyd Glenys Thomas, Cwmfelina fu yn yr ysbyty yn cael triniaethar ei hail lygad. Daliwch i wella.Merched y WawrPenrhyn-cochNos Iau, 11eg o Fawrth aethy gangen i Glwb Pêl-droedPenrhyn-coch i gael eu cinioblynyddol a dathlu Gãyl Ddewi.Ar ôl i bawb fwynhau y cinioblasus a gawsom fe groesawoddein llywydd, Ceri Williams, bawb addaeth ac hefyd Mared, Heddwenac Emyr Pugh Evans oedd wedi dodi’n diddori. Cawsom dri chaniadar y delyn gan Mared yn ystody noswaith a bu Emyr, gyda helpHeddwen, yn gofalu am y cwisgawsom. Cwestiynau i gyd ynymwneud â Chymru. Ond rhaiddweud dylai fod cywilydd ar raiohonom ein bod ddim yn gwybodhanner ddigon am ein gwladMenter newydd i Benrhyn-cochBoreau coffiBeth am drefnu i gwrdd â’ch cyfeillion ynNeuadd yr Eglwys am goffi a sgwrs, bore dyddMawrth 20 fed o Ebrill unrhyw adeg rhwng 10 –11.30 y. b. Yn dilyn hyn bydd y neuadd ar agor amgoffi ar y cyntaf a’r trydydd dydd Mawrth o bobmis.Gwerthir coffi, te a chacennau catre’ am brisrhesymol. Rhanwch y wybodaeth â eraill.Diwrnod rhodd Eglwys Sant Ioan,Penrhyn-cochAnnwyl Ffrind,A ydych chi’n fodlon i helpu mewn unrhywffordd gyda chynnal a chadw eglwys y plwyf?Eleni yr ydym yn gosod system gwresogi yn yreglwys. Mae’r hen system wedi dirywio. DefnyddirDwy mewn Cynhadledd yn ZambiaBu Jacqueline Minchin (Cynorthwy-ydd Gweinyddol) a Dr AnnMinchin (Hyfforddwr Dysgu 6ed Dosbarth) yn Ysgol Pen-glaisac o Rivermead, yn siarad mewn cynhadledd y Swyddfa LafurRyngwladol (ILO) yn Lusaka, Zambia ym ddiweddar. Thema’rgynhadledd oedd Hyfforddi a Gwaith i bobl ag AnawsterauDysgu. Fe’u gwahoddwyd hwy i siarad am waith person aganhawster dysgu yn y DU. Gwnaed DVD o ddiwrnod gwaithJacqueline ac mae’n debyg iddo fod yn hynod boblogaidd gyda’rgynhadledd.ein hunan. Beth bynnag cafwydnoson hwyliog dros ben. Fe ddaethMenyw Fach Cydweli (Mairwen)i’n gweld hefyd, efo’i losin du arannodd gyda’r aelodau. Diolchoddein llywydd i Emyr a’r teulu amnoson wych ac i reolwyr y clwb a’istaff, yna i gloi y noson adroddoddMairwen ddarn bach oedd wedi eigyfansoddi i ddiolch i bawb hefyd.Do! Cafwyd noson dda dros bena phawb yn mynd gartref wedimwynhau.Eglwys Sant IoanGymnastegLlongyfarchiadau i Andreas Adams,Glyn Helyg (Bl 10 Ysgol Penweddig)ar gael ei ddewis i gynrychioli’rysgol yn rownd derfynolCystadleuaeth Gymnasteg YsgolionCymru. Roedd Andreas, sy’n aelodo Glwb Gymnasteg Aberystwyth,wedi ei ddewis i gynrychioli tîmDyfed yng Nghaerdydd ar ypumed o Fawrth. Ar ôl perfformiadhynod o dda yn y gystadleuaethyr eglwys gan lawer o sefydliadau ac unigolionyn ystod y flwyddyn ac felly mae’n bwysig i’wgwneud yn fwy cyffyrddus, yn enwedig i boblhñn y gymuned.Os hoffech gefnogi’r fenter yma o wresogi’r eglwys,a wnewch chi gyfrannu ar ein Diwrnodau Rhoddar Ebrill 30ain a Mai 1af rhwng 10y.b. a 7y.h. ynNeuadd yr Eglwys (Dydd Sadwrn 10y.b. hyd 1y.p.).Fe fyddwn yn ddiolchgar o unrhyw gymorth.Os ydych yn drethdalwr, gallwch ddefnyddio uno’r taflenni syml iawn ar gyfer Rhodd gymorth abydd hon ar gael ar y diwrnod i’ch helpu gwneudhyn. Gyda llawer o ddiolch am eich cefnogaeth.Parch. J. P. LivingstoneRhaghysbyseb3 Gorffennaf 2010 Te Hufen a Mefys.ebrill2010.indd 8 20/4/10 12:02:34

Y TINCER EBRILL 2010 9tin-dros-ben a naid (tumble andvault) o dan 19 oed, enillodd tîmDyfed y drydedd wobr.DiolchDymuna Egryn Evans ddiolch ibawb sy’n ymwneud â chinio’rgymuned bob yn ail wythnos acam y rhodd a dderbyniodd oddiwrth bawb sy’n mynychu’r ginio igydnabod ei waith yn gofalu pobtro ein bod i gyd yn derbyn y cinioac yn ei fwynhau. Diolch yn fawriawn.Fforwm yr Urdd13) Ysgol Pen-glais a enillodd fedalaur yn y Ras Medley unigol fisIonawr. Ddiwedd Chwefror daethyn 7fed yn y gystadleuaeth trawsgwlad a diwedd mis Mawrth fe’idewiswyd i gynrychioli Cymrumewn cyfarfod rhyngwladol ymMansfield.CydymdeimladCydymdeimlwn â Llinos ac AndrewHallgarth, Cadi ac Osian a SianDavies, Nant Seilo ar farwolaeth tadLlinos a Sian fore Sadwrn 17 EbrillCLWB CW^Penrhyn-cochLAr Agor Llun - Gwener3.30 - 5.30£5 y sesiwn . £4 ail blentynBwyd a Diod Iachus yn GynwysedigGofal Plant CofrestredigI fwcio cysylltwch âNicola Meredith 07972 315392Neu cipiwch i mewn i’r clwb ar ôl YsgolCelf a Chreft, Gemau tu mewn ag allan,Wii a Playstation, Pwll Pelau a mwy!Y TINCERLlongyfarchiadau a phob dymuniadda i Carys Jones, Y Ddôl Fach, - uno bedwar a fydd yn cynrychioliYsgol Pen-glais ar Fforwm yr Urdd.Ar ôl cyfres o gyfarfodydd buddiolbyddant yn teithio i Frwsel fel rhano grãp o’r Sir i gyflwyno’r NegesEwyllys Da ar ran yr Urdd.Rhedwraig brysurLlongyfarchiadau i ElinorThorogood, Glan Ceulan (BlwyddynRHODRI JONESBrici a chontractiwradeiladu07815 121 238Gwaith cerrigAdeiladu o’r newyddEstyniadau PatiosWaliau garddLlandre Bow StreetRenewablesNant y Moch, a chiMae SSE Renewables (Airtricity gynt) yn bwriadu datblygu fferm wynt rhwngTalybont a Chronfa Nant y Moch. Rydym yn ymgymryd â gwaith ymgynghori i’chhysbysu chi, a’r gymuned am ein cynllun. Y bwriad yw datblygu fferm wynt rhwng140 a176 megawatt (MW) a all - o berfformio cystal a rhai eraill yn y DU - gyflenwitrydan a fydd yn gyfateb i anghenion 65,000* o gartrefi. Amcangyfrifir y bydd digon owynt ar y safle i’r datblygiad gyflenwi trydan am 70-85% o’r amser.A fydd y tyrbeini’n swnllyd?Yn sgil datblygiadau mewn technoleg ynni gwynt dros y degawd diwethaf mae’n bosib ifecanwaith tyrbinau weithio bron yn gwbl ddistaw, gan gyfyngu’r sŵn sy’n dod ohonynt i effaithaeroddeinamig y llafnau pan yn pasio’r tŵr. Mae canllawiau tynn ar lefelau sŵn tyrbinau gwynter mwyn sicrhau diogelwch ac ansawdd bywyd preswylwyr lleol. Fe ddylai fod yn bosib cynnalsgwrs heb orfod codi llais wrth sefyll wrth droed y tyrbin. Pan fydd y gwynt yn codi, mae sŵn ygwynt ei hun yn dueddol o foddi unrhyw sŵn a ddaw o’r tyrbin.A fydd y fferm wynt yn amharu ar ein gwasanaeth deledu?Cyn cyflwyno’r cais cynllunio byddwn yn cynnal Asesiad Effaith Amgylcheddol. Bydd hyn yncynnwys astudio unrhyw effaith posib ar y signal deledu o fewn dalgylch y cynllun. Os gwelirbod yna effaith mi fyddwn yn gweithio i oresgyn y sefyllfa. Bydd mwy o wybodaeth ar gael ynein harddangosfeydd cyhoeddus yn ddiweddarach eleni wedi i’r asesiad amgylcheddol gael eigwblhau.Lle y gallwn ni gael hyd i mwy o wybodaeth?Mae mwy o wybodaeth ar ein gwefan www.ffermwyntnantymoch.com neu trwy gysylltu â’rSwyddog Cyswllt Cymunedol, Eluned Lewis ar 01654 702720.(* Seiliedig ar ddefnydd cyfatebol o 3,300KW/awr y flwyddyn)Swyddfa Gofrestrefig SSE Renewables Developments (UK) Cyf yw: 2il Lawr, 83-85 Great Victoria Street, Belfast, BT2 7AF Northern IrelandCofrestrwyd yng Ngogledd yr Iwerddon Rhif NI043294www.ffermwyntnantymoch.comebrill2010.indd 9 20/4/10 12:02:37

10 Y TINCER EBRILL 2010BOW STREETSuliau MaiCapel y Garnhttp:www.capelygarn.org10 a 52 Rhodri Glyn9 Cymanfa Ganu16 Gwasanaeth Cymorth Cristnogoldan arweiniad y Bugail am 10.30 o’rgloch gyda Chinio Bara a Chaws yndilyn. Oedfa gymun dan arweiniady Bugail am 5 o’r gloch23 Steffan Jones30 Adrian P. WilliamsNoddfa2 Oedfa am 10.00. Gweinidog.9 Gymanfa yng Nghapel y Garnam 10.00 a 5.30.16 Uno yn y Garn am 10.00.23 Oedfa am 2.00. Gweinidog.Cymundeb.30 Oedfa am 10.00. Mr TecwynJonesymwneud â MyW yn ddiogel.Darllenwyd cofnodion pwyllgorsefydlu’r gangen ym Mehefin 1969gan Gwenda James a diddoroloedd clywed enwau pawb oeddyn bresennol. Roedd rhai yma yndathlu’r deugain.Diolchodd Carwen Fychan, arran y cyn-aelodau, a Beryl i bawboedd wedi trefnu’r noson ac agymerodd ran yn y gweithgareddau.Cydymdeimlwyd â’n llywydd yn eiphrofedigaeth o golli ei chwaer yngnghyfraith. Dymunwyd gwellhadbuan i Vera, Elina a Gaenor Hall adymunwyd yn dda i Eirlys Owena oedd wedi methu a dod heno. Iorffen y noson tynwyd llun i gofio’rachlysur gan Dr Mike Hayward.Gweler clawr y Tincer.Cylch MeithrinRhydypennaui gefnogi. Codwyd £475.00 yn ystody prynhawn, ac os hoffai unrhywun roi cyfraniad, cysylltwch âChadeirydd y Cylch Meithrin, SharonKing, 4 Maes-y-garn, Bow Street.GeidiauGaenor Hall, Beryl Cadman a VeraLloyd. Roedd y defosiwn ynglñnâ’r Pasg yng ngofal Judith Morris,Shân Hayward a Gwenan Price.Yn dilyn cawsom egwyl ddiddorola bendithiol yng nghwmni AnnMason Davies, Goginan. Pwnc eihanerchiad oedd ‘Blodau’r Beibl’a soniodd am rai o’r 80 o fathauo flodau y mae wedi dod o hydiddynt ym Mhalesteina ar ôl darllenamdanynt yn y Beibl, yn eu mysg,y saffrwn, rhosyn Saron, y lili, iris,pabi coch, y syclamen a’r pren almon.Cafwyd gan Ann gyflwyniadunigryw gan ei bod yn feistres ar eiphwnc gyda llawenydd yr Efengylyn byrlymu drwy’r cyflwyniad.Mwynhawyd y lluniaeth abaratowyd gan ferched Blaen-ddôl achyrion y pentref.ProfedigaethCydymdeimladCydymdeimlwn â theulu yddiweddar Margaret Irene Hughes, 5Cae’r Odyn, fu farw ar Fawrth 16 ynYsbyty Bron-glais.Merched y Wawr,RhydypennauRoedd ystafell fwyta Clwb Golffy Borth yn fôr o goch nos Lun,Mawrth 8fed wrth i aelodau achyn-aelodau cangen Merched yWawr, Rhydypennau ymgynnull i“Ddathlu’r Deugain”. Ar ôl cael eincroesawu gan Gwenda mwynhaoddpawb bryd tri chwrs blasus wedi eibaratoi gan staff cegin y clwb golff.Torrwyd cacen pen blwydd, aoedd wedi ei pharatoi gan Brendaa Mair L, gan ddwy o lywyddioncynnar y gangen sef Gwenda Jamesa Carwen Fychan ac Esyllt Jones,Llywydd mudiad Merched y Wawreleni. Mwynhawyd darn o’r gacengyda phaned o de i orffen y prydbwyd.Yn dilyn, cafwyd araith bwrpasoliawn gan Esyllt Jones. Soniodd amrai o weithgareddau diweddar ymudiad ac am gyfraniad merchedfel Dorothy Hodkins a Sian Phillipsac yn enwedig am y rhai fu’ngysylltiedig â chyhoeddi’r llyfr“Lwmp Mam”. Mae’r llyfr ar gaelo “Gofal Canser y Fron” (rhif ffôn0808 800 6000) i unrhyw deulugyda phlant ifanc a mam wedi caeldiagnosis.Bu Tegwen Morris yn sôn amy dair C sef, cymdeithasu, croesoa Cymru gan ein hatgoffa ambwysigrwydd ein traddodiadau. ApêlElizabeth Evans oedd inni gadwunrhyw ddeunydd perthnasol sy’nPrynhawn Sadwrn, 27ain o Fawrth,cynhaliodd Cylch MeithrinRhydypennau brynhawn Hwyly Pasg i godi arian ar gyfer ardalchwarae awyr agored. Cafwyd helfawyau Pasg yng ngardd a chaeauPantyperan, Llandre, a dilynwydhynny gyda phrynhawn coffi ynNeuadd Rhydypennau. Ynghydac amryw stondinau, roedd cornelcrefft i’r plant a chystadleuaethboned Pasg. O’r deuddeg o blanta gymerodd rhan, y tri buddugoloedd; Ffion Roberts, Lowri Thomas,ac Osian King. Y beirniad oeddGill Saunders-Jones a oedd yno’ncynrychioli y cwmni llyfrauCymraeg, @ebol. Roedd MeinirJones yno hefyd ar ran BancBarclays, a oedd yn garedig iawnwedi cytuno i roi punt am bob punta godwyd drwy’r fenter.Carai pwyllgor rheoli’r CylchMeithrin ddiolch o galon i bawba fu’n gweithio’n galed i drefnu’rdigwyddiad, i Mr a Mrs Tom aBeryl Hughes, Pantyperan amddefnydd yr ardd, ac i bawb a ddaethYmddiheuriadau! Ymddangosoddllun Geidiau Rhydypennau ardudalen newyddion Penrhyn-coch ymis diwethaf – sylwer mai GeidiauRhydypennau oedd yn y llun.Cyngerdd Sul y BlodauAr nos Sul y Blodau cynhaliwydcyngerdd yng Nghapel y Garn afu’n wledd o gân.Hyfryd oedd clywed lleisiau persainCôr Cantre’r Gwaelod yn llenwi’rcapel, dan arweiniad Eleri Robertsa chyda chyfeiliant Llio Penri ar ydelyn a’r organ. Pleser oedd clyweddeuawdau disgybledig Eleri Roberts aTrefor Pugh hefyd.Dyma’r tro cyntaf i lawer ohononni glywed y tenor ifanc Trystan LlñrGriffiths, ond yn sicr nid dyma fyddy tro diwethaf. Ef oedd enillyddGwobr Goffa Osborne Roberts yneisteddfod y Bala fis Awst diwethaf,ac mae ei lais a’i bersonoliaeth ynawgrymu bod llwyddiant mawr o’iflaen eto. Tudur Jones o Dywynoedd yn cyfeilio iddo.Wrth agor y noson mynegoddMr Alan Wyn Jones siom nad oeddLlywydd y noson, sef Dr DafyddHuws, Caerffili, yn gallu bod gydani oherwydd afiechyd. Anfonodd eindymuniadau gorau ato gan ddiolchiddo am ei rodd hael.Chwiorydd y GarnCynhaliwyd cyfarfod o’rGymdeithas brynhawn Mercher7 Ebrill a chafwyd gair o groesogan Gwenda Edwards y Cadeirydd.Roedd yn braf gweld Elina Davieswedi dychwelyd atom ar ôl eithriniaeth yn Ysbyty Treforys.Dymunwyd gwellhad buan iAr fore Sul, Mawrth y 7fed , ar ôlcystudd byr, bu farw Mr Dai Davies,56 Maesafallen, a fu yn Fferyllyddyn Nhal-y-bont am tua hannercan mlynedd. Yr oedd yn ddyn ogyraeddiadau uchel, ond yn bennafoll rhaid cydnabod ei ddealltwriaetho`r cyflwr dynol. Cydymdeimliryn ddiffuant â`r teulu yn euprofedigaeth.Caffi NewyddEr mai dim ond lle i ddeuddeg ary tro sydd yno tydi maint y lleddim yn ofid i berchnogion caffidiweddaraf Ceredigion. Yr unigbeth sy`n bwysig i Heath Raggetta Rhiain ei bartner yw eu bodyn adeiladu ar yr enw da y maentwedi ei sefydlu i`w siop cigydd ynBow Street, a hynny`n bennaf amwerthu cynnyrch lleol o ansawdduchel. Dywed Heath mai bwriadpendant ganddynt yw adeiladu ary thema “lleol” yn y caffi hefyd acy bydd cyfran helaeth o`r prydaufydd ar gael yno yn cynnwyscynnyrch lleol. Mae`r caffi wedi eiLlun: Arwyn Parry-Jonesebrill2010.indd 10 20/4/10 12:02:38

Y TINCER EBRILL 2010 11leoli lle ‘roedd y siop yn arfer bodgyda`r siop wedi ei lleoli yn y cefnlle ceir y cyfleusterau diweddaraf igadw cig yn ffres ag ati.Er ei fod yn gymharol fychano ran maint mae`r caffi yn llawncymeriad, mae hen le tân yno acmae`r muriau wedi eu haddurnoâ lluniau o Bow Street ar hyd yblynyddoedd. Mae`r caffi ar agoro 8 o`r gloch y bore tan tua 4.30 yprynhawn o ddydd Llun tan dyddSadwrn a gobeithia Heath a Rhiainy bydd modd datblygu`r busness iddarparu ar gyfer nosweithiau stêca phartïon bychan dros y misoeddnesaf.Mae`r brecwast trwy gydol ydydd sydd ar gael yn y Caffi yncynnwys selsig cartref, bacwncartref a wyau maes o FfermBirchgrove, Trawscoed. Byddy fwydlen resymol ei phris ynamrywio o dymor i dymor mewnymateb i gynnyrch tymhorol acyn sicr o gynnwys danteithion felpasteiod cartref, lasagne, byrgers achyrri yn ogystal ag amrywiaeth ogacennau a brechdannau. DywedHeath y bydd croeso i gwsmeriaidalw i mewn am ddim ond panedo goffi ffres a rôl selsig os maidyna yw eu dymuniad! Mae`rSiop a agorwyd ar ddydd GãylDdewi 2006 yn cyflenwi nifer owestai a bwytai lleol yn gyson agyda`r datblygiad diweddaraf mae`rbusnes yn cyflogi saith person ynllawn amser a rhan amser.Er iddo gael ei eni yn SelandNewydd mae Heath yn barod iawni ganu clodydd Cig Oen Cymrua Chig Eidion Cymru ac fe wneirpob ymdrech i sicrhau cynnyrchlleol ar gyfer y Siop a`r Caffi acmae`n ddiddorol sylwi fel mae`r cigsydd ar werth yn y Siop wedi eilabelu efo enw`r fferm sydd wedi eigynhyrchu.Mae Heath a Rhiain yngwerthfawrogi`n fawr y gefnogaethy maent wedi ei gael ers iddyntgymryd y busnes drosodd oddiwrth Mr a Mrs Ieuan Thomas acyn edrych ymlaen at groesawucwsmeriaid hen a newydd i`wmenter newydd. Yr ydym yndymuno pob llwyddiant iddynt.Gwyn JonesByd amaeth oedd canolbwyntbywyd Gwyn Jones. Doedd hynny’nddim syndod ag yntau’n hanu odeuluoedd o ffermwyr ac wedi eifagu mewn coleg amaethyddol yroedd ei dad yn bennaeth arno, sefColeg Madryn ym Mhen Llñn. Arôl ei ddyddiau ysgol, yn naturiolddigon, symudodd ymlaen iastudio amaethyddiaeth yngNgholeg y Brifysgol ym Mangor.Adeg yr Ail Ryfel Byd oeddhynny, a chyn cwblhau ei gwrsbu’n rhaid iddo fynd i weithioi’r ‘War Ag’ yn Sir Feirionnydd– sir a arhosodd yn agos iawnat ei galon byth wedyn. Ym 1947dychwelodd i Fangor i gwblhau eigwrs gradd a chael y fraint o letyaymhlith y myfyrwyr diwinyddolyn Ngholeg Bala-Bangor. Ar ôlgraddio bu yng Nghaergrawnt amflwyddyn cyn dychwelyd i Gymrui weithio i’r Weinyddiaeth Amaethyn Gynghorydd Amaethyddolyn Sir Gâr. Ymhen tair blyneddsymudodd i Geredigion, ac yma ytreuliodd weddill ei yrfa.Roedd ganddo ddiddordeb mawryn hanes amaethyddiaeth Cymru.Mynychai gyfarfodydd cymdeithasHanes Amaethyddiaeth Ceredigiona bu’n awdur sawl erthygl hynodo ddifyr yn y cylchgrawn Fferma Thyddyn. Bu hefyd yn weithgariawn mewn cymdeithasau eraill, e.e.Cymdeithas yr Hafod, CymdeithasTir Glas cylch Aberystwyth, aChymdeithas Defaid Mynydd,heb sôn am Gymdeithas EdwardLlwyd. Byddai’n mwynhau pobun o deithiau Edward Llwyd aphan fyddai e’n arwain byddai’rparatoadau yn drwyadl tu hwnt.Y tro diwethaf iddo arwain taithroedd yn dathlu ei ben blwyddyn 83 oed. Bu honno’n farathonfythgofiadwy o ddeng milltira mwy yn ardal Nant-y-mochac i ben Disgwylfa Fawr,gyda nodiadau mân a manwlamhrisiadwy.Roedd cyfraniad Gwyn ifywyd cymdeithasol Bow-Streetyn un gwerthfawr iawn. Amflynyddoedd bu’n helpu i drefnudosbarthiadau nos yn y pentref.Roedd rhychwant ei ddiddordebauyn estyn o hanes Ymneilltuwyrcynnar Cymru i farddoniaeth R. S.Thomas a nofelau Thomas Hardy.Roedd yn aelod o Gapel y Garnac mae’n debyg mai yn ysgoldyfach Bethlehem, Llandre y bu eiwir gartref ysbrydol, lle byddai’nmwynhau cwmni a chyfraniadei gydaelodau yn yr Ysgol Sul, acyntau wedi paratoi yn drylwyr argyfer y wers. Byddai’n paratoi’ndrylwyr hefyd ar gyfer casgliadblynyddol Cymorth Cristnogolyn yr ardal, gan anwybyddupob gorchwyl arall nes cwblhau’rcasgliad yn drefnus.Bydd llawer yn cofio iddoddioddef trychineb erchyllpan fu farw ei wraig gyntafMenna yn hollol ddisymwth,ym mlodau ei dyddiau, ganamddifadu tri mab ifanc o gwmnia gofal mam gariadus. Gyda helpnain Beddgelert, mam Menna,goroesodd y teulu bach yrargyfwng arswydus hwnnw, a’r trimab Iwan, Huw a Dafydd wedibod yn gefn mawr i’w tad yn eiafiechyd diwethaf, gyda help Ionaa Mary, y merched yng nghyfraith,heb anghofio’r wyrion, Angharada Rhys Gwynant.Os gofynnwn sut y llwyddoddGwyn i aros mor sionc a heiniac egnïol i’r fath oedran, yr ateb,wrth gwrs, yw gofal neilltuol Ann.Bu Ann a Gwyn yn briod am unmlynedd ar hugain, yn deall eigilydd, yn parchu ei gilydd ac yngofalu am ei gilydd. Rydyn ni igyd yn gwerthfawrogi gofal Anna’r teulu drosto, y gãr diwylliedig adawnus, y ffrind hynod o deyrngar,ffyddlon a chymwynsasgar,a’r chwedleuwr dyngarol agyfoethogodd ein bywydau ni, bobun ohonon ni a gafodd y fraint odreulio amser yn ei gwmni.Cwrdd Gweddi Byd-eangy ChwioryddYng Nghapel y Garn y daethchwiorydd y cylch i gynnal CwrddGweddi Byd-eang y Chwioryddprynhawn dydd Gwener 5ed o misMawrth.Croesawodd Mrs Gwenda Edwardsy llywydd, aelodau o’r tair eglwysyn groesawus iawn. Y rhai agymerodd ran yn y gwasanaethoedd:Capel y Garn Mrs GwendaYsgol Sul NoddfaBu Ysgol Sul Noddfa ynbrysur iawn yn yr wythnosaudiwethaf. Dyma lun o’rplant ar Sul y Mamau ynarddangos eu gwaith llaw,gyda diolch i Mrs Mair Lewisam ei syniadau a’i gwersidifyr wythnosol. Cofiwch fodcroeso cynnes i blant o boboed i ddod i festri Noddfa arforeau Sul i fwynhau’r gwersia’r gwmnïaeth.Edwards, Mrs Mary Thomas, MrsShân Hayward, Mrs Ellen Evans,Mrs Meinir Roberts a Mrs BerylHughesEglwys Llanfihangel Genau’r-glynMrs Glenys Evans, Mrs ElizabethCollison, Mrs Joy Evans, MrsAngela Wise, Mrs Susan Jones aMrs Susan JacksonCapel Noddfa Mrs Mair Lewis,Mrs Eryl Ifans, Mrs Dinah Jones aM/s Elizabeth Wyn .Miss Kathleen Lewis, Y Garnoedd wrth yr organ. Mrs BerylHughes a mrs Marjory Hughesoedd y casglyddion, ac fe gasglwyd£43.50 at gwaith y mudiad a £5.00o’r Garn at gludiad y Rhaglenni.Parch Judith Morris, Horeba draddododd yr anerchiadat y thema a baratowyd ganChwiorydd Camaroun, Affrica.“Bydded i bob peth BywFoliannau’r Arglwydd” wedi eigyfieithu gan Mrs Nan Lewis,Peniel, Caerfyrddin. Mae’r waldyn cynhyrchu olew, rwber, tyfucotwm, coed, bananas, coffi, hefydyn tyfu fel ardal twristiaid. Er euholl bryderon fel malaria, tlodi,diffyg maeth, marchnata planta darparu addysg eu hymatebyw, Bydded i bob peth bywfoliannau’r Arglwydd. Ymladda’rgwragedd dros gael heddwch,cyfiawnder a gonestrwydd i’r wlad.ebrill2010.indd 11 20/4/10 12:10:24

12 Y TINCER EBRILL 2010Naw Mis yw enw nofelddiweddaraf CarylLewis. Nofel am yrArhosfyd yw hi, sef yman lle mae eneidiau’rmeirw yn aros amnaw mis cyn symudymlaen. Dyma atebionyr awdur i gwestiynau aanfonwyd iddi gan Llinos Dafis.Llongyfarchiadau mawr ar Naw Mis.Mae hi’n wahanol iawn i’ch nofelaueraill chi. Beth oedd y sbardun?Fe fues i’n meddwl am gynnwys ynofel hon am amser hir. Derbyniaisgomisiwn rai blynyddoedd yn ôli greu nofel ‘cross-over’, sef nofeladdas ar gyfer ystod eang iawn oddarllenwyr. Ffrwyth y comisiwnhwnnw yw Naw Mis. Gofynnwydimi greu nofel hir, eang ei hapêla fyddai’n rhwydd i’w darllen acyn diddori y rhan fwyaf o bobl.Roedd hi’n her! Es ati i greu nofela oedd yn eistedd yn y ‘sub-genre’newydd o nofelau ‘ar ôl marw’ fel‘The Lovely Bones’ a ‘The Shack’ ganWilliam Young.Dych chi’n llwyddo i dynnu deigryna gwên yn effeithiol iawn. P’un syddrwyddaf wrth ysgrifennu?Dwi’n credu’n gryf nad oes pwyntysgrifennu os nad ydw i’n teimlo’remosiwn dwi’n ei ddisgrifio i’r byw.Mae ysgrifennu’r llon a’r lleddf yndda yn anodd. Dwi’n meddwl bodysgrifennu’r lleddf yn eich gadaelchi yn fwy blinedig. Yn aml dwiwedi blino’n lan ar ôl ysgrifennurhywbeth lleddf, fel tawn i wediarllwys rhywbeth o’m perfedda minnau’n wâg ar ôl gwneudhynny.Mae’r gorffennol yn bwysig yn Dal Ati!,Martha Jac a Sianco, a’r Gemydd. YnNaw Mis mae pobl yr Arhosfyd wedicolli eu cof ac yn dyheu am ei adennill.Ydy’r gorffennol yn bwysig i chi?Dwi’n meddwl bod y gorffennolyn allwedd i agor pob cymeriad.Mae’n llywio ein llwybr drwy’rbyd ac yn rheoli sut rñn ni’nymateb i bopeth. Dim ond wrthfod yn ymwybodol o afael ygorffennol arnon ni y gallwn niryddhau ein hunain o’i rwymau.Bod yn garedig roeddwn iwrth ddileu atgofion y bobl ynyr Arhosfyd. Byddai cofio pobdim a ddigwyddodd inni yn sythar ôl marw yn greulon tu hwntac hefyd yn debygol o feithrinrhyw agwedd sentimental neuhunan-dosturiol yn y cymeriadau.Wrth osgoi hynny, cawn weld ycymeriadau yn tyfu ar ôl marwac yn dod o hyd i drywyddnewydd. Yn y diwedd, dywbeth sydd wedi digwyddi’r cymeriadau ddim morbwysig a sut mae nhw’nymdopi â phethau a bethmaen nhw’n ei ddysgu ynyr Arhosfyd. Digwyddiadgweddol ddi-bwys ywdarganfyddiad corff Carayn y nofel. Wrth ennill ei chofyn ôl, daw Cara i adnabod ei hunyn well a sylweddoli bod angensymud ymlaen.Ar un lefel mae hi’n nofeldditectif, ar lefel arall mae hi’narchwilio syniad penodol am ybroses o farw, ar drydedd lefel maehi’n trafod y gwrthdaro rhwngffydd a ffaith. Oes un o’r rhainhoffech chi ei archwilio ymhellach?Roedd hi’n hanfodol i mi geisiogweithio ar sawl lefel gan fod rhaidi’r nofel apelio at ystod mor eango ddarllenwyr a rheini o wahanoloedrannau. Fe fwynheuais edrychar y gwrthdaro rhwng ffydd affaith yn fawr iawn. Mae naturffydd yn newid yn enwedig yn ybyd sydd ohoni. Mae ffydd yn ynofel yn rhywbeth mwy organigsydd ddim o reidrwydd ynghlwmwrth adeiladau na defodau. Yn ynofel mae’r ‘Duw’ yn anfon Caratrwy lyfrau a chelfyddyd ac maerhai o’r cymeriadau yn symbolauo syniadau crefyddol ehangach.Dyma’r math o syniadau sy’n fyniddori i ond roedd rhaid i’r nofelweithio fel stori ysgafnach hefyd.Mae yma gyfeiriadau at y Beibl aDuw’r Cristnogion. Oes yna Arhosfydarall i bobl o grefyddau eraill?Mae yna gyfeiriad at fosg acaddoldai eraill hefyd, ond dywedIfan wrth Cara bod yr addoldai igyd wedi eu cau yn yr Arhosfyd. Feysgrifennais am yr Eglwysi am maidyna’r traddodiad y byddai Carayn gyfarwydd ag ef. Hefyd, dwi’nsgwennu o safwynt Ewropeaidd.Fyddech chi’n galw’ch hunan ynberson crefyddol?Dwi’n meddwl mai un o gryfderaumwya dynoliaeth yw y gallu igadw ffydd ac oherwydd hynny,gobaith. Dyna, i mi yn bersonol,sy’n ein gwahanu oddi wrth yranifeiliaid. Oherwydd hynny,dwi’n meddwl fy mod i’n bersoncrefyddol.Oes un olygfa yn Naw Mis dych chi’nteimlo’n arbennig o falch ohoni?Dwi ddim yn siwr ai ‘balch’ yw’rgair ond cefais fy effeithio’n fawrwrth ysgrifennu am Cara a Lili’ncroesi’r ffens i chwilio am ‘Llyfr yrArwyddion’. Mae’r modd y maeHoli CarylCara, sy’n berson da ymhob fforddarall, yn defnyddio Lili fach yn ybennod yma yn ddychrynllyd acyn adleisio sut y gall hyd yn oedpobl dda fyhafio mewn moddofnadwy pan maen nhw danbwysau.Oes arwyddocâd i’r enw Delo?Mae nifer o’r cymeriadau ynsymbolau yn y nofel. Mae Seimonyn gymeriad wnaeth demtio’r Iesuyn y Beibl. Mae Lili yn gymeriadgwyn. Mae Delo yno i Cara wastad.Dyw e’n gofyn dim oddi wrthi;mae e’n gwylio drosti ‘doed addelo’.Diolch yn fawr i chi am eich atebionmanwl. Gobeithio y caiff darllenwyr eraillgymaint o flas ar Naw Mis ag a ges i.Caryl Lewis gyda’i mab Joseff HeddA’r Tincer ar fi n mynd i’r wasg clywyd fod Naw Mis Caryl wedi cyrraedd RhestrHir Llyfr y Flwyddyn 2010. Llongyfarchiadau iddi! Cyhoeddir y Rhestr Fer o dritheitl yr un yn y ddwy iaith mewn digwyddiad yng Ngwyl y Gelli ar ddydd Sul 6Mehefi n a chynhelir Seremoni Wobrwyo Llyfr y Flwyddyn 2010 ar nos Fercher 30Mehefi n yng Ngwesty Dewi Sant, Caerdydd.yn cyflwyno dwy ddrama fer‘Dau. Un. Un. Dim’, gan Manon Wyn&‘Yn Y Trên’, gan Saunders LewisCyfarwyddwr: Betsan LlwydActorion: Rhodri Meilir & Lowri GwynneNos Iau 13 Mai 2010aNos Wener 14 Mai 2010YnPafiliwn Cenedlaethol Cymru, PontrhydfendigaidBydd bysiau yn cael eu trefnu o ardal AberystwythI archebu tocynnau a lle ar y bws cysylltwch â 01974 831635I gael gwybodaeth am weddill y daith, ewch iwww.theatr.comebrill2010.indd 12 20/4/10 12:10:27

Y TINCER EBRILL 2010 13Cân y Cardis ar Gryno DdisgLansiwyd Cryno Ddisg ddwbl ‘Rhuban Glas yCardis’ er mwyn codi arian i Sioe’r Cardis 2010.Uno traddodiad amaethyddol ac eisteddfodol yCymry, ac yn wir y Cardis, wna’r casgliad yma ganddwyn at ei gilydd, am y tro cyntaf erioed, 19 oberfformiadau gan 17 o enillwyr y Rhuban Glasmewn CD ddwbl – un CD ar gyfer Gwobr GoffaDavid Ellis (dros 25ain oed) a’r llall ar gyfer GwobrGoffa Osborne Roberts (dan 25ain oed). Mae ymagyfoeth o leisiau gan gynnwys lleisiau Soprano,Contralto, Tenor, Bas a Bariton. Mae gan ymronpob un o’r artistiaid gysylltiad â byd amaeth mewnryw ffordd neu’i gilydd. Roedd pob un o’r 17artist yma’n byw yng Ngheredigion pan fu iddyntennill y Rhuban Glas, ac eithrio un, sef Evan Lloyd,sy’n ennill ei le ar y CD yma gan iddo hanu oGeredigion ac iddo fyw yma am dros 50 mlynedd!Ceir ar y CD gasgliad o ganeuon poblogaidd yCymry gan nifer fawr o enwau amlwg byd yrEisteddfod.Mae’r enwau yma’n adnabyddus iawn i gymuendauCeredigion ac yn wir ledled Cymru, ac y mae’nhollol bosib bod un neu ddau ohonynt yn bywyn eich plith heddiw neu’n hannu o’ch ardal. Maecasgliad CD David Ellis yn cynnwys y cantorioncanlynol:EVAN LLOYD, Rhosllannerchrugog1961DAI JONES, Rhydaman 1970ANGELA ROGERS DAVIES, Caerfyrddin 1974BERWYN DAVIES, Aberteifi 1976GWION THOMAS, Machynlleth 1981EIRWEN HUGHES, Abertawe 1982WASHINGTON JAMES, Llanelwedd 1993DELYTH HOPKINS EVANS, Castell-nedd 1994ROBYN LYN, Sir y Fflint 2007GWOBR GOFFA OSBORNE ROBERTS – YRHUBAN GLAS DAN 25ain OEDTEIFRYN REES, Rhosllannerchrugog 1961CAROL DAVIES, Aberafan 1966IFOR LLOYD, Y Barri 1968ANGELA ROGERS DAVIES, Y Fflint 1969HUW RHYS EVANS, Dyffryn Lliw 1980BETHAN DUDLEY FRYAR, Casnewydd 1988ROBYN LYN, Llanelli 2000GARETH HUW JOHN, Meifod 2003GWAWR EDWARDS, Casnewydd 2004RHIAN LOIS, Abertawe 2006Mae’r CD ar gael am £13 mewn siopau lleol ynAberystwyth sef Siop Inc, Stryd y Bont a Siop yPethe, Aberystwyth.Daw un o’r unawdwyr o ddalgylch y Tincer -Eirwen Hughes, Pen-cwm, Penrhyn-coch. Ynfrodor o Lledrod, fe’i penodwyd yn athrawesyn Ysgol Gynradd Lledrod ar ôl cyfnod yngNgholeg Cerdd a Drama Caerdydd. Ers priodimae’n byw ym Mhen-cwm lle magodd drio blant ac erbyn hyn mae’n fam-gu i dri.Bu’n cystadlu mewn eisteddfodau, gangynnwys Eisteddfod Pantyfedwen a Gãyl FawrAberteifi . Bu’n arwain Côr Merched Ceulanyn Nhal-y-bont a hi yw Cadeirydd EisteddfodGadeiriol Penrhyn-coch ers sawl blwyddyn.CYNGOR CYMUNED TREFEURIGCyfarfu’r Cyngor nosFawrth, 16 Mawrth, ynNeuadd y Penrhyn gyda’rCadeirydd, Richard Owenyn y gadair; roedd chweaelod arall yn bresennolynghyd â’r Clerc, ac roeddymddiheuriadau wedi’uderbyn oddi wrth GwenanPrice, Kari Walker, MelvynEvans a Trefor Davies.Roedd y Cynghorydd Sir,Dai Suter, wedi anfon copi i’rClerc o neges e-bost yr oeddef wedi’i hanfon at AdranBriffyrdd Cyngor Ceredigionynglñn â sawl mater yr oeddy Cyngor Cymuned wedi’igodi gyda’r Adran fwy nagunwaith. Roedd y rhain yncynnwys yr angen am fwyo finiau graean, cyflwr yffordd fawr rhwng Penrhyna Gogerddan, cyflwr y fforddger Pont Rhydybeddau a’rangen am balmant rhwngStad Tan-y-berth a’r SwyddfaBost. Anfonwyd copi ynogystal at Ray Quant, yraelod cabinet â chyfrifoldebam faterion priffyrdd. Roeddy Cyngorydd Suter wdi addogadael i’r Cyngor wybod pangâi ateb.Roedd y Cyngor yn parhaui ddisgwyl atebion gan yrHeddlu ynglñn â pharcioger mynedfa Maes Seilo,gan Dai Ceredigion ynglñnâ chael rhagor o le i barcioar Stad Tan-y-berth, a chany Comisiwn Coedwigaethynglñn â thocio’r coed ger yfynedfa i goed Allt Ddel hebfod ymhell o Blas Gogerddan.Rhoddodd Dai ReesMorgan adroddiad amddigwyddiad codi arianllwyddiannus iawn a fuyng Nghartref Gogerddanar Ddydd Gãyl Ddewi.Nododd Dafydd Sheppardfod cymysgedd wedi bodam hysbysebu cyfarfodo PACT (y cyfarfodyddrhwng yr heddlu a’rcyhoedd); penderfynoddy Cyngor holi’r Heddlua oedd y cyfarfod wedicael ei ganslo, a gofyn amwell cyhoeddusrwydd i’rcyfarfodydd yn y dyfodol.Penderfynodd y Cyngor nafyddai’n rhoi ei enw yn yrhet ar gyfer lle mewn te partiym Mhalas Buckingham,gan nad oedd y Cadeiryddyn dymuno mynychu’rdigwyddiad.Cais cynllunio: 24 GlanSeilo, Penrhyn, newidiadauac estyniad – dim sylwadau.Am gofnod llawn gwelerwww.trefeurig.org .DEDDF YR IAITH GYMRAEG 1993YMGYNGHORIAD CYHOEDDUSAR GYNLLUN ADDYSG GYMRAEG(DRAFFT)[o 12 Ebrill tan 31 Mai 2010]Cyngor Sir CeredigionMae Cyngor Sir Ceredigion wedi paratoi Cynllun Addysg Gymraegsy’n egluro sut y bwriadwn ddarparu gwasanaethau addysg i chi ynGymraeg ac yn ddwyieithog. Gwahoddwn sylwadau gan aelodauo’r cyhoedd y gall y Cynllun effeithio arnynt.Gellir gweld copi o’r Cynllun Drafft wrth ymweld â’n gwefanwww.ceredigion.gov.uk neu gellir gweld copi caled o’r cynllundrafft yn rhad ac am ddim trwy gysylltu â :Dr Rhodri Llwyd MorganAdran Addysg a Gwasanaethau CymunedolCyngor Sir CeredigionCanolfan RheidolAberystwythSY23 3UE01970 633601addysg@ceredigion.gov.ukdros y ffôn, e-bost neu wrth lythyru.Gallwch hefyd astudio’r Cynllun Addysg Gymraeg yn einllyfrgelloedd, swyddfeydd y Cyngor Sir a chanolfan Cyngor arBopeth Aberystwyth.Dylech anfon unrhyw sylwadau at addysg@ceredigion.gov.ukerbyn 31 Mai 2010.Ar sail y sylwadau, byddwn yn paratoi adroddiad i’w gyf lwynogyda’r Cynllun terfynol i Fwrdd yr Iaith Gymraeg ar gyfercymeradwyaeth.ebrill2010.indd 13 20/4/10 12:10:29

14 Y TINCER EBRILL 2010COLOFN MRS JONESCOLOFNYDD Y MISRhaid cychwyn yr erthyglhon trwy ddymuno yndda i olygydd y Tincer arei ymddeoliad cynnardiweddar.Wrth gwrs,ymddeol o’r bwthyn ar ybryn y mae wedi ei wneud,y mae’n dal ati gyda eiwasanaeth cyhoeddus a diauy bydd yn brysurach rwannac erioed. Ond pob hwyliddo, beth bynnag, a mentrafair o gyngor a hwnnw ydiiddo wneud yr hyn a fynnfel y mynn,wedi’r cyfan, fel ygãyr pawb, yr hyn na wnaedac na welwyd yr edifarheiro’i herwydd yn aml iawn.Pan oeddwn yn iau fe soniwninnau am ymddeol gydabrwdfrydedd ond, wrth i miheneiddio, y mae’r awyddyn pylu. Bron iawn nad oesun o reolau mawr bywydyma, sef nesaf yw rhywunat ei bensiwn, mwyaf hoff eiwaith yn ei olwg.Cofiwch chi, dydw i ddim ynhoff iawn o’r syniad o oedymddeol. Mae’n wiriondebnoeth yn fy marn i ddweudbod rhywun yn ffit ac abli weithio tan hanner nosun diwrnod ac yn swpynegwan a diymadferth y borewedyn. Ond eto fe allaf weldyr angen amdano hefyd,wedi’r cyfan, petai pawb yncael dewis pryd i ymddeol,a weithiai unrhyw un? Ondefallai fod ffordd arall odaclo’r syniad, sef caniataui bawb weithio tra y mynna thra y medra - ac efallai ydaw i hynny, beth bynnag,oherwydd y gostyngiadmewn genedigaethau,gostyngiad sydd yn golygufod llai ohonom ar ôl iweithio a thalu trethi.A’r gostyngiad hwn, wrthgwrs, yw un o’r rhesymaupaham y dechreuoddPrydain groesawumewnfudwyr oherwyddmae’n ostyngiad syddyn golygu fod llai o boblifanc ar gael i ymgymrydâ swyddi - yn arbennigswyddi megis nyrsio a gofalu.Rwan, mae mewnfudo ynbwnc dadleuol iawn ac nidwyf am ei drafod ond fehoffwn ofyn un cwestiwn.Paham nad yw Sais sydd yngofyn am reoli mewnfudoyn hiliol pan gyhuddir ni’rCymry o hiliaeth am ofynam yr un peth?Fe fydd sawl Aelod Seneddolyn gorfod ymddeol mewndim, pan gyll ei sedd ynyr etholiad nesaf. Ac maeambell un yn llwyr haedducic owt os gwir hannery sgandal am eu costau.Ac i feddwl fod gan raiohonynt yr wyneb i ofynam gymorth cyfreithiol iymladd yr honiadau yneu herbyn ac mae’n fwygwrthun fyth eu gweld ynei gael. Efallai eu bod ynmedru profi cyfiawnder eucais amdano ond yn foesolnid oes ganddynt geiniogo hawl iddo am nad ywei roi ond megis cynnigdarn arall o gacen y wladiddynt. Sawl un ohonyntsydd, dybed, wedi cwynoam amgylchiadau ariannolanodd y wlad dim ond ianghofio’r amgylchiadauhynny pan oedd hi’n fater ogael arian iddynt eu hunain.Mae’n wir fod gan AelodauSeneddol yr hawl i ofalunad ydynt ar eu colled ameu gwasanaeth cyhoeddusa gallaf weld grym y ddadlfod ansicrwydd ynglñn â’rrheolau wedi arwain ambellun i gors.Y mae gennyfi ateb i’r holl gwestiwn olwfansau ac ati yr honnaiAelodau Seneddol fedru euhawlio. Awgrymaf adeiladuneuadd breswyl iddynt unac oll a chyflenwi eu hollanghenion llety a chyfarparswyddfa am ddim. Fe fyddaihwn yn gynllun drud i’wgychwyn ond fe dalai eiwneud, yn wir, gallasaiarbed arian ar ddwy lefel.Yn gyntaf, ni fyddai angeni neb roi cais i mewn amddim byd ac, yn ail, ond odidna ellid creu un swyddfafawr o ysgrifenyddesau acymchwilwyr gan ddadlau maidim ond aelodau’r cabinetoedd angen swyddfeydd aswyddogion preifat.Bid a fo am hynny, gofaledpawb ohonom bleidleisiopan ddaw’r cyfle neu ni fyddgan neb yr hawl foesol igwyno ychwaith.o lili fach y gwanwyn…Lisa DaviesMae’n siãr bod nifer ohonoch chi,ddarllenwyr y Tincer, yn gwybodbellach mod i’n disgwyl eto.Mae Dad wedi bod yn rhannu’rnewyddion da â phawb a phopeth!Mae e di bod yn diflannu bobhyn a hyn i ‘fynd i’r Garej’ neui ‘fynd â’r ci am dro’ o amgylchy pentre, ond dwi’ngwybod yn iawn maiesgus yw hyn. Myndi chwilio am rywunmae e’n ei nabod y maee, i gael dweud bod yteulu Evans/Davies yn‘cynyddu’. Angel GabrielPenrhyn-coch!Briodais i yng NghapelHoreb Penrhyn-cochbron i dair blynedd yn ôl â ‘Gog’ oochrau Caernarfon. Dyn ni bellachwedi ymgartrefu yn y ddinasddrwg yn ardal Victoria Park, gydaNel, ein merch fach, a fydd ynddwy ym mis Mehefin.Newidiodd fy mywyd i’n fawrar ôl priodi - rhwng symud tñ acheisio sicrhau cydbwysedd rhwngfy mywyd gwaith/cartref. Byddy rheini sy’n fy nabod i’n dda yngwybod bod sicrhau’r cydbwyseddhwn yn dasg amhosibl i mi, ganmai fi yw un o’r bobl fwyafanniben yn y byd. Peidiwch âchamddeall, dwi’n ddigon bodlonar fy swydd - nid dyma sy’n peri’rdrafferth. Y broblem yw, dwi’nanobeithiol am gadw tñ taclus (adyw Rhys, y gãr, fawr gwell). Dydwi ddim yn ‘Dduwies Ddomestig’o bell ffordd. Fel mae Mam yn eiddweud - dydw i ddim yn gweldllanast!Felly, pan gyrhaeddodd Nel,ges i’r sioc ryfeddaf! Mae’n anoddcredu bod babi bach yn gallu dodâ chymaint o ‘stwff’. Y bag newidgyda’r napis a’r ‘wipes’, y teganau,y dillad glaw, y cotiau cynnes, ygym babi, y bath bach, y pram, ycot/gwely, y mobeil, y monitor…ienwi dim ond ychydig. Ac i bersonanniben fel fi, mae’r holl bethauhyn yn hunllef. Pe bawn i’n agordrws y cwtsh dan staer, byddai’rcynnwys yn llifo allan fel môr oFisher Price. Ac mae un arall ar yffordd cofiwch!Ond dyna ni, mae digon oweithgareddau yn mynd rhagddyntyn yr ardal sy’n golygu (i) nad oesrhaid aros yn y tñ drwy’r dydd iychwanegu at y llanast a (ii) nadydw i’n cael cyfle i ddechrauLisa a Rhystaclo’r llanast hwn heb sôn amei orffen! Neu o leiaf, dyna yw fyesgus i! Dydd Llun: Nel yn myndat Siwan y gwarchodwr plant (tramod i’n gweithio); dydd Mawrth:Cylch Ti a Fi; dydd Mercher: ClwbBrecwast Capel Salem; dydd Iau:Grãp Chwarae Kings Road; dyddGwener: Nel yn mynd atSiwan. Ac wrth gwrs, bobyn ail wythnos mae NainPenrhyn-coch yn dod iGaerdydd i warchod tramod i’n gweithio. Efallainad ydw i’n llwyddoi sicrhau cydbwyseddbywyd gwaith/cartref ondo leiaf mae Nel yn caelcydbwysedd da.Mae byw yn y ddinas yn wycho ran cyfleoedd i Nel. Mae caffinewydd wedi agor yn ddiweddaryn Nhreganna, o’r enw Bambeans,sy’n cynnig ardal chwarae meddali’r plant tra’n bod ni, y rhieniblin/blinedig, yn gallu ymlaciogyda chylchgrawn a cappuccino.Nefoedd!Er yr holl atyniadau hyn, rhaidcyfadde’ mod i’n hiraethu am fro’rTincer yn ofnadwy ar adegau.Fyddai byw o fewn tafliad carreg iNain, Dac a Pips (y ci) yn braf - ynenwedig pan fydd y babi newyddyn cyrraedd. Mae’r syniad o beidioâ gorfod cofrestru fy mhlant i’rcylch meithrin lleol cyn iddyntgael eu geni yn apelio’n fawr hefyd!(Peidiwch â holi!)Does wybod lle y byddwn niyn y dyfodol. Ond mae un pethyn bendant. Fe fyddwch yn siãro weld Nel fach ni ar lwyfanSteddfod Penrhyn rhyw ddiwrnodyn bloeddio ‘O lili fach y gwanwyn…’ (ar yr amod nad yw hi wedietifeddu llais ei thad, hynny yw!).Y mis nesaf: Lleucu RobertsMae Lisa yn gyfieithydd gydaChwmni Prysg yng NghaerdyddColofnwyr Chwefror a MawrthÂ’r Tincer yn mynd i’r wasg dal iddisgwyl y mae Sa’ipolu o Tonga –cariad Gwenno Dafydd (Colofnyddmis Mawrth) am fisa i ddod iBrydain a dyddiad y briodas yndynesu.Mae Angharad Watkins (Colofnyddmis Chwefror) a wyres Eilir a LindaMorris, Capel Bangor yn dal i arosym mhrifddinas Gwlad yr Ia –Reykyavik lle bu am wyliauebrill2010.indd 14 20/4/10 12:10:31

Y TINCER EBRILL 2010 15Adran Iau Clwb Golff Y Borth ac Ynys-lasDechreuodd tymor yr Adran Iau wythnos hannertymor mis Chwefror. Dros yr wythnosau diwethafmaent wedi bod yn cystadlu yng nghystadleuaethPencampwriaeth y Gwanwyn.Blodau i bob achlysurBlodau’r BedolPriodasau . Pen blwydd .Genedigaeth . Angladdau .Blodau i Eglwysi aChapeli neu unrhyw achlysurCanlyniadauPencampwriaeth y Gwanwyn 1 – Medal1af Luke Williams (Bow Street) 81:15:662il Ben Hughes-Jones (Tal-y-bont) 97:28:69 (9 cefn)3ydd Rhodri ap Dafydd (Goginan) 80:11:69Pencampwriaeth y Gwanwyn 2 – Stableford1af Duncan Perkins, 40 pwynt2il Luke Williams (Bow Street), 38 pwynt (3 cefn)3ydd Ben Hughes-Jones (Tal-y-bont), 38 pwyntPencampwriaeth y Gwanwyn 3 – Bogey1af Duncan Perkins, +42il Zach Galliford (Y Borth), +33ydd Ioan Lewis (Bow Street), +2Pencampwriaeth y Gwanwyn 4 – Medal1af Chris Davies (Clarach)2il Gethin Morgan (Pisgah)3ydd Ben Hughes-Jones (Tal-y-bont)Yn y llun gwelir yr aelodau o dan 16 oed roedd newydd dderbynhyfforddiant ym Mhenrhos. Chwith i’r dde: Dai Linquist, TrefnyddAdran Iau Dyfed; Luke Williams, Ioan Lewis, Jacob Billingsley,Rob Ryder, Hyfforddwr Adran Iau Dyfed. Yn absennol o’r llunroedd Zach Galliford.Donald MorganHen Efail, Llanrhystud SY23 5ABFfôn 01974 202233Danfon am ddim o fewn dalgylch y TincerCIGYDDBOW STREETEich cigydd lleolPen-y-garnFfôn 828 447Llun: 9-4.30Maw-Sad 8.00-5.30Gwerthir ein cynnyrch mewnrhai siopau lleolPencampwriaeth y Gwanwyn 5 – Stableford1af Gethin Morgan (Pisgah), 44 pwynt2il Ioan Lewis (Bow Street), 40 pwynt3ydd Luke Williams (Bow Street), 32 pwyntPencampwriaeth y Gwanwyn 6 – Bogey1af Gethin Morgan (Pisgah) +52il Chris Davies (Clarach) +33ydd Zach Galliford (Y Borth) -2.Pencampwriaeth y Gwanwyn 7 – Medal1af Jacob Billingsley (Dôl-y-bont) 79:11:68 (3 cefn)2il Gethin Morgan (Pisgah) 89:21:68 (9 cefn)3ydd Chris Davies (Clarach) 100:32:68Mae 9 aelod o’r Adran Iau wedi cael eu dewis i gael hyfforddiantSir Dyfed eleni. Yn y llun gwelir yr aelodau o dan 18 oed a’r rhaio dan 14 oed gyda trefnydd ac hyffoddwr Dyfed. Chwith i’r dde:Rob Ryder, Hyfforddwr Adran Iau Dyfed; Rhodri ap Dafydd, Ioloap Dafydd, Daniel Basnett, Ellis Lewis, Steffan Richards a DaiLinquist, Trefnydd Adran Iau Dyfed.Y TINCERCymorth cyfrifi adurol lleoledig yn AberystwythCyfrifi adurHELP?Ymweliad cartrefFfoniwch07536 022 067GwasanaethCynnal M.H.Gwasanaeth Torri Porfa aGarddio, Peintio, Teilo, D.I.Y.a manion waith eraill o amgylchy tñDisgownt i bensiynwyrFfoniwch ni yn gyntaf ar01970 881090 /07792457816CYSYLLTWCHÂ NIytincer@googlemail.comebrill2010.indd 15 20/4/10 12:10:34

16 Y TINCER EBRILL 2010YSGOL RHYDYPENNAUYmweliadauYn ystod wythnos olaf tymor y gwanwyntrefnwyd amryw o weithgareddau acymweliadau.Llyfrgell GenedlaetholCafodd blwyddyn 5 a 6 y fraint o ymweldâ’r Llyfrgell Genedlaethol. Yno, fel rhan owaith Hanes y tymor, cafodd y plant gyfle iddysgu rhagor am gyfnod Y Tuduriaid trwygyflwyniadau a gweithgareddau difyr iawn.Diolch i Rhodri ac Owen am fore arbennigWythnos GwyddoniaethTrannoeth, fe aeth yr un criw i’r Brifysgoler mwyn dathlu ‘Wythnos Gwyddoniaeth’.Profwyd nifer o weithgareddau diddorol iawngan y plant yn ystod y bore a hwyluswyd ydysgu gan fod y tasgau yn ymarferol ac ynweladwy iawn.Cwmni Theatr Arad GochYn ystod yr un cyfnod daeth Arad Goch i’rysgol. Bu blwyddyn 1 a 2 yn gwylio ‘MarthaDrafferthus’ hanes merch fach bryderus drosben sy’n ofni’r gwaethaf ym mhob sefyllfa.Roedd y perfformiad yn cynnwys stori amgath, cerddoriaeth, caneuon a phypedau athrwy hyn, cafodd y plant gyfle i ddefnyddio’udychymyg a phrofi ystod o deimladau acemosiynau.Yn hwyrach, cafodd blynyddoedd 3 i 6 gyflei fwynhau ‘Jac a’r Blwch Aur’; perfformiada oedd yn plethu dylanwad unigrywchwedlau rhyngwladol y sipsiwn Cymreig, acherddoriaeth traddodiadol y Cymry. Fel arfercafwyd perfformiadau proffesiynol a graenusiawn gan yr actorion.Eisteddfod Rhanbarth yr UrddYn dilyn yr Eisteddfod Rhanbarth ymMontrhydfendigaid llwyddodd y Parti CerddDant i ennill a sicrhau lle haeddiannol yn YrEisteddfod Genedlaethol yn Llanerchaeron fisMai yma.ChwaraeonMae tîm hoci’r ysgol wedi cael tymor neilltuolo dda eleni eto. Nid yn unig llwyddoddy tîm i ennill Y Gynghrair yng nghylchAberystwyth; cipiodd y tîm Y Cwpan hefyd!Llongyfarchiadau mawr iddynt am ennill ‘YDwbwl!’ Dyma’r ail flwyddyn yn olynol i’r tîmgwblhau’r orchest arbennig hon. Gwych!Rhodri Morgan, Y Llyfrgell Genedlaethol yn arddangosBeibl hynafol William Morgan i rai o blant blwyddyn 5 a 6.Cwmni Arad Goch yn perfformio i fl wyddyn 3,4,5 a 6.Tim Pel-rwyd yr ysgol-Pencampwyr Cylch Aberystwyth.Pêl-rwyd a Phêl-droedAr y 19eg o Fawrth cynhaliwyd cystadleuaethpêl-rwyd a phêl-droed cylch Aberystwyth.Chwaraeodd bechgyn y tîm pêl-droed yndda iawn ond colli wnaethant yn y rowndderfynol o 1 gôl i 0. Anffodus iawn. Ar y llawarall; llwyddodd merched y tîm pêl-rwydCwmni Arad Goch yn perfformio i fl wyddyn 1 a 2Plant blwyddyn 6 yn mwynhau ‘Wythnos Gwyddoniaeth’.i drechu ysgolion eraill y cylch a chipio’rbencampwriaeth yn hynod o effeithiol.Gwefan yr ysgolAm fwy o wybodaeth a llwyth o luniaucliciwch ar www.rhydypennau.ceredigion.sch.ukM & D PLUMBERSGwaith plymer & gwresogiPrisiau Cymharol;Gostyngiad iBensiynwyr;Yswiriant llawn;Cysylltwch â ni yngyntaf ar01974 28262407773978352ebrill2010.indd 16 20/4/10 12:10:41

Y TINCER EBRILL 2010 17YSGOL PENRHYN-COCHBiathlonLlongyfarchiadau i MathewMerry. Bu Mathew yn cystadluyng Nghystadleuaeth Biathlon GBar drac enwog Crystal Palace ynLlundain. Treuliodd ddydd Sul ilawr yn Llundain yn rhedeg ac ynnofio a llwyddodd i ddod yn uchelyn y tabl ar ddiwedd y cystadlu.Diolch i bawb a fu’n barod i’wgefnogi - yn enwedig Mr Dic Evanss(rhedeg), Teleri Donnelly (nofio) aGarej Tñ Mawr am y nawdd.Eisteddfod yr UrddBu mwyafrif o ddisgyblion yrysgol wrthi’n ddiwyd dros ymisoedd diwethaf yn creu gwaithar gyfer yr Eisteddfod Celf aChrefft. Cwblhawyd y gwaithhwn yn ystod sesiynau wythnosolo’r Urdd ynghyd â nosweithiaueraill di-ri. Mae diolch arbennigi holl rieni, teuluoedd ynghyd âffrindiau da yr ysgol a ddaeth igynorthwyo gyda’r holl waith.Roedd yn braf iawn gweldcymaint mor barod i gefnogi ac igynorthwyo Miss Owens gyda’rgwaith. Er yr holl gystadlu yn yrEisteddfod Rhanbarth, llwyddwydi ennill pump o wobrau cyntafynghyd â nifer o dda o wobrauail a thrydydd. Erbyn hyn mae’rcanlyniadau cenedlaethol wedieu cyhoeddi a llwyddwyd eleni iennill un wobr gyntaf ac un ail.Llongyfarchiadau i bawb am eugwaith caled. Diolch hefyd i’r rhaia fu’n barod iawn i gynorthwyogyda’r cludo i’r pafiliwn ymMhontrhydfendigaid.Dyma’r canlyniadaun rhanbarthol:-Gwaith Creadigol 2D Bl. 2 ac iau2il Charlotte Richmond, YsgolGynradd Penrhyn-cochGwaith Creadigol 3D Bl. 2 ac iau2il Megan Evans2D Bl. 6 ac iau (Angh. Arbennig)(D)2il Huw MeredyddPyped Bl. 3 a 43ydd Sion Hurford2D Tecstilau Bl. 2 ac iau1af Sian Jenkins2il Florrie Lithgow3D Tecstilau Bl. 2 ac iau2il Elisa Martin3D Tecstilau Bl. 5 a 61af Holly ThomasGwau/Crosio Bl. 3 a 42il Lowri Walther3ydd Jenny JamesGwehyddu Bl. 2 ac iau1af Charlotte RalphsGwehyddu (Cywaith) Bl. 3 a 41af Grwp Penrhyn-cochPenwisg Bl. 6 ac iau3ydd Steffan ThompsonPrint Lliw Bl. 2 ac iau2il Ceri GarrattPrintiau Du a Gwyn Bl. 2 ac iau3ydd Sian JenkinsPrintiau Lliw Bl. 2 ac iau2il Sian JenkinsGemwaith Bl. 2 ac iau2il Ceri GarrattDylunio a Thechnoleg Bl. 3 a 41af Seren JenkinsDyma’r canlyniadau Cenedlaethol:-Dylunio a Thechnoleg Bl. 3 a 4Rhai o enillwyr gwobrau yn Eisteddfod Celf a Chrefft yr Urdd,Rhanbarth Ceredigion1af Seren JenkinsGwehyddu Bl. 2 ac iau2il Charlotte RalphsEr mwyn sicrhau ein bod yn diolchi bawb a fu’n cynorthwyo gyda’rgwaith paratoi ar gyfer yr uchod,cynhaliwyd bore coffi arbennigyn yr ysgol. Gwahoddwyd pawba fu wrthi gyda’r disgyblion. Maeein diolch yn enfawr fel ysgoli’r gwirfoddolwyr hyn am euparodrwydd i sicrhau fod pobdisgybl a oedd am gystadlu yncael yr un cyfle a’r un chwaraeteg. Diolch i Miss Owens amgydlynnu’r cyfan!Pêl-rwydBu tîmau pêl-droed a phêl-rwyd yrysgol yn chwarae yn nhwrnamentysgolion y Cylch yn ddiweddar.Cafwyd llawer o chwarae da acymdrechion da gan aelodau’r tîmauond yn anffodus ni lwyddwyd ifynd drwodd i’r rownd nesaf. Daiawn i bob un am eu hymdrechion.Llyfrgell Genedlaethol /CynulliadFel rhan o waith y tymor wrthastudio hanes cyfieithu’r Beibl ganWilliam Morgan, manteisiwydar y cyfle i ymweld â’r LlyfrgellGenedlaethol. TeithioddBlynyddoedd 5 a 6 i lawr a chafwydcroeso arbennig yn ôl yr arfer ganRhodri Morgan. Treuliwyd y boreyn edrych ar lyfrau Crefyddol cynY disgyblion yn pennu cyllid y Cynulliadcael cyfle i fynd i lawr i’r celloedda chasglu copi o Beibl WilliamMorgan. Bu’r disgyblion yn edrychar lyfrau Crefyddol crefyddaueraill megis Islam a Bwdhaeth.Cafwyd hefyd gyfle i grwydro oamgylch yr arddangosfeydd ynoynghyd â gweld copi o’r llyfr lleiafyn y byd. Diolch i Rhodri am eiholl waith a’r croeso a gawsomyno. Ar ôl cerdded i lawr a chaelpicnic yn y Clwb Rygbi, aethpwydymlaen at adeiladau newyddy Cynulliad. Yno i’n croesawuoedd Deian Creunant. Bu’n sônwrth y disgyblion am waith ycynulliad ynghyd â phwrpas yradeilad newydd. Rhannwyd ydisgyblion yn grwpiau a chawsantgyfle i bennu cyllid y Cynulliad– rhannu miliwn o bunnoedd odan y penawdau amrywiol – tasgddiddorol. Diolch i Deian a’r staffam y croeso a gafwyd yno.Seren Jenkins a enillodd gwobr gyntafa Chralotte Ralphs a enillodd ail wobr ynEisteddfod Genedlaethol Celf a Chrefft yrUrddTAFARN TYNLLIDIARTTy Bwyta a BarPrydau neilltuol y dyddPrydau pysgod arbennigCinio Dydd SulBwydlen lawn hanner dyddneu yn yr hwyrCROESO(mantais i archebu o fl aen llaw)CAPEL BANGOR01970 880 248^Salon cwn^Torri cwn i fri safonolGoginanKath 01970 88098807974677458ebrill2010.indd 17 20/4/10 12:11:22

18 Y TINCER EBRILL 2010YSGOL CRAIG-Y-WYLFARSPBDaeth aelodau o’r RSPB i’r Ysgol idrafod eu gwaith yn Ynys-hir ac iaddysgu’r disgyblion ynglñn â adaryn mudo – cawson nhw sesiwnddifyr yn trafod pa adar sy’nmudo o Gymru i wledydd eraill, apha fath o siwrne maent yn profiwrth fynd o un fan i’r llall. Feddysgon ni am wahanol mathau oadar a mwynheuodd y disgyblion igyd y sesiwn.Agor DrysauI gefnogi Gãyl “Agor Drysau”Arad Goch fe fuodd dosbarthMiss Edwards i wylio perfformiado “Queen of Colours.” Fefwynheuodd pawb y perfformiadyng Nghanolfan Arad Goch –Hefyd buodd blwyddyn 3 a 4 iwylio perfformiad o “Millie andthe Minnotour” yng Nghanolfany Celfyddydau ac fe fwynheuoddpawb y perfformiad.Gweithdy GwyddoniaethBuodd disgyblion blwyddyn 5 a6 yng ngweithdy Gwyddoniaetha drefnwyd gan y Brifysgol.Cafodd y disgyblion cyfle igrwydro o amgylch y stondinaugan holi cwestiynau ynglñn âthestun y stondin. Roedd nifer oweithgareddau difyr wedi trefnuar eu cyfer, gan amrywio o paillblodau, magnedau, edrych armigrosgop. Buodd y disgyblionyn crwydro’r stondinau ganlenwi holiadur am yr hyn yroeddent wedi ei ddysgu. Cafoddy disgyblion nwyddau am ddimhefyd. Cafwyd prynhawn difyriawn.Ffair PasgDiolch i bwyllgor Rhieni aChyfeillion yr Ysgol a fu wrthiyn trefnu Ffair Pasg yn ddiwyders hanner tymor. Cynhaliwydnifer o weithgareddau difyr –gan gynnwys rhai o flaen llaw iwerthu yn y ffair. Roedd mygiaua gynlluniwyd gan y disgyblionar werth, stondin cacennau,enwi’r gwningen, dyfalu pwysau’rgacen a stondinau amrywiolheb anghofio’r raffl wrth gwrs.Codwyd tua £500. Diolch i hollaelodau’r pwyllgor am eu gwaithdiwyd.Diolch hefyd i’r rhieni a fuoddyn helpu pacio bagiau yn yrarchfarchnad “Morrisons.”Llwyddwyd i godi £200 i’r coffrau.Diolch yn fawr i chi.Cyngerdd HenoedBu nifer o ddisgyblion yr Ysgol odan ofal Miss Claire Howells yncynnal cyngerdd byr o eitemauamrywiol ar gyfer henoed yr ardal.Cafwyd eitemau megis dawnsio,canu, canu offerynnau. Diolchi’r disgyblion am eu perfformiada diolch i Miss Howells am eiharweiniaid. Mwynheuodd ydisgyblion ac roedd yr henoed ynwerthfawrogol iawn hefyd.Hwyl a miri yn y Ffair PasgMwynhau gweithgareddau RSBP yn yr Ysgol – dysgu am fudo anifeiliaidClwb Chwaraeon – Gwersi GolffEnillwyr hetiau pasg yn y Ffair PasgCyngerdd i’r Henoedebrill2010.indd 18 20/4/10 12:11:47

Y TINCER EBRILL 2010 19YSGOL PEN-LLWYNLlongyfarchiadauLlongyfarchiadau i AlawEvans, Bl. 3, ar ennill gwobram ysgrifennu stori yngnghylchgrawn yr Urdd Cip.Catherine Aran oedd y beirniada threfnodd y Cyngor Llyfrauiddi ddod i’r ysgol i adroddstorïau i’r plant. Cawsom foreardderchog a’r plant wedichwerthin lond eu boliau wrth iCatherine ddefnyddio ei sgiliauactio i ddweud ei storïau.Yr UrddDa iawn chi am gystadlu allongyfarchiadau i Haf Evans, Bl. 3,am ddod yn gyntaf ar yr adrodd8-10 yn yr Eisteddfod gylch.Diwrnod y LlyfrBu’r plant yn nosbarth dau yncreu pamffledi i annog plant iddarllen llyfrau. Dewisodd pawbei hoff lyfr i’w bortreadu. Aethdosbarth 1 ati i ddylunio clawrnewydd ar gyfer y stori FfermSwnllyd.Gw^ yl DdewiCafwyd diwrnod hwyliogCymreig yn Ysgol Pen-llwyneleni. Buom yn gwneud gwaithcartref i’w feirniadu e.e. coginio,barddoniaeth, llawysgrifen a.y.b.Cyn cinio cawsom awr o ganucaneuon poblogaidd Cymreiga gorffen gyda Hen Wlad fyNhadau. Cinio o gawl i ddilyn.Ar gais y plant gwahoddwydErwyd Howells atom i gynnaldawns Werin. Diolchwyd iddogan Tomos Evans Bl. 5 oedd yndymuno iddo ddod yn ôl eto yflwyddyn nesaf.Canlyniadau – Dosbarth 1Celf - PeintioHuw GriffithsAlan WilliamsLlñr EvansCelf – LliwioLaura Jones-WilliamsMorgan Joyce-KenslerAlan WilliamsCoginio – Pice ar y maenLevi WayMorgan Joyce-KenslerCarys ThomasLlawysgrifenLaura Jones-WilliamsMorgan Joyce-KenslerCarys ThomasCanlyniadau – Dosbarth 2Celf Bl. 3 a 4HafNualaIestynCelf Bl. 5 a 6RhianLaurenMatthiasLlawysgrifen Bl. 3 a 4NualaJackSteffanLlawysgrifen Bl. 5 a 6MatthiasAmy D.Amy B.Barddoniaeth Bl. 3 a 4SteffanIestynRebeccaBarddoniaeth Bl. 5 a 6MatthiasAmy D.GethinCenhinen1af Alison2il NualaCoginio – Pice ar y maenRhianIestynHafHwyl yn canu Hen Wlad fy Nhadau ar Ddydd Gwyl Dewi.Clwb yr UrddAethom am dro i Nant yr Ariana bu pawb yn edrych am yranifeiliaid oedd wedi eu cuddioar y llwybr. Cawsom helfa guddiogwrthrychau ar dir yr ysgol.ãy Pasg oedd y wobr i bawb agymerodd ran.Bu Mr Andrew Davies gyda ni yndangos sut i edrych ar ôl y beic.Cafodd amryw o’r plant gyfle ifynd ar feic Manon (Diolch itiManon). Diolch i Mr Davies amroi ei amser i ddifyrru plant yclwb.Clwb HwylMae’r Clwb Hwyl yn cyfarfodar yn ail a’r Urdd a bu’r plant ynbrysur yn gwneud ãyn bach ganddefnyddio cynffonau ãyn bachfel cynffon. Diolch i Mrs AnnDavies, Mrs Heulwen Evans ac MrsAeronwy Lewis am gynnal y clwbtrwy’r flwyddyn. Roedd y plantwedi mwynhau’r parti yn fawr.cotwm. Dysgwyd ble oedd ygwledydd hyn a buom yn dyluniocrysau T. Masnach Deg ar gyfer ygweithwyr cotwm.Iaith a chwaraePleser oedd cael Mary Jones igynnal sesiynau Iaith a chwaraeam dair wythnos yn neuadd yrysgol. Derbyniodd disgyblionyr Ysgol Feithrin, Derbyn aBlwyddyn 1 wahoddiad i ddod igael amrywiaeth o weithgareddauieithyddol hwylus. Diolch yn fawrhefyd i’r rhieni am ddod i gefnogia chymryd rhan.Clwb chwaraeonCynhelir clwb chwaraeon ar NosIau yn wythnosol. Mae’r plantwedi cael hwyl yn wneud gêmau,dawns a phêl rwyd yn ystod ymis diwethaf. Cafodd y plant hwylyn creu dawns greadigol mewngrãpiau. Sgiliau tenis fydd einsialens am yr hanner tymor nesaf.Masnach DegYn ystod pythefnos Masnach Degcawsom weld rhaglen am amrywwledydd oedd yn cynhyrchuGala NofioLlongyfarchiadau i’r plant a fu’ncynrychioli’r ysgol yn y GalaNofio Iestyn, Jo, Manon a Rhian.Catherine Aran yn difyrru Dosbarth 2.ebrill2010.indd 19 20/4/10 12:12:08

20 Y TINCER EBRILL 2010TASG Y TINCERDdaru chi fwynhau eichgwyliau Pasg? Gobeithio ichi gael siawns i fynd allani chwarae a chael digon oawyr iach. Faint o wyauPasg ddaru chi fwyta?!Mi fues i’n bwyta llawergormod! Daeth 14 llunãy Pasg drwy’r post ymis diwethaf, ac roeddpob un ohonyn nhw’nardderchog. Dymapwy fuodd wrthi’nlliwio:Harri Antoninis, Dôl Bebin,Pen-y-garn; Alaw Evans, PwllCenawon, Capel Bangor;Carwyn Davies, Cynon Fawr,Llanfihangel-y-Creuddyn; KatieBoake, Llawen-fan, Salem; IwanJames, 8 Stryd Lewis, Machen;Gronw Fychan Downes,Glanrafon, Trefeurig; CraigEdwards, Y Lôn Groes, BowStreet; Rhys ac Elain Tanat,Fferm Glanfred, Llandre; NuallaEllis Jones, Maes-y-neuadd,Capel Bangor; Rhodri Jones Tñ’rBanc, Bont-goch; Gwenno MairGriffiths, Tynllechwedd Bach,Y Borth; Siwan Aur George,Llys y Garth, Llanilar; AlisonKeegan, Fferm Maes Bangor,Capel Bangor.Ti Carwyn, Llanfihangel-y-Creuddyn sy’n cael y wobr ytro hwn am dy ddewis o liwiaullachar. Da iawn i’r gweddillohonoch chi, a daliwch ati!Wel, pa driciau ddaru chichwarae ar eich teulu a’chffrindiau ar Ebrill y 1af? Maehanes y diwrnod arbennighwn yn ddiddorol iawn.Ganrifoedd yn ôl, yn 1582,dechreuwyd defnyddio’rcalendr sydd gennym ar hyno bryd. Yn ôl yr hen galendr,byddai’r flwyddyn newyddyn cychwyn tua Ebrill y 1af.Nid oedd pawb yn croesawu’rnewid hwn, a bu rhai dal ynCarwyn Daviesdathlu’r calan ar ddechrauEbrill yn hytrach na’i ddathluar Ionawr y 1af. Galwyd rhainyn ffyliaid am nad oeddennhw’n deall fod y drefn wedinewid a’u bod nhw fisoedd ynhwyr gyda’r dathliadau! Roeddy Rhufeiniaid yn dathlu gwyl‘Hilaria’ ar Fawrth 25, ac maegan yr Iddewon eu ‘Purim’tua’r adeg hon o’r flwyddyn.Poisson d’Avril yw enw’rFfrancwyr ar Ebrill 1af, a byddplant y wlad yn glynu llun obysgodyn ar ddrws rhywuny mae nhw wedi chwarae tricarnyn nhw. Rwy’n cofio storiar y teledu ar Ebrill y 1af amsbageti yn tyfu ar goed, ac amgwmni Burgerking yn gwneudbyrger arbennig ar gyfer poblllaw chwith!Rydym yn cysylltu mis Ebrillefo cawodydd o law trwm,yn gymysg â thywydd braf.Cofiwch gadw’r ymbarel ynhandi, rhag ofn i chi lychu!Y mis hwn, beth am liwio’rllun Tedi druan, wedi ei ddalyn un o gawodydd mis Ebrill?Anfonwch eich gwaith ata’ierbyn Calan Mai (Mai 1af) i’rcyfeiriad arferol: Tasg y Tincer,46 Bryncastell, Bow Street.Ceredigion, SY24 5DE. Ta ta tantoc!EnwCyfeiriadOedRhif ffônLletyMaes-y-môrAberystwytho £20 y nosonYstafell yn unig . Teledu . Te a choffi .Wi Fi am ddim . Parcio. Shed i feicswww.maesymor.co.ukFfon: 01970 639 270Amrywiaeth eang olyfrau, cardiau,cerddoriaethac anrhegion Cymraeg.Croesawir archebion gan unigolionac ysgolion13 Stryd y BontAberystwyth01970 626200Rhif 328 | EBRILL L 20100ebrill2010.indd 20 20/4/10 12:12:17