Gazeta do pobrania w pliku *pdf - Solidarność

DOLNOŒL¥SKANr 7-8 (323-324) • Wroc³aw, 21.08.2012 r. • ISSN 1641-0688 • redakcja.wroc@solidarnosc.org.pl3Wolność zgromadzeń6zagrożonaWspomnienia12Dłuższa ochrona15Kazimierza Helebrandta przed zwolnieniemWskaźnikiekonomiczneXXXOgólnopolska PielgrzymkaLudzi Pracy na Jasną Górę15–16 września 2012Zapraszamy na pielgrzymkę! Czytaj na stronie 7

Chwała bohateromRocznica SierpniaPół roku temu odszedł do wieczności jeden z tych,którzy współtworzyli dolnośląską „Solidarność”– ZbigniewPrzydział. W czasie sierpniowego strajku nazajezdni przy ulicy Grabiszyńskiejw 1980 r. wszedłw skład prezydium MiędzyzakładowegoKomitetuStrajkowego. Był wtedy delegatemrobotników z WrocławskiejStoczni Rzecznej.Zapamiętany został w latach80. jako człowiek niezwyklezaangażowany w udzielaniepomocy represjonowanym (sam wielokrotnie był zatrzymywanyoraz internowany), a także w kolportażpodziemnej pracy. W czasie wojny Zbigniew Przydziałbył członkiem Szarych Szeregów.Za swoją działalność wraz z kilkunastoma działaczami„Solidarności” z całej Polski został decyzjąprezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ryszarda Kaczorowskiegoodznaczony Krzyżem Kawalerskim OrderuPolonia Restituta.Książka o procesie sądowymPod intrygującym tytułem Za pomocą druku oddziaływałna psychikę ukaże się niebawem książka TomaszaPrzedpełskiego dotycząca procesu sądowegojaki wytoczono Kornelowi Morawieckiemu, późniejszemuliderowi Solidarności Walczącej w 1981 roku.Integralnym składnikiem książki jest dołączona doniej płyta z zapisem dźwiękowym z 3 rozpraw orazskany z protokołów rewizji, przesłuchań, dokumentówsądowych oraz Służby Bezpieczeństwa.Jak napisano na okładce książki – Dokumentacjaz procesu Kornela Morawieckiego zapoczątkowujeserię wydawniczą „Wrocławskie procesy polityczne”,na które złożą się także relacje z procesów WładysławaFrasyniuka, Piotra Bednarza i Józefa Piniora.Książka ukaże się nakładem wydawnictwa Profil,a partnerami tego przedsięwzięcia są: Region DolnyŚląsk NSZZ „Solidarność”, Instytut Pamięci Narodowej,Ośrodek Pamięć i Przyszłość, Stowarzyszenie SolidarnośćWalcząca oraz Wrocław Europejska Stolica Kultury2016. Rok temu wydawnictwo Profil wydał m.in. książkęo Piotrze Bednarzu pt. Tak się nie godzi.Na stronie 15 niniejszego numeru „DolnosląskiejSolidarności” zamieszczamy zobacz fragment książkio Mieczysławie Tarnowskim – wybitnym działaczySolidarności z Wałbrzycha.MRDziś trzeba być patriotąTąmszą święta wpisujemy sięcykl uroczystości związanychz 32 rocznicą powstaniaNSZZ Solidarność. Zakończymy je16 września w Częstochowie podczasOgólnopolskiej Pielgrzymki Ludzi Pracypowiedziała Barbara Janowicz kierującastrukturami związkowymi na terenieZiemi KłodzkiejW zielonych mundurach leśników,w granatowych mundurach kolejarskich,pracownicy uzdrowisk kłodzkichi wielu innych zakładów pracyprzybyli 18 sierpnia wraz ze swoimirodzinami do Sanktuarium Matki BożejŚnieżnej Przyczyny Naszej Radości naGórze Iglicznej koło Międzygórza. Tradycjazapoczątkowana w latach 80-tychubiegłego wieku przetrwała grozę stanuwojennego i z roku na rok przybywauczestników proszących o duchowewsparcie.W okolicznościowym kazaniu ks.Witold Hyla przypomniał, że w tychKsiądz Głód w homilii zwróciłuwagę na szczególną cześć, jakądla Matki Bożej żywili Polacyjuż od najdawniejszych lat. Wyrazemtego była m.in. pieśń Bogurodzica.– Dziś wspominamy powstańców,ze stycznia, listopada i tychz sierpnia z Warszawy. Pamiętamyteż o tych, 92 lata temu broniącychkraj przed czerwoną nawałą, którachciała wyrwać ludziom Boga z serca.Naród wiedział Maryjo, że w Tobiejest nadzieja, bo Ty jesteś jegomatką. Tak samo wiedzieli o tymstrajkujący ponad 30 lat temu, którzytwoje obrazy wieszali w zakładachpracy i, często po wielu latach, przystępowalido spowiedzi i komunii.Tam odmawiali różaniec. To właśnieta mała, w stosunku do potęgi cząstkąludzi walczących potrafiła takdniach przeżywamy narodowe rocznicei myślimy o bohaterach naszego narodu.Pamiętamy o uczestnikach cudunad Wisłą i o tych, którzy w sierpniu1980 roku dokonali kolejnego cudu.Te różne pokolenia łączyła troska oSchronienie i wsparciewiele zmienić w świecie. Dokonaćchyba jeszcze większego cudu niż 92lata temu. To niepojęte. Historycy dodziś nie mogą pojąć, jak taka wielkapotęga została naruszona, nie bronią,a solidarnościąi miłością. Starszaczęść społeczeństwapamięta, jakludzie wówczasbyli za sobą, jakumieli się dzielići prosić PodTwoją obronę.Zwycięstwo przychodziprzez Maryję– powiedziałm.in. kapłan.Prowadź nasMaryjo, abyśmynie pobłądzili,abyśmy wytwarzaliwokół siebie więcejdobra i umieli sobiepomóc.Członek prezydiumWalenty Styrcz (zdjęcieobok) poprowadziłmodlitwę wiernychze specjalnie przygotowanymiintencjami,m.in. za ofiary stanuwojennego.Kazimierz Kimso,przewodniczącyFOT. MARCIN RACZKOWSKIUroczystości rocznicoweKazimierz Kimso i ks. prałat Franciszek Głóddobro Ojczyzny oraz wychowanie kunajwyższym wartościom. Dzisiaj, takżetrzeba być patriotą mówił kaznodziejai każdy z nas powinien kochać Ojczyznę.Żyjemy w czasach, gdy patriotacd. na str. 5 W środę 15 sierpnia w kościele pw. św. Elżbiety przy ul. Grabiszyńskiej we Wrocławiuprzedstawiciele dolnośląskiej „Solidarności” wraz z pocztami sztandarowymi podziękowaliproboszczowi tej parafii, ks. prałatowi Franciszkowi Głodowi, za wsparcie, jakie w tym kościeleznalazła podziemna „S” w czasie stanu wojennegoRegionu Dolny Śląsk NSZZ „Solidarność”powiedział m.in. – My ludziedolnośląskiej „S” pomni tego, że niemożna zapomnieć o dobrodziejstwiewyświadczonym ludziom „S” przed30 laty, chcemy o tym zaświadczyćpoprzez tablicę pamiątkową. Dziś,gdy odbiera się prawo Kościołowi dokształtowania wolnej Polski, mówimy,że Kościół ma do tego pełne prawoi prosimy was drodzy duszpasterzeo poświęcenie tej tablicy.Po Mszy św. na murze kościołaodsłonięta została tablica z napisem„W tym kościele w czas stanu wojennego„Solidarność” znalazła schronieniei wsparcie”.MARCIN RACZKOWSKIFOT. TOMASZ BIAŁASZCZYKFOT. MARCIN RACZKOWSKI2 Dolnośląska SolidarnośćNr 7-8 (323-324)

WabcoSpór o podwyżkiKomisja Zakładowa NSZZ „Solidarność” Wabco, podobnie jak rok temu,weszła w spór zbiorowy z pracodawcąRozmowy na temat podwyżektrwają już prawie półroku, a końca niestety niewidać.W marcu Komisja ZakładowaNSZZ „Solidarność” wystąpiłado pracodawcy z wnioskiemo przedstawienie sytuacji ekonomiczneji struktury wynagrodzeń,czyli informacji niezbędnych doprowadzenia rokowań płacowych.– Po raz kolejny pracodawcaodmówił udostępnienia informacjio wysokości średnich zarobkówgrupy kierowniczej i dyrektorów.Te informacje pomogłybynam przedstawić rozsądne propozycjepodwyżek, ale przedewszystkim wiedzielibyśmy, jakąpulę dzielimy – podkreśla MieczysławKantorski – szef zakładowej„Solidarności”.W maju br. odbyły się trzyspotkania z dyrekcją Wabco. Jakpodkreślają związkowcy, pracodawcaodmawiał rozpoczęcia rokowańdo czasu, aż nie zakończysię spór zbiorowy z ubiegłegoroku dotyczący podwyższeniawynagrodzenia. Sprawa ta aktualnieznajduje się w postępowaniuwyjaśniającym przez policjępod nadzorem prokuratury.W związku z tym, że pracodawcanie chciał przystąpićdo rozmów „Solidarność” weszław kolejny spór zbiorowy.– Rokowania rozpoczęliśmyw czerwcu, natomiast nie przyniosłyone żadnych efektów –uważają związkowcy. Związkizawodowe wystąpiły o 15%podwyżkę. Byli jednak gotowiobniżyć swoje żądania do 10%,co i tak byłoby kwotą mniejsząniż ta, którą otrzymali pracownicyWabco w Niemczech. Pracodawcazaoferował najpierw4,3%, a następnie 4,7%, co przez„Solidarność” odebrane zostałojako brak dobrej woli i chęci dodalszych negocjacji.Jednocześnie Sąd pracyuchylił karę nagany nałożonąna przewodniczącego „Solidarności”Mieczysława Kantorskiegoza brak dbałościo dobro zakładu.Kantorski otrzymałnaganę za nieujawnienieautora zdjęcia,które związkowcydołączyli dopisma skierowanegodo pracodawcy.Zdjęcie pokazujepomieszczeniesłużbowe drugiegozwiązku zawodowegodziałającegoUstawa o zgromadzeniachW obronie przewodniczącejFOT. PAWEŁ CHABIŃSKIw Wabco. – Pismo dotyczyłonierównego traktowania związkówzawodowych działającychw Wabco. Koledzy z drugiegozwiązku nie płacą za lokal, natomiastpracodawca opłaty tejUstawa o zgromadzeniachSenat ograniczyłwolność zgromadzeń cd. ze str. 3publicznego, oraz do 10 tys. złdla uczestnika zgromadzenia,który nie podporządkowuje siępoleceniom przewodniczącegotego zgromadzenia. Zgodniez poprawką Senatu kary te będąmogły maksymalnie wynosićdo 5 tys. zł zgodnie z ogólnymiprzepisami Kodeksu wykroczeń.Kolejna z poprawek zaproponowanychprzez senatorówwykreśliła wymóg dołączania dozawiadomienia o zgromadzeniużąda od „Solidarności” – uważajązwiązkowcy. – Taki stan rzeczyutrzymuje się do dnia dzisiejszego– dodają. Pracodawca odwołałsię od decyzji sądu.PAWEŁ CHABIŃSKIzdjęcia organizatora. Inna zmianasprecyzowała, że do postępowańdotyczących zgromadzeń zgłoszonychprzed dniem wejściaw życie nowelizacji stosuje siędotychczasowe przepisy.Za nowelizacją głosowalidolnośląscy senatorowie PlatformyObywatelskiej – AlicjaChybicka, Jarosław Duda, WiesławKilian, Stanisław Jurcewicz.Przeciw był m.in. Józef Pinior(PO) i Jarosław Obremski – senatorniezależny.MARCIN RACZKOWSKIFOT. PAWEŁ CHABIŃSKIWczwartek 28 czerwcaw hotelach sieci Radissonodbyły się zorganizowanepikiety protestacyjneprzeciwko zwolnieniu w 2011 r.przewodniczącej „Solidarności”w Hotelu Radisson Blu MałgorzatySokalskiej. – Pomimoprawomocnego wyroku sąduprzywracającego ją do pracyoraz kary na ówczesną dyrekcję,o którą do Sądu Karnego wnioskowałaPaństwowa InspekcjaPracy, zarząd Radisson za nicma polską Konstytucję – mówilizwiązkowcy zgromadzeni przedwrocławskim hotelem RadissonBlue przy ulicy Purkyniego.– Jutro moja komisja zakładowawystosuje pismo do naszegoprezesa, aby zerwał umowęz Hotelem Radisson – zadeklarowałBogusław Jurgielewicz,przewodniczący „Solidarności”we wrocławskim Volvo. Zapowiedział,że zwróci się do innychprzewodniczących organizacjizwiązkowych o podjęcie podobnychdziałań.Pikieta wzbudziła zainteresowaniepracowników hotelu,którzy przez okna przyglądali sięprotestującym.W pikiecie wzięli udziałm.in. związkowcy z TelekomunikacjiPolskiej, Hotelu Orbis,Sekretariatu Emerytów i Rencistów,Międzyregionalnej SekcjiPracowników Ochrony Zdrowia,Volvo oraz przedstawiciele nauczycielskiej„Solidarności”.MRFOT. MARCIN RACZKOWSKIJózef Pinior, senator POZwracam państwa uwagę na to, że jeślichodzi o manifestację „Solidarności”przed parlamentem… Żeby było jasne: jaw tym sporze pomiędzy „Solidarnością”a rządem w kwestii emerytur jednoznaczniebyłem po stronie rządu i przeciwkopostulatom „Solidarności”. Chodzi mi o to,że z łatwością można sobie wyobrazić, żena gruncie tej nowelizacji, tej ustawy wspomniany protest „Solidarności”przed parlamentem zostałby sparaliżowany, w prostysposób: ktoś wcześniej specjalnie zarezerwowałby miejsce przedparlamentem. A przecież sens tej manifestacji związkowej – mówięto jako osoba, która nie zgadzała się ze zgłaszanymi podczasniej postulatami – polegał na tym, że oni byli przed parlamentem.Prawda? Na tym polegała ta akcja „Solidarności”. Tak więc na gruncietej nowelizacji bardzo łatwo można byłoby tę manifestacjęsparaliżować, po prostu odpowiednio wcześnie rezerwując miejscewokół parlamentu na jakieś inne zgromadzenie. I w tym sensie tanowelizacja, moim zdaniem, wprowadza przepisy, które mogą byćprzy złej woli interpretowane przeciwko wolnościom demokratycznymi polskiej konstytucji.Fragment wypowiedzi podczas debaty senackiej, 26.07.2012 r.4 Dolnośląska SolidarnośćNr 7-8 (323-324)

Warunki pracyPierwsze w Polsce badaniapoziomu stresu w pracyPo raz pierwszy w Polsce zostanieprzeprowadzone kompleksowe badaniezagrożeń psychospołecznych w pracy.Kim jest człowiek i jakie maprawa? Odpowiedź na tepytania wydaje się jasna,ale nie dla wielu pracodawców- mówił w Dusznikach-Zdroju 28czerwca na konferencji polskizwiązkowiec z udziałem przedstawicieliniemieckich związkówzawodowych.Potrzebna jest więc edukacja.Problem dotyczy zwłaszcza małychi średnich firm, zatrudniającychod kilku do kilkudziesięciupracowników, w których nagminniełamane są prawa pracownicze.Na przykład w zakresie prawado zakładania związku zawodowego.Indywidualne dotarciedo łamiących prawa człowieka(bo takimi są przecież prawa pracownicze)pracodawców możeokazać się niewykonalne, aledobre rezultaty dają kampaniespołeczne. I w tym przypadkumożna skorzystać z takiego działania,choćby z udziałem konfederacjipracodawców.– Pozytywnymi działaniamiwobec pracownika osiąga sięlepsze wyniki niż represyjnymi– kontynuował związkowiec.Żeby podjąć dialog, należydokładnie zdiagnozować sytuację,a na to można pozyskaćśrodki z Unii Europejskiej. Do tegopotrzebny jest partner – z tymnie będzie problemu. PolskieSondaż obejmie ponad7 tys. pracowników (po3,5 tys. kobiet i mężczyzn)z przedsiębiorstw będącychw trakcie zmian organizacyjnych.Badane sektory to m.in.ochrona zdrowia, transport,handel i energetyka. Będzie topierwsze w Polsce kompleksowebadanie pracujących pod kątemzagrożeń psychospołecznychoraz ich ekonomicznych skutkówdla firm.Według danych z 2007 r.w krajach Unii Europejskiej ponad40 milionów pracującychcierpi z powodu stresu w miejscupracy, a leczenie chorób związanychze stresem zawodowymszacuje się na ok. 20 miliardówEuro (Leka, Cox, 2008). Zawrotnetempo pracy, rywalizacja, pracaza dwóch, ciągła obawa o zwolnieniato niektóre przyczyny stresuodczuwanego w pracy.- W Polsce nie ma aktualniedostępnych danych, uzyskanychz jednolitych metodologiczniebadań, na temat skali ryzykapsychospołecznego w różnychPracodawco: Nie mapracownika z niewolnikazwiązki zawodowe współpracująod lat z ich zagranicznymiodpowiednikami, m.in. w Niemczech.Co więcej – ujęły te działaniaw ramy organizacyjne. Takpowstała Fundacja KształceniaZawodowego i MiędzynarodowegoFAVEO.Fundacja nie ogranicza siędo związków zawodowych.Chodzi bowiem nie tylko o poszerzaniepozytywnej przestrzenipraw pracowniczych, ale takżeo tworzenie nowych miejsc pracy,czym zainteresowany jest naprzykład żywo powiat oleśnicki.Stąd udział jego przedstawicielaw konferencji w Dusznikach–Zdroju. Ten kurort wybrano nabranżach. Różne ośrodki badawczei instytucje, np. PaństwowaInspekcja Pracy, Instytut MedycynyPracy, czy Centralny InstytutOchrony Pracy posługują sięw badaniach zróżnicowanymii modyfikowanymi na potrzebybadań narzędziami diagnostycznymi,oraz przyjmują zróżnicowanąmetodologię ich prowadzenia,co powoduje ograniczeniew możliwości uogólnianiai porównywania uzyskanychwyników – mówi dr AgnieszkaMościcka z Instytutu MedycynyPracy w Łodzi, który jest partneremw projekcie.Tymczasem Według badańExtender DISC 2009 polscy pracownicynależą do najbardziejKonferencjamiejsce spotkania nieprzypadkowo– jest on siedzibą domuwypoczynkowego „Chemik”,a właśnie związki zawodowezwiązane z tą branżą były inicjatoremsformalizowania instytucjonalnegowspółpracy polskichi niemieckich związków zawodowych.Region Dolny Śląsk NSZZ„Solidarność” reprezentował nakonferencji w Dusznikach–Zdrojuprzewodniczący, KazimierzKimso.MAREK PERZYŃSKIW konferencji w Dusznikach––Zdroju wzięli udział przedstawicielepolskich i niemieckichzwiązków zawodowychFOT. MAREK PERZYŃSKIDziś trzeba byćpatriotą cd. ze str. 3nie musi z karabinem w rękubronić Ojczyzny. Jednak toczysię inna walka o ludzkie sercai sumienia. Walka trudniejsza boczęsto trudno rozpoznać wroga,który przebiera się w różne szatyi potrafi nas zwieść. Obyśmynie lękali się stawać w obroniewartości najwyższych Obyśmyumieli uczyć nowe pokoleniahistorii Polski i umieli wpajaćw nich patriotyczną postawę.Niech Ojczyzna będzie dla nichczymś drogim i cennym a drugiczłowiek, współobywatel był dlanich kimś ważnym, a nie przedmiotem,który trzeba wykorzystaćapelował kaznodzieja.W modlitwie wiernych proszonoo wstawiennictwo błogosławionych:Jana Pawła II i ks.Jerzego Popiełuszkę, aby ichdzieła trwały w sercach i umysłachzestresowanych na świecie,a wg Raportu ZUS „Absencjachorobowa w 2008 r.” zaburzeniapsychiki i zachowania to poneurologicznych i nowotworach3 przyczyna absencji chorobowejliczona ilością dni zwolnienia lekarskiego.Badania, których realizacjawłaśnie się rozpoczyna stanowiączęść innowacyjnego projekturealizowanego przez NSZZ „Solidarność”w partnerstwie z InstytutemMedycyny Pracy w Łodzipt.: „Wpływ poprawy psychospołecznychwarunków pracyna ograniczenie kosztów ekonomicznychw firmach przechodzącychprocesy modernizacyjnei adaptacyjne - projekt badawczy”współfinansowanego przez UnięEuropejską w ramach EuropejskiegoFunduszu Społecznego.Metodologia wypracowanaw ramach projektu pozwoli naocenę skali narażenia na czynnikipsychospołeczne w różnychbranżach, a jej systematycznestosowanie pozwoli na analizędynamiki zmian poziomuzagrożeń psychospołecznychw Polsce. W ramach projektpowstanie przeznaczony dlapracowników i pracodawcówportal Obserwatorium RyzykaPsychospołecznego a także CentralnyRejestr Zagrożeń Psychospołecznych(CRZP).Więcej informacji na stronie:http://www.psychostreswpracy.plDZIAŁ INFORMACJI KKUroczystości sierpnioweludzi. Proszono aby Ojczyzna byłabezpiecznym domem dla nasi następnych pokoleń oraz, abyzwiązek Solidarność skuteczniesłużył pomocą i bronił praw ludzipracy i aby leśnicy polscy kierowaliwezwaniem Bóg Honor iOjczyzna.Na polanie u podnóża sanktuariumprzygotowano poczęstunek,na który zaproszono uczestnikóworaz turystów podążających szlakiemdo Sanktuarium. Pojawili sięgoście z Wałbrzycha i Wrocławia.Był czas na wspomnienia, wspólneśpiewy i rozmowy o bieżacychproblemach. Przewodniczący ZRKazimierz Kimso odpowiadał naliczne pytania o działania NSZZSolidarność między innymi o zasadyprzyznawania odznaczeniaNiezłomni osobom wspierającymdemokratyczne przemiany w latachosiemdziesiątych.TOMASZ BIAŁASZCZYKFOT. TOMASZ BIAŁASZCZYK21 sierpnia 2012 Dolnośląska Solidarność 5

Okruchy wspomnieńLekcja demokracjiFlagi, które pojawiły się na zakładach widzianych z okna megomieszkania (Hutmen, Fadroma), a także na odległych wysokichkominach, uświadomiły mi, że coś się zaczyna ważnegoDodatkowo prowadziłemstały nasłuch Radia WolnaEuropa czy BBC, jakbywtedy, bardziej zagłuszanych –opowiada o sierpniu 1980 rokuKazimierz Helebrandt, wówczaspracownik dydaktycznywrocławskiej PWSSP, obecnieAkademii Sztuk Pięknych. Sampodejrzewam, że ci, którzy stalina czele strajku nie przeczuwali,że wywalczą aż tyle. – Zaczęłysię zmieniać sposoby myślenia.Władza uważała, że wystarczydać niewielką podwyżkę i sprawabędzie zakończona.Na uczelni do powstaniaNiezależnego Związku Zawodowego(jeszcze bez nazwy„Solidarność”) przyczyniłosię... szkolenie obronne, którezarządzono w trybie nagłymw pierwszej połowie września.Z tego powodu ludzie spotkalisię dużo wcześniej niż zazwyczaj.Helebrandt wspomina jak prowadzącywojskowy mówił o bardzorealnym zagrożeniu konfliktemnuklearnym. Starał się wytworzyćatmosferę zagrożenia.Nie do końca mu się to jednakudało, bo wśród zebranychzakiełkowała myśl o utworzeniuZwiązku. Wspomina, jak poumieszczeniu ogłoszenia o powstaniuKomitetu ZałożycielskiegoNiezależnego Związku zarazna tablicy informacyjnej pojawiłosię obok podobne ogłoszenieo zebraniu ZNP. Nowy związekzawodowy rozpoczął działalnośćod wywieszenia tablicy, na którejpracownicy wpisywali propozycjewłasnych postulatów. Dziśto zabrzmi śmiesznie, ale ktośniezbyt pięknym językiem zażądałotwarcia dla ogółu toalety,która pozostawała dotychczaswyłącznie w gestii rektora. Ktopamięta fatalny stan sanitariatóww tej epoce, ten zrozumie sensownośćtego postulatu. Zadziałałonatychmiast.Jeśli chodzi o kwestie poważniejsze,to na pewno trzebatu podkreślić żądanie autonomiiuczelni. Szczegóły realizacji tegopostulatu ścierały się na różnychforach, bo nawiązaliśmy kontaktze związkowcami z uczelni artystycznychw całej Polsce orazz uczelniami wrocławskimi.Dodatkowo po powstaniu NZSliczył się także głos młodegopokolenia.Działalność Helebrandtaprzebiegała dwutorowo, booprócz komisji zakładowej nauczelni (wiceprzewodniczący)na powakacyjnym zebraniukolegium prezesów związkówtwórczych został wybrany przewodniczącymkolegium. Sam byłW Hali Olivia odbył się I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność”FOT. HENRYK NAZARCZUK, „S” ZAGŁĘBIA MIEDZIOWEGOprezesem Związku Polskich ArtystówFotografików. Ponieważw Warszawie powstał KomitetPorozumiewawczy ZwiązkówTwórczych i stowarzyszeń naukowych,uznał, że trzeba stworzyćpodobną strukturę na DolnymŚląsku. Ze względu na nawałobowiązków nie ubiegał sięo wybór na przewodniczącegozwiązku w uczelni. Po powstaniuKomitetu Porozumiewawczegozostał jego przewodniczącym.Poszczególne stowarzyszeniaprzygotowały długą listę postulatów,które w lutym 1981 r.przedstawiliśmy na spotkaniuz przedstawicielami władz wojewódzkich.Wszystkie zostałyprzyjęte – mówi Kazimierz Helebrandt.W Grupie Roboczej Komitetudziałali: Anatol Omelaniuk, StanisławSrokowski, nieżyjący jużAndrzej Gretschel prezes SARPU.Środowisko naukowe reprezentowałm. in. późniejszy rektorUniwersytetu Wojciech Wrzesiński.Mieliśmy też przychylnychludzi we wrocławskiej telewizjiWrocław i dzięki temu doszło doparu audycji telewizyjnych, gdzieprezentowaliśmy problemy środowisktwórczych i naukowych– wspomina Helebrandt.A mnie poproszono jakiś czaspóźniej, abym poprowadził zebranieaktorów teatralnych z całejPolski. Zebranie odbyło sięw Teatrze Polskim. Przystałemna tę funkcję z oporami. Proszęsobie wyobrazić sytuację – zebranieaktorów z całej Polski,na widowni sławy teatralne, dlaktórych naturalnym miejscem jestscena, a tam ja nikomu nie znany,spoza środowiska prowadzęzebranie aktorskiej „Solidarności”.Zagrzewalimnie do trzymaniatwardej dyscyplinyaktorzywrocławscy– Andrzej Wilki nieżyjący jużZyzio Bielawski.„Tak trzymaj!”mówili miw czasie przerwy.Oczywiścienie wszystkimmój stylsię spodobał.Pamiętam, jakjakiś, chyba krakowski, aktorzabrał głos i skrytykował oględniemój sposób prowadzeniaobrad i zebrał nawet za tę wypowiedźbrawa części widowni.Zareagowałem szybko i zarządziłemgłosowanie nad zmianąprzewodniczącego zebrania. Napytanie z sali, kto postawił tenwniosek, odpowiedziałem, że jai szybko przeszedłem do procedury.Garstka skupiona wokółaktora z Krakowa była za moimodwołaniem, większość jednakza tym, abym prowadził dalej.Sam wstrzymałem się od głosu.Wieść o tym musiała się gdzieśroznieść, bo prowadziłem potemzebranie „Solidarności” wśródmuzealników. Tam musiał mniezauważyć ktoś z władz Regionu,bo poproszono mnie o prowadzeniePierwszego Walnego ZebraniaDelegatów Regionu w siedzibieprzy ul. Mazowieckiej.Oczywiście wcześniej musiałemzostać sam wybrany delegatem.Po moim wyborze ktoś, chybaprofesor Zlat, przeprowadził zemną sondażową rozmowę, czypoprowadziłbym WZD. Zgodziłemsię.Pamiętam pierwsze zebraniedelegatów z województwa wrocławskiego,była to niesamowitalekcja demokracji, bowszyscy stawialiśmywtedy pierwsze kroki.Trzeba było jakoś zapanowaćnad rozdyskutowanymidelegatami, tak,aby sprawnie dojść dokonkluzji. Po prezentacjiproblemu podnosił sięlas rąk i teraz prowadzącymusiał udzielać głosupo kolei każdemu, ktosię zgłosił. Tyle że byłoto niemożliwe, łatwo siębyło pomylić, kto byłpierwszy. W związkuz tym robiłem coś takiego,że oddawałem prowadzeniezebrania zastępcomi w tym czasie rozmawiałemz kandydatamido wystąpień i pytałemich, o czym chcą mówić,dzieliłem ich na grupytematyczne, często kilkuchciało mówić to samo.Po wysłuchaniu np. 20proponowałem przedstawienienp. 3 wariantówujęcia problemu i jakoś torozwiązało sprawę. Oczywiściezawsze znajdą siętacy, którzy i tak uważali,że muszą zabrać głos.Ponadto działacze, którzyubiegali się o wybór naokreślone funkcję często przemawialiponad normę i łamaliporządek zebrania, w związkuz czym zaproponowałem Sali,aby prowadzący mógł takie osobyposadzić na ławce kar i po 5minutach warunkowo udzielićponownie głosu. Sala była „za”razem z niechętnymi temu pomysłowidziałaczami. Pamiętam,że ukarałem w ten sposób m.in.płomiennie przemawiającegoKarola Modzelewskiego. Te zebraniawszystkie trwały bardzodługo, aż siedząc godzinami zastołem prezydialnym, poczułemból kręgosłupa i wtedy prosiłemzastępcę o prowadzenie, a samza kulisami przyjmowałem pozycjęhoryzontalną, kładąc się naparę minut na rzędzie zydelkóww garderobie aktorów. Pamiętamtakże anegdotę, gdy zmarłyniedawno radiowiec TadekŁączyński w czasie prezentacjikandydatów do ZR wspaniałądykcją opowiedział co zamierzarobić, a gdy zadano mu pytaniez sali, dlaczego podczaspochodów pierwszomajowychzapowiadał przez megafony naulicach wrocławskich: „dlaczegoPanie Łączyński pan to robił?”I tu padła riposta – z takichsamych powodów, dla którychPan w nich uczestniczył. WZDwybrało mnie do RKR oraz nadelegata na KZD.Potem na zebraniu regionalnejkomisji rewizyjnej zostałemKazimierz Alojzy Helebrandt, Absolwent PolitechnikiWrocławskiej ; od 1971 artysta fotografik.1972–2008 nauczyciel akademicki w PaństwowejWyższej Szkole Sztuk Plastycznych we Wrocławiu,1990–1993 prorektor. Od 1971 członek ZwiązkuPolskich Artystów Fotografików. Od IX 1980 w „S”;wiceprzew. KZ PWSSP; delegat na I WZD RegionuDolny Śląsk oraz I KZD. 1980–1981 przew. KomitetuPorozumiewawczego Związków Twórczychi Stowarzyszeń Naukowych we Wrocławiu, negocjatorw rozmowach z wojewodą wrocławskimi przew. Rady Narodowej nt. autonomii stowarzyszeńtwórczych. Po 13 XII 1981 w ukryciu; I-VI1982 internowany w Ośr. Odosobnienia w Nysie,X–XI 1982 w Ośr. Odosobnienia w Grodkowie(ponownie). 1983–1988 współpracownik podziemnychstruktur Solidarności Walczącej i RKS„S” Dolny Śląsk. Bezpartyjny. uczestnik ObywatelskiegoRuchu na Rzecz JednomandatowychOkręgów Wyborczych. Od listopada ub. r. członekkapituły przynającej odnaczenie związkowe"Niezłomni."wybrany na przewodniczącegoRegionalnej Komisji Rewizyjnej.Znowu mnie poproszono o prowadzenieWZD zjednoczeniowegoRegionu, już wówczas byliwybrani Schulz z Wałbrzycha,Sobierajska z Legnicy i Frasyniukz Wrocławia. Ale ja się rozchorowałemna kilka dni przedzebraniem. Prowadził je TomaszWójcik, a ja jednak poczułem sięna tyle dobrze, że przyszedłemna nie i siedziałem z tyłu. Gdydoszło do dyskusji nad statutemi mówiono o zadaniach komisjirewizyjnej, uznałem, że muszęzabrać głos. Gdy przy mikrofoniepo raz kolejny zabrałemgłos, któryś z delegatów, już niepamiętam który, postawił wniosek,aby mnie dokooptować doprowadzących zebranie.W związku z tymi wszystkimiwydarzeniami Władek Frasyniukdoszedł do wniosku, że będziedobrze, gdy ja będę zgłoszonycd. na str. 9 FOT. MARCIN RACZKOWSKI6 Dolnośląska SolidarnośćNr 7-8 (323-324)

XXX Pielgrzymka Ludzi PracyJasna Góra– wyjątkowe miejsceWtakim miejscu wartopoświęcić sztandar.W niedzielę 16 wrześniapodczas uroczystej Mszyśw. na jasnogórskich wałachdojdzie do poświęcenia replikihistorycznego sztandaru dolnośląskiej„Solidarności”, którywiosną przeszedł on gruntownąrenowację ze względu na swójwiek i zużycie na wielu uroczystościach.PrzewodniczącyRegionu Dolny Śląsk NSZZ„Solidarność” Kazimierz Kimsoapeluje o liczny udział członkówdolnośląskiej „Solidarności”w tegorocznej pielgrzymce.– Zawsze stawialiśmy siętam w mocnej obsadzie, alew tym roku musimy tam byćszczególnie liczni, bowiemnasz Region otrzymał zadanieprzygotowania właśnietej jubileuszowej Pielgrzymki.Jesteśmy z tego dumnii myślę, że podołamy temuzadaniu.Każdego roku na JasnejGórze dochodzi do poświęceniazwiązkowego sztandaru. Teorganizacje, które jeszcze sięwahają, czy ufundować sobietak szczególny znak swej obecnościw Związku powinny jaknajszybciej podjąć taką decyzję– namawia odpowiedzialny zaprzygotowania organizacyjnedo Pielgrzymki Walenty Styrcz.– Następna taka okazja za rok,ale warto poświęcić sztandar jużteraz we wrześniu gdy będziemyniejako gospodarzami tychuroczystości – dodaje.Co by ksiądz poradził pielgrzymom,którzy w połowie września udadząsię na Jasną Górę?Przede wszystkim wartow tych dniach pamiętaćnie tylko o odświętnymstroju, ale i o tym, aby zadbaćo swoją duszę. Radzę zadbaćo spowiedź przed wyjazdem naJasną Górę, aby uniknąć tasiemcowychkolejek w sanktuarium.Wtedy będzie można pełniejprzeżyć ten szczególny czas.Każdy z udających się zawiezie tamzapewne swoją prywatną intencję,ale o co zdaniem księdza powinniOczywiście dla wielu organizacjijest to dość znaczny wydatekfinansowy, ale działaczez Regionu podkreślają, żeznane są im pracownie haftuartystycznego, które dla„Solidarności” zrobią to poatrakcyjnej cenie. – Ci którzymają swój sztandar na pewnotego nie żałują a wręczprzeciwnie jest to dla nichpowód do dumy.Niech w połowie wrześniana jasnogórskich wałachnie zabraknie wśród seteksztandarów, znaków z RegionuDolny Śląsk – apeluje KazimierzKimso.MARCIN RACZKOWSKIPowrót do źródłaRozmowa z ks. Krzysztofem Hajdunem– dolnośląskim duszpasterzem ludzi pracyszczególnie się modlić ludzie dolnośląskiej„Solidarności”.Myślę, że na pewno trzebapodziękować Bogu za darwolności i za pracę, bo pracakształtuje człowieka. Nawetjeśli występują w niej jakieśbraki, to jednak trzeba za niądziękować.Myślę też, że ta PielgrzymkaLudzi Pracy, już organizowanapo raz 30, będzie powrotem doźródła, do etosu „Solidarności”.Przez ostanie lata ludziom staranosię wybić z głowy „Solidarność”i zniechęcać do niej.FOT. MARCIN RACZKOWSKIPROGRAM PIELGRZYMKI15 września – SOBOTA15:00 otwarcie punktu informacyjnego w sali JanaPawła II18:15 powitanie pielgrzymów na Wałach Jasnogórskich19:00 msza św. pod przewodnictwem ks. abp. WacławaDepo, metropolity częstochowskiego21:00 Apel Jasnogórski w Kaplicy Cudownego Obrazupod przewodnictwem ks. bp. Kazimierza Ryczana,Krajowego Duszpasterza Ludzi Pracy21:45 (zaraz po Apelu Jasnogórskim) Droga Krzyżowa naWałach Jasnogórskich16 września – NIEDZIELA0:00 msza św. koncelebrowana pod przewodnictwem ks.prałata Jana Iłczyka01:00–05:00 czuwanie w Kaplicy Cudownego Obrazu09:30 modlitwa różańcowa pod przewodnictwemks. Krzysztofa Hajduna, Duszpasterza Ludzi PracyArchidiecezji Wrocławskiej10:00 koncert Filharmonii Wrocławskiej10:40 wystąpienie Piotra Dudy, przewodniczącego KomisjiKrajowej NSZZ „Solidarność”11:00 uroczysta suma koncelebrowana przez DuszpasterzyLudzi Pracy, pod przewodnictwem ks. Henryka KardynałaGulbinowicza, homilię wygłosi ks. bp AntoniDydyczZwiązek z racji swej historii czuje sięzwiązany z Kościołem. Co by ksiądzodpowiedział tym, którzy twierdzą,że to niepotrzebny balast?Myślę, że, ci którzy tak mówią,powinni zaznajomić sięz katolicką nauką społecznąi wtedy zobaczą, że współdziałanieKościoła ze związkami zawodowymito nie tylko historiaostatnich 30 lat, czyli Jan Paweł IIi jego wsparcie dla Solidarności.Choć oczywiście jest to ważnai przepiękna karta w dziejachPolski. Uważam, że także i dziśKościół w Polsce musi trzymaćRozmowastronę ludzi pracy, a nie elit. Tam,gdzie kościół trzyma z władzą,tam przegrywa. Człowiek pracy,jego środowisko i rodzina tonaturalne pole dla ewangelizacji.ROZMAWIAŁMARCIN RACZKOWSKIWrocław, 13 sierpnia 2012 r.FOT. MARCIN RACZKOWSKI FOT. MARCIN RACZKOWSKI21 sierpnia 2012 Dolnośląska Solidarność 7

Piknik w JaworzynieZ okazji XXXII rocznicy powstania NSZZ „Solidarność”4 sierpnia 2012 r. odbył się Piknik Rodzinny SolidarnościSportimprezę mieszkańców GminyJaworzyna Śląska. Przeprowadzonotakże loterię fantową,w której główną nagrodą byłrower. Wszystko to przy pięknejpogodzie i pełnym słońcu.Impreza zakończyła się zabawątaneczną, która potrwała do późnychgodzin nocnych.HTTP://NSZZSKAROLINA.NET/Impreza zorganizowana zostałaprzez Komisję ZakładowąNSZZ „Solidarność”przy ZPS „Karolina” sp. z o. o.,SOKiBP w Jaworzynie Śląskieji członków Młodzieżowej RadyMiejskiej i Klubu Młodzieżowego.W godzinach porannychrozpoczęły się rozgrywki sportowew Turnieju Piłki Nożnejo Puchar PrzewodniczącegoKomisji Zakładowej NSZZ „S”.W turnieju wzięły udział czterydrużyny: KZ NSZZ „S” ZPS „Karolina”,Zebra sp. z o. o., ZOZZiemi Kłodzkiej i KZ NSZZ „S”Toyota Motor Poland Wałbrzych.W Turnieju zwyciężyła drużynaZOZ Kłodzko. Drugie miejsceprzypadło pracownikom firmy„Zebra”, a trzeciegospodarzom turnieju- piłkarzomz „Karoliny”. Naczwartym miejscuuplasowałasię reprezentacja„Toyoty”. Każdaz drużyn otrzymałapamiątkowepuchary i dyplomy,upominkiotrzymali takżenajlepsi zawodnicyz każdejFOT. SYLWESTER BARTCZAKFOT. SYLWESTER BARTCZAKdrużyny, wybrani przez organizatorów.O godzinie 15:00 odbyłosię uroczyste otwarcie imprezy,którego dokonali PrzewodniczącyKomisji Zakładowej „Solidarności”– Ireneusz Besser – wrazz gośćmi: burmistrzem JaworzynyŚląskiej Grzegorzem Grzegorzewiczem,zastępcą burmistrzaMarkiem Zawiszą, a takżeszefostwem ZPS „Karolina”. Naręce ustępującej ze stanowiskaprezes – Bożeny Mechli – Przewodniczący„Solidarności” złożyłsymboliczne podziękowania zadotychczasową współpracę orazżyczenia pomyślności w życiuosobistym.Po oficjalnym otwarciu przyszedłczas na zabawę i rozrywkę.Zarówno ci młodsi, jak i starsimogli skorzystać z urządzeńrozrywkowych, doskonałego cateringuoraz wziąć udział w różnegorodzaju konkursach i zawodach,organizowanych przezczłonków Klubu Młodzieżowegoi Młodzieżowej Rady Miejskiej.Malowanie twarzy, picie napojówprzez smoczek, turniejstrzelania z broni pneumatycznej,konkurs na najgłośniejszyokrzyk, zawody w przeciąganiuliny i pchaniu „malucha” na czas,to tylko niektóre z atrakcji, jakieczekały na odwiedzającychFOT. SYLWESTER BARTCZAK FOT. SYLWESTER BARTCZAK FOT. SYLWESTER BARTCZAKPolanica ZdrójGrali oldbojeWsobotę 21 lipca na „Orliku”przy Gimnazjumw Polanicy–Zdroju rozegranyzostał Turniej Oldboy40+, zorganizowany przez MOZNSZZ „Solidarność” PracownikówOchrony Zdrowia Ziemi Kłodzkiej.W Turnieju wzięły udział: drużynyNSZZ „S” przy MPK Spółka z o.ow Radomiu, Tigers Prudnik, KSFOT. ROMAN BECZEKOldboy Polanica Zdrój oraz zespółgospodarzy ZOZ Kłodzko.Przy wspaniałej atmosferze, walcefair play, licznych bardzo ciekawychi widowiskowych akcjachzwyciężyła drużyna z Radomia.Ci, którzy w ubiegłym roku byliostatni, dzisiaj wszystkim innympokazali, jak się gra piłką, wygrywającwszystkie mecze i niepozostawiając żadnych złudzeń,komu należy się zwycięski puchar.Najlepszym zawodnikiemturnieju został Marek Zakrzewskize zwycięskiego zespołu.Najlepszym bramkarzem zostałzawodnik Tigers Prudnik – GrzegorzKoryzna. Puchar „SenioraTurnieju” otrzymał Józef Bachry,senior Oldboy Polanica–Zdrój –(67 lat). Okazałe puchary i nagrodyspecjalne udało się zakupići wręczyć dzięki sponsorom: MiędzyregionalnejSekcji OchronyZdrowia NSZZ „S” Dolny Śląskoraz Pani Jadwidze Radziejewskiejdyrektor S.P. ZOZ Kłodzko.Pani dyrektor swoim celnym podaniemi mocnym kopnięciemrozpoczęła ten turniej, a nakoniec wszystkim wręczała nagrody.Serdecznie dziękujemy zasponsorowanie tych zawodów.Dziękuję też wszystkim, którzyprzyczynili się do organizacjizawodów oraz zawodnikom zapoświęcony czas.ROMAN BECZEKPRZEWODNICZĄCY MOZ NSZZ „S”PR. OCHR. ZDR. ZIEMI KŁODZKIEJFOT. ROMAN BECZEK8 Dolnośląska SolidarnośćNr 7-8 (323-324)

WystawaWrocławiankaEdyta SteinWystawa pt. „Edyta Stein.Portret własny” zostałaotwarta 9 sierpnia br.,w związku z 70. rocznicą śmierciEdyty Stein. Do sali wrocławskiegoRatusza na uroczystośćotwarcia przybyli m.in. wiceprezydentWrocławia MichałJanicki, dyrektor Muzeum MiejskiegoMaciej Łagiewski orazszef ośrodka Pamięć i PrzyszłośćMarek Mutor.Autorzy wystawy. Od lewej: Halina Okólska, Michał Bieganowski, Danuta Mrozowska, Michał Krawczyk,Bartosz Fingas, Bogna Piter– Dotychczasowe wrocławskieekspozycje poświęconeEdycie Stein miały charakterwyłącznie dokumentalny. Tymrazem historia tej wybitnej postaciopowiedziana jest jej własnymisłowami. Bogaty materiał ikonograficznydopełniają cytaty z jejautobiografii, listów oraz dzieł.– Edyta Stein – żydówka,wrocławianka, ateistka, filozof,pedagog, konwertytka, karmelitanka,święta, patronkaEuropy.Urodziła się 12października 1891 r.w żydowskiej niemieckiejrodzinie, jako najmłodszedziecko Zygfrydai Augusty Stein.Studiowała na WydzialeNauk HumanistycznychUniwersytetu Wrocławskiego.Doktorat z filozofii obroniłana Uniwersyteciew Getyndze, gdziestudiowała u znanegofenomenologaEdmundaHusserla. Zdecydowałasię przyjąćchrzest w Kościelekatolickim. Sakramentuudzielono1 stycznia 1922 r.w kościele w Bergzabern.W kwietniu1934 r. złożyłaśluby zakonneFOT. MARCIN RACZKOWSKIw Karmelu w Kolonii,przyjęła imięTeresa Benedykta od Krzyża.W 1938 r., kiedy w Niemczechnasiliły się antysemickie działania,Edyta wyjechała do Echtw Holandii. Jednak wkrótce i tamprześladowania Żydów przybrałyna sile i 2 sierpnia 1942 r. Gestapoaresztowało Edytę Stein. Zostaławywieziona do Auschwitz,gdzie 9 sierpnia 1942 r. zginęławraz z siostrą Różą Stein w komorzegazowej. Jan Paweł IIbeatyfikował Edytę Stein 1 maja1987 r., a 11 października 1998 r.odbyła się jej kanonizacja. Rokpóźniej papież ogłosił ją patronkąEuropy.Organizatorzy wystawy:Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”,Towarzystwo im. Edyty Steinprzy współpracy Muzeum MiejskiegoMiasta Wrocławia.Autorzy wystawy: DanutaMrozowska, Halina Okólska,Michał Bieganowski.Opracowanie graficzne: AndrzejJerie.Wystawa pod patronatem:Metropolity Wrocławskiegoabp Mariana Gołębiewskiegoi Prezydenta Wrocławia RafałaDutkiewicza.Patronat medialny: RadioRodzina, Niedziela WrocławskaTermin: 9–31 sierpnia 2012,Wrocław – Rynek, przy pomnikuAleksandra Fredry.MARCIN RACZKOWSKIFOT. MARCIN RACZKOWSKILekcja demokracji cd. ze str. 6przez Region na prowadzącegoKZD. Na 2 tygodnie przez zjazdembrałem udział w warsztatachprzygotowanych przez KomisjęKrajową w celu przygotowaniaosób prowadzących zjazd. Tampoznałem Jerzego Buzka, któryprowadził śląskie WZD, TadeuszaSyryjczyka, który prowadził zjazdmałopolskiej „Solidarności”. Pamiętam,że bardzo się tymi warsztatamiinteresował Marian Jurczyk,który siedział w ostatnim rzędziei przyglądał się, jak ćwiczymy.Jednak, gdy Zjazd się zaczynał,w ostatniej chwili zrezygnowałemz pracy w PrezydiumZjazdu. Starałem się wpływać nabieg zdarzeń „z sali”. Zgłosiłemsię do zespołu ds. kultury, przewodniczyłmu Kazimierz Kaczor.Zaglądałem też do innych zespołów– ekonomicznego, któremuprzewodniczył Ryszard Bugaj,czy zespołowi do spraw masowegoprzekazu (kierował nimMarek Markiewicz).Z pewnością duże wrażenie,nie tylko na mnie, sprawiłoprzyjęcie posłania I KZD do ludzipracy Europy Wschodniej, choćpamiętam, że Karol Modzelewskiprotestował przeciwko przyjęciutego posłania. Uważał, że taki aktbędzie pretekstem dla władzykomunistycznej do interwencji.Tutaj racje się dzieliły w zależnościod intuicji politycznej. Drugiobraz, który mi utkwił to debatana temat bojkotu artystów środkówmasowego przekazu w razieinterwencji władzy i złamaniadialogu. Pamiętam, że zabrałemgłos i przekonywałem zebranych,że milczenie artystów to jedynywyraźny sygnał, jaki dotrze dospołeczeństwa, świadczący o niezgodziena siłowe rozwiązanie.Wiadomo, że stan wojennyprzerwał to, co zaczęło siętworzyć podczas I KZD. Czybyliśmy tym zaskoczeni? Raczejnie, aczkolwiek popełniliśmygrzech zaniechania. Wprawdziejuż długo przed zjazdem mówiłemna spotkaniach, że trzebasię przygotować do opuszczeniaswojego mieszkania i znalezieniatajnego lokum. Gdyby ważniejsidziałacze przygotowali się na to,to pewnie od razu by nie wpadli.We Wrocławiu mieliśmydużo szczęścia, bo w terminiewprowadzenia stanu wojennego12/13 grudnia mieliśmy odbyćspotkanie przygotowujące dokolejnej tury zjazdu.Nasze wrocławskie takżemiało się odbyć 12 grudnia i poproszonomnie, abym je prowadził.Odmówiłem Władkowi Frasyniukowi,bo w Warszawie byłw tych dniach Kongres KulturyPolskiej. Zatem przełożyliśmy jena następny weekend. Dlategowe Wrocławiu trochę osób poukrywałosię, a w Wałbrzychuprzyszło SB łatwiej aresztować.Stan wojenny dopadł KazimierzaHelebrandta w Warszawie.Kongres Kultury Polskiejzostał rozwiązany. Kilku przywódcówKomitetu PorozumiewawczegoSTiN z prof. KlemensemSzaniawskim zostałoaresztowanych.– Z częścią uczestników kongresuspotkaliśmy się w zakrystiipobliskiego kościoła, gdzie zredagowanoszybko oświadczenieprotestacyjne, które za chwilę,po skończonej właśnie mszy św.odczytał śp. Andrzej Łapicki. –wspomina.MARCIN RACZKOWSKINie umiera ten, kto trwa w pamięci żywychZ głębokim smutkiem i żalem zawiadamiamy,że 14 czerwca 2012 odszedł od nas do wiecznościnasz Przyjaciel, Człowiek szlachetny, uczynny i ofiarnyŚ PWładysław KrawiecW „Solidarności” od września 1980, Członek oddanyi wierny ideałom „Solidarności” do końca.Organizacja Zakładowa NSZZ „Solidarność”w Politechnice WrocławskiejZ głębokim smutkiem i żalem zawiadamiamy,że 23 czerwca 2012 roku zmarł nagleŚ PWIESŁAW ANDRZEJEWSKIDo Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” należałod początku jego powstania na Uczelni, tj. od 1980 roku. Bardzo zaangażowanyw sprawy „Solidarności”, był do końca jej aktywnym członkiem.Wiesław Andrzejewski pełnił funkcję Przewodniczącego Komisji Oddziałowejprzy Instytucie Organizacji i Zarządzania w latach 1990–1991 oraz 1995–1998.Był delegatem z ramienia Komisji Oddziałowej przy Instytucie Organizacjii Zarządzania na Zakładowe Zebranie Delegatów NSZZ „Solidarność”w Politechnice Wrocławskiej w latach: 1991–1995; 1995–1998; 2002–2006.W roku 2006 przeniósł się do Komisji Oddziałowej Emerytów i Rencistów NSZZ„Solidarność’ w Politechnice Wrocławskiej, gdzie brał czynny udział w pracachKomisji. Był również delegatem KOEiR na Zakładowe Zebranie Delegatóww kadencji: 2006–2010 oraz 2010–2014. Po przejściu na emeryturę w 1995roku nadal aktywnie uczestniczył w „Solidarności”.Wiesław Andrzejewski za wspieranie, aktywną działalność w „Solidarnościw 2006 roku otrzymał Dyplom „Solidarności” a w 2011 Medal „Solidarności”.Wiesław, dla niektórych Sławek, był prawym, ciepłym i dobrym człowiekiem,oddanym sprawom „Solidarności’, wspaniałym nauczycielem.Organizacja Zakładowa NSZZ „Solidarność”w Politechnice Wrocławskiej21 sierpnia 2012 Dolnośląska Solidarność 9

I tak wygramy!GAZETA PLAKATOWA • Nr 7-8 (134-135) • Wroc³aw, 21.08.2012 r.Program uroczystościsierpniowych26.08.2012 r.• godz. 12:00 – Msza Św. w kościele pw. św. Klemensa Dworzaka przy Alei Pracy 26• godz. 13:30 – uroczystość pod tablicą „Solidarności” przy zajezdni na ul. Grabiszyńskiej 184po części oficjalnej poczęstunek na terenie zajezdni31.08.2012 r.• godz. 12:00 – odsłonięcie tablicy pamiątkowej na budynku „Solidarności”, pl. Solidarności 1/3/5• godz. 15:00 – uroczyste otwarcie wystawy niezależnych czasopism z lat 1980–89 ze zbiorówJanusza Wolniaka w Klubie Muzyki i Literatury we Wrocławiu przy pl. Kościuszki 9• godz. 17:00 – koncert LEGENDY ROCKA w zajezdni przy ul. Grabiszyńskiej 18401.09.2012 r.• godz. 21:00 multimedialny pokaz wrocławskiej fontanny przy Hali Stulecia, ul. Wystawowa 1oraz plenerowy pokaz filmu „80 milionów”02.09.2012 r.• godz. 10:00 - Msza Św. pod przewodnictwem JE ks. biskupa Andrzeja Siemieniewskiegow kościele pw. św. Elżbiety przy ul. Grabiszyńskiej 103 za śp. Kazimierza Michalczykaw XXX rocznicę śmierci• godz. 11:30 – złożenie kwiatów na grobie śp. Kazimierza Michalczyka i śp. Piotra Bednarza– cmentarz przy ul. Grabiszyńskiej 33308.09.2012 r.• XXII Bieg Solidarności, ul. Na GrobliFOT. ARCH.Wszystkim ludziomdolnośląskiej „Solidarności”oraz naszym sympatykomskładam w te rocznicowe dniżyczenia radości i spokoju.Pomimo nienajlepszychwieści zapowiadającychkolejną falę kryzysu ,bądźmy solidarni!Tylko razem możemystawić czoła nadchodzącymzagrożeniom.Dla związkowców czasyzawsze są trudne, ale naszawyjątkowa historia uczy,że z każdej ciężkiej sytuacji„Solidarność” wychodzizwycięsko.I tak wygramy!Spotkajmy się pod tablicąupamiętniająca historycznewydarzenia sprzedponad 30 lat.Weźmy udział w koncerciei tydzień później spotkajmysię jak co roku na BieguSolidarności.Tym którzy wezmąudział w zawodach życzęwytrwałości i sportowegoducha walki a kibicom dobrejzabawy na pikniku .PrzewodniczącyZarządu Regionu Dolny ŚląskNSZZ „Solidarność”

FOT. PIOTR JANICKI, PAWEŁ CHABIŃSKI

Dłuższa ochrona przed zwolnieniemdla niektórych pracowników, po zmianie przepisówemerytalnych, od 1 stycznia 2013 rokuPrawoOkres ochronny – to zgodnie z art. 39 Kodeksu pracyczas, w którym pracodawca nie może pracownikowiwypowiedzieć umowy o pracę, zarówno bezterminowejjak i czasowej (tzw. wypowiedzenie definitywne),ani wypowiedzieć dotychczasowych warunków pracyi płacy (tzw. wypowiedzenie zmieniające). W okresie tymmoże natomiast dojść do rozwiązania umowy, jeśli zostaławypowiedziana przez pracodawcę w dniu, w którym pracowniknie był jeszcze objęty ochroną.Do końca grudnia 2012 r. zarówno kobiety, jak i mężczyźniobjęci są czteroletnim okresem ochronnym, jeżeliposiadają odpowiedni staż pracy, który umożliwi im uzyskaćemeryturę w momencie osiągnięcia wieku emerytalnego.Obecnie powszechny wiek emerytalny wynosi60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, co oznacza żemężczyźni urodzeni przed 1 stycznia 1952 r. i kobietyurodzone przed 1 stycznia 1957 r. korzystają (od dniamiesiąca, w którym ukończyli 61 lat – mężczyźni i 56lat – kobiety) już z tej ochrony lub zaczną z niej korzystaćjeszcze w tym roku. Ponadto wydłużenie powszechnegowieku emerytalnego dla tych osób, wprowadzone od 1stycznia 2013 r., spowoduje również wydłużenie ich okresuochronnego ponad dotychczasowe 4 lata. Np. dla mężczyznurodzonych w grudniu 1951 r. i kobiet urodzonychw grudniu 1956 r. okres ochronny wydłuży się o 16 miesięcyi trwał będzie aż 5 lat i 4 miesiące (patrz: tabela).Od 1 stycznia 2013 r. mężczyźni urodzeni w styczniu1952 r. i później oraz kobiety urodzone w styczniu 1957 r.i później będą, tak jak obecnie, chronieni na dotychczasowychzasadach (tj. 4 lata przed osiągnięciem wieku emerytalnego),ale ich ochrona będzie zaczynała się później,a to dlatego, że oni wejdą w okres ochronny dopiero powejściu w życie zmian do ustawy (tj. w styczniu 2013 r.lub latach następnych), wydłużających ich wiek przejściana emeryturę.Ustalanie okresu ochronnego dla wymienionych wyżejroczników, a szczególnie mężczyzn urodzonych od1 stycznia 1952 r. do 30 września 1953 r. i kobiet urodzonychod 1 stycznia 1957 r. do 30 września 1973 r. będziedość uciążliwe, gdyż osoby te będą obejmowane ochronąprzedemerytalną na 4 lata przed osiągnięciem nowego(podwyższonego) wieku emerytalnego, a wyznacznikiemdla ustalenia początku okresu ochronnego tych osób będzienowy wiek emerytalny, który będzie podwyższanycztery razy do roku o miesiąc (patrz: tabela).Dla osób, które będą musiały pracować do ukończenia67 lat, tj. mężczyźni urodzeni od 1 października 1953 r.i później oraz kobiety urodzone od 1 października 1973 r.i później, okres ochronny będzie zaczynał się od dniaukończenia przez te osoby 63 lata i będzie trwał do dniaukończenia 67 lat.OPRACOWAŁ JERZY PŁAZADługość i czas trwania okresu ochronnego mężczyzn i kobietw zależności od daty urodzeniaMĘŻCZYŹNIDataurodzeniaDługość okresu ochronyi czas jego trwania1947 lata miesiące od dostyczeń 4 0 styczeń 2008 styczeń 2012luty 4 0 luty 2008 luty 2012marzec 4 0 marzec 2008 marzec 2012kwiecień 4 0 kwiecień 2008 kwiecień 2012maj 4 0 maj 2008 maj 2012czerwiec 4 0 czerwiec 2008 czerwiec 2012lipiec 4 0 lipiec 2008 lipiec 2012sierpień 4 0 sierpień 2008 sierpień 2012wrzesień 4 0 wrzesień 2008 wrzesień 2012październik 4 0 październik 2008 październik 2012listopad 4 0 listopad 2008 listopad 2012grudzień 4 0 grudzień 2008 grudzień 20121948 lata miesiące od dostyczeń 4 1 styczeń 2009 luty 2013luty 4 1 luty 2009 marzec 2013marzec 4 1 marzec 2009 kwiecień 2013kwiecień 4 2 kwiecień 2009 czerwiec 2013maj 4 2 maj 2009 lipiec 2013czerwiec 4 2 czerwiec 2009 sierpień 2013lipiec 4 3 lipiec 2009 październik 2013sierpień 4 3 sierpień 2009 listopad 2013wrzesień 4 3 wrzesień 2009 grudzień 2013październik 4 4 październik 2009 luty 2014listopad 4 4 listopad 2009 marzec 2014grudzień 4 4 grudzień 2009 kwiecień 20141949 lata miesiące od dostyczeń 4 5 styczeń 2010 czerwiec 2014luty 4 5 luty 2010 lipiec 2014marzec 4 5 marzec 2010 sierpień 2014kwiecień 4 6 kwiecień 2010 październik 2014maj 4 6 maj 2010 listopad 2014czerwiec 4 6 czerwiec 2010 grudzień 2014lipiec 4 7 lipiec 2010 luty 2015sierpień 4 7 sierpień 2010 marzec 2015wrzesień 4 7 wrzesień 2010 kwiecień 2015październik 4 8 październik 2010 czerwiec 2015listopad 4 8 listopad 2010 lipiec 2015grudzień 4 8 grudzień 2010 sierpień 20151950 lata miesiące od dostyczeń 4 9 styczeń 2011 październik 2015luty 4 9 luty 2011 listopad 2015marzec 4 9 marzec 2011 grudzień 2015kwiecień 4 10 kwiecień 2011 luty 2016maj 4 10 maj 2011 marzec 2016czerwiec 4 10 czerwiec 2011 kwiecień 2016lipiec 4 11 lipiec 2011 czerwiec 2016sierpień 4 11 sierpień 2011 lipiec 2016wrzesień 4 11 wrzesień 2011 sierpień 2016październik 5 0 październik 2011 październik 2016listopad 5 0 listopad 2011 listopad 2016grudzień 5 0 grudzień 2011 grudzień 20161951 lata miesiące od dostyczeń 5 1 styczeń 2012 luty 2017luty 5 1 luty 2012 marzec 2017marzec 5 1 marzec 2012 kwiecień 2017kwiecień 5 2 kwiecień 2012 czerwiec 2017maj 5 2 maj 2012 lipiec 2017czerwiec 5 2 czerwiec 2012 sierpień 2017lipiec 5 3 lipiec 2012 październik 2017sierpień 5 3 sierpień 2012 listopad 2017wrzesień 5 3 wrzesień 2012 grudzień 2017październik 5 4 październik 2012 luty 2018listopad 5 4 listopad 2012 marzec 2018grudzień 5 4 grudzień 2012 kwiecień 20181952 lata miesiące od dostyczeń 4 0 czerwiec 2014 czerwiec 2018luty 4 0 lipiec 2014 lipiec 2018marzec 4 0 sierpień 2014 sierpień 2018kwiecień 4 0 październik 2014 październik 2018maj 4 0 listopad 2014 listopad 2018czerwiec 4 0 grudzień 2014 grudzień 2018lipiec 4 0 luty 2015 luty 2019sierpień 4 0 marzec 2015 marzec 2019wrzesień 4 0 kwiecień 2015 kwiecień 2019październik 4 0 czerwiec 2015 czerwiec 2019listopad 4 0 lipiec 2015 lipiec 2019grudzień 4 0 sierpień 2015 sierpień 20191953 lata miesiące od dostyczeń 4 0 październik 2015 październik 2019luty 4 0 listopad 2015 listopad 2019marzec 4 0 grudzień 2015 grudzień 2019kwiecień 4 0 luty 2016 luty 2020maj 4 0 marzec 2016 marzec 2020czerwiec 4 0 kwiecień 2016 kwiecień 2020lipiec 4 0 czerwiec 2016 czerwiec 2020sierpień 4 0 lipiec 2016 lipiec 2020wrzesień 4 0 sierpień 2016 sierpień 2020a dla urodzonych w październiku i później okres ten wynosi4 lata – od momentu (dnia miesiąca) osiągnięcia 63 lat domomentu (dnia miesiąca) ukończenia 67 latKOBIETYDataurodzeniaDługość okresu ochronyi czas jego trwania1952 lata miesiące od dostyczeń 4 0 styczeń 2008 styczeń 2012luty 4 0 luty 2008 luty 2012marzec 4 0 marzec 2008 marzec 2012kwiecień 4 0 kwiecień 2008 kwiecień 2012maj 4 0 maj 2008 maj 2012czerwiec 4 0 czerwiec 2008 czerwiec 2012lipiec 4 0 lipiec 2008 lipiec 2012sierpień 4 0 sierpień 2008 sierpień 2012wrzesień 4 0 wrzesień 2008 wrzesień 2012październik 4 0 październik 2008 październik 2012listopad 4 0 listopad 2008 listopad 2012grudzień 4 0 grudzień 2008 grudzień 20121953 lata miesiące od dostyczeń 4 1 styczeń 2009 luty 2013luty 4 1 luty 2009 marzec 2013marzec 4 1 marzec 2009 kwiecień 2013kwiecień 4 2 kwiecień 2009 czerwiec 2013maj 4 2 maj 2009 lipiec 2013czerwiec 4 2 czerwiec 2009 sierpień 2013lipiec 4 3 lipiec 2009 październik 2013sierpień 4 3 sierpień 2009 listopad 2013wrzesień 4 3 wrzesień 2009 grudzień 2013październik 4 4 październik 2009 luty 2014listopad 4 4 listopad 2009 marzec 201412 Dolnośląska SolidarnośćNr 7-8 (323-324)

Prawogrudzień 4 4 grudzień 2009 kwiecień 20141954 lata miesiące od dostyczeń 4 5 styczeń 2010 czerwiec 2014luty 4 5 luty 2010 lipiec 2014marzec 4 5 marzec 2010 sierpień 2014kwiecień 4 6 kwiecień 2010 październik 2014maj 4 6 maj 2010 listopad 2014czerwiec 4 6 czerwiec 2010 grudzień 2014lipiec 4 7 lipiec 2010 luty 2015sierpień 4 7 sierpień 2010 marzec 2015wrzesień 4 7 wrzesień 2010 kwiecień 2015październik 4 8 październik 2010 czerwiec 2015listopad 4 8 listopad 2010 lipiec 2015grudzień 4 8 grudzień 2010 sierpień 20151955 lata m-ce od dostyczeń 4 9 styczeń 2011 październik 2015luty 4 9 luty 2011 listopad 2015marzec 4 9 marzec 2011 grudzień 2015kwiecień 4 10 kwiecień 2011 luty 2016maj 4 10 maj 2011 marzec 2016czerwiec 4 10 czerwiec 2011 kwiecień 2016lipiec 4 11 lipiec 2011 czerwiec 2016sierpień 4 11 sierpień 2011 lipiec 2016wrzesień 4 11 wrzesień 2011 sierpień 2016październik 5 0 październik 2011 październik 2016listopad 5 0 listopad 2011 listopad 2016grudzień 5 0 grudzień 2011 grudzień 20161956 lata m-ce od dostyczeń 5 1 styczeń 2012 luty 2017luty 5 1 luty 2012 marzec 2017marzec 5 1 marzec 2012 kwiecień 2017kwiecień 5 2 kwiecień 2012 czerwiec 2017maj 5 2 maj 2012 lipiec 2017czerwiec 5 2 czerwiec 2012 sierpień 2017lipiec 5 3 lipiec 2012 październik 2017sierpień 5 3 sierpień 2012 listopad 2017wrzesień 5 3 wrzesień 2012 grudzień 2017październik 5 4 październik 2012 luty 2018listopad 5 4 listopad 2012 marzec 2018grudzień 5 4 grudzień 2012 kwiecień 20181957 lata m-ce od dostyczeń 4 0 czerwiec 2014 czerwiec 2018luty 4 0 lipiec 2014 lipiec 2018marzec 4 0 sierpień 2014 sierpień 2018kwiecień 4 0 październik 2014 październik 2018maj 4 0 listopad 2014 listopad 2018czerwiec 4 0 grudzień 2014 grudzień 2018lipiec 4 0 luty 2015 luty 2019sierpień 4 0 marzec 2015 marzec 2019wrzesień 4 0 kwiecień 2015 kwiecień 2019październik 4 0 czerwiec 2015 czerwiec 2019listopad 4 0 lipiec 2015 lipiec 2019grudzień 4 0 sierpień 2015 sierpień 20191958 lata m-ce od dostyczeń 4 0 październik 2015 październik 2019luty 4 0 listopad 2015 listopad 2019marzec 4 0 grudzień 2015 grudzień 2019kwiecień 4 0 luty 2016 luty 2020maj 4 0 marzec 2016 marzec 2020czerwiec 4 0 kwiecień 2016 kwiecień 2020lipiec 4 0 czerwiec 2016 czerwiec 2020sierpień 4 0 lipiec 2016 lipiec 2020wrzesień 4 0 sierpień 2016 sierpień 2020październik 4 0 październik 2016 październik 2020listopad 4 0 listopad 2016 listopad 2020grudzień 4 0 grudzień 2016 grudzień 20201959 lata m-ce od dostyczeń 4 0 luty 2017 luty 2021luty 4 0 marzec 2017 marzec 2021marzec 4 0 kwiecień 2017 kwiecień 2021kwiecień 4 0 czerwiec 2017 czerwiec 2021maj 4 0 lipiec 2017 lipiec 2021czerwiec 4 0 sierpień 2017 sierpień 2021lipiec 4 0 październik 2017 październik 2021sierpień 4 0 listopad 2017 listopad 2021wrzesień 4 0 grudzień 2017 grudzień 2021październik 4 0 luty 2018 luty 2022listopad 4 0 marzec 2018 marzec 2022grudzień 4 0 kwiecień 2018 kwiecień 20221960 lata m-ce od dostyczeń 4 0 czerwiec 2018 czerwiec 2022luty 4 0 lipiec 2018 lipiec 2022marzec 4 0 sierpień 2018 sierpień 2022kwiecień 4 0 październik 2018 październik 2022maj 4 0 listopad 2018 listopad 2022czerwiec 4 0 grudzień 2018 grudzień 2022lipiec 4 0 luty 2019 luty 2023sierpień 4 0 marzec 2019 marzec 2023wrzesień 4 0 kwiecień 2019 kwiecień 2023październik 4 0 czerwiec 2019 czerwiec 2023listopad 4 0 lipiec 2019 lipiec 2023grudzień 4 0 sierpień 2019 sierpień 20231961 lata m-ce od dostyczeń 4 0 październik 2019 październik 2023luty 4 0 listopad 2019 listopad 2023marzec 4 0 grudzień 2019 grudzień 2023kwiecień 4 0 luty 2020 luty 2024maj 4 0 marzec 2020 marzec 2024czerwiec 4 0 kwiecień 2020 kwiecień 2024lipiec 4 0 czerwiec 2020 czerwiec 2024sierpień 4 0 lipiec 2020 lipiec 2024wrzesień 4 0 sierpień 2020 sierpień 2024październik 4 0 październik 2020 październik 2024listopad 4 0 listopad 2020 listopad 2024grudzień 4 0 grudzień 2020 grudzień 20241962 lata m-ce od dostyczeń 4 0 luty 2021 luty 2025luty 4 0 marzec 2021 marzec 2025marzec 4 0 kwiecień 2021 kwiecień 2025kwiecień 4 0 czerwiec 2021 czerwiec 2025maj 4 0 lipiec 2021 lipiec 2025czerwiec 4 0 sierpień 2021 sierpień 2025lipiec 4 0 październik 2021 październik 2025sierpień 4 0 listopad 2021 listopad 2025wrzesień 4 0 grudzień 2021 grudzień 2025październik 4 0 luty 2022 luty 2026listopad 4 0 marzec 2022 marzec 2026grudzień 4 0 kwiecień 2022 kwiecień 20261963 lata m-ce od dostyczeń 4 0 czerwiec 2022 czerwiec 2026luty 4 0 lipiec 2022 lipiec 2026marzec 4 0 sierpień 2022 sierpień 2026kwiecień 4 0 październik 2022 październik 2026maj 4 0 listopad 2022 listopad 2026czerwiec 4 0 grudzień 2022 grudzień 2026lipiec 4 0 luty 2023 luty 2027sierpień 4 0 marzec 2023 marzec 2027wrzesień 4 0 kwiecień 2023 kwiecień 2027październik 4 0 czerwiec 2023 czerwiec 2027listopad 4 0 lipiec 2023 lipiec 2027grudzień 4 0 sierpień 2023 sierpień 20271964 lata m-ce od dostyczeń 4 0 październik 2023 październik 2027luty 4 0 listopad 2023 listopad 2027marzec 4 0 grudzień 2023 grudzień 2027kwiecień 4 0 luty 2024 luty 2028maj 4 0 marzec 2024 marzec 2028czerwiec 4 0 kwiecień 2024 kwiecień 2028lipiec 4 0 czerwiec 2024 czerwiec 2028sierpień 4 0 lipiec 2024 lipiec 2028wrzesień 4 0 sierpień 2024 sierpień 2028październik 4 0 październik 2024 październik 2028listopad 4 0 listopad 2024 listopad 2028grudzień 4 0 grudzień 2024 grudzień 20281965 lata m-ce od dostyczeń 4 0 luty 2025 luty 2029luty 4 0 marzec 2025 marzec 2029marzec 4 0 kwiecień 2025 kwiecień 2029kwiecień 4 0 czerwiec 2025 czerwiec 2029maj 4 0 lipiec 2025 lipiec 2029czerwiec 4 0 sierpień 2025 sierpień 2029lipiec 4 0 październik 2025 październik 2029sierpień 4 0 listopad 2025 listopad 2029wrzesień 4 0 grudzień 2025 grudzień 2029październik 4 0 luty 2026 luty 2030listopad 4 0 marzec 2026 marzec 2030grudzień 4 0 kwiecień 2026 kwiecień 20301966 lata m-ce od dostyczeń 4 0 czerwiec 2026 czerwiec 2030luty 4 0 lipiec 2026 lipiec 2030marzec 4 0 sierpień 2026 sierpień 2030kwiecień 4 0 październik 2026 październik 2030maj 4 0 listopad 2026 listopad 2030czerwiec 4 0 grudzień 2026 grudzień 2030lipiec 4 0 luty 2027 luty 2031sierpień 4 0 marzec 2027 marzec 2031wrzesień 4 0 kwiecień 2027 kwiecień 2031październik 4 0 czerwiec 2027 czerwiec 2031listopad 4 0 lipiec 2027 lipiec 2031grudzień 4 0 sierpień 2027 sierpień 20311967 lata m-ce od dostyczeń 4 0 październik 2027 październik 2031luty 4 0 listopad 2027 listopad 2031marzec 4 0 grudzień 2027 grudzień 2031kwiecień 4 0 luty 2028 luty 2032maj 4 0 marzec 2028 marzec 2032czerwiec 4 0 kwiecień 2028 kwiecień 2032lipiec 4 0 czerwiec 2028 czerwiec 2032sierpień 4 0 lipiec 2028 lipiec 2032wrzesień 4 0 sierpień 2028 sierpień 2032październik 4 0 październik 2028 październik 2032listopad 4 0 listopad 2028 listopad 2032grudzień 4 0 grudzień 2028 grudzień 20321968 lata m-ce od dostyczeń 4 0 luty 2029 luty 2033luty 4 0 marzec 2029 marzec 2033marzec 4 0 kwiecień 2029 kwiecień 2033kwiecień 4 0 czerwiec 2029 czerwiec 2033maj 4 0 lipiec 2029 lipiec 2033czerwiec 4 0 sierpień 2029 sierpień 2033lipiec 4 0 październik 2029 październik 2033sierpień 4 0 listopad 2029 listopad 2033wrzesień 4 0 grudzień 2029 grudzień 2033październik 4 0 luty 2030 luty 2034listopad 4 0 marzec 2030 marzec 2034grudzień 4 0 kwiecień 2030 kwiecień 20341969 lata m-ce od dostyczeń 4 0 czerwiec 2030 czerwiec 2034luty 4 0 lipiec 2030 lipiec 2034marzec 4 0 sierpień 2030 sierpień 2034kwiecień 4 0 październik 2030 październik 2034maj 4 0 listopad 2030 listopad 2034czerwiec 4 0 grudzień 2030 grudzień 2034lipiec 4 0 luty 2031 luty 2035sierpień 4 0 marzec 2031 marzec 2035wrzesień 4 0 kwiecień 2031 kwiecień 2035październik 4 0 czerwiec 2031 czerwiec 2035listopad 4 0 lipiec 2031 lipiec 2035grudzień 4 0 sierpień 2031 sierpień 20351970 lata m-ce od dostyczeń 4 0 październik 2031 październik 2035luty 4 0 listopad 2031 listopad 2035marzec 4 0 grudzień 2031 grudzień 2035kwiecień 4 0 luty 2032 luty 2036maj 4 0 marzec 2032 marzec 2036czerwiec 4 0 kwiecień 2032 kwiecień 2036lipiec 4 0 czerwiec 2032 czerwiec 2036sierpień 4 0 lipiec 2032 lipiec 2036wrzesień 4 0 sierpień 2032 sierpień 2036październik 4 0 październik 2032 październik 2036listopad 4 0 listopad 2032 listopad 2036grudzień 4 0 grudzień 2032 grudzień 20361971 lata m-ce od dostyczeń 4 0 luty 2033 luty 2037luty 4 0 marzec 2033 marzec 2037marzec 4 0 kwiecień 2033 kwiecień 2037kwiecień 4 0 czerwiec 2033 czerwiec 2037maj 4 0 lipiec 2033 lipiec 2037czerwiec 4 0 sierpień 2033 sierpień 2037lipiec 4 0 październik 2033 październik 2037sierpień 4 0 listopad 2033 listopad 2037wrzesień 4 0 grudzień 2033 grudzień 2037październik 4 0 luty 2034 luty 2038listopad 4 0 marzec 2034 marzec 2038grudzień 4 0 kwiecień 2034 kwiecień 20381972 lata m-ce od dostyczeń 4 0 czerwiec 2034 czerwiec 2038luty 4 0 lipiec 2034 lipiec 2038marzec 4 0 sierpień 2034 sierpień 2038kwiecień 4 0 październik 2034 październik 2038maj 4 0 listopad 2034 listopad 2038czerwiec 4 0 grudzień 2034 grudzień 2038lipiec 4 0 luty 2035 luty 2039sierpień 4 0 marzec 2035 marzec 2039wrzesień 4 0 kwiecień 2035 kwiecień 2039październik 4 0 czerwiec 2035 czerwiec 2039listopad 4 0 lipiec 2035 lipiec 2039grudzień 4 0 sierpień 2035 sierpień 20391973 lata m-ce od dostyczeń 4 0 październik 2035 październik 2039luty 4 0 listopad 2035 listopad 2039marzec 4 0 grudzień 2035 grudzień 2039kwiecień 4 0 luty 2036 luty 2040maj 4 0 marzec 2036 marzec 2040czerwiec 4 0 kwiecień 2036 kwiecień 2040lipiec 4 0 czerwiec 2036 czerwiec 2040sierpień 4 0 lipiec 2036 lipiec 2040wrzesień 4 0 sierpień 2036 sierpień 2040a dla urodzonych w październiku i później okres tenwynosi 4 lata – od momentu (dnia miesiąca) osiągnięcia 63lat do momentu (dnia miesiąca) ukończenia 67 lat21 sierpnia 2012 Dolnośląska Solidarność 13

14 Dolnośląska Solidarność

PODSTAWOWE O W WSKAŹ Ź NIKI I EKONOMICZNO–FINANSOWEO N O I N N O Ewedług stanu z dnia 10.08.2012 r.MINIMALNE WYNAGRODZENIE• od 01.01. do 31.12.2012 r. (wzrost o 8,2% w stosunku do 2011 r.)• od 01.01. do 31.12.2011 r. (wzrost o 5,2% w stosunku do 2010 r.)Uwaga! Minimalne wynagrodzenie przy stażu pracownika do 1 roku może być obniżone do 80%.• od 01.01.2001 r. (bezterminowo)• w I kw. 2012 r. – 3.646,09 złNAJNIŻSZE WYNAGRODZENIEPRZECIĘTNE MIESIĘCZNE WYNAGRODZENIE (W KWARTALE)1.500,00 zł1.386,00 zł760,00 zł• w II kw. 2011 r. – 3.496,82 złPRZECIĘTNE MIESIĘCZNE WYNAGRODZENIE W GOSPODARCE NARODOWEJ (ZA ROK)• 2011 r. – 3.399,52 zł (wzrost o 5,4% do 2010 r.)• 2012 r. (planowane w projekcie ustawy budż.) – 3.526 złPRZECIĘTNE MIES. WYNAGR. W SEKTORZE PRZEDSIĘB. Z ZYSKIEM (BEZ ZYSKU)• w I kw. 2012 r. – 3.664,14 zł (3.663,46 zł)• 2.974,69 zł (wzrost do 2011 r. o 5,4%)KWOTA BAZOWA (od 01.03.2012 r. do 28.02.2013 r.)• w II kw. 2011 r. – 3.681,85 zł (3.665,68 zł)24% kwoty bazowej to 713,93 złWSKAŹNIK WALORYZACJI EMERYTUR I RENT ORAZ ZASIŁKÓWI ŚWIADCZEŃ PRZEDEMERYTALNYCH• od 01.03.2011 (dla świadczeń przyznanych do 28.02.2012 r.)wzrost o kwotę 71 złLIMITY DOPUSZCZALNYCH MIESIĘCZNYCH PRZYCHODÓW DLA EMERYTÓWI RENCISTÓW (70% i 130% PRZECIĘTNEGO MIESIĘCZNEGO WYNAGRODZENIA)• Miesięcznie w roku 2012– od 01.01.2012 do 29.02. 2012 r. 2.391,20 zł (70%) 4.440,80 zł (130%)– od 01.03.2012 do 31.05. 2012 r. 2.510,80 zł (70%) 4.662,80 zł (130%)– od 01.06.2012 do 31.06. 2012 r. 2.552,30 zł (70%) 4.740,00 zł (130%)– od 01.09.2012 do 30.11. 2012 r. 2.447,80 zł (70%) 4.545,90 zł (130%)UWAGA! Przychody emeryta (w wieku: kobieta do 60 i mężczyzna do 65 lat) i rencisty (bez względu na wiek) przekraczające podane wyżejwielkości powodują odpowiednio zmniejszenie (przekroczenie 70%) bądź zawieszenie emerytury, renty (przekroczenie 130%).KWOTY MAKSYMALNEGO ZMNIEJSZENIA EMERYTURY I RENTY PRZY OSIĄGANIU PRZYCHODUPOWYŻEJ 70% DO 130% PRZECIĘT. WYNAGR. (od 1.03.2012 r. do 28.02.2013 r.)• dla emerytury lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy• dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy• dla renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osobaŚWIADCZENIA RODZINNE528,00 zł396,03 zł448,83 zł• Zasiłki rodzinne w zależności od wieku dziecka miesięcznie na dziecko (od 01.11.2009 r.):– do ukończenia 5 lat – 68,00 zł – powyżej 5 do 18 lat – 91,00 zł – powyżej 18 do 24 lat – 98,00 zł• Dodatki do zasiłku rodzinnego (od 01.11.2009 r.) z tytułu:– urodzenia dziecka (jednorazowo, w zależności od dochodu) 1.000,00 zł– wychowanie dziecka w rodzinie wielodzietnej (na każde i następne dziecko uprawnione do dodatku rodzinnego) 80,00 zł– opieki nad dzieckiem w czasie korzystania z urlopu wychowawczego (miesięcznie) 400,00 zł– samotnego wychowywania dziecka (miesięcznie na dziecko nie więcej niż 340 zł na wszystkie):• pełnosprawnego170,00 zł• niepełnosprawnego (miesięcznie na dziecko nie więcej niż 500 zł na wszystkie)250,00 zł– kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego (miesięcznie na dziecko):• w wieku do ukończenia 5. roku życia60,00 zł• w wieku powyżej 5. roku życia do ukończenia 24. roku życia80,00 zł– rozpoczęcia roku szkolnego (raz w roku na dziecko – we wrześniu) 100,00 zł– nauki dziecka w szkole ponadpodstawowej lub ponadgimnazjalnej poza miejscemzamieszkania (miesięcznie na dziecko przez 10 miesięcy – od września do czerwca następnego roku):• jeżeli mieszka i uczy się poza szkołą (np. stancja)90,00 zł• jeżeli dojeżdża do miejscowości, w której znajduje się szkoła50,00 zł• Świadczenie pielęgnacyjne – miesięcznie – w zależności od dochodu (od 01.11.2009 r.)520,00 zł• Zasiłek pielęgnacyjny – miesięcznie – w zależności od dochodu (od 01.11.2009 r.)153,00 zł• Tzw. „becikowe” – jednorazowo, bez względu na dochód (od 01.11.2009 r.)1.000,00 złUwaga! Prawo do świadczeń rodzinnych, z wyjątkiem zasiłku pielęgnacyjnego, uzależnione jest od sytuacji materialnejdanej rodziny. W okresie zasiłkowym (od 01.11.2011 r. do 31.10.2012 r.) granice dochodu w przeliczeniu na osobę w rodzinie(dochód z 2010 r.) nie mogą przekroczyć kwoty 504,00 zł (netto) lub 583,00 zł (netto), gdy w rodzinie wychowywane jestdziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności. Prawo do dodatków do zasiłku rodzinnego przysługuje, jeżelina dziecko przysługuje zasiłek rodzinny.INNE ZASIŁKI• Zasiłek pogrzebowy (od 01.03.2011 r.)4.000 zł• Zasiłek dla bezrobotnych (od 01.06. 2012 r. do 31.05.2013 r.):• przez pierwsze trzy miesiące:– podstawowy (100%) 794,20 zł – obniżony (80%) 635,40 zł – podwyższony (120%) 953,10 zł• w kolejnych miesiącach:– podstawowy (100%) 623,60 zł – obniżony (80%) 498,90 zł – podwyższony (120%) 748,40 zł• Świadczenie przedemerytalne (przyznane od 1.03.2012)938,25 zł• Świadczenie i zasiłki przedemerytalne (przyznane przed 1.03.2012 r.) waloryzowane są kwotą71 złNAJNIŻSZE EMERYTURY I RENTY (od 01.03.2012 r. do 28.02.2013 r.)• Emerytura, renta za całkowitą niezdolność do pracy (dawna I i II gr.) oraz rodzinna799,18 zł• Renta za częściową niezdolność do pracy (dawna III grupa)613,38 zł• Wypadkowa renta za całkowitą niezdolność i wypadkowa renta rodzinna959,02 zł• Wypadkowa renta za częściową niezdolność do pracy736,06 zł• Renta socjalna682,67 złUwaga: W przypadku osiągania dodatkowych miesięcznych przychodów (od 01.03.2012 do 31.05.2012 r.) przekraczających2.510,800 zł (70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z IV kw. 2011 r.) renta socjalna ulega zawieszeniu w takim miesiącu.ODPISY NA ZAKŁADOWY FUNDUSZ ŚWIADCZEŃ SOCJALNYCH NA 2012 ROK• Obowiązkowe:– podstawowy na jeden etat (37,5% od kwoty 2.917,14 zł, tj. przec. w gosp. narod. w II półr. 2010 r.) 1.093,93 zł– zwiększony na jeden etat zatrudnionego w szczególnie uciążliwych warunkach pracy(50% od kwoty jak wyżej) 1.458,57 zł– na jednego pracownika młodocianego(w I, II, i III roku nauki – 5%, 6%,7% od kwoty jak wyżej): 145,86 zł; 175,03 zł; 204,20 zł– na nauczyciela (1 etat) objętego Kartą Nauczyciela (110% od kwoty 2.618,10 zł) 2.879,91 zł– na jednego emeryta (rencistę) byłego pracownika uczelni publ. (10% rocznej najniższej emerytury za 2011 r.) 869,43 zł• Uznaniowe:– na emeryta i rencistę objętego opieką socjalną (6,25% od kwoty 2.917,14 zł) 182,32 zł– zwiększony na zatr. niepełnosprawnego (6,25% od kwoty jw.) o kwotę 182,32 zł (łącznie z podstawowym) 1.276,25 złUwaga: Wszystkie odpisy za wyjątkiem odpisów na nauczycieli i emerytów uczelni są takie same jak w 2011 r. Natomiastpodany odpis na nauczycieli nie jest jeszcze obowiązujący, gdyż został wyliczony na podstawie projektu ustawy budżetowej.STAWKI DIET I RYCZAŁTÓW ZA PODRÓŻE SŁUŻBOWE (od 01.01.2007)• Dieta• Ryczałt na dojazdy (20% diety)• Ryczałt za nocleg (150% diety)STAWKI ZA 1 KM PRZEBIEGU POJAZDU (od 14.11.2007 r.)• Sam. osob. o poj. do 900 cm 3 0,5214 zł/1 kmODSETKI ZA ZWŁOKĘ W PŁATNOŚCIACH23,00 zł4,60 zł34,50 zł• Sam. osob. o poj. powyżej 900 cm 3 0,8358 zł/1 km• Ustawowe z tytułu świadczeń cywilnoprawnych (rocznie – przy liczbie dni w roku 365):(od 25.09.2003 r.) 12,25% (od 10.01.2005 r.) 13,50% (od 15.10.2005 r.) 11,50% (od 15.12.2008 r.) 13,00%• Z tyt. zobowiązań podatkowych oraz składek na ubezpieczenia społeczne (rocznie):(od 26.03.2009 r.) 10,50% (od 25.06.2009 r.) 10,00% (od 09.11.2010 r.) 12,00% (od 20.01.2011 r.) 12,50%(od 06.04.2011 r.) 13,00% (od 12.05.2011 r.) 13,50% (od 09.06.2011 r.) 14,00% (od 10.06.2012 r.) 14,50%KWOTA ROCZNEGO OGRANICZENIA PODSTAWY WYMIARU SKŁADEK• kwota, powyżej której nie pobiera się składek na ubezp. em. i rent.SKŁADKI NA UBEZPIECZENIA W ROKU 2012(w 2011 r.) 100.770 zł (w 2012 r.) 105.780 zł• Ubezpieczenia społeczne– fundusz emerytalny (pracownik – 9,76%; pracodawca – 9,76%) 19,52%– fundusz rentowy (pracownik – 1,5%; pracodawca – 4,5%, a od 01.02.2012 r. – 6,5%) 8,00%– fundusz chorobowy (tylko pracownik) 2,45%– f. wypadkowy (tylko pracodawca): za 01.01.–31.03 od 0,67% do 3,33% i od 01.04. od 0,67% do 3,86%Razem ubezpieczenia społ.: pracownik: 13,71%pracodawca: za 01.01.–31.01 – do 17,59%; za 01.02.–31.03. – do 19,59%; za 01.04.–31.12. – do 20,12%• Fundusz pracy (tylko pracodawca) 2,45%• GFŚP (tylko pracodawca) 0,10%• Fundusz Emerytur Pomostowych (tylko pracodawca) – od 01.01.2010 r. 1,50%• Zdrowotne (tylko pracownik – obciążenie pracownika 1,25%, bo 7,75% odliczane jest od podatku) 9,00%DEKLAROWANE SKŁADKI MIESIĘCZNE DLA PROWADZĄCYCHDZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ (przy zatrudnieniu do 9 osób)• Minimalna podstawa wymiaru składek na ubezp. społeczne i Fundusz pracy:– od 01.01. do 31.12.2012 r. (60% planow. przecięt. mies. wynagr. w gosp. narod. na 2012 r.) 2.115,60 zł• Minimalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne– od 01.01. do 31.12.2012 r. (75% przecięt. mies. wynagr. w sektorze przeds. z zyskiem z IV kw. 2011 r.) 2.828,31 zł• Minimalna składka na ubezpieczenie społeczne– za styczeń 2012 r. (bez chorobowego – 27,19% podstawy wymiaru) 575,24 zł (z chor. 29,64%) 627,07 zł– od 01.02. do 31.03.2012 r. (bez chorobowego – 29,19% podstawy wymiaru) 617,55 zł (z chor. 31,64%) 669,38 zł– od 01.04. do 31.12.2012 r. (bez chorobowego – 29,45% podstawy wymiaru) 623,05 zł (z chor. 32,17%) 674,88 złw tym:– f. emerytalny (19,52%) 412,97 zł– f. rentowy (6% podst. wym. za 01.2012, a od 02.2012 r. – 8%) 126,94 zł (za 01.2012) i 169,25 zł (od 02.2012)– f. chorobowy (2,45% podstawy wymiaru) 51,83 zł– f. wypadkowy (1,67% podstawy wymiaru za 01.–03.2012 r., a od 04.2012 r. – 1,93%) (za 01.) 35,33 zł i (od 04.) 40,83 zł• Minimalna składka na ubezpieczenie zdrowotne– od 01.01. do 31.12.2012 r. (9,0% podstawy wymiaru) 254,55 złw tym odliczana od podatku (7,75%)219,19 zł• Minimalna składka na Fundusz Pracy (2,45% podstawy wymiaru)51,83 złSKALA PODATKU DOCHODOWEGO OD OSÓB FIZYCZNYCH W ROKU 2012Podstawa obliczenia podatku w złotychponaddoPodatek wynosi85 528 18% podstawy minus 556 zł 02 gr85 528 14.839 zł 02 gr + 32% nadwyżki ponad 85.528 złKWOTA ZMNIEJSZAJĄCA ZALICZKĘ NA PODATEK DOCHODOWY W ROKU 2012• rocznie• miesięcznie (1/12 kwoty rocznej)ZRYCZAŁTOWANE KOSZTY ZE STOSUNKU PRACY W ROKU 2012556,02 zł46,33 zł• Podstawowe u jednego pracodawcy (siedziba zakładu i miej. zam. w tej samej miejscowości):miesięcznie 111,25 zł rocznie 1.335,00 zł• Podstawowe dla wieloetatowców (siedziba zakładu i miejsce zam. w tej samej miejscowości):miesięcznie (u każdego pracodawcy) 111,25 zł rocznie (nie więcej niż) 2.002,05 zł• Zwiększone o 25% u jednego pracodawcy (siedziba zakładu w innej miejscowości niż zam.):miesięcznie 139,06 zł rocznie 1.668,72 zł• Zwiększone o 25% u wieloetatowców (siedziba zakładu w innej miejsc. niż zamieszkanie):miesięcznie (u każdego pracodawcy) 139,06 zł rocznie (nie więcej niż) 2.502,56 złULGA RODZINNA W ROKU 2011 i 2012• Za każde dziecko:– rocznie (jeśli było wychowywane przez 12 miesięcy w roku) 1.112,04 zł– miesięcznie (jeśli nie było wychowywane przez cały rok) 92,67 złLIMITY DOPUSZCZALNYCH PRZYCHODÓW (OD 01.03.2012 R. DO 28.02.20132 R.)DLA POBIERAJĄCYCH ŚWIADCZENIA PRZEDEMERYTALNE• Miesięczna dopuszczalna kwota przychodu (25% przecięt. miesięcz. wynagr. w gosp. za 2011 r.)• Miesięczna graniczna kwota przychodu (70% przecięt. miesięcz. wynagr. w gosp. za 2011 r.)• Roczna dopuszczalna kwota przychodu (25% przecięt. miesięcz. wynagr. w gosp. za 2011 r. x 12)• Roczna graniczna kwota przychodu (70% przecięt. miesięcz. wynagr. w gosp. za 2011 r. x 12)849,90 zł2.379,70 zł10.198,80 zł28.556,40 złUwaga! W przypadku przekroczenia dopuszczalnej kwoty przychodu – miesięcznej 849,90 zł lub rocznej 10.198,80 zł (osiągniętyprzychód bez doliczania wysokosci pobieranego świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego), a nieprzekroczenia granicznej kwotyprzychodu miesięcznej – 2.279,70 zł lub rocznej 28.556,4 zł (osiągnięty przychód bez doliczania wysokości pobieranego świadczenialub zasiłku przedemerytalnego), świadczenie podlega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia. W przypadku gdy w wyniku zmniejszeniakwota świadczenia byłaby niższa niż 469,12 zł, świadczenie wynosi 469,12 zł. W przypadku przekroczenia kwoty granicznej świadczeniepodlega zawieszeniu. Gdy dopuszczalna kwota przychodu nie jest przekroczona, świadczenie przysługuje w pełnej wysokości.Opracował: JERZY PŁAZA21 sierpnia 2012 Dolnośląska Solidarność 15

Cieszył się zaufaniem załogiWpoczątkach lata 1980roku wałbrzyskie nieróżniło się od resztykraju. W swych cyklicznych raportachmiejscowe SB informowałowojewódzkie władze PZPR,że wszystkie zakłady „pracują bezwiększych zakłóceń”, a „dyscyplinapracy jest normalna”. Nieoznaczało to całkowitego spokoju,bowiem już 9 lipca donoszono,że „w różnych środowiskachspołeczeństwa naszegowojewództwa w dalszym ciąguutrzymują się negatywne komentarzedotyczące braków narynku. Notowano – alarmowałautor, pułkownik Henryk Fennig– szereg krytycznych wypowiedzipod adresem wojewódzkichwładz administracyjnych zarzucającychwładzom nieudolnośćekonomiczną. Jako poparcie tegorodzaju zarzutów – dodawał – podajesię argumenty, że znacznielepsze zaopatrzenie rynku jest np.w woj. opolskim i katowickim,dokąd wyjeżdżają mieszkańcynaszego województwa w celunabycia podstawowych artykułówżywnościowych”.Co więcej, nadal odnotowywano„negatywne wypowiedzina temat braku rzetelnej i konkretnejinformacji w środkachmasowego przekazu o zakresiezmian, jakie wprowadzono”. O ilejednak, zdaniem analityka SB, „dobraku mięsa i jego przetworówspołeczeństwo w pewnym sensie„przyzwyczaja się” – o tyle szczególnerozdrażnienie powodujebrak kurczaków, masła, mlekai śmietany. Głoszone są ironiczneuwagi, że jeżeli co roku wzrastaprodukcja mleka, a jednocześniepowstają tego typu trudności, toalbo przedstawiane społeczeństwustatystyki są fałszywe, albowystępuje karygodne marnotrawstwoi niegospodarność”.A zatem w początkach lipca,choć rozlewająca się po Polscestrajkowa fala do województwawałbrzyskiego jeszcze nie dotarła,to stan społecznych nastrojówmógł budzić i tu u rządzących conajmniej niepokój.(…)Wałbrzyski strajk rozpocząłsię 27 sierpnia, w kopalni „Thorez”.O godzinie 14 w szybie„Chwalibóg” nie podjęły pracy54 osoby. Kontrakcja ze stronydyrekcji nie przyniosła rezultatu,a do strajku przystąpili górnicyII i III zmiany, do których następnegodnia dołączyłazmiana I. Wedleocen SB w strajku tymuczestniczyło okołotysiąca górników.Strajkujący początkowonie wysunęliwłasnych postulatów– ich protest miał charaktersolidarnościowy.Następnego dniawałbrzyski strajk rozlałsię na całe województwo.Pracę przerywałykolejne załogi. Dogórników z „Thoreza”dołączyli ich koledzyz kopalń: „Victoria”i „Wałbrzych”. Stanęłakomunikacja miejskai wojewódzka. Doprotestu przyłączałysię zakłady w Świdnicy, Świebodzicach,Stroniu Śląskim, Dzierżoniowie,Pieszycach, Kłodzku.W utworzonym tegoż dniaMiędzyzakładowym KomitecieStrajkowym (MKS), kierowanymprzez przyjaciela Tarnowskiego,zmarłego w 2012 roku JerzegoSzulca z KWK „Wałbrzych” (zastępowaligo, Stanisław Wróbelz „Thoreza”, zmarły w 1984 r.na emigracji w USA oraz JanSęk z Wałbrzyskiego KombinatuBudowlanego), znaleźli sięniebawem reprezentanci ponaddwudziestu załóg. Do 31 sierpnialista zakładów, które przystąpiłydo strajku, liczyła 57 pozycji.Początkowo Tarnowski,wówczas jeszcze członek PZPR,w akcję strajkową się nie angażował,pozostając raczej biernymobserwatorem toczących się wydarzeń.Nie ulega wątpliwości,że spory wpływ na zajmowanąprzezeń postawę musiały wywrzećbliskie, przyjacielskie relacjez Jerzym Szulcem. Nie dziwizatem, że wstąpił do rodzącej się„Solidarności”, angażując zarazemw formowanie związkowychstruktur. Cieszył się, co podkreślajązgodnie ludzie, którzy goznali, a potwierdzają raporty SB,zaufaniem załogi, toteż znalazł sięw składzie władz związkowychna oddziale 38 KWK „Wałbrzych”.Dbał głównie o sprawy socjalno-bytowezałogi i przechodziłprzyspieszoną edukację takw obszarze relacji społecznych,jak i świata polityki.Górnicy z KWK „Wałbrzych”nie należeli do łatwych partnerów.Dali o tym znać już w początkachwrześnia, kiedy to pomimo apelize strony MKS nie przerwalistrajku. Jeszcze 2 września, kiedykraj odetchnął z ulgą po finalizacjiporozumień, „górnicy III zmianypola „Chrobry” i „Mieszko”odmówili wyjazdu, natomiast Izmiana nie podporządkowałasię decyzji MKS i dotychczas niepodjęła pracy”. Zachowanie tocharakteryzuje i poziom nieufnościwobec intencji władz, i determinacjęgórników, naturalnegootoczenia bohatera. Inna sprawa,że strajkowa fala wszędzie tam,gdzie dotarła z opóźnieniem, wycofywałasię bardzo powoli. (...)Wszędzie domagano się z jednejstrony podwyżek, z drugiej respektowaniaprawa do tworzeniawolnych związków zawodowych.Do tego typu incydentów dochodziłojeszcze w drugiej dekadzie„Śpieszmy się kochać ludzi, tak szybko odchodzą…”Z głębokim smutkiem i żalem zawiadamiamy,że 10 lipca 2012 roku odeszła od nas do wieczności nasza Przyjaciółka,Człowiek szlachetny, uczynny i ofi arnyŚ PJadwiga KaluschaCzłonek Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność” w PolitechniceWrocławskiej, członek Prezydium (Skarbnik) Komisji ZakładowejNSZZ „Solidarność” w Politechnice Wrocławskiej w latach 1980-1981,delegat na Zakładowe Zebranie Delegatów.Oddana i wierna ideałom „Solidarności” do końca.Organizacja Zakładowa NSZZ „Solidarność”w Politechnice WrocławskiejKsiążkawrześnia (m.in. w Bielawie, Świdnicy),bowiem administracyjneprzeszkody i drobne, choć uciążliweszykany wobec tych, którzynowy ruch związkowy zamierzaliwspółtworzyć, nie ustawały.W macierzystym zakładzieTarnowskiego, KWK „Wałbrzych”,również utrzymywałasię napięta sytuacja. W tymdrugim, obok KWK „Thorez”,strajkowym centrum, przebywałw końcu sierpnia usiłujący negocjowaćz górnikami resortowywiceminister, Gerard Kroczek,w obecności którego „dyrekcjaKWK zobowiązała się zrealizowaćpostulaty wniesione przezK[komitet] S[trajkowy] dotyczącesamej kopalni”. Do końca drugiejdekady września „żaden z postulatównie został zrealizowany”,przy czym szczególne wzburzeniepośród załogi wzbudzałasprawa zaangażowania zakładuw budowę willi dwóch inżynierów,„którzy w dalszym ciągukorzystają zarówno z materiałów,jak i sprzętu z obsługą z kopalni”.Nie rozwiązano też sprawywolnych niedziel, toteż wciążfunkcjonujący Komitet Strajkowyzagroził nowym protestem, który,jak zapowiedziano, nie będzie„tak spokojny, jak poprzedni”.Fragment książkiNajważniejsza jest konsekwencja…Mieczysław Tarnowski (1946 -1991),Wydawnictwo Profil 2012.Tytuł publikowanego fragmentupochodzi od redakcji.Nie umiera ten, kto gra w pamięci żywychW głębokim smutku żegnamy naszą wspaniałą koleżankę16 Dolnośląska SolidarnośćNr 7-8 (323-324)Ś PTeresę CzachorowskąZawsze życzliwą, otwartą i zaangażowaną.W jej osobie ponieśliśmy wielką stratę, jako przyjaciele,koledzy i wszyscy pracownicy Instytutu.Dziękujemy za wszystko.Międzyzakładowa Organizacja Związkowa NSZZ „Solidarność”przy Poltegor - Instytut we Wrocławiu„Śpieszmy się kochać ludzi, tak szybko odchodzą…”Z głębokim smutkiem i żalem zawiadamiamy,że 5 lipca 2012 odszedł od nas na zawszeŚ PZbigniew SmalecNie tylkomartyrologiaDzieje Polaków na Syberii,to w ogólnej świadomościprzede wszystkim gehennapolskich zesłańców pędzonychod stuleci za Ural przezcarat a później wywożonychczasie II wojny światowejrodzin. Tak było, ale autorzykwartalnika Zesłaniec pokazująkonsekwentnie wkład Polakóww zagospodarowanie Syberiii jej rozwój. W najnowszym51 numerze pisma , autorzypodejmują tę tematykę w artykuleAnny Marii StogowskiejOkrętem na zesłanie. EdmundPłoski na Sachalinie.Są też opisane dzieje V DywizjiSyberyjskiej i okolicznościpowrotu żołnierzy z tej formacjido Polski. Stałym punktemkażdego numeru są relacjez zesłania. Tym razem swojeporuszające wspomnienia zamieściłaAleksandra Śmigielska.MRCzłonek Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” w PolitechniceWrocławskiej, delegat na Zakładowe Zebranie Delegatów.Ceniony pracownik Politechniki Wrocławskiej.Człowiek szlachetny, uczynny i ofiarny.Organizacja Zakładowa NSZZ „Solidarność”w Politechnice Wrocławskiej

KoncertPiewcy wolnościKiedy biała limuzyna w asyście motocyklistów wjechała na scenę,przy ogłuszającym aplauzie kilkusettysięcznego tłumu wysiedli członkowiezespołu Scorpions i rozpoczęli jeden z najważniejszych koncertóww muzyce rockowejMuzyka spełniła rolędźwiękowej ilustracjiupadku muru berlińskiegow lipcu 1990 roku, kiedymegawidowisko „The Wall Livein Berlin” zaprezentował RogerWaters. Do udziału w przedsięwzięciuzaprosił on do Berlinaznakomitych artystów (m.in. JoniMitchell, Ute Lemper czy VanaMorrisona), ale to Scorpionswykonali początek „Ściany” PinkFloyd – utwór „In The Flesh”.Na gruzach berlińskiego muru– symbolu podziału powojennejEuropy – rozpoczynał siękoncert pokazujący nietrwałośćpolitycznych postanowień dzielącychnarody, miasta, rodziny.Występ transmitowany do ponadtrzydziestu krajów był wydarzeniemspektakularnym, ale jednorazowym.Wiał wiatr przemiani został on w pamięci ludzi niedzięki Rogerowi Watersowi, alewłaśnie grupie Scorpions, któraw tym samym 1990 roku nagrałanieoficjalny hymn tamtego czasu,„The Wind Of Change”.Był to największy sukces komercyjnyw historii niemieckiejgrupy. Melodyjne gwizdanieKlausa Meine rozpoczynająceskomponowany przez niegoutwór utrwaliło w pamięci ludziobraz zespołu wykonującegonastrojowe, rockowe ballady.A jest to obraz bardzo krzywdzący,pokazujący jedną zaledwietwarz grupy, która pierwsząswoją płytę wydała w 1972 rokui która popularność zdobyła niedzięki balladom, ale rockowymbrzmieniom. W jednym z wywiadówgitarzysta Metalliki – KirkHammet w jednym rzędzie wymieniłtych, którzy byli popularniw USA w czasach jego młodościi pierwszych wprawek muzycznych– Judas Priest, Scorpionsi UFO (brzmienie tego ostatniegozdominował zresztą były gitarzystaSkorpionów, a zarazem bratich założyciela, Rudolfa Schenkera- Michael).Lata siedemdziesiąte to czaspierwszych sześciu studyjnychpłyt, które także dzisiaj ocenianesą wysoko w swojej „kategoriiwagowej”, czyli ciężkiego, hardrockowegobrzmienia. To czaskrystalizowania się składu grupy,pierwszych roszad personalnych,licznych do tego stopnia, że ichszczegóły znane są jedynie najzagorzalszymz fanów. To czaswydawania płyt z kontrowersyjnymiokładkami. To czas naukiprzezwyciężania pierwszychkryzysów – jak choćby powołańdo wojska, które zachwiaływ początkowym okresie płynnościąwydawania płyt. To w końcuczas konstruowania znaku rozpoznawczegogrupy – koncertów.Dość powiedzieć, że do dzisiajScorpions występowali około5000 razy (!), w ponad osiemdziesięciukrajach. Ciekawostkąjest, że jak dotąd Australia niezapełniła pustego miejsca naskorpionowej koncertowej mapieświata, co zmienić się możedopiero przy okazji ostatniej,trwającej właśnie trasy „Sting inthe Tail”. W czasie kolejnej dekadygrupa ugruntowała swojąpozycję i pokusiła się o sukceskomercyjny. Przyszedł on dziękitakim utworom jak „Rock YouLike a Hurricane” czy „Still LovingYou”, które stały się przebojamiw roku 1984.W czasie tras koncertowychi muzycznych festiwali na deskachscenicznych członkowieScorpions coraz częściej spotykalimłode zespoły – od AC/DC,przez Van Halen i Iron Maidenpo Metallikę. Nie inaczej jest dziś– kultowy dla muzyki metalowejniemiecki festiwal Wacken OpenAir często gości Scorpions (w tymroku nie będzie inaczej), a o tym,że przyjmowani są godnie przezfanów współczesnej muzyki metalowejświadczy koncert z Wackenudokumentowany na płycieDVD „Live At Wacken Open Air2006: A Night to Remember”.Oczywiście, biorąc pod uwagęto, że początki Scorpions sięgająpołowy lat 60, jest to wielkieosiągnięcie. Na uwagę zasługujejeszcze jeden fakt – na przestrzenilat, pośród wspomnianych pięciutysięcy spotkań z fanami, zdarzyłysię występy, które przeszły dohistorii. Historii w ogóle, a nietylko historii muzyki rockowej.O jednym z nich mowa była napoczątku. Kolejne z nich zdarzyłysię wcześniej, przed 1990 rokiem.Jeszcze w połowie lat osiemdziesiątychgrupa jako jednaz pierwszych przekroczyła „żelaznąkurtynę” i zagrała koncertw Bułgarii. Kolejne zdarzenietego typu to prawdziwa muzycznaszarża – dziesięć występóww Leningradzie, jakie odbyły sięmiędzy 17 a 26 kwietnia 1988roku. Rok później przyszedł czasna podbój stolicy Związku Radzieckiego.„Podbój” to nie jestjednak odpowiednie słowo, boOddaj krew na koncerciePoczątkowo w kwietniu,w rocznicę śmierci JanaPawła II a od roku w sierpniu,Związek obchodzi MiesiącHonorowego Krwiodawstwa. Towłaśnie w okresie wakacyjnym,gdy tak wiele wypadków zdarzasię na polskich drogach, krewpotrzebna jest najbardziej.„Zwracam się z serdecznymapelem do wszystkich członkówi sympatyków NSZZ „Solidarność”,aby w sierpniu honorowooddawali krew. To wspaniały pomnikOjca Świętego i praktycznarealizacja Jego nauki” – napisałprzewodniczący Piotr Dudaw apelu z okazji miesiąca honorowegokrwiodawstwa, którypo raz siódmy ogłasza NSZZ„Solidarność”.Także i Region Dolny Śląskwłączył się do tej akcji. Podczaskoncertu na zajezdni przyulicy Grabiszyńskiej 31 sierpniabr. będzie można oddać krew.Pobiorą ją specjaliści z RegionalnegoCentrum Krwiodawstwai Krwiolecznictwawe Wrocławiu. Z pewnościąten najcenniejszy dar będziew przyszłości wykorzystany dlapomocy najbardziej potrzebującym.Co roku w Polsce krew oddajeniemal pół miliona honorowychkrwiodawców, być możeScorpions, obok Ozzy'ego Osbourne'ai zespołów Motley Crue,Skid Row, Cinderella i Bon Joviwystąpili w pokojowej inicjatywie– imprezie „Moscow MusicPeace Festiwal”. Na stadionieŁużniki wszystkich słuchałookoło stu tysięcy (siedzących!)młodych ludzi.Na pierwszy polski akcentw biografii Scorpions musieliśmyczekać kilka lat dłużej niżmoskwianie. Grupa po raz pierwszywystąpiła w naszym krajuw 1993 roku, w Warszawie. Niebył to koncert ostatni w Polsceani ostatni polski akcent. Spośródspotkań z naszymi fanamiwymieńmy dwa – w 2000 rokuw podkrakowskim Pobiednikuwystęp Skorpionów zgromadziłpół miliona publiczności i była tonajprawdopodobniej największaliczba ludzi na koncercie w historiizespołu. Z kolei 3 lata temuNiemcy przyjechali do StoczniGdańskiej ze swoim nowymgitarzystą basowym – znanymz Oddziału Zamkniętego i TSAPawłem Mąciwodą. Grupa KlausaMeine i Rudolfa Schenkera z Polakiemna pokładzie uczestniczyławtedy w cyklu PrzestrzeńWolności. Wydaje się, że zespółnajlepiej sprawdza się na tegotypu imprezach – jest do terazznakiem czasu przemian, jakiedokonały się w Europie. Nie inaczejbędzie 31 sierpnia na tereniezajezdni tramwajowej przy ulicyGrabiszyńskiej we Wrocławiu, bokto jak kto, ale Scorpions najlepiejpasują do nazwy imprezy:„wRock for Freedom: LegendyRocka”.SEBASTIAN CICHOŃDo niniejszego numeru „DolnośląskiejSolidarności” dołączonyjest plakat informujący o koncerciezespołu Scorpions. Będzieto cenna pamiątka dla każdegofana tej supergrupy.podczas rocznicowego koncertuta wielka armia dzielnych ludzipowiększy się o kolejnych honorowychkrwiodawców. Jużchoćby z tej racji koncert będziemożna uznać za udany.MB21 sierpnia 2012 Dolnośląska Solidarność 17

WystawaKonteksty„Pana Tadeusza”„Pan Tadeusz”. Karta z Inwokacją.Ułański uniform, niczym pana Tadeusza, bohatera mickiewiczowskiejepopei, „Scyzoryk” Gerwazego, róg Woyskiego. Wokół kontekstówi inspiracji „Pana Tadeusza”, najcenniejszego rękopisu w zbiorachOssolineum, zorganizowano wystawę w kamienicy Pod Złotym Słońcemwe wrocławskim Rynku.Zegarek kieszonkowy z miniaturą portretu TadeuszaKościuszki 1845-1850 ze Szwajcarii; firma Pateki Spółka.FOT. DOROTA NIEDŹWIECKAW1943 r. Niemcy wydzielilize zbiorów Ossolineum,znajdującego sięwówczas we Lwowie, eksponaty,które uznali za ważne z punktucywilizacji europejskiej. Były togłównie kolekcje dokumentów,ksiąg, rękopisów i dzieł sztukiz Europy Zachodniej.– Nie mamy pewności, z jakiegopowodu do transportuzostał dodany rękopis „Pana Tadeusza”,który znajdował się tuw depozycie od czasu wybuchuwojny – wyjaśnia Piotr Galik,pracownik Zakładu Narodowegoim. Ossolińskich. – Być może ktośz miejscowych pracowników skorzystałz okazji, by w ten sposóbuchronić arcydzieło przez nadciągającymfrontem. Może byłato prywatna decyzja niemieckiegonadzorcy, który wybierał eksponaty.Bo dlaczego naziści mielibyratować skarb naszejliteratury, skoro polskąkulturę wraz z narodemspisano na straty w ramachbudowania nowegoporządku w Europie?Na szczęście Niemcyporzucili ładunek w okolicachZłotoryi. Jakieżbyło zdziwienie, gdyw częściowo rozbitychskrzyniach znalezionomanuskrypt epopei narodowej…W latach 90. ZakładNarodowy im. Ossolińskichstał się z depozytariuszaprawnym właścicielemrękopisu.– Jest to najcenniejszydar, jaki Zakład Narodowykiedykolwiekotrzymał – podkreśla dyrektorAdolf Juzwenko.Wspomnienia SoplicowaKontekstom pierwszychsześciu ksiąg „Pana Tadeusza”oraz osobie wieszcza poświęconopierwszą odsłonę wystawy,czynną do 31 października2012 r. Na dwóch kondygnacjachzaprezentowano eksponaty sprowadzonez trzynastu polskichmuzeów. Myśliwskietrofea i scenkiz polowań, poradniki,modlitewnikii kalendarze, używanew gospodarstwachz początkuXVIII w., przedmiotycodziennegoużytku, wprowadzająnas w światszlacheckiegodworku, znanegoz pierwszych stron„Pana Tadeusza”.Nie brakło też dużegozegara szafowegow obudowiez XVIII w., któryprzywodzi namyśl scenę przyjazduTadeuszaFOT. DOROTA NIEDŹWIECKAdo Soplicowa. Dzięki ekspozycjiobrazów, umieszczonych w najokazalszymz barokowych wnętrzkamienicy, doświadczymy atmosferysalonów literackich i przypomnimysobie te, w których bywałMickiewicz jako młody, dobrzezapowiadający się artysta.Historie rzeczywisteCentralną część wystawystanowi salonik, w którym możemyprzyjrzeć się, jak wyglądapierwsza strona rękopisu „PanaTadeusza”. Na ekranie obokobejrzymy wszystkie strony zeskanowanez autografu.– „Pan Tadeusz” zyskał rangęnarodowej epopei, stał siędla polskich czytelników tym,czym dla Greków była „Iliada”czy „Odyseja” – podkreśla AdolfJuzwenko. – Wydawany w wielotysięcznychnakładach, czytanyprzez kolejne pokolenia, potęgowałpragnienie niepodległości,zaszczepiając szacunek i dumęz ojczystej historii.Dzieło powstało w Paryżu,w latach: 1832 i 1833 r. Tekstyksięgi I, III oraz częściowo IV pisałMickiewicz w zeszycie, pozostałena luźnych kartkach. Poeta,będąc w kłopotach finansowych,dwa razy sprzedawał rękopis.Za każdym razem powracał ondo autora, wykupywany przezprzyjaciół.Po śmierci poety rękopis zacząłbyć traktowany jak relikwianarodowa. W 1871 r. kupił goprof. Stanisław Tarnowski, rektorUniwersytetu Jagiellońskiego. Tona jego zamówienie Józef Brzostowskiwykonał hebanową szkatułę,ozdobioną płaskorzeźbamiw kości słoniowej, do przechowywaniaautografu.W latach 80. XIX w., w czasieuroczystych obchodów 25. rocznicyśmierci wieszcza, poematznów wzbudzał ogromne zainteresowanie.Wtedy to ukazało sięwe Lwowie, najbardziej do dziśPorcelanowa kolumna z orłem (Prusy)z czasów stanisławowskich.rozpoznawalne, wydanie „PanaTadeusza”, opatrzone rycinamiMichała Elwiro Andriollego, jednegoz najlepszych ilustratorówtamtego okresu. Jego prac niezabrakło, oczywiście, na ossolińskiejwystawie.Bohaterzy i zdrajcyWydarzeniem ogólnoświatowymi Polskiej historii poroz-Sala zegarowa przypomina scenę przyjazdu Tadeusza w pierwszej księdze poematu.FOT. DOROTA NIEDŹWIECKAFOT. DOROTA NIEDŹWIECKA18 Dolnośląska SolidarnośćNr 7-8 (323-324)

WystawaRecenzjaZamęt ZałuskiegoZe zdumieniem dowiaduję się, w jakich okolicznościach spotykał sięna europejskich skrzyżowaniach Mickiewicz z Puszkinem, Goethem,Thorvaldsenem„Generał Henryk Dąbrowski na czele Legionów” (1882) Juliusza Kossakato jeden z obrazów przypominających o dumnej polskiej przeszłości.biorowej poświęcona zostałaekspozycja na drugim piętrzekamienicy. Autografy dokumentówpisanych przez zwolennikówKonstytucji 3 Maja, prospekt ustawyrządowej Hugo Kołłątaja czypamflet napisany przez JulianaUrsyna Niemcewicza na wrogireformom obóz targowiczan totylko niektóre spośród liczniezgromadzonych tu dokumentów.Obok nich rękopisy i druki targowiczan,m.in. mowa FranciszkaKsawerego Branickiego do rosyjskiejimperatorki.Fascynaci militariów mogąobejrzeć zbiory broni białejoraz palnej z początków XIX w.,a wśród nich tzw. karabela demeszka,która z powodzeniemmogłaby zawisnąć u pasa Sędziegoczy francuska regulaminowaszabla lekkiej jazdy, wypisz wymalujjak w ręku Hrabiego. Eksponatyprzypominają o polskichbohaterach narodowych (np. postaćTadeusza Kościuszki uwiecznionanie tylko na obrazach, alena zegarkach kieszonkowychnajznamienitszej wówczas naświcie firmy zegarmistrzowskiej:Patek i Spółka z lat 1845 – 1850).Sporo miejsca poświęcono białejlegendzie Napoleona. Tylkobiałej, gdyż w taki właśnie spo-sób przedstawiał go Mickiewiczw „Panu Tadeuszu”. Wśród eksponatów– mundury armii napoleońskieji Legionów Polskich weWłoszech.Europa mickiewiczowska– Bardzo ciekawe jest dlamnie nowoczesne podejściedo ekspozycji zabytków kartograficznych.Dawne mapy sąkruche i wrażliwe, nie tolerujądługotrwałego wystawiania,dlatego konserwatorzy rzadkozezwalają na prezentację oryginałów– wyjaśnia Piotr Galik,kierownik działu kartografiiOssolineum. – Na wystawiemamy kilka oryginalnych map,których wystawienie wymagałospełnienia określonych warunkówprzechowywania: temperatury,wilgotności, filtrowanieprzed ultrafioletem. Cieszy mnietakże wykorzystanie nowoczesnychśrodków technicznych doprezentacji kopii, sprawiającychwrażenie lepszych od oryginałów,gdyż obróbka cyfrowapozawala na oczyszczenie iwygładzenie załamań.A do tego można dosłowniepojeździć palcem po mapiez czasów Adama Mickiewicza.DOROTA NIEDŹWIECKAHistoria rękopisu „Pana Tadeusza” – teksty, konteksty, realiaWrocław, Kamienica pod Złotym Słońcem, Rynek 6Czynna od wtorku do niedzieli w godz. 10-18; pierwsza odsłona wystawydo 31.10.2012 r.; druga odsłona (6 kolejnych ksiąg poematu orazrok 1812, reminiscencje klęski powstania listopadowego oraz polskaemigracja polityczna we Francji) do grudnia 2012.Ceny biletów: normalny 10 zł, ulgowy 5 zł.FOT. DOROTA NIEDŹWIECKAOdtygodni kilku żyjęw innym świecie, któryzamazuje mi eurolandowąrzeczywistość.Po co mi u diabła, myślę, tentom, swoista podróż w czasie?Jak można pisać teraz tysiącstronnicoweepopeje, jeśli brakujeczasu na obszerniejsząmailową odpowiedź, naspotkanie z przyjaciółmi.Książka powinnawystarczyć na kolejowąpodróż do stolicy,na dobicie się lekturąprzed snem. Zresztą niecierpię inflacji słowa.Zajrzałem więc nieufniena pierwsze strony...Konstantynopol, listopad1855 rok. AdamMickiewicz wijący sięraz po raz w bolesnychdolegliwościach piszelist do księcia AdamaCzartoryskiego. Listjest ponury. Sytuacjawieszcza i jego ojczyznytakaż. Sceneria,postacie wyłaniającesię z wilgotnych ścianhotelowej nory powoliuwiarygodniają się.Dokument splata sięz literacką wyobraźniąautora tej księgi nienachalnie,a wręcz misternie.Właściwie widzę obraz, w którymcharakterystyczna dla filmuretrospekcja cofa mnie w latamłodzieńcze Adama. Słyszępogwarki wileńskich filomatów,rozbijające się o skały Krymu fale,fortepian księżnej Wołkońskiej...Ekscytujące sceny romansów poetyz najpiękniejszymi kobietamisalonów Rosji podane są z finezjąwytrawnych erotomanów, bezcienia wulgarności.Sączą się szepty carskich konfidentów.Zniewolona przez NowosilcowówPolska i zachłannaRosja w chorobliwej symbiozie,która wydaje się nie mieć końca.O tu, aż się boję, ale myśli stająsię natrętne – powieszeni dekabryści,to było zaprzepaszczeniena dwa wieki demokracji w tymkraju, która i dla nas byłaby szansą.Czy więc dziś skrzykująca sięw internecie młoda opozycjapodzieli los Rylejewa lub Politkowskiej.Czy tych buntowszczików jestwystarczająco dużo, by osiągnąćprzymglone cele. Czy raz jeszczenie wygrają generalskie epoletyskupione wokół medialnego tronujedynowładcy.Myślę, że Piotr Załuski, dokonująctak ogromnego wysiłkudokumentalisty epoki, patrzyjednak na Rosję i Europę wyraźnieobciążony współczesnymiobsesjami. Wtedy właśnie stajesię literackim i socjologicznymkreatorem swojego dzieła. Doświadczeniegrodkowskiegointernowania autora nie zrodziłosię przecież z innej ręki niżsługusa rosyjskich imperatorów.Paszport Piotra na wieloletniąemigrację do R.F.N był w gruncierzeczy taki sam jak paszportAdama, z którym tenże wyrwałsię z portu w Kronsztadzie. Obajmłodzi Polacy lądowali na obcejziemi. Jeden zabłąkał się w paryskichzaułkach, drugi wplątałw eter radia Wolna Europa, któregonawiasem mówiąc tak nambardzo dziś brak.Pasja i talent Załuskiego nieprowadzą go na manowce nadmiernejrzetelności. Będąc dokumentalistątelewizyjnym nietworzy przecież historycznegoreportażu. Daje się ponieść fantazjii jego relacja ma powabnąlekkość bytu. Nie mając cierpliwoścido żmudnego przerzucaniakolejnych stron literackiego tysięcznika,sam dokonuję wyboruwątków. Ciekawość jest wszakzaspokajana i czyni to pewnądodatkową interakcję między autoremi jego czytelnikiem. Takieretrospekcje w życie największegopoety Słowiańszczyzny,nurzanie się wraz z nim w najważniejszezawirowaniaepoki niebywalei bezboleśnie kształcą.Ze zdumieniemdowiaduję się, w jakichokolicznościachspotykał się na europejskichskrzyżowaniachMickiewiczz Puszkinem, Goethem,Thorvaldsenem.Z największymiPolakami w Paryżu– „Zdolny jest tenSzopen... Trochę niepotrzebniebłaznuje,ale gra prześlicznie.”Mówi Adam do JuliuszaSłowackiegow oberży nieopodalŁuku Triumfalnego.Czy tak było? Prawdopodobieństwomaniekiedy większy urokod prawdy i do niejprzybliża. Taka koncentracjaNarodowegoDucha jak w paryskichknajpkach i salonach niedokonała się nigdy w Warszawie,gdzie ilość idoli do dziś nieprzechodzi w jakość. Pewnie jużprędzej bywało tak we Lwowie.„Przyjechałem do pana z Wilna.Niech będzie pochwalony JezusChrystus” – mówi Towiański,stając się odtąd drugim, a możepierwszym cieniem wieszcza.Załuski maluje niebywałefreski ówczesnych europejskichmiast. Mickiewiczowski zastępjadący na furmankach z Rzymudo Mediolanu to scena godnafabularnego filmu. No właśnie.Czemu takiego filmu nie ma? Dziśkoniunkturalniej jest zrobić filmo Wałęsie. Pakiet scenariuszy pozostajew wielkiej księdze PiotraZałuskiego. Tam jest także panteon,który powinien zaistniećw polskich liceach. W czasachpostmodernistycznego zamętuten dziewiętnastowieczny naprawdęjest ciekawszy i tylkolądująca na Marsie sonda „Ciekawość”inspiruje mnie podobnie.WOJCIECH POPKIEWICZ21 sierpnia 2012 Dolnośląska Solidarność 19

Wieści z BerdyczowaŚwięto w BerdyczowieW latach dwudziestych minionego stulecia władze sowieckie ostateczniezamknęły karmelitańskie sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej w Berdyczowie.W lipcu br. miała miejsce rekonsekracja świątyniTen dzień nastał. Dzień,o którym marzyły pokoleniawiernych, setki, tysiące ludzi,w tym – Polaków, zamordowanychza wiarę. Dzień, na który czekanoponad sto lat!W Berdyczowie odbyła sięuroczystość rekonsekracji górnegokościoła sanktuarium Matki BożejSzkaplerznej. Polacy, katolicy obrządkułacińskiego na Ukrainieotrzymali narodowe sanktuariummaryjne, które, dzięki staraniomkarmelitów, powstało faktyczniez ruiny w całej swej historycznejpiękności.Przypomnijmy, że w latachdwudziestych minionego stuleciawładze sowieckie ostatecznie zamknęłykarmelitańskie sanktuariumMatki Bożej Szkaplerznej w Berdyczowie.Od tych czasów wielkapolska katolicka świątynia ulegałazniczczenu i dewastacji. Dopierow 1991 roku, po powrocie karmelitówbosych do Berdyczowa, zacząłsię proces wielkiego odrodzeniaberdyczowskiego sanktuarium.Pod przewodnictwem metropolitylwowskiego arcybiskupaMieczysława Mokrzyckiego – przewodniczącegoKonferencji EpiskopatuUkrainy obrządku łacińskiegoz udziałem Arcybiskupa ThomasaEdwarda Gullicksona – nuncjuszaapostolskiego na Ukrainie, wielubiskupów i kapłanow Kościołarzymsko-katolickiego, przełożonychzakonu karmelitów bosych(około stu osób duchownych),przedstawicieli władz i tysięcy wiernychrozpoczyna się uroczystośćrekonsekracji.Głównym konsekratorem świątynibył metropolita lwowski arcybiskupMieczysław Mokrzycki przywspółudziale księdza arcybiskupakijowsko-żytomierskiej diecezji PiotraMalczuka i biskupa StanisławaSzyrokoradiuka.Na znak wielkiego poszanowaniasanktuarium berdyczowskiegometropolita wreczył na ręce kustoszao. Benedykta Kroka cennydar – kielich liturgiczny otrzymanyod ojca świętego Benedykta XVI.Arcybiskup Mieczysław Mokrzyckizaznaczył, że akurat w święto Skaplerzne– święto Matki Bożej Berdyczowskiejobchodzone 16 lipcaotrzymał on nominację metropolitylwowskiego, Matka Boża Berdyczowskajest w szczególny sposóbbliska jego sercu.W centrum górnego kościoła,tuż nad ołtarzem, znalazł swoje odwiecznemiejsce cudowny obrazMatki Bożej Berdyczowskiej. Odsłonięcieobrazu odbyło się w czasiemszy przy gorących oklaskachobecnych.Podczas mszy świętej homilięwygłosił arcybiskup Piotr Malczuk.Jest pięć poziomów wiary – powiedzałarcybiskup – pierwszy – kiedyczłowiek uświadamia, że Bóg jestTwórcą, drugi – Bóg sprawiedliwy,trzeci – Bóg Wszechmogący(na tym poziomie często wynikaniebezpieczeństwo umieszczeniasiebie w centrum życia – właśniena miejsce Boga), czwarty poziom– Bóg jest mądry – stawimy w centrumBoga, a nie własne pragnienia;i najwyższy poziom wiary – Bógjest miłością i wszystko, co czynialbo dopuszcza, robi dla duchowegowzrostu człowieka.Pozdrowienia z okazji wielkiegowydarzenia w Berdyczowiew imieniu papieża wygłosił nuncjuszapostolski arcybiskup ThomasEdward Gullickson.Niezwykle ważna chwila –arcybiskup metropolita lwowskiMieczysław Mokrzycki ogłaszakarmelitański klasztor, miejscelicznych pielgrzymek wiernych,ogólnonadarodowym sanktuariummaryjnym.Ze słowami pozdrowienia dowszystkich zebranych zwrócili się:Przełożony Krakowskiej ProwincjiKarmelitów Bosych O. AndrzejRuszała, przewodniczący RadyNajwyższej Ukrainy WołodymyrŁytwyn i inni.Ordynariusz kijowsko-Żytomierskiejdiecezji arcybiskup PiotrMalczuk dokonuje aktu zawierzeniaUkrainy Niepokalanemu SercuNajświętszej Maryi Panny.Zastępca ambasadora RPna Ukrainie Dariusz Gurczyńskiw imieniu ambasadora RzeczypospolitejPolskiej w Kijowie HenrykaLitwina pogratulował wszystkimzebranych oraz powiedział, że jestto wydarzenie spełnieniem długuprzed pokoleniami, które nie dożyłytego wspaniałego dnia, rodakówpoległych w walceza wolność Polskii Ukrainy.WiceministerKultury i DziedzictwaNarodowego PolskiMałgorzata Omilanowskapodkreśliła,że Berdyczów wracana mapy turystyczneświata oraz poinformowała,że za rok naterenie klasztoru mabyć otwarte muzeumwielkiego pisarza pochodzeniapolskiego,urodzonego na ziemiberdyczowskiej, JosephaConrada (JózefaKonrada Korzeniowskiego).Za znaczny wkład i wieloletniąpracę na niwie odrodzenia świątynimer Berdyczowa Wasyl Mazur wręczyłna ręce kustosza sanktuariumo. Benedykta Kroka najwyższąnagrodę miasta – order za zasługi.Konsul Generalny RzeczypospolitejPolskiej w Winnicy KrzysztofŚwiderek poinformował o wysokiejnagrodzie dla o. Benedyktaza ratowanie dziedzictwa narodowego– Krzyżem Komandorskimz Gwiazdą Orderu OdrodzeniaPolski, nadanym przez PrezydentaPolski Bronisława Komorowskiego.Wieczorem w odrodzonejświątyni, mającej cudowną akustykę,odbył się niezapomnianykoncert polskiej gwiazdy – wokalistki,sopranistki Łucji Czarneckiejoraz znanego polskiego organistyKrzysztofa Latały.Uroczysta rekonsekracja SanktuariumBerdyczowskiego na zawszejest już wpisana w historięwspółczesnej Ukrainy i Polski!FOT. JERZY SOKALSKIJERZY SOKALSKI(POLSKIE RADIO BERDYCZÓW)„ … Na Prawdach Polaków oparci,wielkość budujemy, którą młodymi oczami widzimy”.(Wilk Poloczek – Manifest Młodych, Kongres Polaków w Berlinie, 6 marca 1938 r.)Lekcje historii spod Znaku Rodła– oferta edukacyjna dla młodzieży szkolnejPrawdy Polaków spod Znaku Rodłaproklamowane przez naszych przodkówna Kongresie Polaków w Berlinie 6 marca1938 r. w największej sali widowiskowejTheater des Volkes, jako katechizm narodowy,„mały dekalog” polskości, stały sięogólnonarodowym dobrem, swoistymdepozytem i międzypokoleniowym testamentem.Jesteśmy Polakami! Wiara Ojcównaszych jest wiarą naszych dzieci! PolakPolakowi bratem! Co dzień PolakNarodowi służy! Polska Matką naszą,nie wolno mówić o Matce źle! – to zdaniawciąż aktualne, mądre, uniwersalne,ponadczasowe i bardzo potrzebne dzisiejszympokoleniom Polaków w Polscei poza jej granicami.Pięć Prawd Polaków ogłoszonych uroczyście w trakcie BerlińskiegoKongresu jest w istocie przysięgą, krzepiącym serca drogowskazemoraz wyznaniem polskości i miłości do Ojczyzny.Wszystkich zainteresowanych (samorządy i szkoły) zachęcam doprzeprowadzenia przez niżej podpisanego multimedialnych lekcji historiiw gminnych placówkach oświatowych. W ramach edukacyjnej ofertyprzybliżona zostanie uczniom historia Związku Polaków w Niemczech,powstanie i geneza Znaku Rodła, zaprezentowane zostanie archiwalnenagranie dźwiękowe z Berlina z 1938 r. oraz aktualność pięknych kartPolaków spod Znaku Rodła.Każdy uczeń będzie miał możliwość zdobycia unikatowej wiedzyo międzywojennej historii spod Znaku Rodła, aktualności idei Rodław XXI wieku oraz otrzyma pamiątkową odznakę z Pięcioma PrawdamiPolaków.Proponowany termin lekcji to okres już od 4 września 2012.Tadeusz SzczyrbakRodzina Rodła – Wrocławkontakt: kom. 604 145 481, tel. 71 355 45 76email: tadeusz-szczyrbak@wp.plFOT. JERZY SOKALSKI