Rozszczep wargi i podniebienia

Etiologia wybranych grup rozszczepówszczęki, objawy i sposobyich zespołowego leczenia.Natalia ZającPromotor: dr n. med., prof. Vaclav Bednar

W Polsce 2-3 na 1000 noworodków rodzi sięz rozszczepem wargi, rozszczepem podniebienialub rozszczepem wargi i podniebienia.Wada ta ma róŜne postacie, począwszyod jednostronnego częściowego rozszczepu samejwargi górnej do obustronnego całkowitegorozszczepu wargi, wyrostka zębodołowegoi podniebienia.

Rozszczep jest przykrą, bo widoczną dla otoczenia wadądziecka, która jednak nie zaburza jego ogólnego rozwoju.Dzieci z rozszczepem wargi i podniebienia odpowiedniopielęgnowane i karmione, będące pod stałą opiekąlekarską rozwijają się w sposób prawidłowy.Najczęściej występującymi zaburzeniami w zgryzieu osób z rozszczepami jest : przodozgryz, tyłozgryzrzekomy, zgryz krzyŜowy oraz zgryz otwarty.

Cel pracyCelem pracy jest przedstawienie najczęściejstosowanych metod leczenia ortodontycznegou osób z rozszczepem wargi, wyrostkazębodołowego i podniebienia,w fazie zgryzu mieszanego i wczesnego stałego.

BadaniaAby przeprowadzić powyŜsze badanie, dokonanoprzeglądu piśmiennictwa i oparto się główniena badaniach przeprowadzonych przez JaninęSzeląg i Jadwigę Penkalę w SamodzielnejPracowni Wad Rozwojowych Twarzy AMwe Wrocławiu.

Autorki artykułu pt. „ Orthodontic Treatmentof Primary and Secondary Cleft Palate in Mixedand Early Permanent Dentition”(Leczenie ortodontyczne rozszczepów podniebieniapierwotnego i wtórnego w uzębieniu mieszanymi wczesnym stałym)zamieszczonego w czasopiśmiemedycznym „ Dental Forum” przeprowadziłybadania na grupie pacjentów z rozszczepamiwargi, wyrostka zębodołowego i podniebieniadokumentując metody leczenia ortodontycznego.

Do anomalii związanych z kształtemi liczebnością zębów w rozszczepach naleŜą:• braki zawiązków, szczególnie bocznych zębówsiecznych górnych,• zęby nadliczbowe lub zniekształcone zęby sieczne,• hipodoncja (brak zawiązków zębów siecznychbocznych),• brak zębów przedtrzonowych drugich (czegonastępstwem jest skrócenie i zwęŜenie szczęki górnej,a dalej przodozgryz i zgryz krzyŜowy).

W fazie zgryzumieszanego, najczęściejstosowanym aparatemu pacjentówz rozszczepami, byłapodstawowa płytkapodniebienna wgSchwarza,wykonywanaindywidualniedla kaŜdegoz pacjentów orazjej modyfikacje .Ryc. 1. Płytka Schwarza ze śrubą Fischerana szczękę i dolny łuk zębowy z łukiemwargowy, śrubą połoŜoną centralniei klamrami grotowymi.

Płytka Schwarza naleŜy do aparatów czynnychzdejmowanych.Za pomocą płytki podniebiennej moŜnaprawidłowo ustawić siekacze oraz wyleczyćzgryz krzyŜowy i przodozgryz.

Modyfikacje płytki Schwarza stosowanew leczeniu rozszczepów.W celu leczeniajednostronnego zgryzukrzyŜowegow rozszczepiecałkowitymjednostronnym, płytkęwycina sięasymetrycznie zgodniez topografią szczelinyrozszczepu.Ryc. 2. Górna płytka Schwarzado leczenia zgryzu krzyŜowegojednostronnego w całkowitym rozszczepiejednostronnym ze śrubą rozszerzającąumieszczoną asymetrycznie.

W zaburzeniach zgryzu klasy III, przy jednostronnymlub obustronnym zgryzie krzyŜowym tylnym,moŜna uŜyć aktywnej płytki podniebiennej przeciętejw kształcie litery Y ze śrubą trzykierunkowąBertoniego.

• Płytka, moŜe takŜezawierać dolny lubgórny łuk wargowy,aby zatrzymać wzrostŜuchwy orazw przypadku zaburzeńczynności języka łukjęzykowy.Ryc. 3. Górna płytka Schwarza ze śrubątrzykierunkową Bertoniego.

Rozszczepy obustronnez wysunięciemi wydłuŜeniem kościprzysiecznej, leczysię za pomocązmodyfikowanej płytkiSchwarza ze specjalnąpelotą na kośćprzysieczną.Tak zmodyfikowanapłytka umoŜliwiaprzemieszczenie kościprzysiecznejw wielu kierunkach.Ryc. 4. Górna płytka Schwarza z pelotąna kość przysieczną, zalecana w rozszczepachobustronnych z wysunięciem i wydłuŜeniemkości przysiecznej oraz zwęŜeniem górnegołuku zębowego.

Zastosowanie aktywnych płytek podniebiennychw leczeniu ortodontycznym pozwala na efektywneleczenie pacjentów z rozszczepem podniebienia.

We wczesnej faziezgryzu mieszanegowykorzystuje się róŜneformy aparatówstałych, w celupoprzecznej rozbudowyszczęki. Jednymz takich aparatówjest Quad-helix.Ryc.5. Quad-helix

Quad-helix słuŜy głównie do poszerzania łukuzębowego górnego. W uzębieniu mlecznymi wczesnym mieszanym wywiera on efektortopedyczny i ortodontyczny (poszerzeniepodstawy kostnej i łuku zębowego).W uzębieniu późnym mieszanym i stałymobserwuje się tylko efekt ortodontyczny.

Kolejną metodą leczenia ortodontycznegostosowaną u dzieci z rozszczepami,jest maska twarzowa tzw. maska Delaire’a.Jest to rodzaj wyciągu zewnątrzustnego,który słuŜy do wysuwania szczęki.

Mechanizm działaniamaski Delaire’a polegana skierowaniu siłyzewnątrzustnejna szczękęi stymulację jej wzrostuw kierunku doprzednimi pionowym.Ryc. 6. Maska twarzowa zastosowanau pacjenta z całkowitym rozszczepemjednostronnym i nasilonym doprzednimwzrostem szczęki.

Wnioski• Z przeprowadzonych badań wynika,Ŝe najczęściej stosowanym aparatemw fazie zgryzu mieszanego jest modyfikowana aktywnapłytka podniebienna wg Schwarza.• Do poszerzania szczęki stosowano głównie aparatygrubołukowe takie jak Quad-helix.• Maskę twarzową zastosowano w grupie osóbze znacznym niedoborem doprzedniego wzrostu szczęki.• Na zakończenie leczenia w fazie zgryzu stałego,zastosowano aparaty stałe cienkołukowe, jako kończąceaktywne leczenie.• Ortodonta prowadzący leczenie pacjentówz rozszczepami wargi, wyrostka zębodołowego ipodniebienia w fazie zgryzu mieszanego i wczesnegostałego dysponuje szeroką gamą aparatówortodontycznych.

DZIĘKUJĘ PAŃSTWU ZA UWAGĘ.NATALIA ZAJĄC