AZӘRBAYCAN RESPUBLİKASI TӘHSİL NAZİRLİYİ BAKI DÖVLӘT ...

vә geoloji kәşfiyyatla әlaqәdar hәm antropogen hәm dә tәbii radioaktiv çirklәnmәyә mәruzqalmışdır. Abşeron yarımadasının 15% әrazisinin çirklәnmәsinә sәbәb Neft-qaz istehsal vә emaledәn müәssәlәrdir.Vә bu çirklәnmәlәrlә bәrabәr bioloji aktiv vә kimyәvi konserogen tәsirlәri dәnәzәrә alsaq, onda Abşeron yarımadası özünün ekoloji gәrginlik poliqonu kimi apardığı aydınolur.Bu qeyd edilәnlәrlә әlaqәdar müxtәlif tәsirlәrin – şüalanmanın, bioloji aktiv maddәlәrin,kimyәvi kanserogenlәrin tәhlükәsizliyi әlaqәdar kollektiv tәsir normativlәri mәlum olmadığından,yeni kolle ktiv tәsir normalarının elmi surәtdә işlәnib hazırlanması onun müәyyәnlәşdirilmәsindәilk elmi tәdqiqat işlәrinin görülmәsindә, Beynәlxalq Ekoloji Tәhlükәsizlik Normativlәri Bankınınyaradılması mühüm rol oynadığından vә Dünyada ilk dәfә olaraq, çox faktorlu tәsir növlәri üzrәBeynәlxalq Ekoloji Tәhlükәsizlik Normativlәri Bankı 2001-ci ildә bu ETL-in vә Coğrafiyafakültәsinin tәşәbbüsü ilә BDU-da yaradılmış vә Böyük Elmi Şuranın qәrarına әsaslanaraq , BDUnunrektorunun 228 saylı (22.03.2001-ci il) әmr i ilә tәsdiqlәnmişdir.Bu normativlәr Bankının elmifәaliyyәtinә Coğrafiya fakültәsinin dekanı professor M.A.Müseyibova, elmi işlәrin aparılmasıistiqa mәtindә rәhbәrlik isә göstәrilәn ETL –in müdiri, f.r.e.n. R.Ә.Musayevә hәvalә edilmişdir.Bubankın elmi işlәrinin birgә aparılmasında BDU-nun tәbiәt elmlәri üzrә fakültәlәrinin dekanları daiştirak etmәyә razılıq vermişdir. Plana әsasәn Ramana NQÇİ - әrazisindәki radioaktivmәnbәәlәrin yaratdığı böhran sahәlәrinin aşkarı vә onların analizinә aid elmi tәcrübәlәraparılmışdır.Әtraf mühitin radioaktiv maddәlәtlә çirklәnmә dәrәcәsinin tәyini üçün göstәrilәnәrazilәrdә radioekoloji ölşmәlәr aparılmış vә bir neçә radioaktiv böhran sahәlәri aşkaredilmişdir.Bu işә aid olan digәr elmi iş isә radioaktiv vә konserogen maddәlәrinin sinergetikeffektlәri üzrәdir.Sinergetik effektlәr üzrә elmi iş AMEA –nın bir neçә elmi insitutu ilә birgәmüzakirә edilmiş vә bu barәdә AMEA-nın prezidiumunda çıxış üçün materiallar hazırlanır.2.STRUKTUR VӘ ŞTAT CӘDVӘLİ.“Radioasiya vә onun әtraf mühitә tәsiri” fakültәlәr arası ETL-i Tәhsil Nazirliyi 07.02.1990-cı iltarixli 46-12-54/ №1 vә 12.06.1990-cı il 1-172 saylı Kirov adına ADU-nun rәhbәrliyinin әmr i ilәyaranmışdır. 2010-cu ildә ETL aşağıdakı tәrkibә malik olmuşdur.1.Laborotoriya müdiri-f.r.e.n.Musayev Rövşәn Әli oğlu, 1947-ci il tәvәllüdlü -1 ştat.2.Baş laborant –Vәliyeva Solmaz Bәşir qızı , 1966-cı il tәvәllüdlü-1 ştat3.Laborant- Әvәzova Sәadәt Sәxavәt qızı, 1979 –cu il tәvәllüdlü- 1 ştat4.Vakant-Baş elmi işçi – 1ştat3.Azәrbaycan Respublikası Prezidenti yanında elmin inkişafı fondu ilә әlaqәlәri.Azәrbaycan Respublikasının Prezidenti yanında elmin inkişafı fonduna 2010-cu il üçün layihәverilmişdir.4. AMEA ilә elmi әlaqәlәr.AMEA-nın Radiasiya problemlәri vә Coğrafiya İnsitutları ilә çox faktorlu tәsirlәr üzrә BeynәlxalqEkoloji Tәhlükәsizlik Normativlәr Bankının tәşkili üzrә birgә elmi işlәri aparılması müzakirәedilmişdir.5.ELMİ TӘDQİQAT İŞLӘRİNİN ӘSAS İSTİQAMӘTİ:Elmi istiqamәt: Ekoloji sistemlәrin tәşkilindә fiziki-kimyәvi proseslәrlәrin әsasları.Problem: Ekosistemlәrinin pozulmasının әsas amillәri, zәrәrli fiziki –kimyәvi faktorların biogenmiqrasiyasından asılı xroniki tәsirlәri .Mövzu: Abşeron yarımadasının (cәnub-qәrb) Ramana, Zirә, Bibiheybәt-zonalarındakı Neft-qazyataqlarındakı radioekoloji gәrginlik sahәlәrinin aşkarı analizi toksiki birlәşmәlәrin atmosferәtәsiri, xәritәlәşmә, toksiki birlәşmәlәrin klassifikator sisteminin yaradılması.