AZӘRBAYCAN RESPUBLİKASI TӘHSİL NAZİRLİYİ BAKI DÖVLӘT ...

kommunikasiya xәttlәri. qovşaqları üzәrindә, neft “tәlәlәri” vә gölmәçәlәrindә,torpaqda vә sulumәhlullarda aparılmışdır. Ölçmәlәr nәticәsindә mәlum omuşdur ki, şüalanmanın inteqraldozasının gücü Ramana NQÇİ-dә 200-800 MR/h diapazonunu әhatә etmişdir. Belәliklә,şüalanmanın inteqral dozasının gücü qәbul edilmiş normadan 12-30 dәfә çox olmuşdur. Buşüalanmaya sәbәb olan mәnbәlәr isә bunlardır: uran, torium, vismut, radium, sezium, kalium vәonların müxtәlif izatopları vә bunların birlәşmәlәri olmuşdur.Radioaktiv vә kanserogenbirlәşmәlәr üzrә effektlәrin Beynәlxalq Ekaloji Tәhlükәsizlik Normativlәr Bakının müәyyәn etapmәrhәlәlәri ana liz edilmişdir. Әtraf mühitin radioaktiv vә kanserogen maddәlәrlә çirklәnmәsininsinergetik effektlәrinә hәr cür şüalanma növlәri, radioaktiv maddәlәr, sәs dalğaları,üzvü vә qeyri– üzvü birlәşmәlәr, müxtәlif növ aerozollar vә bunlar arasında kommutasiyalar qrup halındaverilmişdir vә qrup halında olan kollektiv birlәşmәlәrin müxtәlif fiziki vә bioloji tәsir parametrlәriverilmişdir. Bu modeldә mәkanın ekoloji qiy mәtlәndirilmәsi vә canlılar üçün ekoloji riskparametrinin qiy mәtlәndirilmәsi vә bu parametrlәrin korrelyasion analizinin verilmәsi nәzәrdәtutulur.Beynәlxalq Ekoloji Tәhlükәsizlik normativlәr Bankının mәrhәlәlәrindә AMEA – nın bir neçәinstitutunun birgә işlәmәsi mәsәlәlәri dә müxtәlif elmi şuralarda müzakirә edilәrәk müsbәt rәyalınmışdır. BDU-da bu Bankın hazırlanması üzrә xeyli işlәr görülәrәk modellәr hazırlanmışdır.BuBankda hazırlanan layihә BMT, Avropa şurası, MAQATE vә digәr Beynәlxalq tәşkilatlar üçün әtrafmühitin qorunmasında vә sağlamlaşdırılmasında lazımi BAZA sәnәdi kimi hәyata keçirilә bilәr.BuBAZA sәnәdinin mükәmmәl olması üçün bir çox elmi materialları analiz edilmәklә, yeni ekolojirisk faktoru da әlavә edilәrәk, әsaslı normativlәr sәnәdinin hazırlanması vacibdir.Bu qlobalproblemin hәllindә Dünyanın bir çox ölkәlәrinin elmi-texniki potensialı birlәşәrәk, bugünki loka lvә qlobal ekoloji problemlәri nәzәrә alaraq , sinergetik tәsirlәr üzrә bu Bankın normativlәrinintam yaradılmasının hәllindә iştirakı mәqsәdәuyğundur. Digәr vacib bir mәsәlә - Dövlәtin inkişafıüçün dövlәtin iqtisadi cәhәtdәn mәnfәәtli , әhalinin sağla mlığı üçün vә sәnaye әhәmiyyәtli olanyeni cihazlar vә tәbii dәrman bitkilәrinin hazırlanması vә tәtbiqi metodlarının yaradılması üçün,Respublikada bu istiqa mәtdә çalışan elmi potensialdan istifadә edilmәsi şәrtilә - coğrafiya,biologiya , kimya fakültәlәrinin әmәkdaşlarının iştirakı göstәrilәn ETL-in әtrafında , BDU-damüasir avadınlıqla tәchiz edilmiş Elmi-Texniki Tәrәqqi Mәrkәzi Bazasının yaradılmasının hәrcәhәtdәn daha mәqsәdә uyğun olduğu tәklif edilir.«Radiasiya vә onun әtraf mühitә tәsiri»ETL-in rәhbәri, f.r.e.nR.Ә.Musayev