Mavi, qırmızı, yaşıl

05Mänzilini sýðortaetdirmäyänlär onusata bilmäyäcäklärNövbäti ildän etibarän ölkämizdä daþýnmazämlakýn mäcburi qaydada sýðortalanmasýgözlänilir. Bu barädä ötän häftämätbuata verdiyi açýqlamada Dövlät SýðortaNäzaräti Xidmätinin räisi NamiqXälilov mälumat verib.12“Nyu-York Tayms”ýn rähbäri Artur Sulzberger:“Räqämsal inqilabýn hälä ki kaðýz dövrünütarixä qovuþduracaðýna inanmýram”Ýnformasiya vä kommunikasiya texnologiyalarýnýn sürätläinkiþaf etdiyi indiki zamanda än çox müzakirä olunanmäsälälärdän biri dä qäzetlärin gäläcäyi ilä baðlýdýr. Bäzimütäxässislär müasir telekommunikasiya vasitälärinin,xüsusilä dä, internetin qäzeti tarixä qovuþduracaðýnýiddia edirlär. Älbättä, bu fikirlä razýlaþmayanlar da var.9-10 NOYABR 2010 WWW.ZAMAN.AZ 40 QÄPÝKYeni yollar yeni uðurlara yol açýrBaký-Älät avtomobil yolunun yenidän ti-4-8-ci kilometrlik vä yenidän qu-1kilmiþrulmuþ 8-14-cü kilometrlik hissälärinin dä açýlýþýolub. Yolun tikilän birinci däräcäli 5 zolaqlýhissäsinin uzunluðu 3,5 kilometrdir. Yolun yenidänqurulan 5,7 kilometrlik hissäsi isä 8 zolaqlýdýr.Bu yolun istifadäyä verilmäsi respublikanýncänub, cänub-qärb, qärb, märkäzi aranvä þimal-qärb bölgälärindän, hämçinin Astara,Biläsuvar, Qazax vä Balakän rayonlarýnda yerläþänsärhäd mäntäqälärindän Bakýya gälännäqliyyat vasitälärinin paytaxta giriþ hissäsindämaneäsiz birtäräfli häräkätlä þähärä daxil olmasýnaimkan veräcäk. 1GÜNDÄM 02“Köhnä häyät evlärininçoxunun yanma riski var”1Zärdab rayonunun Qoruqbaðý kändindä 5otaqlý ev yanýb. Daxili Ýþlär Nazirliyinin mälumatýnagörä, känd sakini Häbilä Ýsmayýlovaya mäxsus1 märtäbäli 5 otaqlý ev äþyalarý ilä birgä tamamiläyanýb. Hadisä näticäsindä xäsarät alan olmayýb.Hadisäyä säbäb kimi elektrik xättindäki qýsaqapanmagöstärilir. Känd sakinläri yanðýnýn qarþýsýný almaðaçalýþsalar da, mümkün olmayýb. Ev sahibi HäbiläÝsmayýlova qäzetimizä açýqlamasýnda müväqqätiolaraq yaxýn qohumlarýndan birinin evindämäskunlaþdýqlarýný söyläyib. 1SOSÝAL HÄYAT 0607Millät väkili yaxþýdýr, yoxsa namizäd?Bu bayramýn üç rängi var:Mavi, qýrmýzý, yaþýlBu gün ölkämizdä ilk däfä Bayraq günü qeyd olunur. Üçrängli bayraðýmýz1918-ci ildä Azärbaycan Xalq Cümhuriyyätinin qärarý ilä qäbul edilib.Azärbaycan Prezidenti Ýlham1Äliyevin säräncamý ilä här il noyabrýn9-u ölkämizdä Bayraq günü kimiqeyd olunacaq. Bu gün ölkä ictimaiyyätiilk däfä olaraq üçrängli bayraðýmýzýn,müstäqilliyimizin verdiyiqüruru, sevinci bayram ovqatýnda yaþayacaq.Bayraq- milli qürurdur, däyärdir,müstäqilliyin, azadlýðýn simvoludur.Ölkä Prezidentinin säräncamý ilä paytaxtýnän mänzäräli yerlärindän birindägeniþ Bayraq meydanýnýn inþasý väbu ilin sentyabrýn 1- dä bu meydandadünyanýn än hündür sütununda üçränglibayraðýmýzýn dalðalanmaðabaþlamasý bu häqiqätin än bariz görüntüsüdür.Bayraðýmýzdaký här räng bir atributunniþanäsidir: göy räng türklüyün;qýrmýzý müasirliyin; yaþýl Ýslamýn.Bayraq- müstäqillik arzusudur,azadlýq eþqidir; þähidlärin büründüyükäfäni, qaliblärin göylärä büländ olanzäfär sevincidir.Ýlk däfä 1918-ci il noyabrýn 9-daqäbul edilän Azärbayacanýn Dövlätbayraðý 1991-ci il fevralýn 5-dä bir dahaöz räsmi statusuna qovuþaraq ölkämizinsämasýnda dalðalanmaðabaþlamýþdýr. Bayraðýmýzýn ölçüsü birinikiyä nisbätindädir, yäni uzunluðuenindän iki däfä artýqdýr.Bu gün xalqýmýz yeni bir bayram,yeni bir ovqat yaþayýr, Bayraq günü,Bayraq bayramý. Bayraq- tämsil elädiyidäyärlärlä ucadýr.Qismätimiz ucalýq olsun.Bayraq Günümüz mübaräk olsun!FRANSA VÄÝNGÝLTÄRÄYENÝANTANTAYADOÐRUHärbi ekspertlärin fikrincä,Paris vä London arasýndaimzalanan son härbianlaþma faktiki olaraq BirinciDünya müharibäsinä aparýb çýxaran Antanta härbi blokununyenidän xortladýlmasý täsiri baðýþlayýr. 1 ÞÄRH 10POÇT SÝSTEMÝNDÄTÄCÝLÝ PULKÖÇÜRMÄ SÝSTE-MÝNÝN TÄTBÝQÝNÄBAÞLANILIRÖlkämizin poçt sistemindätäcili pulköçürmäsisteminin tätbiqinäbaþlanýlýr. Ýlin sonunaqädär bäzi ölkälärä qýsa müddätä väsaitläri göndärmäkmümkün olacaq. 1SÄRBÄST 09açýqlanýb. Märkäzi Seçki Komissiyasýnýn (MSK)verdiyi mälumata görä, 125 seçki dairäsi üzrä5314 seçki mäntäqäsindä keçirilän seçkilärdäsäsvermä hüququ olan seçicilärin yarýdan çoxu(50,14%,) iþtirak edib. Säsvermänin ilkin näticlärinägörä, Yeni Azärbaycan Partiyasý (YAP)säslärin böyük äksäriyyätini qazanýb. YAP parlamentdäki125 millät väkili yerindän 71-ni(69-u partiya siyahý üzrä, iki näfär öz täþäbbüsüilä ) äldä edib. Bundan älavä, parlamentä seçilänlärarasýnda politoloq Rasim Musabäyov,tarix elmläri doktorlarý Musa Qasýmlý vä FäzailÝbrahimli dä var. AXCP-Müsavat blokundan na-Parlament seçkilärinin ilkin näticäläri açýqlanýbNoyabrýn 7-dä Azärbaycanda keçirilän mizädliyini millät väkilliyinä iräli süränlärin heç1parlament seçkilärinin ilkin näticäläri biri qäläbä qazana bilmäyib.“MSK-ya seçkilärin näticälärinäkölgä sala biläcäk fakt daxil olmayýb”Märkäzi Seçki Komissiyasýnýn (MSK) sädriMäzahir Pänahov parlament seçkilärinin näticälärinähäsr olunan mätbuat konfransý keçirib.M. Pänahov säsvermäni 48 min müþahidäçininizlädiyini bildirib. O, seçici aktivliyibarädä olan mälumatlarý bir daha xatýrladaraqdeyib ki, bu göstärici (seçici aktivliyi 50,14%)Azärbaycan vätändaþlarýnýn seçkiyä olan maraðýnýngöstäricisidir: “MSK-ya hansýsa qeyriadi,seçkilärin näticälärinä kölgä sala biläcäkfakt daxil olmayýb”. 1GÜNDÄM 03

03GÜNDÄM“Ýþðal bitmäyincä, Türkiyä Ermänistanla särhädläri açmayacaq”Haluk Ýpäk“Türkiyä däfälärlä1 räsmi þäkildä bäyanedib ki, Azärbaycan torpaqlarýiþðaldan azad edilmäyincä,Ermänistanla särhädläriaçmayacaq. Biz bumövqeyimizdä qalýrýq”.Bu açýqlama ilä Türkiyäninhakim Ädalät vä ÝnkiþafPartiyasý (AKP) sädrininmüavini Haluk Ýpäk çýxýþedib. H. Ýpäk bildirib ki,bu bäyanatlara baxmayaraq,bir qrup mätbuat väjurnalistlär provokasiyalartörätmäyä çalýþýb: “Bu isäöz növbäsindä Azärbaycanxalqýnýn Türkiyäyä olansevgisini vä diqqätini azaltmaðayönäldilmiþ täbliðatdýr.Biz särhädläri ona göräbaðlamýþýq ki, ErmänistanAzärbaycan ärazilärinin20%-ni iþðal edib. Ýþðal hälädavam edir. Ýþðal davametdiyi müddätdä särhädläraçýlmayacaq”.“Türkiyä parlamentariläriAzärbaycaný dästäkläyirlär”Azärbaycanýn iþðalolunmuþ äraziläri mäsäläsindäTürkiyä vä Azärbaycanparlamentariläri arasýndafikir ayrýlýðý yoxdur.Bunu bazar ertäsi Bakýdajurnalistlärä Azärbaycan-Türkiyä ParlamentlärarasýParlament seçkilärininilkin näticäläri açýqlanýbÄVVÄLÝ BÝRÝNCÝ SÄHÝFÄDÄM. Pänahov älavä1edib ki, hansýsa seçkimäntäqälärindä, yaxudDSK-larda näticäyä täsiredäcäk qanun pozuntusuaþkarlanarsa, müvafiq seçkimäntäqälärinin vä yaDSK-larýn näticäläri läðvolunacaq. MSK sädri bununqarþýdaký 20 gün ärzindäreallaþacaðýný bildirib.MSK sädri deyib ki,seçki günündän keçän biray ärzindä seçkilärin yekunlarývä näticälärin täsdiqolunmasý üçün AzärbaycanRespublikasýnýnKonstitusiya Mähkämäsinätäqdim olunacaq.ATÄT vä AÞPA parlament seçkisinämünasibätini açýqlayýb“2010-cu il noyabrýn7-dä Azärbaycanda parlamentseçkisi sakit keçib”.Bu barädä ATÄT ParlamentAssambleyasý (PA)müþahidä missiyasýnýnrähbäri Volfqanq QrossrukBakýda bäyan edib. “Ümumilikdäseçki bütün siyasipartiyalarýn iþtiraký ilä sakitkeçib”, - deyä o, bildirib.Avropa Parlamentindänmüþahidäçi Anneli Jaateemakseçkinin yaxþýtäþkil olunduðunu vurðulayýb.Avropa Þurasý ParlamentAssambleyasý (AÞPA) müþahidä missiyasýnýnrähbäri Pol Ville, öznövbäsindä, bildirib ki,Azärbaycan namizädlärinqeydiyyati prosedurunutäkmilläþdirmälidir. O,hämçinin mänfi amillärarasýnda kütlävi informasiyavasitälärindä namizädlärintäþviqatýnýn qeyri-bärabärsäviyyädäaparýlmasýný göstärib väinzibati täzyiqlärin yolverilmäzolduðunu bildirib.P.Ville, eyni zamanda,ötän seçkilärdä bir çoxmüxalifät nümayändälärininseçkini baykot etdiklärinidiqqätä çatdýraraq budäfä müxalifätin geniþ þäkildäiþtirakýný müsbätamil kimi däyärländirib.ATÄT-in DemokratikTäsisatlar vä Ýnsan HaqlarýBürosunun uzunmüddätlimüþahidä missiyasýnýnrähbäri Odri Qlover isäMSK-nýn prosesdä rolunumüsbät qiymätländirib, lakinnamizädlärin qeydiyyatýprosesindä pozuntularýnolduðunu söyläyib.“Parlament -2010” seçkimonitorinqi koalisiyasý:“Säsvermä qanunauyðunkeçirilib”“Parlament -2010”seçki monitorinqi koalisiyasýnoyabrýn 7-dä MilliMäclisä keçirilän seçkilärinnäticälärinä häsr olunmuþmätbuat konfransý keçirib.Koalisiyanýn koordinatoruÄhmäd Qäþämoðlubildirib ki, koalisiya Bakýþähärindä 29, regionlardaisä 51 seçki dairäsi üzrämonitorinq vä müþahidätäþkil edib. Onun sözlärinägörä, bu prosesä 3212näfär cälb edilib ki, onlardan16 näfäri respublika,162 näfäri seçki dairäläri,2909 näfäri seçki mäntäqäläriüzrä, 125 näfäri isäehtiyat müþahidäçidir.Ähmäd Qäþämoðludeyib ki, seçicilärin 49,8faizi säsvermädä iþtirakedib. Koalisiyanýn üzvüRasim Þärifli isä deyib ki,seçki dairäläri üzrä müþahidäçilärinverdiyi mälumatlaraäsasän näticälärätäsir edän ciddi qanun pozuntularýnavä qüsurlarayol verilmäyib, säsvermäqanunauyðun keçirilib,seçkilär baþ tutub”.Dostluq Qrupunun hämsädriMustafa Kabakçý deyib:“Türkiyä parlamentariläriDaðlýq Qarabað münaqiþäsiilä baðlý Azärbaycanýhämiþä dästäkläyirlär vädästäklämäkdä dä davamedäcäklär”Kabakçý älavä edib ki,Türkiyä här zaman Azärbaycanýnyanýnda olub väbundan sonra da bu kursudavam etdiräcäk.Kabakçý onu deyib ki,istär Türkiyädä, istärsä dä,Azärbaycanda iki qardaþölkä äleyhinä täbliðat aparanlarqardaþlýðýn düþmänidir.9-10 NOYABR 2010 ZAMANXäzärin hüquqi statusu üzräxüsusi iþçi qrupu Tehrandadýr1Bu gün Ýran paytaxtý Tehranda Xäzärinhüquqi statusu haqqýnda Konvensiyanýnhazýrlanmasý üzrä Xäzäryaný ölkälärin prezidentlärininXäzär mäsäläläri üzrä xüsusi nümayändälärivä xarici iþlär nazirlärinin müavinlärinin27-ci iclasý keçiriläcäk. Ýki gün davamedäcäk tädbirdä Xäzäryaný dövlätlärinprezidentlärinin noyabrýn 18-dä Bakýda keçiriläcäkzirvä görüþünä dair bäzi mäsälälär müzakiräediläcäk.San-Diyeqoda AzärbaycanGünü elan olunub1Azärbaycanýn ABÞ-ýn Los-Anceles þähärindäkibaþ konsulu Elin Süleymanov vävitse-konsul Ramil Qurbanov San-Diyeqo þähärindäolublar. Baþ Konsulluqdan APA-yaverilän mälumata görä, säfär þähärin Svetserrayonunun sakinlärinin däväti ilä gerçäkläþib.San-Diyeqo Dövlät Universitetinin müällimheyäti ilä görüþdä E. Süleymanov Azärbaycancämiyyätindäki çoxäsrlik tolerantlýqänänälärindän vä ölkänin geostrateji baxýmdanönämli regionda aparýcý rolundan danýþýb.Azärbaycanlý diplomatlar säfär zamaný San-Diyeqonun ictimai televiziyasýnýn rähbärliyi ilägörüþüblär vä “Kafe21”dä keçirilän Azärbaycanmädäniyyäti gecäsindä iþtirak ediblär.Tädbirdä San-Diyeqo dairäsinin rähbärlärindänbiri Ron Roberts vä Þähär Þurasýnýn üzvüTodd Qloriyanýn mäktublarý oxunub. T. Qloriyamüsälman dünyasýnda ilk demokratik respublikanýnAzärbaycanda yarandýðýna diqqätçäkäräk San-Diyeqonun üçüncü rayonundaAzärbaycan Günü elan edib.Venesiya KomissiyasýBakýda konfrans keçiräcäk1Noyabrýn 12-dä Bakýda “Ýnsan hüquq väazadlýqlarýnýn müdafiäsinin konstitusionmexanizmläri” mövzusunda konfrans keçiriläcäk.Avropa Þurasý Venesiya Komissiyasýnýnyaydýðý mälumata görä, konfrans AzärbaycanKonstitusiyasýnýn qäbul olunmasýnýn 15 illiyinähäsr olunub. Tädbirin täþkilatçýlarý VenesiyaÞurasý vä Azärbaycan Konstitusiya Mähkämäsidir.SAM rähbäri ABÞ-Azärbaycanmünasibätlärinä häsr olunmuþkonfransda çýxýþ edäcäk1Bu gün Vaþinqtonda Beynälxalq SülhNaminä Karnegi Fondunda, CeymstaunFondu vä Märkäzi Asiya-Qafqaz Ýnstitutununbirgä täþkilatçýlýðý ilä “ABÞ-Azärbaycan münasibätläri:Strateji täräfdaþlýðýn mövcud durumu”mövzusunda konfrans täþkil olunacaq.Tädbirdä Azärbaycan Respublikasýnýn Prezidentiyanýnda Strateji Araþdýrmalar Märkäzinin(SAM) direktoru Elxan Nuriyevin “Azärbaycanýnxarici siyasät strategiyasý vä “böyükgüclärin” siyasäti” mövzusunda märuzä ilä çýxýþýnäzärdä tutulub. SAM-ýn mätbuat xidmätindänverilän mälumata görä, tädbirdä hämçininABÞ Dövlät katibinin Avrasiya enerji mäsäläläriüzrä xüsusi nümayändäsi, säfir RiçardMorninqstar, Strateji vä Beynälxalq AraþdýrmalarMärkäzinin müþaviri vä idarä heyätininüzvü Zbiqnev Bjezinski, Märkäzi Asiya-QafqazÝnstitutunun sädri Frederik Starr, CeymstaunFondunun prezidenti Qlen Hovard vä baþ elmiiþçisi Vladimir Sokor da märuzäçi qismindä çýxýþedäcäklär. Säfär çärçiväsindä E. NuriyevABÞ-ýn aparýcý “beyin märkäzlärinin” rähbärläriilä görüþüb, iki dövlätin analitik institutlarýarasýnda elmi-tädqiqat sahäsindäki ämäkdaþlýðýnaaid olan regional ähämiyyätli strateji layihälärätrafýnda geniþ müzakirälär aparacaqlar.

04DÜNYA“Hakimiyyät dayaðýkänarda deyil,öz xalqýnda axtarmalýdýr”1“Män ABÞ-daký seçkilärin nä üçünGürcüstanda xüsusi diqqätä säbäb olduðunubaþa düþä bilmiräm, axý ölkämizdähär þey xalqýn dästäyi ilä häll olunur”, - deyäGürcüstanýn keçmiþ prezidenti Eduard Þevardnadze,dünän Gürcüstanýn “Asaval-Dasavali”qäzetinä verdiyi müsahibäsindä bildirib.Noyabrýn 2-dä ABÞ-da keçirilän aralýqseçkilärin näticälärinä görä, RespublikaçýlarPartiyasý Konqresin aþaðý palatasýnda (Nümayändälärpalatasý) säs çoxluðu qazanýb.Sonuncu hesablamalara görä, respublikaçýlarparlamentinin aþaðý palatasýnda 239, demokratlar183 yer tutublar. Senatda demokratlarsäs çoxluðunu saxlaya biliblär, lakinbundan ävväl Obamanýn seçildiyi Ýllinoys dadaxil olmaqla altý þtatda mäðlub olublar.Þevardnadze hakim qüvvälärä ABÞ-ýnsiyasi quruculuðunda baþ verän däyiþiklikläräaz ähämiyyät vermäyi mäslähät görüb.“Seçkilärdä kimin qalib gäldiyi (respublikaçýlarvä demokratlar) bizim üçün xüsusi ähämiyyätkäsb etmir, Gürcüstanda ölkänin idaräedilmäsi üçün yalnýz xalqýn dästäyi lazýmdýr”,- o, qeyd edib.“Hökumät yalnýz öz xalqýna arxalanmalývä kömäyi känarda axtarmamalýdýr”, - eksprezidentdeyib.9-10 NOYABR 2010 ZAMANNüvä qaçaqmalçýlýðýnýnyeni adresi: ErmänistanBaþqa ölkälärin ärazisinä göz dikmä-ilä tanýnan Ermänistanýn adý bu1sidäfä nüvä qaçaqmalçýlýðýnda hallanýr.Gürcüstanda keçirilän mähkämä prosesindämüttähimlär kürsüsündä oturan iki ermänininCinayät Mäcälläsinin bu maddäläriilä mühakimä olunmalarý buna iþarädir.Türkiyänin NTV televiziyasýnýn mälumatýnagörä, mähkämä prosesi qapalý keçirilir.Xäbärdä qeyd olunub ki, bu ilin martayýnda gürcü xäfiyyälär özlärini “radikalmüsälman” kimi täqdim edäräk, iki ermäniilä älaqäyä giriblär vä onlarla zänginläþdirilmiþuran almaq barädä razýlýða gäliblär.Sumbat Tonoyan vä Hrant Ohanyanad-soyadlý ermänilär isä gürcülärin sifariþinääsasän, 18 qram zänginläþdirilmiþ Mixail Saakaþvili bir çox ölkä baþçýlarýný 700 ton zänginläþdirilmiþ uranýn olduðuMäsälä ilä baðlý Gürcüstan Prezidenti stansiyasýdýr. Rusiyada yüzlärlä stansiyadauraný Yerevan-Tbilisi dämir yolu reysi ilä mälumatlandýrýb.bildirilir. Ancaq bundan nä qädär uranýnmetal sinilärin içindä särhäddän keçirmäk Araþdýrmalar näticäsindä bälli olub ki, oðurlandýðý vä ya terror qruplaþmalarýnaistäyiblär. Ancaq här iki ermäni Gürcüstan älä keçirilmiþ uran 89 faiz zänginläþdirilib. satýldýðý bilinmir.särhädini keçän kimi gürcü xäfiyyälär täräfindänsaxlanýlaraq, mähkämäyä cälb editehsalýndaistifadä edilä bilär.Ermänistan ärazisindän uranýn qaçaqmalBu isä o demäkdir ki, o, nüvä silahýnýn is-Bütün bunlar onu demäyä äsas verir ki,liblär. Tbilisidä keçirilän mähkämädä onlar Mälumatda o da bildirilir ki, älä keçirilmiþuranýn äsas mänbäyi Sibirdäki nüvä mi istifadäyolu ilä äldä edilmäsi üçün tranzit ölkä ki-cinayätlärini etiraf ediblär.olunur.Ýran nüvä proqramý ilä baðlý danýþýqlarýTürkiyädä davam etdirmäk istäyirÝran xarici iþlär naziri Ma-Möttäki bildirib ki, räs-1nüçöhrmi Tehran Türkiyädä nüvä proqramýilä baðlý “Altýlýqla” danýþýqlarý bärpaetmäyä hazýrdýr. “Biz Türkiyädäkidostlarýmýza danýþýqlarýn elä Türkiyädädavam etdirilmäsinä dair razýlýðýmýzýbildirmiþik. Hesab edirik ki, görüþüntarixi vä gündälikdä duran mäsälälärbarädä razýlýða gälä bilärik”.Rusiya vä Yaponiya Kuril adalarýproblemini müzakirä edäcäk1Rusiya Prezidenti Dmitri Medvedevvä Yaponiyanýn baþ naziriNaoto Kan Asiya-Sakit okean ÝqtisadiÄmäkdalþýq Forumunun Yokoqamaþähärindä keçiriläcäk sammiti çärçiväsindäKuril adalarý problemini müzakiräedäcäklär. ANS PRESS-in “Ýtar-Tass”a istinadän verdiyi xäbärä görä,bu barädä Rusiya prezidentinin kömäkçisiArkadi Dvorkoviç mälumatverib.“Rusiya vä Yaponiya liderläriningörüþlärindä ärazi mäsäläsinä toxunulmayabilmäz, hämiþä belä görüþlärdäärazi mäsäläsinä toxunulur. Düþünürämki, bu danýþýqlar da istisna olmayacaq”,- deyä o, qeyd edib. Dvorkoviçämin olduðunu bildirib ki, yapontäräfi Rusiya vä Yaponiya liderläriningörüþündä bu mäsäläyä toxunacaq.Eyni zamanda o qeyd edib ki,sammit zamaný Rusiya prezidentininhansýsa regiona säfäri mäsäläsi öz äksinitapmayacaq.

05 ÝQTÝSADÝYYAT9-10 NOYABR 2010 ZAMANMänzilini sýðorta etdirmäyänläronu sata bilmäyäcäklärALLAHVERDÝ CÄFÄROV BAKINövbäti ildän etibarän ölkämizdä da-ämlakýn mäcburi qaydada sý-dþýnmazðortalanmasý gözlänilir. Bu barädä ötänhäftä mätbuata verdiyi açýqlamada DövlätSýðorta Näzaräti Xidmätinin räisi NamiqXälilov mälumat verib. N. Xälilov “Ýcbarisýðorta” haqqýnda qanun layihäsinin hazýrlandýðýnýbildirib. Ehtimal olunur ki, yeniqanun 2011-ci ilin ilk aylarýnda parlamenttäräfindän qäbul olunacaq. Mälumatüçün bildiräk ki, hazýrda ölkämizdädaþýnmaz ämlaklar ancaq yanðýn riskinäqarþý mäcburi (icbari) sýðortayacälb olunurlar. Bu da äksär hallardaictimai obyektläri ähatä edir.Þäxsi mänzillärä gäldikdä isä, demäkolar ki, onlarýn böyük äksäriyyätininyanðýndan icbari sýðortasýyoxdur. Dövlät Sýðorta NäzarätiXidmätinin räisi öz açýqlamasýndadeyib ki, yeni qanunun tätbiqindän sonrasayýndan asýlý olmayaraq, vätändaþlar bütündaþýnmaz ämlaklarýný icbari qaydadasýðorta etdirmäli olacaqlar. Xidmät rähbärininsözlärinä görä, bu zaman daþýnmazämlak bütün aktual risklärdän sýðortalanmalýdýr.Bäs göräsän daþýnmaz ämlakýnmäcburi qaydada sýðortalanmasý bu sahänininkiþafýna täkan veräcäkmi?Ýnsanlarýn daþýnmaz ämlaklarýnýsýðorta etdiräcäyi inandýrýcý görünmürBelä görünür ki, färdi yaþayýþ sahäläriniicbari sýðortaya cälb etmäk o qädär dä asanolmayacaq. Birincisi, hazýrda ölkä ärazisindäicazäsiz inþa olunan vä heç bir räsmi sänädiolmayan bir milyona yaxýn färdi yaþayýþsahäsi var. Bu, räsmi qurumlar täräfindändä etiraf edilir. Ýkincisi, insanlarda icbarisýðorta növlärinä qarþý böyük inamsýzlýqvar. Mäsälän, bizdä här hansý yol-näqliyyathadisäsi baþ verdiyi zaman insanlar sýðortaþirkätlärindän ödäniþ täläb etmirlär. Sürücüläräksär hallarda mäsäläni özaralarýnda häll etmäyä üstünlükverirlär. Bizdä sürücülär yolpolislärinin cärimälärinätuþ gälmämäk üçün sýðortaolunurlar. Bubaxýmdan insanlarýndaþýnmazämlaklarýnýsýðorta etdiräcäyi inandýrýcý görsänmir.Düzdür, bu cür hallarýn qarþýsýný almaqüçün güman etmäk olar ki, yeni qanundanäzarät mexanizmläri dä göstäriläcäk.Sýðorta Näzaräti Xidmätinin räisi dä bubärädä mälumat verib. O bildirib ki, mänzillärinalqý-satqýsý zamaný sýðortanýn mövcudluðutäläb oluna bilär. Bu o demäkdir ki,mänzilini sýðorta etdirmäyänlär onu satabilmäyäcäklär. Ancaq bu cür näzarät mexanizmläriilä uður äldä olunacaðý inandýrýcýgörsänmir. Çünki näqliyyat vasitälärindänfärqli olaraq, mänzillärin alqý-satqýsý tez-tezhäyata keçirilmir. Äslindä dünyanýn heç birölkäsindä insanlar daþýnmaz ämlakýn icbarisýðortasýna maraq göstärmirlär. Mäsälän,yeraltý täkanlarýn tez-tez müþahidä olunduðuTürkiyädä daþýnmaz ämlaklar zälzäläyäqarþý icbari sýðortayacälb olunsa da, bu günä qädär mänzillärinheç 25%-ni sýðortalamaq mümkün olmayýb.Ötän il sýðorta haqlarý üzrä yýðým 8,9% azalýbMälumat üçün bildiräk ki, ötän il ölkämizdäsýðorta haqlarý vä ödäniþläri üzräazalma müþahidä olunub. Belä ki, 2008-ciildä sýðorta haqlarý üzrä ümumilikdä 179milyon 265 min manat, ötän il isä bundan8,9% az - 163 milyon 306 min manat toplanýb.Eyni zamanda sýðorta ödäniþlärindä däazalma baþ verib. 2008-ci ildä 53 miyon 74min manat sýðorta ödäniþi edildiyi halda,ötän il bundan 6,2% vä ya 3 milyon 265 minmanat az ödänilib.Pärakändä ticarätdövriyyäsi 9% artýb2010-cu ilin on ayý ärzindädticarät þäbäkäsindän ähaliyä10,9 mlrd. manat mäbläðindä istehlakmallarý satýlýb vä xidmätmüässisäläri täräfindän 3,7 mlrd.manatlýq pullu xidmätlär göstärilib.Dövlät Statistika Komitäsindän qäzetimizäverilän mälumata görä,2009-cu ilin yanvar-oktyabr aylarýilä müqayisädä ämtää dövriyyäsi8,6%, pullu xidmätlärin häcmi isä10,6% artýb. Realizä olunan ämtäälärin64,7%-ni ärzaq mähsullarý,35,3%-ni isä qeyri-ärzaq mallarýtäþkil edib vä onlarýn satýþý müvafiqolaraq, 7,4% vä 12,5% artýb.Dünyada yeni ärzaqböhraný yarana bilärCari ilin oktyabr ayýnda dün-ärzaðýn qiymäti sent-dyadayabr ayý ilä müqayisädä 4,4 % bahalanýb.BMT-nin Ärzaq vä KändTäsärrüfatý Täþkilatýnýn (FAO) mälumatýnagörä, 2008-ci ilin fevraliyulaylarýný näzärä almasaq, bu,ärzaðýn qiymätinin son 20 ildä änyüksäk häddä çatmasýdýr. Qiymätartýmýnýn äsas säbäblärindän biriBraziliyadaký quraqlýqdýr. Dünyaqänd ixracýnýn 50%-dän çoxunuhäyata keçirän Braziliyada qändqýtlýðý ola bilär. Þäkärin kiloqramýdünya bazarlarýnda 71,06 sentäqalxýb. Bu, 1981-ci ilin yanvarýndanbäri þäkärin än yüksäk qiymätidir.Havalarýn pis keçmäsi isä gälän iltaxýl istehsalýný 5% azaldacaq. Artýqbäzi iri þirkätlär öz mähsullarýnýnqiymätini artýracaqlarýný bäyanediblär. Afrikada isä ärzaq qýtlýðý iläbaðlý proqnozlar äsl täþviþ yaradýb.- Qananýn känd täsärrüfatý naziribaþ verä biläcäk un qýtlýðýnýn qarþýsýnýalmaq üçün ölkä ähalisini çöräyäalternativ tapmaða çaðýrýb.“Azersun Holding” Märkäzi Asiyabazarýna mähsul ixracýný artýracaqÖlkämizin än böyük är-istehsalçýsý olan dzaq“Azersun Holding” ÞirkätlärQrupu öz mähsullarýnýn MärkäziAsiya bazarýna ixracýnýgeniþländirmäk niyyätindädir.Holdinqdän verilän mälumatagörä, bu mäsälä þirkätinprezidenti Abdolbari GoozalýnÖzbäkistana säfäri zamanýbu ölkänin räsmiläri,o cümlädän ÖzbäkistanýnBaþ naziriilä keçirdiyi görüþlärdämüzakiräedilib. Görüþdä Özbäkistanýnbaþ naziri Þävkät Mirziyayev“Azersun Holding”ä Özbäkistanainvestisiya qoymaðýtäklif edäräk, bunun üçün geniþärazi ayrýlacaðýný bildirib.Hazýrda “Azersun Holding”inmütäxässisläri täräfindänÖzbäkistanda investisiyaimkanlarý vä marketinqaraþdýrmalarýaparýlýr. Xatýrladaqki, noyabrýn5-7-dä DaþkänddäAzärbaycanýnMilli Särgisikeçirilib.Azärbaycanýn170-ä qädärþirkätininiþtirak etdiyisärgidä 1700-däk mal växidmätlär nümayiþolunub.

06 SOSÝAL HÄYAT9-10 NOYABR 2010 ZAMAN“Köhnä häyät evlärinin äksäriyyätiqýsaqapanmadan yana bilär”Son illär ölkämizdä häyät väbað evlärinin elektrik naqillärindäkiqýsaqapanmadan yanma hallarý birneçä däfä artýb. Xüsusilä, kändyerlärindä belä yanðýnlara tez-tezrast gälinir. Adätän, bu cür hadisälärläbaðlý ilk günlär müäyyän araþdýrmalaraparýlsa da, bir müddät sonrahär þey unudulur. Sadä insanlarýmýzisä çox vaxt belä xäbärläriteleviziyada izlämäklä iþlärinibitmiþ hesab edirlär. Ta o vaxtakimi ki, eyni hadisä bir günonlarýn evindä baþ verir. Bu zamanisä här þey artýq çox gec olur. Bäs buhadisälärin baþ vermämäsi üçünnälärä diqqät etmäk lazýmdýr?NÝCAT ÝNTÝQAMÖmrünün 29 ilini montyorluða häsr1edän 54 yaþlý Umar Lätifov deyir ki, ölkämizdäköhnä häyät evlärinin, xüsusilä dä kändevlärinin äksäriyyätinin qýsaqapanmadan yanmariski var. Umar Lätifov þäxsi täcrübäsinääsasän bu qänaätä gälib: “Känd yerlärindä sovetdövründä inþa olunmuþ evlärin çoxundaelektrik naqillärinin istismar müddäti bitib. Häminevlärdä elektrik naqilläri dä köhnä vä istifadäyäyararsýzdýr. Yanðýnlarýn çoxu mähz busäbäbdän baþ verir”. Umar Lätifov deyir ki, yayaylarýnda qýzdýrýcýlardan nisbätän az istifadäolunduðundan yanðýnlar da az olur, amma qýþdaväziyyät äksinädir: “Qýþ fäslindä elektrikenerjisindän daha çox istifadä olunur. Xüsusilä,evlärin qýzdýrýlmasý üçün müäyyän cihazlar quraþdýrýlýrki, buna da köhnä elektrik xätläri dözmürvä yanðýn baþ verir”.Müsahibimiz soydaþlarýmýzýn bu mäsäläyäbiganä yanaþdýqlarýný söylädi: “Elektrik naqillärimütämadi näzarätdä olmalýdýr. Heç olmasa,3-4 ildän bir yoxlanmasýna ehtiyac var. Ammakänd yerlärindä elä evlär var ki, 10-15 yaþýolmasýna baxmayaraq, elektrik xätti bir däfä dädäyiþdirilmäyib vä ya tämir olunmayýb”.Täcrübäli montyor yanðýnlarýn äksäriyyätininevlärin damýndan baþlamasýný da mähzbununla äsaslandýrýr: “Dam evin än näzarätsizyeridir. Ona görä dä yanðýnlarýn çoxu buradanbaþlayýr”.Müsahibimiz bu mäsäläyä baþdansovduyanaþan vätändaþlara diqqätli olmaðý tövsiyäedir: “Nä qädär ki, gec deyil, elektrik naqilläriniyoxlayýn vä ya yoxlatdýrýn. Hansý hissä köhnädirsä,onu yenisi ilä äväz edin. Ägär elektriknaqili bütövlükdä köhnädirsä, onu tamamilädäyiþdirin. Yoxsa, 3-5 manata görä evinizi, evinizdäkiäþyalarý birdäfälik itirä bilärsiniz”.“Hörümçäk toruna bänzäyänelektrik xätlärindän äsär-älamät qalmayýb”Mövzu ilä baðlý qäzetimizin suallarýný cavablandýran“Bakýelektrikþäbäkä” ASC-ninmätbuat xidmätinin rähbäri Tanrýverdi Mustafayevbu mäsäläyä öncä bir abonent-vätändaþolaraq münasibät bildirmäk istädiyini söylädi.Zärdabda 5 otaqlý ev külä döndüRayonun Qoruqbaðý kändindä 5 otaqlý ev yanýb. Daxili Ýþlär Nazirliyinin mälumatýna görä, känd sakiniHäbilä Ýsmayýlovaya mäxsus 1 märtäbäli 5 otaqlý ev äþyalarý ilä birgä tamamilä yanýb. Hadisä näticäsindäxäsarät alan olmayýb. Hadisäyä säbäb kimi elektrik xättindäki qýsaqapanma göstärilir. Kändsakinläri yanðýnýn qarþýsýný almaða çalýþsalar da mümkün olmayýb. Ev sahibi qäzetimizä açýqlamasýndamüväqqäti olaraq yaxýn qohumlarýndan birinin evindä mäskunlaþdýqlarýný söyläyib. H. Ýsmayýlovayeni evin tikilmäsi üçün müvafiq qurumlarýn kompensasiya veräcäklärinä ümid etdiklärini bildirib.Mälumat üçün qeyd edäk ki, Häbilä xanýmýn häyat yoldaþý bir neçä il öncä dünyasýný däyiþib, ailä üzvlärindänheç biri iþlämir: “Yeni evin tikilmäsi üçün müvafiq qurumlara müraciät etmiþik. Ev tamamiläyararsýz väziyyätä düþüb. Yanðýn qýsa müddätdä ätrafa yayýldý. Känd sakinläri kömäklik etmäyäçalýþsalar da ähämiyyäti olmadý”.T. Mustafayev dedi ki, bu mäsäläyä diqqät yetirmäkhär þeydän ävväl vätändaþýn özünün väailäsinin tählükäsizliyi baxýmýndan ähämiyyätdaþýyýr: “Belä hallar Sovet dövründä dä geniþyayýlmýþdý. Hämin dövrdä insanlar mänzil þäraitläriniyaxþýlaþdýrmaq üçün häyätlärindä birgecänin içärisindä otaq tikirdilär vä sonra häminotaða qeydiyyata düþmäk davasý aparýrdýlar.Amma hämin otaða elektrik naqillärinin,qaz xätlärinin standarta uyðun çäkilmäsinä heçkim fikir vermirdi vä bu iþlär kortäbii aparýlýrdý.Xüsusilä, “Xutor” qäsäbäsindä, keçmiþ “Sovetski”däbelä hallar geniþ yayýlmýþdý”.Tanrýverdi müällim deyir ki, elektrik enerjisindänistifadä qaydalarýna riayät etmäk här birvätändaþýn özünün tählükäsizliyi üçün önämlidir.Son illär ölkämizdä, xüsusilä dä paytaxtdabu problemlärin hälli istiqamätindä mühüm iþläringörüldüyünü bildirän müsahibimiz Bakýnýnäksär ärazilärindä hämin mäsälänin öz hällinitapdýðýný söylädi. Onun sözlärinä görä, ävvällärBaký küçälärindä rast gälinän, hörümçäk torunabänzäyän, qarmaqarýþýq elektrik xätlärindänäsär-älamät qalmayýb: “Türkiyänin Baþ naziriRäcäb Tayyib Ärdoðan Baký küçälärini gäzärkänmaraqlý bir fikir söylädi, dedi ki, Baký gündüz çoxgözäldir, ancaq gecäsi ondan da gözäldir. Härhalda, bunlar täsadüfi ola bilmäz, här xoþ sözünarxasýnda konkret zähmät, konkret iþ var”.“Evin içi kimi, onun çölünä dä diqqät yetirmäliyik”“Bakýelektrikþäbäkä” ASC-nin räsmisi dediki, bizdä insanlar, nädänsä, evin içinä daha çoxdiqqät yetirirlär: “Halbuki evin içinä diqqät yetirdiyimizkimi, onun çölünä dä ähämiyyät vermäliyik.Çünki yanðýn baþ verändä evin içinäçäkdiyimiz zähmätin heç bir faydasý olmur”.Tanrýverdi müällim dedi ki, onlarýn vätändaþýnmänzilinä daxil olub, oradaký elektrik naqillärinämüdaxilä etmäk sälahiyyätläri yoxdur:“Biz elektrik xättinin sayðaca kimi olan hissäsinäcavabdehik. Kiminsä evinä daxil olub “bunubelä etmä, elä et” deyä bilmärik. Buna görä vätändaþözü mäsuliyyät daþýyýr. Män qäzetinizvasitäsilä bütün abonentlärä müraciät ediräm:bu gün dä gec deyil, än azýndan ailänizi özünüzüqorumaq naminä bu mäsälälärä diqqät edin.Bu iþdä bizim ämäkdaþlar da sizä kömäklikgöstärä bilärlär”.FHN-dän vätändaþlara tövsiyäOnu da älavä edäk ki, Fövqäladä HallarNazirliyinin Dövlät Yanðýn Näzaräti Xidmätininyanðýna qarþý täbliðat þöbäsi yanðýn tählükäsizliyiilä älaqädar ähaliyä müraciät edib.Müraciätdä deyilir: “Bað massivlärindäki evlärdäyanðýn hadisälärinin böyük äksäriyyätielektrik qurðularýnýn istismarý, elektrik avadanlýqlarývä cihazlarýnýn istifadäsi zamaný yanðýntählükäsizliyi qaydalarýnýn pozulmasý üzündänbaþ verir. Hämçinin artýq yüklänmä, qýsaqapanma,izolyasiyanýn pozulmasý, naqillärinmüvafiq texniki qaydalara uyðun çäkilmämäsi,montaj iþlärindäki sähvlär vä s. yanðýn tählükäsizliyinäzidd hallardýr vä bu hallar yanðýnlarýnbaþ vermäsinä þärait yaradýr”.Müraciätdä elektrik qurðularýnýn istismarý,elektrik avadanlýqlarý vä cihazlarýnýn istifadäsizamaný yanðýn tählükäsindän uzaq olmaqüçün tählükäsizlik qaydalarýna ämäl olunmasýnýnvacibliyi bir daha vurðulanýb.Dövlät Yanðýn Näzaräti Xidmäti vätändaþlarabäzi tövsiyälär dä verib: “Mänzilinizi tärkedärkän qaz cihazlarýný söndürün, elektrik cihazlarýnýþäbäkädän ayýrýn. Þäbäkäyä qoþulmuþelektrik cihazlarýný vä yanar sobalarý näzarätsizqoymayýn vä onlara näzaräti uþaqlara tapþýrmayýn.Yanðýn tählükäsi zamaný mänzildaxilielektrik cäräyanýný ümumi elektrik þäbäkäsindänayýrýn, þähärdaxili, eläcä dä mobil telefonlarla“101” vä ya “112” nömräli telefonlarazäng edin vä yanðýn söndürän maþýnlarýn hadisäyerinä vaxtýnda gälmäsi üçün onlarý qarþýlayýn.Yanðýn zamaný vätändaþlara qapý vä päncäräläriaçýq saxlamamaq tövsiyä olunur”.FOTO: ZAMAN

ÄLÝ ÇÄRKÄZOÐLUBir günün iki olayýÖtän bazar günü cämiyyätimizin yaddaþýndaiki mühüm hadisä ilä qaldý: torpaqlarýmýzýnmüdafiäsi uðrunda canýný fäda etmiþiki zabitimizin, iki igidimizin, iki äränimizincäsädlärinin doðma torpaqda däfni väMilli Mäclisä növbäti seçkilär. Baþqalarýnýdeyä bilmäräm, mänim üçün birinci hadisä,yäni o iki övladýmýzýn cäsädinindäfni här cür seçkidän daha ähämiyyätlidir,daha üstündür.Aylardan bäri bu günü häsrätlägözläyirdik. Gizir MübarizÝbrahimovun vä zabit Färid Ähmädovuncänazälärinin düþmängirovluðundan qurtararaq doðmayurda gätirilmäsi vä torpaðatapþýrýlmasý çox uzun sürdü.Ötän bu aylarda, bu günlärdä,xüsusilä dä, bu igidlärin valideynlärininnälär çäkdiklärini täsävvürelämäk o qädär çätin deyil. Ýndiartýq häsrät sovuþdu, qalan därddir.O därdi dä aram-aram çäkibnä vaxtsa sängitmäk olar, ammadärdin üstündä häsrät dä olandaaðrýsý çox aðýr olur. Mübarizi, Färidisevänlärin gözläri yollardanyýðýþdý, häsräti bitdi, amma därdi,aðrýsý davam edir, hälä illär uzunudavam edäcäk dä.Bazar günü hämin däfn märasimindäyaþanan izdiham, xalqýn öz igidlärini gözyaþlarý ilä torpaða vermäsi, o möhtäþämmänzärä, sözün häqiqi mänasýnda, äsl vätänpärvärlikmäktäbidir. Vätäni sevmäk,xalq üçün, häqiqät yolunda canýndan keçmäksözlä, yazý ilä anladýlacaq mäfhumlarÄZÝZ MUSTAFAVätän bizä övlad desä...Biz azärbaycanlýlar daim doðma yurda,vätänä baðlý olan xalq kimi tanýnmýþ vä bunagörä digär millätlärdän çox färqlänmiþik.Amma Azärbaycan müstäqilliyini äldäedändän sonra väziyyät däyiþmäyä baþladý.Xarici ölkälärin qapýlarýnýn üzümüzä taybatayaçýlmasý vä bir vaxtlar baðlý olan dämirbarmaqlýqlarýn, tikanlý mäftillärin arxasýndayeni bir dünya görmäyimiz çoxlarýmýzýngözlärini qamaþdýrdý. Bunun da näticäsindäxarici ölkälärä yeni bir köç dalðasý baþladý.Bu gün Azärbaycanda elä birailä tapmaq mümkün deyilki, yaxýn vä ya uzaq xaricdädoðmalarýndan kimisä olmasýn.Älbättä, xaricä gedänlärinarasýnda gänclär üstünlüktäþkil edir vä onlarýnçoxu ali tähsil almaq üçünvätäni tärk edirlär. Nisbätänorta näsil, yäni yaþý 25-40arasýnda olanlar daha çox iþlämäkmäqsädi ilä xaricä üztuturlar. Onlarýn arasýndaalitähsillilär dä az deyil. Mänidä än çox narahat edän vätänitärk edänlärin böyük äksäriyyätininbunu maddi imkansýzlýðagörä etmäsidir.Uca Yaradan Azärbaycanaçox mähsuldar torpaqlar näsib edib väbuna görä tarix boyu qäsbkarlarýn gözü torpaqlarýmýzdaolub. Necä deyärlär, torpaðýmýzýnaltý da qýzýldýr, üstü dä. Amma mindäfälärlä äfsuslar olsun ki, äcdadlarýmýzlamüqayisädä biz bunu därk edä bilmirik. Bununlabaðlý yadýma bir ähvalat düþür. Sovetdövründä Rusiyada yaþayan tanýþýmlaonun äslän rus olan bir dostu kändimizäqonaq gälmiþdi. Sähv etmirämsä, sentyabrBu gün Azärbaycanda eläbir ailä tapmaq mümkündeyil ki, yaxýn vä ya uzaqxaricdä doðmalarýndan kimisäolmasýn. Älbättä, xaricägedänlärin arasýndagänclär üstünlük täþkil edirvä onlarýn çoxu ali tähsil almaqüçün vätäni tärkedirlär. Nisbätän orta näsil,yäni yaþý 25-40 arasýndaolanlar daha çox iþlämäkmäqsädi ilä xaricä üz tuturlar.Bazar günü hämindäfn märasimindäyaþanan izdiham,xalqýn öz igidlärinigöz yaþlarý ilä torpaðavermäsi, omöhtäþäm mänzärä,sözün häqiqimänasýnda, äsl vätänpärvärlikmäktäbidir.Vätäni sevmäk,xalq üçün, häqiqätyolunda canýndankeçmäk sözlä,yazý ilä anladýlacaqmäfhumlar deyil.idi vä o rus meþälärimizi gäzib, cýr fýndýqdan,böyürtkändän, moruqdan, äzgildändoyunca yedikdän sonra tanýþýmýza üz tutubdemiþdi: “Män sänin yerindä olsaydým,bu yerläri tärk edib, heç bir yerä getmäzdim.Burada dolanmaq üçün baþqa heç nä lazýmdeyil, iþlämäyib, ancaq meþädäki bu meyvälärdänyýðýb yesän, acýndan ölmäzsän”. Ovaxt hämin rusun bu sözünä çoxlarý gülmüþdü.Äslindä o rus bu sözläri demäkdähaqlý idi. Amma ortada acý bir häqiqät var väbunu o rus bilmirdi. Çünkitarix boyu rähmätlik ÝsmayýlÞýxlý demiþkän, sapýözümüzdän olan baltalar,daha doðrusu, mayasý haramvä rüþvät üstündäyoðurulan bäzi mämurlar,yerlärdäki “kiçik padþahlar”bu millätin halal qazancýnaxor baxýblar, onunbir tikäsini älindän almaqüçün baþýna min oyunaçýblar. Necä deyärlär, onahalal zähmäti ilä yaþamaðaimkan vermäyiblär. Täbiiki, belä väziyyätä çoxlarýdözmäyäräk hälä sovetdövründä çýxýþ yolunu Rusiyayagetmäkdä görürdülär.Çünki üz tutacaqlarý, gedä biläcäkläribaþqa yer yox idi. Ýndi isä o dövrlä müqayisädägediläsi o qädär xarici ölkä var ki...Ona görä dä bu gün Azärbaycandan küsäräkgedänlärin, xüsusilä gänclärin sayý ildän-iläçoxalmaqdadýr. Halbuki onlar buyurdda, doðma vätändä Azärbaycana dahaçox xeyir verä bilärdilär Onu da deyim ki,Azärbaycaný tärk edän gänclärimizin çoxuxarici ölkälärdä özlärini doðrulda, än yüksäkPRiZMA 079-10 NOYABR 2010 ZAMANdeyil. Bu saydýqlarýmýz yaþanýr, nümayiþ etdirilirvä elä o görüntülärlä dä ruhlara, dünyagörüþünäçökür.Här käs duyðulu idi, här käsin gözündäyaþ gilälänmiþdi. Bu igidlärimizä qäbir qazanRävan adlý bir yeniyetmänin söylädiklärionun hisslärinin nä qädär tälatümä gäldiyiniaçýq göstärir. 18 yaþýndaqäbirqazan iþläyän RävanDadaþov bir jurnalistä verdiyimüsahibäsindä bilirsinizminä deyib: “Kaþ män däöländä bu cür däfn olunum,bu qädär insan mäni gözyaþlarý ilä yola sala”.Allah rähmät eläsin! Birdä ki, þähidlär xoþbäxt insanlardýr.Onlar öldüklärinibelä bilmäzlär. Allah-TäalaQurani-Kärimdä þähidlärhaqqýnda belä buyurur:“Onlara ölü demäyin, þähidlärAllah qatýnda här cürnemätä qovuþdurulublar”.***Gäläk parlament seçkilärinä.Bu seçkilärdän mämnunolanlar da var, narazýqalanlar da. Beynälxalq müþahidäçilärbu siyasi prosesin qanunauyðunaparýldýðýný söyläyir, mandat ala bilmäyänmüxalifätçilär isä onu Azärbaycanýn müstäqillikqazandýqdan bäri gördüyü än ädalätsizseçki adlandýrýr.Kimsänin täräfini saxlamadan bütünseçkilär üçün keçärli olan bäzi häqiqätlärixatýrlatmaðý özümüzä borc bilirik. Ägär seçkilärädalätli keçibsä, mandat ala bilmäyänlärinsöylädikläri yalandýrsa, iftiradýrsa, o zamanonlar insanlar arasýnda da, Allah yanýndada günahkardýrlar. Çünki baþqasýnaiftira atmaq onun haqqýný tapdamaqdýr, günahýnýalmaqdýr vä bunun cäzasý mütläq çäkiläcäk.Yox, ägär kimsä seçkini saxtalaþdýrýrsa,xalqýn “a” dediyinä “b” deyirsä, daha doðrusu,xalqýn seçdiyini deyil, sifariþlä gälännamizädi millätä väkil edirsä, bu bütün seçicilärinhaqqýný iþðal etmäkdir, onlarýn günahýnýalmaqdýr, istismardýr, zülmdür, Allahqarþýsýnda çox böyük günahdýr. Ägär bir rayondabir seçki saxtalaþdýrýlýrsa, yäni xalqýnseçdiyi deyil, baþqasý väkil olursa, o yerdäbaþ verän bütün xätalara, günahlara saxtaväkil dä, onu väkil edänlär dä ortaqdýrlar.Ýnsan haqqýný tapdamaðýn cürbäcüryollarý var. Seçki xalqýn iradäsinin än açýq väbariz ifadäsidir. Xalqýn haqlý iradäsinä qarþýçýxmaq þeytançýlýqdýr, seçkini saxtalaþdýranþeytandýr. Beläsinin nä insandan, nä insanlýqdandanýþmaða haqqý var. Allah-Täalabildirir ki, cinlärdän þeytan olduðu kimi, insanlardanda þeytanlar var. Bu mövzudabaþqa bir söz demäk istämiräm.Bäli, bir parlament seçkisi dä baþa çatdý.Kim uddu, kim uduzdu. Yäqin ki, bir neçähäftäyä här þey yerbäyer olacaq, mandatalanlar parlamentdä iþä baþlayacaqlar, inciklärdä giley-güzarý buraxýb ävvälki häyatritminä dönäcäklär.Yazýmý çox sevdiyim bir Anadolu sözüilä tamamlamaq istäyiräm: “Vätänä, millätäxeyirli olsun!”e.cerkezoglu@zaman.azväzifäläri tuta bilirlär. Bununla älaqädar adibir misal çäkmäk istäyiräm. Bu yaxýnlardaFeysbukda vaxtilä yaxýndan tanýdýðým jurnalistqadýnlarýn birindän mäktub aldým. O,istedadlý jurnalist hämkarlarýmdan biri idi,kasýb ailädän olsa da öz gücünä Baký DövlätUniversitetinin jurnalistika fakültäsinä daxilolmuþ vä gecälär iþläyä-iþläyä oraný baþavura bilmiþdi. Ancaq ona istedadýný üzä çýxarmaðaimkan vermirdilär, kimi onun paxýllýðýnýçäkir, kimi dä kasýb, arxasýz olduðuüçün ona üstdän aþaðý baxýrdý. Ailäli idi väkirayädä qalýrdý. Sonra iþ elä gätirdi ki, uzunmüddät onu görä vä hal-ähval tuta bilmädim.Ona görä dä ondan Feysbukdan mäktubalanda tääccübländim. Mälum oldu ki,o, 7 il ävväl maddi imkansýzlýq ucbatýndanvätäni tärk edäräk, Skandinaviya ölkälärindänbirinä getmäyä mäcbur olub. Qýsamüddätdä yaþadýðý ölkänin dilini öyränib.Sonra da hämin yad dildä imtahan veräräk,Azärbaycanda aldýðý ali tähsil diplomunutanýda bilib. Bununla kifayätlänmäyäräk yaþadýðýölkädä magistratura da bitiräräk elmidäräcä alýb. Hazýrda yaþadýðý ölkänin alimäktäblärindän birindä hämin ölkänin anadilindän därs deyir. Yazýr ki, insan kimi yaþamaðýnnä olduðunu burada öyrändim...Vallah, 7 il ärzindä hansýsa xarici dili o ölkädäanadan olanlar qädär öyränmäk, onlardanyaxþý danýþmaðý bacararaq onlarýn anadilindä dä ali mäktäbdä därs demäk qährämanlýqdýr.Amma kaþ ki o, öz istedadýný,bacarýðýný burada üzä çýxaraydý, öz xalqýnabununla daha çox xeyir veräydi. Amma onabunu etmäyä imkan vermädilär... Bax gänclärimiziVätäni tärk etmäyä mäcbur edänlärdä elä zahiri azärbaycanlý, daxili isä ermänidändä betär olan bäzi mämurlardýr.e.mustafa@zaman.azÜRFAN MÄMMÄDLÝMillät väkili yaxþýdýr,yoxsa namizäd?Bir dä, axý millätväkilinin väzifäsielektrik xätlärinidäyiþmäk deyil, qanunlarhazýrlamaqdýr,millätin därdiniyüksäk tribunalardandemäkdir. Bunuo namizädlär däbilirdilär, biz dä bilirik.Amma onlarbu iþläri görmäkläbizi aldadýb säsimizialmaq istäyirdilär,biz dä älimizädüþän fürsätdän istifadäeläyib, onlarýnvasitäsi ilä çatýþmazlýqlarýmýzýdüzältdirirdik.Çox täässüfläniräm ki, seçki kampaniyasý baþa çatdý. Mäncä,belä kampaniyalarýn ömrünün uzadýlmasýna ehtiyacvar. Yox, iddia etmiräm ki, hazýrký qanunvericiliyin müäyyänetdiyi müddät namizädlärin öz platformalarýný seçiciläräçatdýrmalarý üçün kifayät etmir. Heç onu da iddia etmirämki, bu müddät yetärlidir. Namizäd namizäddirsä,qarþýdaký 5 il müddätindä millätä väkillik etmäk iddiasýndadýrsa,onda öz vaxtýný bölüþdürmäyi bacarmalýdýr. Ägärnamizäd 20-30 günlük kampaniya müddätindä vaxtýný bölüþdürmäyibacarmýrsa, platformasýnýn äsas istiqamätläriniseçicisinä çatdýra bilmirsä, bäri baþdan väkillik sevdasýnýda baþýndan çýxarmalýdýr. Cämi biraylýq iþi normal görmäyibacarmayan, özü dä bu iþdä heç kimdän asýlý olmayanbir þäxs sabah verdiyi vädläri necä yerinä yetiräcäk?Axý vädlär çox böyükdür, onlarýyerinä yetirmäk täkcä bir näfärdänasýlý deyil, bunun üçün qapýlardöymälisän, kimlärisä buiþä mäcburän cälb etmälisän, lazýmgälärsä, boðaz çäkmälisän,yalvarmalýsan. Axý bunlarýn hamýsývaxtaparan iþlärdi, bu iþlärinöhdäsindän necä gäläcäksän?20-30 günlük täbliðatkampaniyasýný qura bilmäyännamizäddän deputat olarmý?Hörmätli oxucular, sizin bu sualacavabýnýzýn necä olacaðýnýdeyä bilmäräm, amma män“yox” deyiräm. Kampaniyamüddätinin uzadýlmasýný istämäyimdä onlarýn täbliðatlarýnýistädikläri kimi baþa çatdýrmalarýarzusundan doðmur. Mänimdärdim ayrýdýr, män öz günümäaðlayýram. Häyätimizdä songünlär ciddi tämizlik, abadlýq iþläriaparýlýrdý. Ýndi häyätä girändäadamýn üräyi açýlýr. Binalarýnbirinci märtäbälärinin divarlarýtämizlänib, daðýlmýþ asfalt döþämäläribärpa olunub, bordyurlaraðardýlýb, bir sözlä, häyätimizdähär þey göz oxþayýr,baxanda adamýn üräyi açýlýr, istirahät elämäk üçün parklara,baðlara getmäyä lüzum yoxdur, bizim häyät elä än yaxþýistirahät guþäsidir. Hazýrda qazanxanamýzda tämir iþlärigedir, borularý täzäläyirlär, deyilänä görä hälä sovet dönämindänbärbad väziyyätä düþmüþ elektrik xätlärimiz däyenilänäcäk. Amma hälä bu iþä baþlanmayýb. Babalý qonþularýmýnboynuna, onlarýn dediklärinä görä, häyätimizdäkiiþläri namizädlär görürlär. Ýndi mänim dä qorxum ondandýrki, sayý 10-a çatan namizädlär daha yoxdurlar, onlarkampaniyalarýný baþa çatdýrýb, säsvermänin dä näticälärinibilirlär. Hälä män seçiläni demiräm, seçilmäyän namizädbu iþläri davam etdirärmi? Qýþda bizim mänzilin istiliyäçox ehtiyacý var, ägär borularýn däyiþdirilmäsi iþi baþaçatdýrýlmasa, bizim iþimiz çätin olacaq. Elektrik xätläribärbad olduðundan mänzili elektriklä dä qýzdýra bilmirik.Ägär qonþularýmýn dediyi kimi, bu iþi namizädlär görürdülärsä,demäli, görülän iþlär görüldü, tamamlanmayanlarda yarýmçýq qalacaq. Bax elä buna görä dä istäyiräm ki,seçki kampaniyasýnýn müddäti uzadýlsýn. Yuxarýda saydýðýmtämizlik-abadlýq iþläri cämi 20-25 gündä görüldü.Qonþularýmýn dediklärinä görä, täkcä elektrik xätlärinindäyiþdirilmäsi üçün 20 gün lazýmdýr. Yuxarýda da qeyd etdimki, bu iþä hälä baþlanýlmayýb, amma väd verilib. Tärslikdänbilmiräm bu vädi verän namizäd seçilib, yoxsa seçilmäyib.Seçilmäyibsä, onda biz yeni elektrik xätlärini änazý 5 ildän sonra görä biläcäyik. Çünki növbäti kampaniyayahälä 5 il qalýb. Ýndi män günlärlä oturub dua edirämki, kaþ bu seçilän väkil elektrik xätlärini däyiþmäyi väd verännamizäd olaydý. Odursa, onda, bälkä, isti-isti bu iþidavam etdirär. Amma bilmäk olmaz, indiyä qädär nä vaxtseçdiyimiz millät väkilini fäaliyyäti dövründä görmüþük ki,indi dä göräk? Hansý millät väkili verdiyi vädi yerinä yetiribki, bizimki dä yetirsin? Bir dä, axý millät väkilinin väzifäsielektrik xätlärini däyiþmäk deyil, qanunlar hazýrlamaqdýr,millätin därdini yüksäk tribunalardan demäkdir.Bunu o namizädlär dä bilirdilär, biz dä bilirik. Amma onlarbu iþläri görmäklä bizi aldadýb säsimizi almaq istäyirdilär,biz dä älimizä düþän fürsätdän istifadä eläyib, onlarýnvasitäsi ilä çatýþmazlýqlarýmýzý düzältdirirdik. Kampaniyabircä ay da davam etsäydi, yäqin ki, problemlärimizin hamýsýnýda olmasa çoxunu häll etdiräcäkdik. Heyif, tez qurtardý.Hörmätli oxucular, elä buna görä dä deyiräm ki, mänäväkildän çox, namizäd lazýmdýr. Namizädlär väkillärdänyaxþý iþläyirlär. Siz necä düþünürsünüz?u.memmedli@zaman.az

08 SÄRBÄST9-10 NOYABR 2010 ZAMANPoçt sistemindä täcili pulköçürmäsisteminin tätbiqinä baþlanýlýr1Ölkämizin poçt sistemindätäcili pulköçürmä sisteminintätbiqinä baþlanýlýr. Ýlin sonunaqädär bäzi ölkälärä qýsa müddätäväsaitläri göndärmäkmümkün olacaq. Bunu Rabitävä Ýnformasiya TexnologiyalarýNazirliyininPoçt Sektorunun müdiriNovruz Mämmädovjurnalistlärä verdiyiaçýqlamada deyib.Onun sözlärinä görä,Ümumdünya Poçt Ýttifaqýtäräfindän hazýrlanmýþlayihä Avropa Birliyi ölkälärininçoxunda tätbiq olunur.Yeni xidmätin ävvälkindän üstünolduðunu deyän N. Mämmädovbildirib ki, yeni sistemin vasitäsiläväsaitläri ünvanýna täciliçatdýrmaq mümkün olacaq: “Hazýrkýsistem 3 gün ärzindä yalnýzmüqavilä olan ölkälärlä aparýlýrdý.Ýndi isä 3 saata istänilän ölkäyäçatdýrýlma mümkün olacaq”. Regiondailk däfä ölkämizdä tätbiqolunan layihänin hazýrda sýnaqmärhäläsindä olduðunu deyänsektormüdiri ilin sonunaqädär ilkin olaraq Ukraynavä Belarusla täcili pulköçürmäämäliyyatlarý aparmaðýnmümkün olacaðýný qeyd edib. N.Mämmädovun sözlärinä äsasän,poçt sektorunda yeniliklärin tätbiqiqaçýlmazdýr: “Çünki yeni tex-Sumqayýtda zirzämilär tämizlänirSumqayýtda Mänzil Ýstis-Sahälärinin balan-1marsýnda vä qeyri-ärazilärdä mövcudolan sulu zirzämilärin tämizlänmäiþläri cari ilin oktyabrayý ärzindä dä davam etdirilib.Belä ki, son illär þähär ärazisindäki650-yä qädär sulu zirzämidäcari vä äsaslý tämir iþläri aparýlýb.Hazýrda tämizlänmäyän suluzirzämilärin sayý 55-ä çatýr.nolo-giyalarýn tätbiqinäticäsindä bäzi änänävipoçt xidmätläri azaldýðýndanbu, sistem üçün itkilärä säbäbolub. Ýtkilärin azaldýlmasý üçünän düzgün yol poçt sistemindämaliyyä xidmätlärinin tätbiqidir.Hazýrda 240 poçt þöbäsindä maliyyäxidmätläri göstärilir”. N.Mämmädov onu da deyib ki, qanunvericilikdä7 maliyyä xidmätinäzärdä tutulub: “Hazýrda MärkäziBank 5 xidmätä icazä verib.Ýndi valyutadäyiþmä,pulköçürmä, bank hesablarýnýnaçýlmasý väidarä olunmasý, müxbirhesablarýnýn açýlmasývä idarä olunmasý,naðd pul väsaitläri vädigär qiymätli kaðýzlarýninkasasiyasýdýr. Burabir dä debet kartlarýnýnburaxýlmasý aiddir”. N.Mämmädovun sözlärinä görä,bu xidmätlär poçt filiallarýnýnhamýsýnda tätbiq olunur. Ucqaryaþayýþ mäntäqälärindä isä,hälälik, valyutadäyiþmä vä pulköçürmäxidmätläri häyata keçirilir.Ähalidän ämanätlärin cälbi väkreditlärin verilmäsi xidmätläriningöstärilmäsinä növbäti illärdäbaþlanýlacaq. Yerli poçt þöbälärininbank xidmätläri göstärmäsiilä baðlý layihänin geniþ täqdimatýkeçiriläcäk.Bu zirzämilärdän 28-i MÝS-inbalansýndadýr, digärläri isä 2-sicädvälli, 1-i kooperativ bina, 3-ü yataqxana, 8-i mäktäb, 12-siuþaq baðçasý, 1-i isä mädäniyyätevinin daxilindädir. Aparýlaniþlär çärçiväsindä zirzämilärdäolan qrunt sularý mütämadiolaraq nasoslarla çäkilir, xätläriyararsýz väziyyätdä olanlarisä yeniläri ilä äväz edilir.Sumqayýt Zaman“Mübarizin sonmäktubu” mövzusundamüsabiqä keçirilibSumqayýt Þähär Gänclär vä Yeni-Yaradýcýlýq Märkäzindä1yetmälärinAzärbaycanýn Milli Qährämaný MübarizÝbrahimovun xatiräsinä häsr olunmuþ“Mübarizin son mäktubu” mövzusundamüsabiqä keçirilib. Ýki häftä davam edänmüsabiqädä Sumqayýt mäktäblärindän2000-ä yaxýn þagird iþtirak edib. Þagirdlärüç nominasiya - räsm, bädii qiraät vä inþayazýsý üzrä yarýþýblar. Müsabiqänin yekunmärhäläsindä nümayiþ etdirilän “Vätän”,“Dädä Qorqud”, “Torpaq häsräti”, “ÝgidMübariz” vä “Azärbaycan äsgäri” adlýräsm äsärläri tädbir iþtirakçýlarýnýn xüsusimaraðýna säbäb olub. Bädii qiraät nominasiyasýndaisä mäktäblilär Azärbaycanýngörkämli þairlärinin Vätänin azadlýðýna väistiqlaliyyätinä häsr olunmuþ þeirlärinisäsländiriblär. Müällim, þair, yazýçý vä rässamlardanibarät münsiflär heyätitäräfindän här bir nominasiya üzrä seçdiyiqaliblärä xüsusi diplom vä fäxri färmanlartäqdim edilib. Müsabiqänin qalibiolan mäktäblilär Mübariz Ýbrahimovunqährämanlýq yolunu davam etdirmäyähazýr olduqlarýný deyiblär. Digär tädbir iþtirakçýlarýMilli Qährämanýmýzýn gäncläränümunä ola biläcäk þücaät vä qährämanlýqgöstärdiyini söyläyiblär.Ceyhun Mämmädov Sumqayýt

09AÝLÄ1Ýndi nä qädär istäsän kosmetik mähsullarvar, özü dä çeþid-çeþid: gecä, gündüzkremläri, ätirlär, pudralar, pomadalar, tuþlar, saçboyalarý, gellär, nälär, nälär... Çox vaxt “täki gözälgörünüm” deyä bu mähsullardan saðlamlýðýmýzazärbä vuraraq, necä gäldi, düþünmädänistifadä edirik. Bäs bu “gözällik iksirläri”orqanizmdä hansý fäsadlarayol açýr? - Baþlýcasý bädändänatýlasý zähärlimaddälärin qaraciyärdä,böyräkdä, yað täbäqäsindäyýðýlmasýnasäbäb olur, xärçäng,astma, allergiya,üräk-damar kimi xästäliklärtörädir. Zähärli maddälärorqanizmä pomada, cürbäcür krem, pudra väs. vasitäsilä daxil olur.Däri bädänin hässasorqanlarýndandýr.Aðýz yolu ilä qäbuledilän maddälärin,bälkädä, bir qismixaric ola bilir,lakin däri vasitäsiläalýnanlar birbaþaqana keçir.Gözälgörünsän dä...Bugünkü reallýqondan ibarätdir ki,þampunlardan, dezodorant vä antiperspirantlardandaha çox istifadä etmäkmäcburiyyätindäyik. Bu mähsullardaký zärärlikimyävi maddälär tär väzilärilä qanakeçir.Yaxþý olar ki, qidalar qädär ähämiyyätlihesab edilän kosmetik mähsullarýn täbiisindän,yäni saç boyasý äväzinä, xýnadan, gözlärigözäl göstärän, häm dä müalicävi täsirä malik olansürmädän, xoþ qoxuya, rängä görä bitkilärdänäldä edilmiþ mähsullardan istifadä edäsiniz.Ýllärin, äsrlärin sýnaðýndan çýxmýþ bir häqiqätvar ki, täbii yolla gözälliyä sahib olmaqsaðlamlýq baxýmýndan da faydalýdýr.Bu gün ilk baxýþda gözällik qazandýrankosmetik vasitälär neçä illär sonra saðalmazxästäliklärä yol açdýðýný düþünüb dükanbazarlarýmýzýbürüyän, mänbäyi, mänþäyimälum olmayan, tärkibi zähär “gözällikvasitäläri”ndän uzaq durmaða çalýþýn.Unutmayýn ki, nänälärimiz yüz illärdir täbiätdängälän vasitälärdän geniþ istifadäetmiþ, häm bizdän gözäl görünmüþ, hämdä uzun ömür sürmüþlär.Uþaqlarýn inkiþafýnda qidalan-rolu önämlidir. Mütä-1manýnxässislär 1 yaþý olmayan körpäläräbal, yumurta aðý, þokolad, kakao, çiyäläk,pomidor, kivi, fýstýq äzmäsi kimiallergiya potensiallý yüksäk qidalar,däniz mähsullarý, kolbasa, sosiska,konserv vä dondurulmuþ qidalar,qatqýlý, duzlu, souslu, ädviyyatlý hazýrqidalar, çäräz, saqqýz kimi boðulmayasäbäb ola bilän dänävär qidalarýnverilmäsinin düzgün sayýlmadýðýnýbildirirlär. Bu mähsullar allergiya väzähärlänmäyä säbäb ola bilär.Sähär vä günorta yemäklärinäälavä edäcäyiniz meyvä püresi körpänizüçün daha läzzätli ola bilär.Meyväni yaxþýca yuyun, qabýðýný soyubdilimläyäräk þüþä sürtgäcdänkeçirin. Sähär vä günorta paylarýarasýna älavä etdiyiniz bu meyväpüresi körpäniz üçün daha läzzätliolacaq. 8 aydan sonra isä märci, täräväzþorbalarý hazýrlayýb vermäk9-10 NOYABR 2010 ZAMANKörpänin inkiþafý onunnecä qidalanmasýndan asýlýdýrolar. Günorta öynäsindä veriläcäktäräväz þorbasýna qýþ mövsümündäkäläm, ispanaq, käräviz, gül käläm,täzä paxla vä s. älavä edä bilärsiniz.Körpälärä altýncý aydan etibarän täräväzþorbalarýna kibrit qutusu böyüklüyündäiki däfä çäkilmiþ yaðsýzqiymä, yeddinci-säkkizinci ayýndaisä balýq, mal, toyuq äti älavä olunabilär. Säkkizinci vä doqquzuncu aylardansonra körpäyä verilän dolma,plov, makaron, küftä onun iþtahasýnýdaha da açýr.Manqalda ät biþirmäk istäyirsinizsä...Manqalda to-ätinin döþ, 1yuqmal ätinin isä yaðsýzhissälärindän biþirmäklazýmdýr. Közüçün þam qozalarý,taxta qýrýqlarý vä digäraðaclardan istifadäetmäyin. Bunun üçün saf odunkömürü seçin. Kömürün közü ilä ätarasýnda än azý 15 santimetrmäsafä saxlayýn,alovda yandýraraq biþirmäyin.Äti biþirmäzdänävväl maye yað, sirkä, limonþiräsi, süd, qatýq,duz vä s. vurun. Çiy väya biþmiþ äti açýqda väya otaq temperaturunda deyil, istifadäedänädäk soyuducuda saxlayýn.Mäslähätlär*Burxulan biläyinizä buzqoymayýn. Buz burxulma vä þiþkinliyiyaxþýlaþdýrmýr, äksinä, saðalmaprosesini längidir.*Mebellärin yerlärini däyiþdirärkänxalçalarýn üzärinä düþänizi aparmaq üçün hämin yerä birparça buz qoyun vä ärimäsinigözläyin. Daha sonra tozsoranlatämizläyin.*Tämizlik maddälärindän ifratdäräcädä istifadä etmäklä därinizinsaðlamlýðýný vä normalbakteriya tarazlýðýný tählükä altýnaatmayýn.*Üst-üstä qoyduðunuz stäkanlaryapýþýb çýxmýrsa, läyänäqoyub üstdäki stäkana buz yerläþdirin,sonra läyänä yavaþ-yavaþisti su tökün. Stäkanlar birbirindänasanca çýxacaq.*Täzä tavaný iþlätmäzdän ävväliçindä azca sirkä qaynadýn.Bu, yemäk qýzardarkän tavayayapýþmasýnýn qarþýsýný alacaq.Sähifäni Yeganä Mämmädova hazýrlayýb.y.memmedova@zaman.azNarýngiNoxudlu badýmcan dolmasýTärkibi- 24 ädäd kiçik badýmcan;- 2 stäkan qaynadýlmýþ noxud;- 200 qram qiymä;- 1 qähvä fincaný düyü;- 1 qähvä fincaný bulður;- 3 ädäd soðan;- 3 ädäd pomidor;- 2 çay qaþýðý duz;- azca pul bibär;- 6 qaþýq maye yað;- 3 qaþýq narþärab;- qara istiot.Hazýrlanmasý:Badýmcanlarýn içini oyubduzlu suda saxlayýn. Nazik doðradýðýnýzsoðaný, düyünü, bulðuru,duzu, qara istiotu, pul bibärvä narþärabý þüþä qabda qarýþdýrýn.Qaynadýlmýþ noxudu,qiymä vä maye yaðý da älaväedib, täkrar qarýþdýrýn. Badýmcanlarýsudan çýxarýb,1Qýþ mövsümü meyvälärindänsayýlan vä C vitaminiilä zängin olan naringininxärçäng xästäliyinä yoluxma ehtimalýnýazaltdýðý bildirilir.Narýngiyä narýncý räng veränkarotin qaraciyär, damarsärtliyi vä þäkär xästäliyinin qarþýsýnýalýr, tärkibindä kalium olduðuüçün täzyiqi aþaðý salmaðakömäk edir.Narýngi bädänin müqavimätiniartýrýr.Narýngini yeyärkän mütläqçäyirdäklärini çýxarýn, çünki çäyirdäklärkor baðýrsaq iltihabýnasäbäb ola bilir. Gündä 2-3 narýngiyemäk mäslähät görülür.duzunuyuyun vä hazýrladýðýnýz içlä doldurun.Sürtgäcdän keçirib geniþ birqazana tökdüyünüz pomidorlarýnüzärinä badýmcan dolmalarýnýdüzün vä 4 stäkan su älaväedib, üzärini kiçik boþqablaörtdükdän sonra qazanýn qapaðýnýbaðlayýn. Dolmaný vam odda35 däqiqä biþirin. Nuþ olsun!

9-10 NOYABR 2010 ZAMANÄZÝZ MUSTAFAÖtän häftä beynälxalq alämdä gec1partlayan bomba täsirini xatýrladanvä yaxýn gäläcäkdä näinki Avropanýn,häm dä dünyanýn siyasi gäläcäyinäönämli täsir göstärä biläcäk bir hadisä baþverdi. Fransa vä Ýngiltärä Londonda härbi,härbi-texniki vä härbi-strateji ämäkdaþlýqhaqqýnda geniþmiqyaslý bir anlaþmaimzaladýlar. Anlaþmaya äsasän, Ýngiltärävä Fransa nüvä silahýnýn yeni növünüistehsal etmäk mäqsädi ilä birgä tädqiqatiþlärinä baþlayacaqlar. Täräflär arasýndaäldä edilän razýlýða äsasän bununlaälaqädar qurulacaq yeni birgä elmi tädqiqatmärkäzi ämäkdaþlarýnýn bir hissäsiÝngiltärädä, digär hissäsi isä Fransada çalýþacaqlar.Fransa yeni nüvä silahýnýn sýnaqdankeçirilmäsi ilä baðlý iþläri öz üzärinägötürüb. Yeni nüvä silahýnýn yaradýlmasýilä baðlý model tädqiqat märkäziBurqundiyada inþa ediläcäk. Yeni nüväsilahýnýn yaradýlmasý ilä baðlý ilk tädqiqatiþlärinä 2014-cü ildä baþlanýlmasý näzärdätutulub. Amma iþ yalnýz täräflär arasýndayeni nüvä silahýnýn yaradýlmasý iläbitmäyib. Fransa Prezidenti Sarkozi väÝngiltärä Baþ naziri Devid Kemeronadýçäkilän anlaþmaya älavä olaraq, vahidhärbi ekspedisiya korpusunun yaradýlmasýbarädä sänäd dä imzalayýblar. Härbiekspedisiya korpusu 5000-6500 näfärdänibarät olacaq. Härbi ekspedisiyayahärbi hava, däniz, quru, raket hücumundanbirgä müdafiä hissäläri daxil ediläcäk.Birgä härbi ekspedisiyaya daxil olanqoþunlar daim yüksäk härbi hazýrlýq väziyyätindäolacaq vä ortaya çýxacaq härhansý tählükäyä qarþý istänilän an cavabvermäyä vä onu zärärsizläþdirmäyä qadirolacaq. Bu çärçivädä ilk härbi tälimlär gälänil keçiriläcäk. Bundan älavä, lazým gäläcäyihalda, Ýngiltärä vä Fransa qarþýlýqlýmaraqlarýn tämini üçün dünyanýn härhansý bir nöqtäsindä baþ veräcäk hadisäyämüdaxilä edäcäklär. Buna paralel olaraq,birgä härbi ekspedisiya Avropa Birliyi,BMT vä NATO bayraqlarý altýndä keçirilänhärbi ämäliyyatlarda da iþtirakedäcäk. Täräflär arasýnda äldä edilän razýlýðaäsasän, här iki ölkä härbi sänayekomplekslärinin fäaliyyäti älaqäländiriläcäkvä birgä müasir härbi texnika istehsalýgeniþländiriläcäk. Nähayät, härbi-stratejitäyinatlý çevik hava gücläri yaradýlacaq.Onlar elm vä texnikanýn son nailiyyätlärinäzärä alýnmaqla istehsal ediläcäkuzaqmänzilli qýrýcý-bombardmançý täyyarälärlätächiz ediläcäklär. Bu mäqsädläFransa-Almaniya “EAD” konsernininbirgä istehsalý olan “A-400 M” härbi,härbi näqliyyat täyyarälärinin modernläþdirilmäsinäbaþlanýlacaq. Eyni zamandaanlaþmada iki ölkänin hava sämasýnýnbirgä müdafiäsi, täyyarä daþýyan gämilärvasitäsi ilä dänizdän gälän tählükäninqarþýsýnýn alýnmasý da näzärdä tutulub.Härbi xärclär azaldýlýrÝlk baxýþdan elä görünür ki, imzalananyeni härbi-strateji anlaþma London väParisin härbi xärcläri artýrmasýna gätiribçýxaracaq. Ancaq bunun äksinä olaraq,här iki täräf härbi xärclärin azaldýlmasý istiqamätindäbäzi addýmlar atýblar. Mäsälän,Kemeron hökumäti Ýngiltäränin härbixärclärinin 8 faiz azaldýlmasý barädäqärar qäbul edib. Bu isä härbi mäqsädlärüçün näzärdä tutulan xärclärin än azý 50milyard dollar azaldýlmasý demäkdir.Härbi xärclärin azaldýlmasý ÝngiltäräniAmerikadan alacaðý “Joint Strike FighterF-35” qýrýcý täyyarälärinin sayýný 138ädäddän 50-yä, çoxtäyinatlý härbi-strateji“Eurofighter” täyyarälärinin sayýný isä160-dan 107-yä qädär azaltmaða mäcburedib. Härbi xärclärin azaldýlmasý Ýngiltäränihärbi-hava mäkanýnda patrul funksiyasýnýyerinä yetiräcäk vä bununla älaqädarhäyata keçirilmäsi näzärdä tutulan“Nimrod MRA 4” layihäsindän dä imtinaetmäsinä säbäb olub.Fransa väÝngiltäräFransada, öz növbäsindä,härbi xärcläri azaltmaq istiqamätindämüäyyän addýmlar atýb.Mäsälän, Fransanýn “Müdafiänin að kitabý”adlanan härbi doktrinasýnda äsgär väzabitlärin sayýnýn 54 min näfär azaldýlmasývä härbi büdcäsinin 11 faiz ( 3,5 milyardavro) azaldýlmasý näzärdä tutulub.Ýngiltäränin “Deyli Teleqraf” (“DailyTelegraph”) vä Fransanýn “Fiqaro” qäzetlärininyazdýqlarýna görä, iki ölkä xüsusixidmät orqanlarý da öz aralarýndaqarþýlýqlý ämäkdaþlýðýn därinläþdirilmäsiüçün häräkätä gäliblär. Bu çärçivädä däÝngiltäränin “MÝ6” xüsusi xidmät orqanýnýnrähbäri vä ölkänin keçmiþ baþ qärargahräisi, hämçinin Fransanýn xüsusi xidmätorqanlarý rähbärläri “Deyli Teleqraf”vä “Fiqaro”qäzetläri vasitäsi ilä Kemeronavä Sarkoziyä müraciät ediblär. OnlarSarkozi vä Kemeronu “düþmänä cavabzärbäsi” üçün yeni nüvä silahýnýn hazýrlanmasýilä baðlý häyata keçiriläcäktädbirlärä iki ölkä xüsusi xidmät orqanlarýämäkdaþlarýnýn da cälb edilmäsinin vacibliyinibildiriblär.Täbii ki, sual ortaya çýxýr: här iki ölkätäräfindän härbi xärclär azaldýldýðý birvaxtda täräflär arasýnda imzalanan yenihärbi-strateji ämäkdaþlýq barädä anlaþmadanäzärdä tutulanlarýn reallaþdýrýlmasý,xüsusilä, yeni nüvä silahýnýn yaradýlmasýüçün maliyyä väsaiti haradan äldäediläcäk? Härbi ekspertlärin fikrincä, hazýrkýmäqamda Ýngiltärä vä Fransa yenimüasir härbi texnologiyanýn tätbiqi vämüasir härbi texnikanýn istehsalý ilä baðlýAmerika, o cümlädän Yaponiya ilä ayaqlaþabilmirlär. Çünki maliyyä väsaiti çatýþmazlýðýhiss edirlär. Ona görä dä täräflärhärbi tädqiqatlar vä yeni döyüþ silahlarýnýnistehsalý üçün birgä häräkät etmäyämäcburdurlar. Amma iki ölkä arasýndaimzalanan vä beynälxalq alämdä, xüsusilä,ABÞ vä Almaniyada böyük äks-sädayasäbäb olan birgä härbi-strateji ämäkdaþlýðýnarxasýnda daha uzaq gedän niyyätlärindayandýðý ehtimal edilir.yeniAntantayadoðruHärbi ekspertlärinfikrincä,Paris vä Londonarasýnda imzalanan sonhärbi anlaþma faktikiolaraq Birinci Dünyamüharibäsinä aparýb çýxaranAntanta härbiblokunun yenidän xortladýlmasýtäsiri baðýþlayýr.Bunu Ýngiltäränintanýnmýþ qäzetlärindänolan “Deyli Teleqraf”qäzetinin yazdýqlarý dasübut edir.Yeni Antanta Ýttifaqý,yoxsa NATO-ya räqib?Fransa vä Ýngiltärä arasýnda imzalananyeni härbi-strateji anlaþma härbi ekspertlärindiqqätini därhal cälb edib väbununla älaqädar çoxsaylý ehtimallar ortayaçýxýb. Härbi ekspertlärin fikrincä,Paris vä London arasýnda imzalanan sonhärbi anlaþma faktiki olaraq BirinciDünya müharibäsinä aparýb çýxaran Antantahärbi blokunun yenidän xortladýlmasýtäsiri baðýþlayýr. Bunu Ýngiltäränintanýnmýþ qäzetlärindän olan “Deyli Teleqraf”qäzetinin yazdýqlarý da sübutedir. Ýki ölkä arasýnda imzalanan härbianlaþma ilä Paris vä Londonun 20-ci äsrinävvällärindä atdýqlarý analoji addýmlarýtäkrar etdiklärinä diqqäti cälb edän“Deyli Teleqraf” yazýr: “Ýngilis-Fransýzsammiti vä buna uyðun olaraq, täräflärarasýnda yeni härbi ittifaqýn yaradýlmasýnýnäzärdä tutan härbi-strateji anlaþmanýnimzalanmasý “Antente Cordiale”(“Üräk razýlýðý”) anlaþmasýnýn ruhunatamamilä uyðundur”.Yeri gälmiþkän, xatýrladaq ki, Fransailä Ýngiltärä arasýnda “Antanta” adý alanhärbi anlaþma 1904-cü ildä imzalanmýþdý.Bundan üçil sonra Rusiya dahämin anlaþmaya qoþulmuþdu.Bu anlaþma Almaniya-Avstriya-Macarýstan härbi ittifaqýna qarþý çevrilmiþdivä sonda bu iki härbi blok arasýndadünyanýn yenidän bölüþdürülmäsiuðrunda gedän mübarizä I Dünya müharibäsininbaþlamasýna zämin hazýrladý.Lakin beynälxalq alämdä hazýrdamövcud olan siyasi reallýq ilk baxýþdaAvropada Antantanýn yenidän xortladýlabilmäsi vä ya yeni härbi ittifaqýn yaradýlmasýilä baðlý iräli sürülän ehtimallarýþübhä altýna alýr. Bununla belä, SSRÝnindaðýlmasýndan sonra Þärqdän gäläntählükänin aradan qalxmasý Avropa daxilinädä täsirsiz ötüþmäyib . Belä ki,ötän äsrin 90-cý illärindän baþlayaraq,Fransa ABÞ-ýn bölgädäki härbi vä iqtisaditäsirlärini azaltmaq vä burada aðalýðýöz älinä almaq istäyirdi. Fransa bu prosesäAlmaniyaný da cälb edä bildi. Näticädä,AB (Avropa Birliyi) daxilindä müäyyänqädär NATO-ya räqib hesab edilänbirgä härbi qüvvälär yaradýldý. Bunaparalel olaraq isä, ABÞ dollarýný sýxýþdýrmaqmäqsädi ilä mähz Fransanýn täþäbbüsüvä Almaniyanýn dästäyi ilä avrodövriyyäyä buraxýldý. Bununla da dünyadaABÞ dollarýnýn qara günläri baþladý.Amma hadisälärin gediþi göstärir ki,Fransa-Almaniya iþbirliyi ABÞ-ýn Avropadakýtäsirinin aradan qaldýrýlmasýüçün yetärli deyil. Bu baxýmdan FransanýnABÞ-ýn Avropadaký äsas müttäfiqikimi çýxýþ edän Ýngiltärä ilä härbi-stratejianlaþma imzalamasý Vaþinqton üçünxoþagälmäz sürpriz hesab edilä bilär.Bununla älaqädar “Uoll Strit Jurnalý”(“Wall Street Journal”) yazýr ki, ABÞFransa vä Ýngiltärä arasýnda imzalananhärbi anlaþmadan narahatdýr. AmmaVaþinqtonda belä hesab edirlär ki, Ýngiltäräonlara xäyanät etmäyäcäk: “Paris väLondon arasýnda imzalanan son anlaþmaABÞ-ýn Avropadaký milli maraqlarýnýtählükä altýna almayacaq vä bu, NA-TO-nun parçalanmasýna aparýb çýxarmayacaq”.Almaniya räsmiläri isä Fransa iläÝngiltärä arasýnda imzalanan anlaþmanýdiqqätlä izlädiklärini vä bunun Avropadayeni härbi ittifaqýn yaradýlmasýna gätiribçýxarmayacaðýna ümid etdiklärinibildiriblär.FOTO: REUTERSÞÄRH10

12 TÜRKÝYE BASININDAN9-10 NOYABR 2010 ZAMANADEM YAVUZ ARSLANBUGÜNCHP'de sular durulma eðiliminde.En azýndan genel merkezin farklý katlarýnda farklý MYK toplantýlarýyapýlmýyor. Artýk güç mücadeleleri perde gerisinden sürdürülecek.Bu aþamadan sonra Kemal Kýlýçdaroðlu, baþta Ýstanbul olmaküzere örgütlerde yeniden yapýlanmaya gidecek. PM'de dengeyideðiþtirdiðini düþündüðü anda da seçimli kurultaya giderekMYK'dan sonra PM'yi de deðiþtirecek. Bu hamlenin takvimini ise ilbaþkanlarý ile delegelerin tercihi belirleyecek. Kýlýçdaroðlu'nun enbüyük avantajý ise milletvekilliði listeleri. Sav cephesinde yer aldýðýdüþünülen il baþkanlarýna milletvekilliði garantisi verirse kolaylýklakendi cephesine çekebilir. Yani bundan sonra tercihleri biraz damenfaatler belirleyecek. Önder Sav cephesinin ne yapacaðýnagelince. Görünüþte Sav ve ekibi havlu attý. En azýndan öyle birgörüntü veriyorlar. Fakat kulislerde durum farklý. Kýlýçdaroðlu'nunçok güçlü bir medya desteði ve dolayýsýyla kamuoyu hâkimiyeti olsada Sav da 'beþ aylýk CHP'li' deðil. Hatta durumu özetlemek içinpehlivan hikâyesi de anlatýlýyor. Hikâye herkesin malumu. Bir pehlivantalebelerinden en parlak olanýna özel eðitim verir. Gün gelirhalkýn gazýna gelen genç pehlivan ustasýna 'Gel bir güreþelim' der.Ustasý bir harekette genç pehlivaný alaþaðý eder. Usta, “Sana her þeyiöðrettim. Ama günün birinde o öðrettiklerimi bana karþý kullanabileceðinidüþünerek asýl oyunumu sona saklamýþtým” der. Savekibi, kendilerine moral vermek için mi yoksa gerçekten birhesaplarý olduðu için mi bu örneði veriyor onu zaman gösterecek.Ama Ankara'da son günlerin en popüler hikâyesi bu.AslýndaKýlýçdaroðlu'nun son hamlesi de enteresan bir sonuç verdi. ”BaykalCHP'nin her þeyidir” diyorduk bir günde devrildi. “Önder Savdelegeye ve partiye hakimdir, onun haberi olmadan kuþ uçmaz”diyorduk bir saatte kapýnýn önüne kondu. Böyle ilginçliklerin olduðubir partide, bugün iktidara yürüdüðü iddia edilen Kýlýçdaroðlu daayný akýbete maruz kalýr mý kalýr... Kýlýçdaroðlu anormal bir süreçtepartinin baþýna geçmiþti. Baykal kaset darbesiyle devrildikten sonraSav ile koalisyon yaptý. Partide gövde Sav, baþ Kýlýçdaroðluidi.Kýlýçdaroðlu'nu kamuoyu önünde sýkýntýya sokan birçok zikzakya da tutarsýz tavýrla ilgili hep 'statükocu ekip' adres gösterildi. ArtýkKýlýçdaroðlu'nun bahanesi kalmadý. Bundan sonra baþarý dabaþarýsýzlýk da doðrudan kendi hanesine yazýlacak. Gerçekten yeniKýlýçdaroðlu'nun hiçbir bahanesi kalmadýbir CHP mi göreceðiz yoksa darbe sadece koltuk kavgasýndan mýibaret bunu Kýlýçdaroðlu'nun uygulamalarý ortaya koyacak. Bu aradaCHP'de yaþanan bu iç savaþa AK Parti cephesi nasýl bakýyor?Konuþtuðum tüm isimler kavgadan rahatsýz. Güçlü iktidarýn ancakgüçlü muhalefetle olacaðýný savunuyorlar. Bir an önce partinintoparlanmasýný istiyorlar. Hatta Cemil Çiçek ilginç benzetme yapýyor:“Kavgalý eve kýz vermezler.” Yani CHP bir an önce kendinitoparlayamazsa ilk seçimden sonra yeniden bir liderlik mücadelesibaþ gösterebilir. Bu arada hatýrlatalým; bunun için hazýrbekleyenler de var.Yargýtay nereye koþuyor?Geçtiðimiz pazartesi bir belge yayýnlamýþtýk.Mehmet Haberal'ýn saðlam olduðuna iliþkin saðlýk raporuYargýtay'dan saklanmýþtý. Yani Yargýtay eksik bilgiyle kendisinitahliye etmeyen 9 hakime tazminat hükmetmiþti. Eh artýk belgeninaslý ortada olduðuna göre kararý Yargýtay Hukuk GenelKurulu tashih eder diye bekliyorduk ki bingo dedirten bir kararçýktý. Yargýtay bugüne kadar eþi benzeri görülmemiþ bir kararlaHaberal'ý tahliye etmeyen hakimlere tazminat cezasýný onadý.Bunun anlamý þu: bundan sonrasý tufan. Çünkü kürsü hakimleriartýk kimseye kolay kolay tutuklama veremez. Önüne gelentahliye taleplerinde özgür iradesini kullanamaz.En ilginci deCMK. 25 uyarýnca kritik davalarýn hakimleri artýk o davalardançekilmek zorunda kalacak. Yani tahliye edilmeyen her sanýkhakime tazminat davasý açacak. Hakimle sanýk davalý olamayacaðýiçin hakimler davadan çekilecek. Bu karar Silivri'de coþkuylakarþýlanmýþ doðal olarak. Açýkçasý hiçbir hukukçu Yargýtay'ýnyaptýðý doðrudur diyemiyor. Peki, bu durumda bu karar nedenalýndý? Ya da kim bu Haberal? Bir cumhurbaþkaný uçaðýn kapýsýnakadar uðurluyor, öbürü saðlýðýyla yakýndan ilgili.Koþarak girdiði adliyeden hastaneye yatay geçiþ yaptý. Birgün cezaevinde kalmadý ama ziyaretçi kabul ediyor,görüþmelerini yapýyor, hatta dýþarýdaki þirketlerini bileyönetiyor. Onun için Yargýtay teamülleri bile bozmaktan çekinmiyor.Önce Ýlhan Cihaner, þimdi de Haberal. Yargýtay nereyekoþuyor?ÞAMÝL TAYYARSTARDevlette neler oluyor?Bir süredir tuhaf iþler oluyor. Nasýl görmek veya okumakgerekir, gerçekten çok zorlanýyorum. Samimi olmakgerekirse, midem bulanýyor artýk.Çukurca’daki mayýn faciasýndan sorumlu tutulanHakkari Tugay Komutaný Tuðgeneral Zeki Es tutuklandý.Ýddialara ve delillere bakýldýðýnda böyle bir kararýn verilmesi,hiç kimse için sürpriz olmadý.Garip olan, iddialarý örtbas etmekle suçlanan ve sonYAÞ toplantýsýnda terfi ettirilmeyen Hakkari TümenKomutaný Tümgeneral Gürbüz Kaya’nýn Askeri YüksekÝdare Mahkemesi’nde açtýðý yürütmeyi durdurma davasýnýkazanmasýdýr. Karara göre, ay sonuna kadar Korgeneralyapýlmasý gerekiyor.Biri Mamak Cezaevi’ne diðeri Korgeneral rütbesiylekarargaha... Cumhuriyet tarihinin en önemli darbedavalarýndan Balyoz’da tutuklu sanýk kalmadý, ifadeyeçaðrýlan paþalar orduevlerinde saklandý, savcý talimatlarýnauyulmadý, hiç kimsenin de gýký çýkmadý, Silivri’de iseErgenekon sanýklarý gün sayýyor.Oysa hem iddialar hem deliller, Balyoz’unErgenekon’dan daha büyük bir dava olduðunu gösteriyordu.Beyazlar dýþarýya zenciler içeriye...3 yýldýr Silivri’de ömür tüketen Ergenekon sanýklarýnýnyakarýþlarý mahkeme duvarýndan öteye ulaþmazken, birgün dahi içeri girmeyip hastanede sanýk olmanýn dayanýlmazaðýrlýðýný yaþayan Mehmet Haberal yüzünden 9hakime tazminat cezasý verildi. Yargýdaki köklü teamüllerialt üst etme ve 58 bin tutuklu için emsal oluþturmapahasýna olsa bile Haberal’ýn hatýrýna hakimlere “tutukluluktazminatý” yaðdýrýldý. Haberal’ýn Ergenekon sanýðýolmasý nedeniyle Yargýtay’ýn sevgisine mazhar olduðunudüþünüyorsanýz, yanýlýrsýnýz. Þikayetçi Mustafa Balbayolsaydý sözgelimi, böyle bir karar çýkmazdý.Üstatlara tazminat ödülü, alttakilere elma þekeri...Yargýtay, hiçbir hakim veya savcýya göstermediði ilgiyiErzincan Cumhuriyet Baþsavcýsý Ýlhan Cihaner’denesirgemedi. Kýran kýrana savaþtý, ses kayýtlarýný týnlamadý,dosya olmadýðý halde fotokopi üzerinden karar veripCihaner’i serbest býraktý. Cihaner, Haberal gibi bir ilkinkahramanýydý.Yeni HSYK, Cihaner’i Adana’ya düz savcýolarak atayarak sürece tepkisini gösterdi belki, gariptirtartýþmalarýn merkezinde ve HSYK seçiminde YARSAVlistesinin ilk sýrasýndaki Sincan Hakimi Osman Kaçmaz’adokunan olmadý.Direnenlere yeni adres, uzlaþanlara selam...Ýstanbul Cumhuriyet Baþsavcýlýðý, Özden Örnek’e aitolduðu iddia edilen darbe günlükleriyle ilgili dosyayýErgenekon’la baðlantýsý olmadýðý gerekçesiyle Ankara’yahavale etti. Tüm fatura, 2009 Aralýk baþýnda açýlandosyaya yaklaþýk 4 ay önce görevlendirilen Savcý MehmetErgül’e kesildi.Komutanlarý sorgulayýp saatlerce ifadesini alanBaþsavcývekili Turan Çolakkadý ve Ergenekon savcýlarýnýnsorgulama sonrasý þüphelileri mahkemeye sevk ederkentutuklanmalarýna gerek görmemeleri çabucak unutuldu.Ýddianamelerin omurgasýný oluþturan günlüklerle ilgiliyaklaþým, daha ilk gün kötürümdü. Perþembenin geliþiçarþambadan belliydi. Darbe günlüklerine özgürlük,Narnia günlüklerine pranga...Bu ve benzeri o kadar çok örnek var ki, yazmaya kalksaksatýrlar yetmez. Ama ortak noktalarý tek: cari olanüstünlerin hukuku... Umarým, yeni dönem hukuk ihlallerininasgari düzeye ineceði, herkesin hukuk önünde eþitolacaðý bir dönem olur. Son hadiseler, mevzuatta yapýlacakdeðiþikliðin tek baþýna yeterli olmayacaðýný, köhnemiþzihniyet yargýdan tasfiye oluncaya kadar sancýlý sürecindevam edeceðini gösteriyor.Yaþananlarýn basit analizini hukuki perspektiften buþekilde birkaç cümleyle özetlemek mümkün, ancakErgenekon, Balyoz ve darbe günlükleriyle ilgili sürecingidiþatýna dair bazý ipuçlarýný da son olaylarýn perdearalýklarýnda görebiliriz.Kürt meselesinde olduðu gibi burada da (sivil/asker)eylemsizlik sürecine baðlý olarak bir mutabakat ihtimalinindoðduðunu söylemek için erken midir, bilmiyorum.Önümüzdeki dönemin çok iyi takip edilmesi gerekir.Devlet içinde bu yönde bir mutabakat oluþursa, darbedavalarý minimize olur, zencilerden ibaret küçükhücrelere dönüþtürülür, yeni tahliye kararlarý çýkar ve faturadakirakam azalýr.Mutabakat oluþmazsa? Çatýþmanýn seyri, süreci tayineder...

13 ÜZ - ÜZÄ9-10 NOYABR 2010 ZAMAN“NYU-YORK TAYMS”INRÄHBÄRÝ ARTUR SULZBERGER:“Räqämsal inqilabýnhälä ki kaðýz dövrünütarixä qovuþduracaðýnainanmýram”SUNA VÝDÝNLÝ- 1978-ci ildä “Nyu-York Tayms”da müxbirkimi iþä baþlamaðýnýzdan bu qäzetin rähbäriolana qädär ötän müddät ärzindä yaþadýðýnýzän mänalý vä än çätin gününüz hansýdýr?- Än mänalý günüm 11 sentyabrdýr.Dünya Ticarät Märkäzinä qarþý törädilmiþ terrorhadisäsi haqqýnda, inandýrýcý vä humanistbir þäkildä xäbär hazýrlamaq üçün mübarizäaparmýþdýq. O hadisä zamaný çox göz yaþý tökülmüþdüvä çox þey tükänmiþdi, ancaq “Nyu-York Tayms” näyin vä niyä baþ vermäsi, eläcädä bütün bunlarýn nä mänaya gälmäsi barädäxäbärçilik baxýmýndan çox önämli rol oynadý.Hazýrladýðýmýz xäbärlär silsiläsi keçmiþdä bänzäriolmayan bir þäkildä yeddi Plutzer mükafatýna(jurnalistika sahäsindä verilän än ali mükafatlardandýr-red.)layiq görüldü.Än çätin günüm isä Ceyson Bleyerin (2003-cü ildä yalandan xäbär uydurduðuna görä“Nyu-York Tayms”dan istefa vermäyä mäcburqalmýþdý-red.) iç üzünü anladýðýmýz gündü. O,“Nyu-York Tayms”ý olduqca çätin väziyyätdäqoymuþdu. Yalan xäbär yazan müxbir här birqäzet üçün ciddi problemdir. Çox pis täcrübäyaþadýq, ancaq, þübhäsiz ki, indi daha güclüyük.Çünki sähvlärimizdän därs götüräräk inkiþafedirik. Hämin hadisädän sonra müxbirlärinyazdýqlarý xäbärlärin doðru olub-olmadýðýnanäzarät edän redaktor täyin etdik.- Telekommunikasiya vasitälärinin “Roma imperatorluðu”olaraq da adlandýrýlan böyük medianý çökdüräcäyibarädä söhbätlär gäzir. Bu baxýmdan siz “Nyu-YorkTayms” markasýnýn gäläcäyini necä görürsünüz?- “Nyu-York Tayms” bir täsir märkäzidir väbunun bu formada davam edäcäyinä inanýrýq.Ümumiyyätlä, än çox istinad edilän vä än çoxmüzakirä olunan xäbär müässisäsiyik. Belä ki,här dörd saniyädän bir “Tvitter”dä “Nyu-YorkTayms”ýn bir yazýsý yayýnlanmaqdadýr. Bundanbaþqa, qäzetimizin ämäkdaþlarý radio vä televiziyadebatlarýnda än çox räðbät göstärilän iþtirakçýlarolurlar. Özümüzü oxucularýmýzý änyüksäk keyfiyyätli jurnalistika mähsullarý ilä täminetmäyä häsr etmiþik vä liderlik mövqeyimiziitirmämäk üçün xäbär fäaliyyätlärimizäsärmayä qoymaða davam edäcäyik.Ýnformasiya väkommunikasiyatexnologiyalarýnýnsürätlä inkiþaf etdiyiindiki zamanda än çox müzakiräolunan mäsälälärdän biridä qäzetlärin gäläcäyi ilä baðlýdýr.Bäzi mütäxässislär müasirtelekommunikasiya vasitälärinin,xüsusilä dä, internetin qäzetitarixä qovuþduracaðýný iddiaedirlär. Älbättä, bu fikirlärazýlaþmayanlar da var.Dünyanýn än nüfuzlu qäzetlärindänbiri olan “Nyu-YorkTayms” (“The New York Times”)qäzetinin naþiri väeyniadlý þirkätin sahibi ArturSulzberger dä qäzetin perspektivinäinananlardandýr.Onun bu vä digär mäsälälärläbaðlý “Sabah” qäzetinäverdiyi müsahibäsini ixtisarladiqqätinizä çatdýrýrýq.- Ailäniz çätin zamanlarýnda “Nyu-York Tayms”a investisiyaqoymaq änänäsi ilä tanýnýr. Keyfiyyätli qäzetçiliyinuzun müddätdä sizä gälir gätiräcäyinä hälä dä inanýrsýnýzmý?- Bäli, þübhäsiz. Yüksäkkeyfiyyätli qäzetçilikhämiþä öz mövqeyini qoruyacaq vä bir ehtiyacolaraq qalacaq. Mäqsädimiz yüksäkkeyfiyyätliqäzetçiliyä investisiya qoyuluþunu davametdirmäk vä mövcud olan bütün platformalarda- yazýlý mediada, internetdä, “i-Pad”dä, mobilvä elektron vasitälärdä - qäzetçilik xidmätlärigöstärmäkdir. Bir “Nyu-York Tayms” oxucusuöz qäzetini oxumaða häftä içindä 45, bazargünü isä 77 däqiqä vaxt ayýrýr.- “Nyu-York Tayms” qäzeti digär xäbär müässisälärinänadir hallarda näsib olmuþ bir qäzetçilik nüfuzuna malikdir.Häm redaktä keyfiyyätini qoruyub saxlayýrsýnýz, hämdä xärcläri azaldýrsýnýz. Buna necä nail olursunuz?- Äslindä xäbär märkäzinä çox toxunmadýq.Ticarät fäaliyyätlärindän çox yüksäk gälirlär äldäedildi vä ötän il böyük äksäriyyäti könüllüolmaqla, xäbär sektorunda çalýþan 100 ämäkdaþýmýzqäzetdän ayrýldý vä ya pensiyaya çýxdý.Xäbär märkäzinä särmayä qoymaða davamedirik. Bütün sahälärdäki fäaliyyätlärimizinmaliyyä xärclärini müäyyänläþdirdik vä dahasämäräli þirkät halýna gälmäk üçün lazýmsýzxärcläri ortadan qaldýrdýq.- “Ýnterneþnal Herald Tribun”u (“Ýnternational HeraldTribune”) da öz sýranýza qatdýqdan sonra “Nyu-YorkTayms” färqli bir Avropa qäzeti kimi qäbul edilmäyä baþlandý.Bu, düþünülmüþ bir qärar idi?- Bäli, bu qärarý düþünäräk vermiþdik.Araþdýrmalarýmýz düþündüklärimizin doðru olduðunugöstärdi. “Ýnterneþnal Herald Tribun”unqlobal bir prizmasý olduðu üçün onunözäl vä sadiq oxucularý var. Bäzi mäqalälär“Nyu-York Tayms”dan alýnýr, ancaq qlobaloxucu kütläsi üçün tärtib edilir. “ÝnterneþnalHerald Tribun” bir-birindän färqli olan oxucutiplärinä xitab edir: Avropa vä Asiyada yaþayanamerikalýlar, Avropa vä Asiya oxucularý vä mäsäläläräqlobal prizmadan baxmaq istäyän beynälxalqoxucular.- Ýnternetdä “Nyu-York Tayms”ý oxumaq üçün tätbiqetdiyiniz “hesablanmýþ yanaþma” metodu haqqýnda mälumatverä bilärsinizmi?- Yenilikläri mänimsämäyä baðlý olduðumuzunän son nümunäsi 2011-ci ilin ävvällärindänetibarän “NYTimes.com”u oxumaqüçün ödämä modelini baþladacaðýmýzý elan etmäyimizoldu. Hesablanmýþ bir yanaþma metodundanistifadä edirik vä bu yanaþma onaimkan verir ki, oxucularýmýz pullu xäbär limitinäçatana qädär ay ärzindä müäyyän saydapulsuz xäbär oxuya bilsinlär. Mäsälän, ayda 20däfä sayta pulsuz girmäk mümkün olacaq, ancaq21-ci däfädän etibarän müäyyän qädärödäniþ täläb olunacaq. Bunun faydasý ondanibarät olacaq ki, axtarýþ saytlarý vä ya digär vasitälärläsaytýmýza daxil olanlara pulsuz xidmätgöstärmäklä yanaþý, müntäzäm þäkildä saytýmýzdanistifadä edän oxuculardan pul ala biläcäyik.Bu model, bir täräfdän, reklam gälirlärimiziqorumaða, digär täräfdän isä, abunä haqqýndanäldä etdiyimiz gälirläri artýrmaða imkanveräcäk.“Tvitter”, “Feysbuk”, “iPad”in “Flipboard”xidmäti kimi sosial þäbäkälär dä “Nyu-YorkTayms” üçün yeni imkanlar açýr. Bu vasitälärläqlobal oxucu kütläsi äldä etmäk mümkündür.Növbäti aylarda bu mäsälälärlä baðlý layihälärimizireallaþdýracaðýq. Mähsullarýmýzý paketläyäräkoxucularýmýzýn qarþýsýna çýxacaðýq. Härbir oxucumuz münasib bir qiymätlä “Nyu-YorkTayms”ý istäsä qäzet formasýnda qapýsýnda, onlaynrejimdä “iPad”indä vä ya mobil telefonundaala biläcäk.- Räqämsal strategiyanýz baräsindä mälumat vermäyinizixahiþ edirik.- Räqämsal platformalarýmýzý ayda 114 milyonnäfär ziyarät edir. Bu strategiyamýz räqämsalxidmätdän äldä edilän gälirlärin artýrýlmasýný,istifadäçi kütläsinin geniþländirilmäsini, yenimähsul vä xidmätlärin täqdim edilmäsini ehtivaedir.- Londonda keçirilmiþ media zirväsindä gäläcäkdä“Nyu-York Tayms”ýn mätbää çapýnýn dayandýrýlacaðýný bäyanetmiþdiniz. Bu, tutduðunuz mövqeyi näzärä alsaq, çoxcäsur açýqlama idi. Bu barädä daha ätraflý mälumat veräbilärsinizmi?- Fikirlärim müäyyän qädär tährif olunaraq,konfransýn mövzusundan känara çýxarýldý.“Nyu-York Tayms” þirkäti özünü gäläcäkdäuzun müddät öz qäzetini mätbäädä çap etmäyähäsr edib. Kaðýzdan oxumaðýn hälä dä özmövqeyini qorumaqda olduðunu düþünänlärdänäm.Ävvälcä radio, sonra isä televiziyanýnyazýlý medianý öldüräcäyini söylädilär, ancaqbu, baþ vermädi. Räqämsal inqilabýn da hälä kikaðýz dövrünü tarixä qovuþduracaðýna inanmýram.- Ýraq müharibäsi ilä baðlý yaydýðýnýz xäbärlär haqqýndaindi nä fikirläþirsiniz? Hansýsa bir peþmançýlýðýnýz varmý?- “Nyu-York Tayms” 2004-cü ildä yayýnladýðýbir mesajda kütlävi qýrðýn silahlarý haqqýndakifayät qädär þübhä doðurmayan bir çoxmäqalä yayýnladýðýný ifadä etdi. Ýnsanlar ABÞýnÝraqý iþðal etmäsindän bir neçä ay ävväl SäddamHüseynin kütlävi qýrðýn silahlarýna malikolmasý ilä baðlý geniþ yayýlmýþ fikirläri unutmaðabaþlamýþdýlar. Demokratlar da, respublikaçýlarda buna inandýlar. Ancaq “Nyu-YorkTayms” iþðaldan sonraký illär ärzindä böyükxärcläri vä riskläri näzärä alaraq, müharibä haqqýndamälumat vermäk üçün än yaxþý müxbirlärinibölgäyä göndärmäklä öz färqini ortayaqoydu. Ýraqdaký müxbirlärimizdän ikisi cäsurxäbärçiliklärinä görä öldürüldü.- Dörd näslin ardýcýl olaraq idarä etdiyi “Nyu-YorkTayms”a sahib olan bir ailänin prinsiplärindän bäzilärinisadalaya bilärsinizmi?- Þirkät vä ailä üçün yol göstärän prinsipSulzberger ailäsinin etibarýdýr. Biz önämli birmarkanýn, etibarlý bir ailänin tämsilçiläriyik vämän özünü belä bir mükämmäl quruma häsredän ailänin üzvü olduðum üçün xoþbäxtäm.Bu, özü ilä birlikdä böyük mäsuliyyät gätirmäkläyanaþý, häm dä qürurvericidir. Atamýn idaräçiliyiqäzetä çox þey qazandýrdý. Onun “PentaqonPeypers” hadisäsinin üzä çýxarýlmasýndanümayiþ etdirdiyi davranýþ, zamaný qabaqlamaqidi. Çünki o vaxt heç kim Amerika dövlätiilä qarþý-qarþýya gälmäyä risk etmirdi. Hüquqmüþavirliyimizi häyata keçirän þirkät atama:“Ägär bu xäbäri därc etsäniz, sizi müdafiä edäbilmärik”,- demiþdi. Amma atam inandýðý yoldandönmädi.Bu gün oðlumun 30 yaþý var vä dördämioðlusu ilä birlikdä beþinci näslin tämsilçilärikimi “Nyu-York Tayms”da iþläyirlär.

14MÝZAH9-10 NOYABR 2010 ZAMANZamanýnda bir adým atmayan,sonradan yüz adým atmak zorunda kalýrDAÐISTAN ÇETÝNKAYASes tellerimizkeman tellerinebenzer mi?1Ses tellerimizi yapýsal olarak kemantellerine benzetemesek de iþlevleriaçýsýndan onlara benzetebiliriz. Sestellerimiz keman tellerine benzemez, çünküonlar aslýnda kastýr, ayrýca kesitleri yuvarlakdeðildir. Akciðerlerimizden çýkanhavanýn onlarýn titreþmesini saðlamasý sonucundakonuþabiliyor yada þarký söyleyebiliyoruz.Sesimiz, ses tellerimizin boyutlarý,kalýnlýklarý ve kas gerginliklerine baðlýolarak belirli bir doðal titreþim frekansýaralýðýna sahiptir. Sesimizin kuvvetli oluþuve perdesi, gýrtlaðýn iki temel iþlevine baðlýolarak deðiþim gösterir. Bu iki temel iþlev,ses tellerini birbirlerine yakýnlaþtýrma vebunlarýn gerilmesini saðlamadýr. Ses tellerimizuzun ve gevþekse, týpký keman tellerindeolduðu gibi, düþük perdeli seslerüretilir. Daha kýsa ve gerginse ses tellerimiz,yüksek perdeli sesler üretir. Konuþurkenve þarký söylerken, ses tellerimizinuzunluðunu ve gerginliðini sürekli olarakdeðiþtiririz. Gýrtlaðýmýzdaki kaslar ve sestellerimiz söylemek istediðimiz perdeyi ortayaçýkarabilmek için kendiliðinden kasýlýpgevþer. Herbirimizin üretebildiði ses perdesininfarklý oluþundan dolayý, sesler, tizdenbasa doðru, genel anlamda dört gruptasýnýflandýrýlýr: soprano, alto, tenor vebas. Ses tellerimiz günlük yaþamda saniyede100-1000 kez titreþir. Titreþim hýzýartýkça sesin perdesi yükselir. Kadýnlar veerkeklerde, konuþma sýrasýnda ses tellerinintitreþim sýklýðý farklýdýr. Bir kadýn konuþurken,ses telleri ortalama saniyede 250kez titreþirken, erkekte ortalama 130 keztitreþir. Kadýnlarýn sesinin erkeklerinkinegöre daha ince olmasý da, ses tellerinindaha kýsa ve ince oluþundan dolayý dahasýk titreþmesinden kaynaklanýr. Opera sanatçýlarý,bir aryayý söylerken zaman zamanolaðanüstü tiz sesler çýkarýrlar. Böylezamanlarda, ses telleri yaklaþýk olarak saniyede1400 kez titreþir.1Hayatýn içindenRüya ile gelen kurtuluþAkýl sahiplerinin ibret nazarlarýna sunulan 7.4 þiddetindeki okorkunç 17 Auðustos depreminin hemen akabinde, ülkenindörtbir yanýndan akýn eden herkes deprem bölgesindeki eþ,dost ve akrabalarýnýn akýbetleri hakkýnda bilgi almak içinyanlarýna koþarlar. O büyük depremin olduðu gece Çýnarcýk’takievleri yýkýlan Kemal Gündüz, karýsý ve kýzlarý Elif ileEcem enkaz altýnda kalmýþlardýr. Gün ýþýyýp da o bölgeye koþanKemal Bey’in bacanaðý Þadi Bey ve kurtarma ekibi belkibir ümit niyetiyle büyük bir gayretle enkazý eþelemektedirler.Bir ara çalýþmaktan iyice yorulan Þadi Bey, biraz nefes alýpdinlenmek için enkazýn hemen yanýndaki çimenlere uzanýr.Yorgunluktan uyuyakalan Þadi Bey, rüyasýnda Kemal Bey’igörür. Kemal Bey rüyada: “Bacanak bizi kurtar.” diye acý acýferyad ederek yardým ister. Heyecanla uykusundan fýrlayanÞadi Bey, baðýrarak enkazýn üstünde koþuþturmaya baþlar.Hemen bir kepçe buldurup operatöre eliyle iþaret eder: “Tamþuraya vur.” Kepçe yýkýntýlarýn üzerine ilk darbesini indirir indirmez,Gündüz ailesinin muhabbet kuþu yýkýntýlarýn arasýndaaçýlan delikten kanat çýrparak dýþarý çýkar. Herkes ümitlenmiþtirve: “Kuþ bu kadar saat yaþamýþsa burada hayat ümidivar.” demektedirler. Þadi Bey açýlan delikten aþaðýya doðrubaðýrdýðýnda gerçekten derinlerden Gündüz ailesinin fertlerininsesleri gelir. Bir rüya muþtuya dönüþür ve bütün aile enkazýnaltýndan sað salim çýkarlar.Eþeðin þahitliðiKütahya’nýn Gedik Kazasý’nda iþlenen bir cinayet çok enteresanbir metodla çözüldü. Katil olduðundan þüphelenilen, ancaksaðlam delillere ulaþýlamadýðý için hakkýnda iþlem yapýlmayanA. D. isimli þahýs, cinayeti soruþturan Jandarma Astsubayýtarafýndan hadisenin görgü þahidi eþekle yüzleþtirildi.Öldürülen þahsa ait olan eþek, katil zanlýsý olan A. D. yanýnagetirilince çýlgýna döndü ve sanýðý ýsýrýp çifte atmaya çalýþtý.Bu denemeden sonra, bu defa katil zanlýsýnýn kýyafetlerininaynýsýný giyen bir Jandarma eri eþeðin yanýna gitti. Ancakeþek Jandarma erine en küçük bir tepki dahi göstermedi. Aynýdeneme birkaç kiþi ile defalarca tekrarlandý. Eþek sadecesanýða karþý hýrçýnlýk gösterdi. Eþeðin bu davranýþý karþýsýndazor durumda kalan sanýk, sonunda suçunu itiraf etmek zorundakaldý. Eþeðin davranýþlarý, altý þahidin þahitliðinde tutanaklatespit edildi. Kütahya Aðýr Ceza Mahkemesi tarafýndan15 yýl aðýr hapis cezasýna çarptýrýlan sanýk hakkýnda kararYargýtayca da onaylandý.Bir bardak suda boðulan denizciSultan II. Abdülhamid devrinde yaþamýþ ve Hasköylü Saliholarak bilinen yaman bir denizci vardý. Ýstanbul Haliç’te sandalcýlýkyaparak geçimini temin eden bu kurt denizci, Boðazsularýnda ekmek teknesiyle tam 15 defa deniz kazasý geçirmiþ,hepsinden de sað salim kurtulmak nasip olmuþtu. Feleðinçemberinden geçmiþ tecrübeli bir denizci olan Salih, gününbirinde Hasköy’de kahvehanede otururken kahveciden içmekiçin bir bardak su istedi. Kaderin garip tecellisine bakýnki, 15 deniz kazasýndan kurtulup sað kalabilen bu tecrübelidenizci, içtiði bir bardak sudan boðularak hayatýný kaybetti...Her türlü yazýlarýnýzý bekliyoruz: info@zaman.az,a.ucal@zaman.az Hazýrlayan: Aydýn UcalSesli ve renkliAdam çok uzun aradan sonra gittiðisinemada biletin 15 lira olduðunuduyunca: “Neee?” demiþ þaþýrarak.“En son sinemaya gittiðimdene güzel 2.5 liraydý.” Giþedeki delikanlý:“Efendim inanýn simdi filmlerçok daha güzel.” diye nazikçe cevapvermiþ. “Artýk sesli ve renkli!..”Katil hizmetçi!Bileti hayli zor bulunan polisiye bir tiyatro oyununda yaþlýadam yerinin hayli arkalarda olmasý nedeniyle sahneyi tamolarak göremeyince yer gösterici çocuða: “Bakar mýsýn.” demiþ.“Biliyorum, her yer dolu ama bana þöyle önde bir yer bulursanben de sana yakýþýklý bir bahþiþ veririm!” Görevli çocukonu en öne yerleþtirmiþ, adam da çocuðun avucuna 25 kuruþsýkýþtýrmýþ. Çocuk elindeki 25 kuruþa bakmýþ, bakmýþ sonraadamýn kulaðýna eðilmis: “Beyefendi!” demiþ usulca. “Katilhizmetçi!..”

15 SPORFenerbahçe'den Elmander ataðý!Ýngiliz Mirror gazetesi,1Fenerbahçe'nin BoltonWanderers'ýn golcüsü JohanElmander'i takip ettiðini yazdý.Sezon baþýnda Bursaspor'ungündeminde olan vesezon sonunda takýmý BoltonWanderers'la sözleþmesi sonaerecek olan Elmander'infiyatýnýn 3 milyon pound olduðukaydedildi. Wandererspatronu Owen Coyle'un Elmanderiçin gelecek tekliflerikabul edebileceði belirtilirken,Fenerbahçe'nin yanýsýraRus Spartak Mostova ve bazýÝngiliz kulüplerinin daha Elmander'ilistesine aldýðý ifadeedildi. Haberde Türk ve RuslarýnElmander için Ocakayýnda 3 milyon pound ödeyebileceðibelirtilirken, Coyle'ungolcü oyuncunun yerineyeni bir golcü arayýþýna degirebileceði haberde yer aldý.9-10 NOYABR 2010 ZAMANNöbetçi golcü yuvadan uçuyorNiang'ýn yokluðunda bulduðuþansý en iyi þekilde deðerlendirenSemih Þentürk,kendisini takip eden kulüplerinde iþtahýný kabartýyor. Millioyuncu, son olarak Eskiþehirspormaçýnda kendisini tribündenizleyen Ýspanyol DeportivoLa Coruna’nýn istatikçilerindende tam notalmayý baþardý.Attýðý 2 golünyaný sýra ortasahayaverdiði desteklede göz kamaþtýrangolcü oyuncunun sezonsonunda Fenerbahçe ileanlaþma saðlayamamasý durumundagelecek sezon Avrupa’datop koþturmasýna kesingözüyle bakýlýyor. Bu arada takýmdakidiðer golcülere göndermedebulunmayý da ihmaletmeyen golcü oyuncu, “Oturanlaraselamlar gönderiyorum”ifadelerini kullandý.PUANDURUMUTAKIMLAR M G B M A/Y P1. TRABZONSPOR 11 8 2 1 27-8 262. BURSASPOR 11 7 4 0 21-7 253. KAYSERÝSPOR 11 7 3 1 17-6 244. FENERBAHÇE 11 6 3 2 29-14 215. ÝSTANBUL BB 11 6 1 4 15-9 196. KARABÜKSPOR 11 5 3 3 18-14 187. ANTALYASPOR 11 5 3 3 16-16 188. BEÞÝKTAÞ 10 5 1 4 16-11 169. GALATASARAY 11 5 1 5 14-15 1610. GAZÝANTEPSPOR 11 3 5 3 8-8 1411. ANKARAGÜCÜ 11 4 2 5 16-18 1412. MANÝSASPOR 11 4 0 7 15-20 1213. GENÇLERBÝRLÝÐÝ 11 3 3 5 10-17 1214. ESKÝÞEHÝRSPOR 11 2 4 5 9-14 1015. KONYASPOR 11 2 3 6 11-19 916. BUCASPOR 11 1 4 6 5-13 717. SÝVASSPOR 11 1 4 6 9-26 718. KASIMPAÞA 10 0 2 8 7-28 211. HAFTANIN TOPLU SONUÇLARITrabzonspor – Galatasaray 2:0(Umut Bulut, 75, 90+4)Fenerbahçe – Eskiþehirspor 4:2(Alex de Souza, 3 (penaltiden); SemihÞentürk, 18, 72; Gökhan Gönül, 45 - SezerÖztürk, 13; Serdar Özbayraktar, 66)Antalyaspor – Bursaspor 2:2(Uður Ýnceman, 23; Kerem Þeras, 44 - AliTandoðan, 51; Ozan Ýpek, 74)Kayserispor – Gençlerbirliði 1:1(Mehmet Eren, 71 - Ermin Zec, 35)BOMBARDÝRLÄR8 gol - Emmanuel Emenike (Karabükspor)7 gol - Mamadou Niang (Fenerbahçe), Bobo (Beþiktaþ)6 gol - Semih Þentürk (Fenerbahçe), Milan Baroþ (Galatasaray), UmutBulut (Trabzonspor), Jozue Simpson (Manisaspor)12 KASIM20:00 Konyaspor - Kayserispor13 KASIM14:30 Bucaspor - Ankaragücü16:00 Bursaspor - Trabzonspor19:00 Gaziantepspor - FenerbahçeSPOR TOTO SÜPER LÝG12. HAFTAAnkaragücü – Gaziantepspor 0:2(Olcan Aydýn, 65; Ývan de Souza, 90+1)Karabükspor – Bucaspor 3:0(Emmanuel Emenike, 7, 11, 59)Sivasspor – Ýstanbul BB 0:4(Samuel Holmen, 3; Herve Tum, 10; ÝbrahimAkýn, 10, 36)Manisaspor – Konyaspor 0:1(Ali Dere, 90)Beþiktaþ - Kasýmpaþa maçý gec oynanýldý.19:00 Eskiþehirspor - Antalyaspor14 KASIM14:30 Kasýmpaþa - Sivasspor16:00 Gençlerbirliði - Beþiktaþ17:00 Ýstanbul BB - Karabükspor19:00 Galatasaray - ManisasporAli bir ay sonra sahalarda1Antalya maçýnda aldýðý darbeyle kafatasýndaçökme meydana gelen Bursa'nýnyýldýz ismi Ali Tandoðan Acýbadem BursaHastanesi'nde baþarýlý bir operasyon geçirdi.Hastanenin Baþhekimi Kaya Aksoy, kafatasýnýnsol yan kemiðinde çökme kýrýðý oluþantecrübeli oyuncunun baþarýlý bir ameliyat geçirdiðiniaçýkladý. Tedbir amacýyla Antalya’dabir gece kaldýktan sonra ambulans uçaklaBursa’ya getirilen Ali’nin 1 ay sonra formasýnakavuþacaðý belirtildi. Ali Tandoðan’ýn hastaneyekaldýrýldýðýnda hayati tehlikesinin debulunduðu ortaya çýktý. Yýldýz oyuncunun eþiDeniz Tandoðan, “Doktorlar mucize olduðunusöyledi. Milimetrik bir kayma olsaymýþ,kanama olabilirmiþ ve kurtaramayabilirlerdi.Keyfi yerinde ve hala hýrslý. Zaten ne geliyorsahýrsý yüzünden baþýna geliyor. Ameliyatagirmeden önce ne zaman oynayacaðýný düþünüyordu,moralliydi” diye konuþtu.1Emre ilk yarýyý kapattýF.Bahçe’de bu sezonun en formda futbolcusuolarak dikkati çeken Emre Belözoðlu’nanazar deðdi. Eskiþehirspor maçýnýnhenüz 30. dakikasýnda geçirdiði sakatlýknedeniyle sahayý sedyeyle terkeden milli futbolcununen az 6 hafta formasýndan uzak kalacaðýöðrenildi. Karþýlaþma sonrasý yapýlanilk kontrollerde büyük olasýlýkla yýrtýk olduðuve bunun tedavisinin de en fazla 3 hafta süreceðibelirtilmiþti. Ancak dün çekilen MR sonucundaEmre’nin durumu netleþti ve kötühaber geldi. Sað arka adalesi kopan tecrübelioyuncu, ilk yarýnýn geri kalan maçlarýnda formagiyemeyecek. Takýmýn oyun düzenindekilit rolü bulunan Emre’nin uzun süre sahalardanuzak kalacak olmasý Kocaman’ýn planlarýnýalt üst ederken, bu oyuncunun görevininMehmet Topuz’a verilmesi bekleniyor.Juventus sürpriziGalatasaray’ýn, iki yýldýzý görücüyeçýktý. Elano ile Sabri, Juventus tarafýndanyakýn takibe alýndý. Ýtalyanekibinin Futbol Ýzleme KomitesiBaþkaný Domenico Arruzzo, HüseyinAvni Aker Stadý’nda yapýlankarþýlaþmada sarý-kýrmýzýlý oyuncularýnperformanslarýný mercek altýnayatýrdý. Dünya Kupasý’nda attýðýgoller ve ortaya koyduðu futbolladikkat çeken Elano’yu ara transferdöneminde kadrosuna katmak isteyenJuventus’un, sambacý yýldýzýbirkaç hafta izleyeceði belirlendi.Ýtalyan devinin, sað kanat oyuncusuolan Sýrp yýldýzý Milos Krasic’iorta sahada kullanmak istediði,Elano’yu da hücum hattýnýn sað kulvarýiçin düþündüðü öðrenildi.Sözleþmeleri devam ediyorJuventus’un, ikinci hedefinin iseSabri olduðu ifade edildi. Çizme ekibinindefansýn sað kanadý için hýzlýbir oyuncu aradýðý ve Sabri’yi izlemekararý aldýðý vurgulandý. Arruzzo’nunmaçta Sabri’yi de izlediði veteknik ekibine her iki oyuncu için raporvereceði belirtildi. Galatasaray’ýn,2013’e kadar sözleþmesi bulunanElano’yu teklif gelmesi halinde10 milyon euro karþýlýðýnda satmayasýcak baktýðý, ancak son sözü TeknikDirektör Gheorghe Hagi’nin söyleyeceðiifade edildi. Sabri’nin de kulübüyle2012’ye kadar mukavelesi var.Galatasaray, Teofilo'yla ilgilenmiyorTrabzonspor'da izinsiz olarak kenttenayrýlarak Kolombiya'ya giden TeofiloGutierrez'in gelecek hafta Trabzon'ageleceði bildirildi. Teofilo'nunçarþamba günü Trabzon'da olacaðý,golcü futbolcunun idmanlara çýkýpçýkmamasý konusundaki kararý teknikdirektör Þenol Güneþ'in vereceðibelirtildi. Teofilo'ya yönetim kurulutarafýndan da ceza verileceði kaydedildi.Galatasaray Kulübü BaþkanýAdnan Polat ise Teofilo Gutierrez'leilgilenmediklerini söyledi.Hafta içinde bu oyuncunun Galatasaray'atransfer olacaðý yönündeçýkarýlan dedikodularla ilgili konuþanPolat, “Galatasaray Kulübüolarak Teofilo'nun transferi hususundahiçbir temasýmýz olmadý.”dedi. Dev maç öncesi Trabzonspor'unetkin taraftar gruplarýndanTrabzonlu Gençler'in yeni lokal binasýnýziyaret eden Polat, buradaBordo-Mavili taraftarlarýn sorularýnýcevaplandýrdý. Polat'ýn, “Teofilo'nunÝstanbul'da havalimanýnda 3gündür yattýðý bizim kulüp yöneticileritarafýndan Baþkan Sadri Þener'eiletildi. Baþkan Þener de arkadaþlarýmýza,'Ne yapalým siz debaþýna bir yastýk koyun' dedi.” þeklindekisözleri gülüþmelere yol açtý.

9-10 NOYABR 2010 WWW.ZAMAN.AZ“Neftçi” türkiyäli futbolçu transfer edäcäkYýðma komandamýzýn kapitaný Räþad Sadýqovun þäräfini qoruduðu “Eskiþehirspor”unOkan adlý bir futbolçusu “Neftçi” ilä danýþýq aparmaq üçün Bakýya gälib.“Flaqman” 23 yaþlý oyunçunu qýþ “transfer päncäräsi” dövründä heyätinä qatacaq.TURNÝRCÄDVÄLÝKOMANDALAR O Q H M T/F X1. “Neftçi” 12 8 3 1 26-7 272. “Xäzär Länkäran” 12 7 3 2 13-6 243. AZAL 12 7 3 2 17-6 244. “Ýnter” 12 7 2 3 10-9 235. “Qarabað” 12 6 3 3 15-7 216. “Qäbälä” 12 5 3 4 9-7 187. “Baký” 12 4 3 5 15-16 158. “Gäncä” 12 3 6 3 18-18 159. “Muðan” 12 2 5 5 6-11 1110. “Turan” 12 1 5 6 9-17 811. “Simurq” 12 1 3 8 9-20 612. MOÝK 12 1 1 10 4-27 4“Qäbälä” - “Xäzär Länkäran” 1:0(Lyuba Baranin, 35)“Muðan” - “Turan” 0:0“Neftçi” - “Ýnter” 1:1(Emil Mpenza, 83 - Petar Zlatinov, 61)“Gäncä” - “Baký” 1:313-CÜ TURUN NÄTÝCÄLÄRÝBOMBARDÝRLÄR:12 qol - Bahodir Nasimov (“Neftçi”)7 qol - Qvidas Yuþka (AZAL)6 qol - Junivan Suares (“Gäncä”)12 noyabr (cümä)“Turan” – “Gäncä”MOÝK – AZAL“UNÝBANK” PREMYER LÝQASI13-CÜ TUR13 noyabr (þänbä)“Baký” – “Qarabað”“Muðan” – “Neftçi”(Ceyhun Sultanov, 14 (pen.) - Adnan Bäräkät,18; Leonardo Roþa, 69, 72)“Simurq” - AZAL 0:1(Zohair Benuahi, 28)“Qarabað” - MOÝK 3:0(Georgi Adamiya, 17; Rauf Äliyev, 44, 49)“Ýnter” – “Qäbäl䔓Xäzär Länkäran” – “Simurq”Araz Abdullayev, Devid Bekhem vä“transfer þayiäläri”“Neftçi”nin futbolçusu1 Araz Abdullayevin “Everton”amümkün transferi BöyükBritaniyada da müzakirä mövzusunaçevrilib. Ýngilis hämkarlarýmýzqýþ “transfer päncäräsi”dövründä Premyer Liqa tämsilçiläriningerçäkläþdirä biläcäyimümkün keçidlär haqda yazýhazýrlayýblar. “Transfer þayiäläri”adlanan yazýda ingilis komandalarýnýnmaraq dairäsindäolan digär futbolçularla yanaþý,Arazýn da adý var. Onun yanvarda“Everton”da peyda ola biläcäyiniistisna etmäyän hämkarlarýmýz bäzi ulduzlarý da häminsiyahýya aid ediblär. Belä ki, MLS-dän qýþ fasiläsindä vätänädönmäsi gözlänilän Devid Bekhem, Ýtaliyaný “DumanlýAlbion”a däyiþmäyä yaxýn olan Canluici Buffon, äksinä Britaniyadangedäcäyi ehtimal olunan ispaniyalý Sesk Fabreqas daAbdullayevlä bir arada “þayiälär”in özäyini täþkil ediblär.Subaþiç Çernoqoriya ilä oyunu buraxacaqAzärbaycan millisi Çerno-ilä Podqoritsada keçi-1qoriyariläcäk yoldaþlýq görüþü öncäsi itkiilä üzläþib. Uzun fasilädän sonrayenidän yýðmamýza çaðýrýlan “Qäbälä”ninhücumçusu Branimir Subaþiçnoyabrýn 17-dä baþ tutacaqmatçda iþtirak edä bilmäyäcäk. Bunasäbäb onun “Unibank” PremyerLiqasýnýn XII turunda “XäzärLänkäran”la oyunun ikinci hissäsindäaldýðý zädä ciddidir: “Hazýrdaklinikadayam vä az öncä zädämmüayinä olundu. Näticä belädir ki,äzälämdä böyük dartýlma var. Buisä 2-3 häftä yaþýl meydançadankänarda qalmaðým demäkdir. Zädäländiyimepizodda räqib täräfindänxäsarät almadým. Qaçandaayaðýmda aðrýlar hiss etdim. Oyunudavam etdirä bilmädiyimdän,äväzlänmäyimi istädim. Ola bilsinki, meydançanýn örtüyünün süniolmasý da täsir göstärdi. Yaþýl meydançayanä vaxt qayýdacaðýmý häkimlärmüäyyänläþdiräcäk. Härhalda, än azý bu häftä mäþq edäbilmäräm”, - deyä Branimir bildirib.Subaþiç üçün Çernoqoriya iläoyun prinsipial ähämiyyät käsbedirdi. Axý milliyätcä serb olan futbolçuuzun illär Çernoqoriya ilä birölkäni tämsil edib. Üstälik, Branimiril yarýmdan sonra millimizäqayýtmaq imkaný qazanýrdý: “Yýðmadandävät alanda elä sevinmiþdimki... Çernoqoriyalýlar da demäkolar bizimkilärdir. Biz bir ölkädäyaþadýðýmýzdan, onlarý hämyerlilärimsaymaq olar. Ancaq tezbir zamanda saðala bilmäräm väyýðmada ola bilmäyäcäyimä göräüzülüräm. Aðrýlar çox olmasaydý,iynä vurub, oynayardým. Ancaqayaðýmda güclü aðrýlar var vä beläväziyyätdä mäþq edä bilmäräm.Zädämi saðaltmaðým lazýmdýr.Millinin düþärgäsinä gedib, häkimlärlämäslähätläþäcäyäm”.Foqts Levini heyätä qatdýAzärbaycan millisinin heyätindädäyiþiklik edilib. Noyabrýn 17-dä Çernoqoriya ilä keçiriläcäk yoldaþlýqoyununa hazýrlýq mäqsädiläBakýda täþkil olunan toplanýþdaVladimir Levin dä iþtirak edir. Ävvälyýðmanýn hazýrlýq prosesinäehtiyat heyätin oyunçusu kimi dävätolunmuþ Levin baþ mäþqçi täräfindänäsas heyätä çaðýrýlýb.Qapýçýlar: Kamran Aðayev (“Xäzär Länkäran”),Färhad Väliyev (“Qarabað”), AqilMämmädov (“Baký”)Müdafiäçilär: Saþa Yunisoðlu, Nodar Mämmädov(här ikisi “Qäbälä”), Ruslan Abýþov,Ruslan Ämircanov (här ikisi “Neftçi”), VurðunHüseynov (“Turan”), Elnur Allahverdiyev(“Xäzär Länkäran”), Cämþid Mähärrämov(“Baký”), Vladimir Levin (“Ýnter”)Yarýmmüdafiäçilär: Aqil Näbiyev (AZAL),Rahid Ämirquliyev (“Xäzär Länkäran”),Aleksandr Çertoqanov (“Ýnter”), Räþad Sadiqov,Elvin Mämmädov (här ikisi “Qarabað”),Amit Quluzadä, Cavid Hüseynov,Araz Abdullayev (hamýsý “Neftçi”)Hücumçular: Vüqar Nadirov, Rauf Äliyev(här ikisi “Qarabað”), Vaqif Cavadov (“Baký”),Färid Quliyev (“Neftçi”), Branimir Subaþiç(“Qäbälä”).Ehtiyat heyät: Sälahät Aðayev (“Ýnter”), RailMälikov (“Neftçi”), Maksim Medvedev, SamirAbasov (hamýsý “Qarabað”), Fabio LuisRamin (“Baký”).Oyun canlý yayýmlanacaqAzärbaycan millisinin Çernoqoriyailä säfärdä keçiräcäyi yoldaþlýqgörüþü canlý yayýmlanacaq.Baký vaxtý ilä saat 16:00-da baþlanacaqoyun AzTV vä “ÝdmanAzärbaycan”da birbaþa göstäriläcäk.Yayým AFFA-nýn täräfdaþlarýndanolan “Access Bank”ýnsponsorluðu ilä häyata keçiriläcäk.Qeyd edäk ki, yýðmamýzýn bunaqädär bir sýra oyunlarý AFFA-nýndigär täräfdaþý - “Azercell”in sponsorluðuilä reallaþmýþdý.“Unibank” Premyer Liqasý än zäif çempionatlar arasýndaBeynälxalq Futbol Tarixi1vä Statistikalarý Federasiyasý(ÝFFHS) Avropanýn änyaxþý çempionatlarýnýn siyahýsýnýaçýqlayýb. XXI äsrin arxadaqalan hissäsi üçün ölkä çempionatlarýnýnreytinqi hesablanýb.Ýlk onilliyinin bitmäsinä 3ay qalmýþ üçün mövcud olancädväl yalnýz ilin sonunda tamamlanacaq.Lakin hazýrdamövcud olan siyahýda 48 millibirincilik yer alýb. San-Marino,Andorra, Farer adalarý, Çernoqoriya(bu, onlarda müstäqilçempionat son illärdä keçirilmäyäbaþlamasý ilä izah olunur)istisna olmaqla, çempionatýkeçirilän bütün Avropatämsilçiläri “48-lik”dä yer alýb.Lixtenþteyndä isä ümumiyyätlä,çempionat täþkil olunmur.“Unibank” Premyer Liqasýbu siyahýda 44-cü yerdäqärarlaþýb. Çempionatýmýzhälälik yalnýz Lüksemburq,Malta, Qazaxýstan vä Uelsi arxadaqoyub.