Pokaż cały numer - FPN - Farmaceutyczny PrzeglÄ d Naukowy

Skuteczność preparatów wapnia w profilaktycejego niedoborówCalcium preparation effectiveness in prevention of acalcerosisDr. hab. n. farm. Barbara Dolińska 1 , mgr inż. Agnieszka Mikulska 2 ,Prof. dr hab. med. Florian Ryszka 21Katedra i Zakład Farmacji Stosowanej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego,Sosnowiec2Farmaceutyczny Zakład Naukowo-Produkcyjny „Biochefa”,SosnowiecStreszczenieChoroby związane z niedoborem wapnia szczególnieosteoporoza u dorosłych oraz osteomalacja u dzieci sąobecnie poważnym światowym problemem. Wiedzawśród społeczeństwa o roli wapnia w utrzymaniu zdrowia,szczególnie mocnych i zdrowych kości jest nadalniewystarczająca. Często unika się mleka i produktównabiałowych – głównych źródeł łatwo przyswajalnegowapnia, wprowadzając do diety produkty przetworzonez niską zawartością składników odżywczych, mineralnychi witamin. Celem niniejszego opracowaniajest wskazanie roli wapnia w profilaktyce chorób związanychz jego niedoborem szczególnie osteomalacjii osteoporozy, a także porównanie dostępnych na rynkupostaci preparatów wapnia oraz krótki przegląd badańnad nowymi jego formami.AbstractNowadays diseases connected with calcium deficiencylike osteoporosis and rachitis are a serious public problemall over the world. Knowledge of calcium`s role inmaintaining good health, especially strong and healthybones is still very low. People especially the young, veryoften avoid milk and dairy products – the main source ofreadily available calcium. Preferring a diet of processedproducts which have a low content of nutrients, mineralsand vitamins. This article is an attempt to present therole of calcium in prevention of all diseases connectedwith its deficiency or absence.Key words: calcium, calcium salts, calcium deficiency,osteoporosis, diet supplementsSłowa kluczowe: wapń, sole wapnia, niedobory wapnia,osteoporoza, suplementy dietyWapńWapń jest podstawowym składnikiem tkanki kostnejoraz bierze udział w wielu procesach fizjologicznych jak:krzepniecie krwi, przekaźnictwo nerwowo-mięśniowe, równowagaelektrolitowa, utrzymanie maksymalnego napięciai pobudliwości mięśni szkieletowych oraz mięśnia sercowego,sekrecji gruczołów dokrewnych, spermatogenezy,odtwarzaniu komórek, wydzielaniu hormonów, przenikaniulipidów. Posiada także właściwości przeciwzapalne, przeciwobrzękowei przeciwalergiczne. Ponadto wskazuje się jegopozytywne działanie w zapobieganiu i leczeniu nadciśnienia[1], kamicy nerkowej [2], cukrzycy typu 2 [3], raka okrężnicy[4], PMS (syndrom napięcia przedmiesiączkowego) [5],zwalczaniu zaburzeń gospodarki wapniowo-fosforanoweju hemodializowanych chorych z przewlekłą mocznicą [6].Ogólnoustrojowy dobowy bilans wapnia u zdrowych, doro-copyright © 2008 Grupa dr. A. R. KwiecińskiegoISSN 1425-5073słych osób wynosi zero i jest wypadkową pomiędzy ilościąwapnia spożywanego, a wydalanego. U dzieci i młodzieżyilość wchłanianego z pokarmem wapnia jest większa, co pozwalana akumulację w układzie kostnym (bilans dodatni).W okresie wzrostu organizm może zaabsorbować nawet do75% spożywanego wapnia. W wieku 25 lat współczynnikwchłaniania obniża się do poziomu 20-30%, a po 35 rokużycia wynosi już tylko 15%. Przyczyną ujemnego bilansuwapniowego może być zbyt niska podaż wapnia z dietą orazupośledzone wchłanianie jelitowe. Znaczną utratę wapniaz układu kostnego (ujemny bilans wapniowy) obserwuje sięu osób starszych i kobiet w wieku pomenopauzalnym, cojest związane z niedoborem hormonów płciowych – estrogenów,androgenów. Wraz z wiekiem narasta również opornośćjelitowych receptorów dla witaminy D – co zmniejszaefektywność wchłaniania, maleją również możliwościprodukcji tej witaminy w skórze. Wiele substancji dostar-FarmaceutycznyPrzegląd Naukowy5