Pokaż cały numer - FPN - Farmaceutyczny PrzeglÄ d Naukowy

energicznych, a tym samym na aktywność układu sympatycznego(13).Badania na pęcherzykach chromochłonnych i synaptosomachdowodzą, iż gromadzenie neurotransmitera w tychorganellach jest uzależnione od jonowego gradientu transbłonowego,który wpływa na ilościowe uwalnianie noradrenaliny(13).W warunkach fizjologicznych impuls nerwowy uwalnianeuroprzekaźniki z zakończenia presynaptycznego doszczeliny synaptycznej. Ilość uwalnianego transmitera przypadającana jeden impuls nerwowy podlega pewnej regulacjii jak stwierdzono (18) dieta nisko sodowa (DNS) zmniejszatę ilość, natomiast dieta wysoko sodowa (DWS) zwiększa,dlatego też magazynowanie transmitera we włóknach adrenergicznychjest podwyższone przy DNS a obniżone przezDWS (13, 18). Zatem DNS i DWS wpływają na funkcję adrenergicznąw sposób przeciwny.Efektem zmian w uwalnianiu neurotransmitera wywołanychmodyfikacją zawartości sodu w diecie w ciągu długiegookresu mogą być wpływy na funkcję układu sercowo –naczyniowego (9, 11, 13). Ewidentne zmiany w wypełnianiułożyska sercowo-naczyniowego pojawiają się dopiero przyekstremalnych zmianach poboru lub wydalania sodu, dziękiogromnym zdolnościom kontrolnym mechanizmów neurohormonalnychi ich wpływu na wydalanie nerkowe (11, 13,18). Gdyby jednak podobne uzależnienia od diety sodowejwystępowało w centralnych neuronach monoaminergicznych,konsekwencje funkcjonalne mogłyby być daleko idące.Przypuszczenie to zostało potwierdzone przez Ely`egoi Weigand`a (19), którzy stwierdzili, że 10 – cio tygodniowaDWS u szczurów z nadciśnieniem indukuje spadek poziomuNA w niektórych częściach mózgu w wyniku wzrostu uwalnianiai zmniejszonego magazynowania (19).Zwiększone magazynowanie NA podczas DNS wyrażasię wzrostem jej poziomów w tkankach unerwionych noradrenergicznie(13, 18). I tak u szczurów karmionych DNSstwierdzono wyraźny wzrost poziomu NA w sercu, nerkachi ścianach krezki (13).Z drugiej strony w badaniach klinicznych opisano wzrostKA w osoczu i moczu (9, 11, 13) u ludzi otrzymującychDNS. Ten wyraźnie podwyższony poziom osoczowych KAjest skutkiem wzrostu ich zawartości w sercu, naczyniachi nerkach (9, 11, 12, 13).Należy również pamiętać, że niektóre czynniki endogennetakie jak bradykinina czy angiotensyna II stymulują uwalnianieKA z rdzenia nadnerczy przez bezpośredni wpływ nakomórki chromochłonne, a niski pobór sodu związany jestze wzrostem osoczowej aktywności reniny i wskutek tegopowiększaniem poziomu angiotensyny II (9, 13).Nilsson i wsp. (18) przeprowadzili całodobową analizępoboru oraz wydalania wody i sodu u szczurów karmionychDNS i DWS. Otrzymane przez tych autorów wynikidowodzą, że różnice w poziomie sodu i ilości wody w obubadanych grupach zwierząt przez większość doby były nieznacznedzięki regulacyjnej funkcji nerek. Nie jest wykluczone,że mogą one być sygnałem stymulującym neuronyadrenergiczne do dopasowania ilości uwalnianych neurotransmiterów(12, 13). Podczas wysokiego poboru soduma miejsce uwalnianie czynnika natriuretycznego, głównieprzez stymulację sercowo – płucnych receptorów objętości46 FarmaceutycznyPrzegląd NaukowyNr 7-8 / 2008(11, 12). Ponadto wzrost napływu sodu powoduje szybki pobórwody poprzez stymulację podwzgórzowych osmoreceptorów(11, 12).Ta droga aktywności zarówno receptorów podwzgórzowychjak i sercowo-płucnych moduluje aktywność adrenergiczną(9, 11, 12). Niski pobór sodu z kolei wzmagauwalnianie aldosteronu, który stymuluje aktywność ATPazyoraz syntezę makrocząsteczek pompy błonowej, aktywnośćktórej hiperpolaryzuje i stabilizuje błony komórkowe.Długookresowe troficzne efekty hormonalne w odpowiedzina DNS mogą wywierać wpływ na neurony adrenergicznepoprzez stałe zmniejszanie ich pobudliwości, zmniejszenieilości uwalnianego transmitera na jeden impuls nerwowyoraz wzrost jego magazynowania (13).Należy pamiętać, że niektóre neuronalne i hormonalnesubstancje mogą regulować ilość uwalnianej NA poprzezdziałanie na receptory presynaptyczne. Takie działaniema np. angiotensyna, zatem takie czynniki mogą działaćjako dodatkowe modulatory uwalniania transmitera in vivow zakresie jakim podlegają wpływom zmian poboru sodu(11, 12, 13).MetabolizmAminy katecholowe będące neuroprzekaźnikami, metabolizowanesą pod wpływem dwóch enzymów: oksydazymonoaminowej (MAO) i tlenowej metylotransferazy katecholowej(COMT) (1, 2, 20). Ryc. 5Oksydaza monoaminowa jest oksydoreduktazą katalizującądeaminację monoamin. Największa jej aktywnośćwystępuje w wątrobie, żołądku, nerkach i jelitach. Opisano,co najmniej 2 izoenzymy MAO. Izoenzym MAO-Awystępujący w tkance nerwowej oraz MAO-B spotykanyw tkankach nienerwowych. Dopomina ulega metabolizowaniupod wpływem obu izoenzymów (1, 21). Połączonedziałanie MAO i oksydazy aldehydowej na adrenalinę i noradrenalinępowoduje powstanie w wyniku ich dezaminacji– kwasu 3,4 dihydroksymigdałowego. Wspólne oddziaływanieMAO i oksydazy na meta-O- metylowe metabolity Ai NA (powstające przy udziale COMT) powoduje powstaniekwasu 3-metoksy-4-hydroksymigdałowego (kwasu wanilinomigdałowego– VAMA), (1, 22).O-metylotransferaza katecholowa jest enzymem cytozolowym,a najwyższe jej stężenie stwierdza się w wątrobiei nerkach (1). Jest ona uważana za enzym pozaneuronalny,lecz wykryto ją także w błonach postsynaptycznych.COMT metabolizuje krążące we krwi A i NA oraz uwalnianoradrenalinę w tkance efektorowej. Katalizuje ona przyłączaniegrupy metylowej do pierścienia benzoesowegozwykle w pozycji 3 (meta) różnych katecholamin (3). Do tejreakcji istotnie potrzebne są kationy dwuwartościowe orazS-adenozylometionina jako donor grupy metylowej. Produktamitej reakcji są, zależnie od wyjściowego substratunormetanefryna i metanefryna (1, 3, 23).Metabolizm trzeciej endogennej katecholaminy – dopaminy– zachodzi najpierw pod wpływem MAO oraz dehydrogenazyaldehydowej a następnie COMT prowadząc dopowstania kwasu 3-metoksy-4-hydroksyfenylooctowego(kwasu homowanilinowego – HVA), (1, 15). Poza powyższymimechanizmami metabolicznymi rozkładu amin kate-copyright © 2008 Grupa dr. A. R. KwiecińskiegoISSN 1425-5073