Pokaż cały numer - FPN - Farmaceutyczny PrzeglÄ d Naukowy

protoporfiryną, po doprowadzeniu światła wzbudzającegow zakresie ultrafioletu i fioletu emituje światło o czerwonejfluorescencji [1,6].Czynnikiem determinującym głębokość wnikania wiązkipromieniowania świetlnego jest długość fali [11]. Maksimumtransmitancji tkanek przypada na długości fal 800-1200 nm. Przy długościach fal 400-500 nm (stosowanychnajczęściej w diagnostyce fotodynamicznej) głębokośćpenetracji promieniowania wynosi 0,5-2 mm. Natomiastw przypadku fal o długości 600-800 nm (stosowanychw laserach do terapii fotodynamicznej) głębokość penetracjiwynosi do 8 mm [3].Aby precyzyjnie dobrać daną długość fali stosuje sięświatło generowane przez lasery, dzięki czemu wiązka promieniowaniama ściśle określone parametry fizyczne [8].Najczęściej do wzbudzenia stosuje się wiązkę laserową wzakresie fal niebieskich [34]. W związku z dużymi kosztamiaparatury laserowej ostatnie lata przyniosły próby zastosowaniaprostszych, a zarazem tańszych źródeł promieniowania.Zastosowanie takich promienników jak żarówka ksenonowalub rtęciowa wymaga stosowanie filtrów bądź innychprzyrządów spektralnych. Filtry te nie dają jednak światłajednobarwnego lecz światło o szerokości pasma od 20 do80 nm [8]. Warunkiem krytycznym w tym przypadku jest toaby szerokość pasma przypadała na jedną barwę światła, atakże aby nie nachodziła na pik absorpcji hemoglobiny, czyli415 nm [33]. Pozwala to z jednej strony na zwiększenieenergii fali elektromagnetycznej (im szerszy filtr tym większaenergia), a także daje możliwość uchwycenia maksimówabsorpcji kilku fotosensybilizatorów, co ma znaczeniepodczas badania autofluorescencyjnego [8,36].Nr 7-8 / 2008Niezbędnym składnikiemdiagnostyki i terapiifotodynamicznej nowotworówjest obecność wkomórkach fotosensybilizatorów,czyli związków,które pod wpływem światłao odpowiedniej długościfali łatwo ulegają aktywacji[15,23,32].Na świecie istnieją systemydo diagnostyki nowotworówmetodą fotodynamiczną[30]. Są to wysokowyspecjalizowane urządzeniawyposażone w źródłoświatła, monitory oraz systemyarchiwizacji [13,14].Jako źródła światła wykorzystywanesą lasery niebieskie.Stwarza to problemynatury nie tylko finansowejale również eksploatacyjnejgdyż technika budowy laserówniebieskich dużej mocyjest ciągle jeszcze udoskonalana.Alternatywą dla laserowychi żarowych źródełświatła jest zastosowanieelementów półprzewodnikowych.Dioda elektroluminescencyjna jest prostym źródłemświatła. Niski strumień świetlny i mała różnorodnośćbarw ograniczały jednak możliwości ich stosowania. Ograniczeniamistosowania diod są: stosunkowo długi czas odpowiedzioraz duża szerokość linii widmowej emitowanegoświatła. Zaletą jest liniowa zdolność mocy modulowanegoświatła diody od jej prądu. Linia światła diody elektroluminescencyjnejjest jednak wystarczająco wąska aby promieniowanieodbierane było przez oko ludzkie jako światłojednobarwne [1].W ostatnich latach konstrukcja i technologia tych elementówpółprzewodnikowych została tak udoskonalona, żemożna już mówić o nowym rodzaju źródeł światła, którychskuteczność świetlna jest wyższa niż w lampach żarowych[8]. Istnieją już także możliwości produkcji diod o dowolnejbarwie promieniowania. Sprawia to, że diody świecące LEDz powodzeniem zaczynają wkraczać na obszar szeroko rozumianychzastosowań oświetleniowych.Najszybciej obrazowanie autofluorescencyjne znalazłoswoje miejsce jako uznana metoda diagnostyki drzewaoskrzelowego [31]. Wykorzystano tutaj fakt, że współczynnikiabsorpcji i rozproszenia światła przez tkankę płucnąsą wielokrotnie mniejsze niż dla typowych tkanek stałych.Zmiany dysplastyczne i wczesne zmiany nowotworowe sąbardzo trudne do wykrycia przy użyciu tradycyjnych metodendoskopowych (wg Woolnera do 30%) ponieważ obejmująobszar kilku milimetrów i zbudowane są z kilku warstw komórek.W pierwszych pracach użyto egzogennych fotouczulaczy.W diagnostyce drzewa oskrzelowego wykorzystywanyjest system LIFE. Lam i wsp. przeprowadzili badaniaRyc. 1 Widmo emisyjne skóry zdrowej bez fotouczulacza (kolor zielony) oraz widmo emisyjneskóry chorej z podanym fotouczulaczem (kolor czerwony) [1].34 FarmaceutycznyPrzegląd Naukowycopyright © 2008 Grupa dr. A. R. KwiecińskiegoISSN 1425-5073