Pokaż cały numer - FPN - Farmaceutyczny PrzeglÄ d Naukowy

Nr 7-8 / 20083. Polipy KS, związane natomiast z leczenie przewlekłym operacyjne stanem stosowane zapalnym jest błony u chorychśluzowej nosa i zatok, bez dominującego nacieku eozynofilowegojako cechy charakterystycznej stanu zapal-Należy podkreślić, że powinno być stosowane leczenieniepoddających się leczeniu farmakologicznemu [3, 8].nego.skojarzone, tzn. chirurgiczne z następową długoletnią kortykosteroidoterapiązwiązane z przewlekłym miejscową. stanem Zastosowanie zapalnym leczenia błony 4. Polipy chirur-śluzowej nosa i zatok, z dominującym naciekiem eozynofilowym(leczenie chirurgiczne stosuje się po uprzedniejsteroidoterapii).5. Polipy nosa związane ze specyficznymi zespołami chorobowymitakimi jak mukowiscydoza, eozynofilowe grzybiczezapalenie zatok przynosowych czy nowotworyzłośliwe w jamach nosa. [5].EtiopatogenezaPomimo wieloletnich badań etiopatogeneza polipów nosanie jest nadal do końca wyjaśniona. Uważa się, że jest tochoroba złożona, wieloczynnikowa, w rozwoju której bierzeudział wiele mechanizmów, z których najważniejszym jestprzewlekły proces zapalny [6, 7].Wieloczynnikowa koncepcja powstawania polipów nosazakłada, że czynnikiem wywołującym jest uszkodzenie nabłonkaprzez czynniki działające drażniąco na błonę śluzową.Mogą to być czynniki infekcyjne, cząstki zanieczyszczającepowietrze czy alergeny.Możliwości diagnostyczneDiagnostyka polipów nosa obejmuje:- wywiad- badanie laryngologiczne- badanie histopatologiczne- badanie immunohistochemiczneRozpoznanie polipów nosa opiera się na wywiadzie i dokładnieprzeprowadzonej rynoskopii przedniej, natomiastmałe polipy nosa są widoczne tylko w endoskopii lub rynoskopiiz użyciem mikroskopu po wcześniejszym obkurczeniubłony śluzowej nosa [8]. Każdy pacjent z podejrzeniempolipów nosa powinien być przebadany przez doświadczonegolekarza laryngologa. W przypadku jednostronnych polipównosa należy brać pod uwagę zmianę rozrostową [8].W diagnostyce polipów nosa istotną role odgrywają badaniaradiologiczne, które wykazują zmiany w obrębie zatokprzynosowych. RTG zatok jest bardzo ważne przed planowanymzabiegiem operacyjnym.Obecnie badanie TK uważane jest za złoty standardw diagnozowaniu przewlekłych zmian zapalnych zatok [9].LeczenieDo dnia dzisiejszego nie ma jedynej metody leczenia polipównosa, która dawałaby gwarancję pełnego wyleczeniau wszystkich chorych. Leczenie polipów nosa prowadzonejest indywidualnie w zależności od umiejętności, możliwościaparaturowych oraz własnych doświadczeń laryngologa.Nadal pozostaje pytanie czy leczyć polipy nosa zachowawczo,stosując miejscowe lub ogólne leczenie farmakologiczne(kortykosteroidy - KS), czy też operacyjnie. W standardachleczenia polipów nosa w większości krajów europejskich porozpoznaniu polipów nosa stosuje się leczenie zachowawczegicznego pozwala na wykonanie badania histopatologicznego,a tym samym określenie typu zmian stwierdzonychmakroskopowo. Każdy zabieg w obrębie sitowia powinienbyć poprzedzony badaniem tomografii komputerowej [9].Obecnie za najlepszą metodą zabiegową uważa się czynnościowąchirurgię endoskopową zatok przynosowych (FESS,functional endoscopic sinus sumery).Natomiast w leczeniu farmakologicznym stosuje sięnajczęściej kortykosteroidy [10, 11, 12]. Leczenie to jestszczególnie skuteczne, gdy w błonie śluzowej znajdują sięnacieki eozynofilowe [13]. Polipy neutrofilowe nie reagująna leczenie KS. W takich przypadkach należy stosować płukanielub inhalacje jam nosa i zatok antybiotykami (szczególnieskuteczne są makrolidy), czasami w połączeniuz mukolitykami [14].Kortykosteroidy stosowane są miejscowo i ogólnie (podawanedoustnie i domięśniowo, zwłaszcza na początkuleczenia i stosunkowo krótko) [12]. Kortykosteroidy donosowepozwalają prawie u połowy pacjentów na uniknięciezabiegu operacyjnego [15], dlatego też powinny być stosowaneco najmniej przez miesiąc. Jeżeli nie spowodujązmniejszenia polipów nosa, wtedy należy rozważyć zabiegoperacyjny. Należy pamiętać również o tym, że KS mogąpowodować objawy niepożądane takie jak: uczucie pieczenia,drapania w nosie, rzadziej krwawienia i chrypki. Mechaniczneuszkodzenie błony śluzowej przegrody nosa spowodowanejest niewłaściwym wprowadzeniem dozownikaareozolu do jam nosa [16]. Niektórzy autorzy polecają jakoleczenie z wyboru polipektomię z następową kortykosteroidoterapiądonosową [17, 18].Zastosowanie kortykosteroidów o działaniu miejscowympozwoliło na uniknięcie terapii ogólnoustrojowej i stanowinajbardziej efektywną i bezpieczna formę terapii polipównosa. Najczęściej stosowanymi miejscowo steroidami w polipachnosa są: budezonid, beklometazon, flutikazon i flunizolid[19]. Istotnym elementem w leczeniu polipów nosajest ich eliminacja oraz udrożnienie nosa, normalizacja węchui prewencja nawrotów.W badaniach u chorych leczonych miejscowo budezonidemzaobserwowano zmniejszenie wielkości polipów nosaaż u 52% przypadków, a u pacjentów otrzymujących placebow 21 % przypadków [20]. Natomiast w grupie chorychleczonych roztworem propionianu flutikazonu i beklometazonuuzyskano większą redukcję zmian polipowatych orazwiększą drożność nosa niż w grupie przyjmującej placebo[21].Obecnie propionian flutikazonu znajduje zastosowanieprzede wszystkim w leczeniu zmian błony śluzowej nosaz towarzyszącymi polipami nosa. Nowoczesne formy tegoleku oraz dawkowanie w kroplach pozwalają na dotarciepreparatu do miejsc tworzenia się polipów nosa (komóreksitowia) [22]. Dostępne preparaty na rynku do nosa są dobrzetolerowane i można jest stosować przewlekle, gdyż niepowodują zaniku błony śluzowej [22]. Należy pamiętać, żeu chorych z obrzękiem błony śluzowej nosa i polipowatościąkortykosteroid podawany do nosa może nie docierać30 FarmaceutycznyPrzegląd Naukowycopyright © 2008 Grupa dr. A. R. KwiecińskiegoISSN 1425-5073