Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008-2010 - ammk-rks.net

Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008-2010/Raport3.1. Ndikimi i mjedisit në shëndetin publikNë jetën e njeriut ndikojnë shumë faktorë të jetës së përditshme si: mënyra e jetesës, ushqimi, kushtet e punësdhe ndotja e mjedisit. Njeriu i ekspozohet ndotjes së ajrit, ujit dhe dheut, mes tjerash edhe përmes ushqimit,mbeturinave, kimikateve dhe prodhimeve të ndryshëm që ai përdorë në punë ose në shtëpi. Ndikimi fizik imjedisit në shëndet mund të sjell sëmundje të ndryshme si: sëmundje të zemrës, frymëmarrjes, kancer të lëkurësetj. Ndikimet e ndryshme kimike mund të sjellin çrregullime hormonale, çrregullime në rritje dhe zhvillim,kancer, alergji etj. Rëndësia e mjedisit të shëndoshë është e pazëvendësueshme për shëndetin e njeriut. Edhepse ka të dhëna për ndikimet e mundshme të mjedisit në shëndet, megjithatë ka pak të dhëna përmes të cilavemund të argumentohet ndikimi i posaçëm i tij në shëndet. Problem i veçantë në këtë drejtim është mbledhja etë dhënave të tilla të cilat do të argumentonin këtë.Kosova ka një gjendje jo të mirë të shëndetit të popullatës. Rastet e sëmundjeve ngjitëse dhe parazitare kanëshënuar rënie të ndjeshme që nga periudha e pasluftës e deri me sot. Sëmundjet si Hepatiti A, meningjiti, diabetidhe sëmundjet ngjitëse të zorrëve janë ende në shkallë të lartë.Nga numri i përgjithshëm i të sëmurëve të regjistruar në kujdesin parësorë shëndetësorë për vitin 2007,në kuadër të grupit te sëmundjeve që ndërlidhen me mjedisin dhe faktorët mjedisor, numri më i madh i tësëmurëve është regjistruar me sëmundje të sistemit të frymëmarrjes me 663353 raste në vit ose 31.5 % e numrittë përgjithshëm të të sëmurëve. Numër i madh i të sëmurëve është regjistruar edhe tek sëmundjet e sistemit tëtretjet (293702 raste) dhe sistemit të qarkullimit të gjakut (173688 raste) ose 14 % përkatësisht 8.3 % e numrittë përgjithshëm të të sëmurëve. Ndërsa është regjistruar numër relativisht i vogël i rasteve të morbiditetit dhemortalitetit nga faktorët e jashtëm. Për më shumë tabela vijuese.Tabela 43: Rastet e sëmundjeve që ndërlidhen me gjendjen e mjedisit dhe faktorëve të tij në kuadër të numrittë përgjithshëm të rasteve të sëmundjeve të regjistruara 60Nr. Lloji i sëmundjes Nr. i rasteve % në kuadër të numrittotal të të sëmurëveSëmundjet e sistemit të frymëmarrjes 663353 31.5Sëmundjet e sistemit të qarkullimit të gjakut 173688 8.3Sëmundjet e lëkurës dhe sistemit nën lëkuror 74273 3.5Tumoret 6586 0.3Sëmundjet e sistemit urogjenital 119140 3.5Sëmundjet infektive dhe parazitare 65988 3.1Sëmundjet e sistemit të tretjes 293702 14Lëndimet, helmimet dhe pasojat tjera të shkaktuara 50892 2.4nga faktorët e jashtëmShkaktarët e jashtëm të morbiditetit dhe mortalitetit 9408 0.560 Statistikat e Shëndetësisë 2007, ESK 2008© Agjencia për Mbrojtjen e Mjedisit të Kosovës/AMMK83