Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008-2010 - ammk-rks.net
Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008-2010 - ammk-rks.net Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008-2010 - ammk-rks.net
Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008-2010/Raportbora), mirëpo intensiteti i tyre nuk ka ndikim të posaçëm negativ në zhvillimin e pyjeve.Duhet theksuar së në kuadër të pyjeve të dëmtuara gjenden edhe rezervatet strikte natyrore të rrobullit: Majae Arnenit, Oshlaku dhe Pisha e Madhe të cilat gjithashtu kanë pësuar dëme të konsiderueshme pyjore.Gjendja e bimëve të rralla barishtore të cilat i japin vlerë të veçantë florës së parkut kombëtar, është e mirë dhe eqëndrueshme. Nga llojet bimore stenoendemike që kanë vlerë të veçantë janë verifikuar në gjendje të mirë: barpezmii mbretit Aleksandër (Achillea alexandris regis) në Oshlak, bormylera e Dieckit (Brunmullera dieckii) në Pashallare,krokusi i Sharrit (Crocus scardicus), karafili i Sharrit (Dianthus scardicus), zambaku shqiptar (Lilium albanicum), etj.Disa lloje të rralla të bimëve mjekuese janë objekt i shfrytëzimit ilegal nga njerëzit të papërgjegjshëm. Bimamë e rrezikuar është sanëza, (Gentiana lutea) e cila mblidhet nga banorët lokal që e përdorin për tregti (përfitimepersonale), pasi që ajo ka vlera të veçanta mjekuese.Gjatë vitit 2008 tentimet për mbledhje ilegale të kësaj bime kanë qenë të kufizuara, për shkak të shtimit tëkontrolleve të terreneve nga drejtoria e PK, në lokacionet ku ajo është e pranishme.Gjendja e faunës në PK mund të vlerësohet e mirë. Si rezultat i menaxhimit nga Drejtoria e Parkut Kombëtar,këto resurse natyrore e kanë marrë mbrojtjen më të mirë institucionale. Kjo ka ndikuar në zhvillimin dhe rritjene vazhdueshme të numrit të kafshëve të egra, në veçanti të ariut të murrmë, kaprojve dhe dhive të egra. Ngagjurmimet e bëra në terren janë verifikuar shumica e kafshëve të egra që janë regjistruar nga hulumtimet emëhershme, ndërsa shënimet për disa lloje më të rëndësishme që janë të pranishme në territorin e PK janëparaqitur në tabelën vijuese:Tabela 33: Gjendja e kafshëve të egra në PN Sharri për vitin 2008 45Lloji i kafshës së egër Gjendja e fondit nëfillim të vititReprodukimi vjetor HumbjetnatyroreGjendja e fondit nëfund të vititAriu i murrmë 22 7 1 28Kaprolli 40 10 3 47Rrëqebulli 4 - - 5Dhia e egër 170 38 10 198Derri i egër 50 25 15 60Lepuri 130 60 40 150Ujku 9 6 4 11Shqiponja e përhimë 4 - - 4Thëllëza e gurëve 150 50 30 170Gjendja shëndetësore e kafshëve të egra është e mirë. Ndërkaq rrezik të vazhdueshëm për kafshët e egra paraqetgjuetia ilegale nga njerëzit e pandërgjegjshëm. Llojet më të rrezikuara nga gjuetia ilegale janë dhia e egër dhe kaprojtë.Gjendja e faunës në Rezervatet e veçanta të gjuetisëNë tabelën 34, janë prezantuar disa të dhëna për numrin e shtazëve në Rezervatet e veçanta të gjuetisë.Tabela 34: Numri i shtazëve në Rezervatet e Veçanta të Gjuetisë në Blinajë dhe në Duboçak sipasinventarizimit të 2007 dhe të dhënave nga stafi për vitin 2008-2009 46BlinajaDuboçakuInventarizimi 2007 Gjendja momentale Gjendja momentaleDerri i egër (Sus scrofa) 364 504 220Dreri i kuq (Cervus elaphus) 131 148Dreri i murrmë (Dama dama) 88 97Kaprolli (Caprealous capreolus) 48 65 20Ariu i murrmë (Ursus arctos) 845 Drejtoria e Parkut Kombetare “Mali Sharr”, 200846 Agjencioni Pyjor i Kosovës.70 © Agjencia për Mbrojtjen e Mjedisit të Kosovës/AMMK
Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008-2010/RaportAktivitetet në kuadër të projektit për Gripin e shpendëve- Gjatë vitit 2008-2009 në kuadër të projektit përGripin e shpendëve në bashkëpunim me zyrtarët e Agjencionit të Veterinës dhe të Ushqimit si dhe atyre nga FAOështë realizuar monitorimi i disa lokacioneve (habitateve) me shpezë të egra migrues dhe vendore si: ligatinanë Henc, liqeni i Batllavës, Badovcit dhe Radoniqit, si dhe disa nga lumenjtë kryesore si: Drini i Bardhë, Sitnicaetj. Gjatë kësaj kohe është bërë evidentimi i rasteve të dyshimta me shpezë të sëmura, duke pasqyruar rolin eshpezëve të egra në përhapjen e gripit të shpezëve.Hulumtimi i shpellave “Gryka e Madhe” dhe “Shpella e Radavcit”- Gjatë viteve 2008, 2009 në shpellën e“Gryka e Madhe” në Grykë të Rugovës dhe në “Spellën e Radavcit”, kanë vazhduar hulumtimet speleologët ngaRepublika e Sllovakisë, në bashkëpunim me Shoqatën e speleologëve “Aragonit” nga Peja dhe me Agjencinë përMbrojtjen e Mjedisit të KosovësHulumtimet kryesisht kanë qenë të përqendruara në matjet dhe zbulimin e korridoreve të reja. Gjatë këtyreekspeditave, hartës digjitale të mëhershme iu kanë shtuar edhe rreth 2000 metra korridore dhe galeri të rejashpellore. Gjatësia e përgjithshme e kanaleve dhe e galerive të hulumtuara në shpellën “Gryka e Madhe” ështërreth 13 km.Hulumtimi i korridoreve dhe i galerive në shpellën “Gryka e Madhe“dhe në “Shpellën e Radavcit” do tëvazhdojnë edhe në vitet e ardhshme.Problemet:• Implementimi jo i kënaqshëm i ligjeve ekzistuese;• Transpozimi jo i kënaqshëm i direktivave të shpendëve dhe habitateve në Ligjin e Natyrës;• Mungesa e strategjisë dhe planit të veprimit për natyrën dhe biodiversitetin;• Mungesa e institucioneve të mjaftueshme për mbrojtjen e natyrës;• Mungesa e organeve menaxhuese për zonat e mbrojtura;• Mungesa e planeve hapësinore dhe menaxhuese për zonat e mbrojtura;• Shfrytëzim i pa pakontrolluar i resurseve natyrore edhe në zonat e mbrojtura;• Mungesa e hulumtimeve shkencore për biodiversitetin;• Mungesa e inventarit të plotë për florën, faunën dhe habitatet;• Buxheti i pamjaftueshëm për natyrën;Rekomandimet• Aprovimi i 3 ligjeve të reja: për mbrojtjen e natyrës, për Parkun Kombëtar “Mali Sharr’ dhe për ParkunKombëtar “Bjeshkët e Nemuna”,• Hulumtimi, inventarizimi i llojeve dhe habitateve;• Hartimi i Listës së Kuqe të florës dhe faunës për Kosovën;• Shpallja e “Bjeshkëve të Nemuna” Park Kombëtar;• Përkrahja e projekteve ndërkufitare për mbrojtjen e natyrës;• Përgatitja e planeve hapësinore dhe menaxhuese për zonat e mbrojtura të natyrës;• Hartimi i programeve dhe projekteve për ngritjen e vetëdijes dhe sensibilizimit për mbrojtjen e natyrës• Themelimi i zyrës koordinuese për identifikimin, ratifikimin dhe implementimin e konventave dhemarrëveshjeve të tjera ndërkombëtare për mbrojtjen e natyrës.© Agjencia për Mbrojtjen e Mjedisit të Kosovës/AMMK71
- Page 20 and 21: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 23 and 24: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 25 and 26: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 27 and 28: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 29 and 30: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 31 and 32: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 33 and 34: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 35 and 36: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 37 and 38: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 39 and 40: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 41 and 42: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 43 and 44: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 45 and 46: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 47 and 48: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 49 and 50: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 51 and 52: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 53 and 54: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 55 and 56: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 57 and 58: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 59 and 60: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 61 and 62: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 63 and 64: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 65 and 66: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 67 and 68: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 69: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 73 and 74: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 75 and 76: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 77 and 78: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 79: Tabela 42: Sasia e substancave kimi
- Page 83 and 84: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 85 and 86: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 87: 100.010.020.037.535.024.012.518.50.
- Page 91 and 92: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 93 and 94: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 95 and 96: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 97 and 98: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 99: 4.3. Shfrytëzimi i inertëve nga s
- Page 102 and 103: 102
- Page 104 and 105: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 107 and 108: 6.Masat e ndërmarrapër mbrojtjen
- Page 109 and 110: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 111 and 112: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 113 and 114: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 115 and 116: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
- Page 117 and 118: 6.5. Rehabilitimi i deponiveGjate v
- Page 119 and 120: Gjendja e Mjedisit në Kosovë 2008
<strong>Gjendja</strong> e <strong>Mjedisit</strong> në Kosovë <strong>2008</strong>-<strong>2010</strong>/Raportbora), mirëpo intensiteti i tyre nuk ka ndikim të posaçëm negativ në zhvillimin e pyjeve.Duhet theksuar së në kuadër të pyjeve të dëmtuara gjenden edhe rezervatet strikte natyrore të rrobullit: Majae Arnenit, Oshlaku dhe Pisha e Madhe të cilat gjithashtu kanë pësuar dëme të konsiderueshme pyjore.<strong>Gjendja</strong> e bimëve të rralla barishtore të cilat i japin vlerë të veçantë florës së parkut kombëtar, është e mirë dhe eqëndrueshme. Nga llojet bimore stenoendemike që kanë vlerë të veçantë janë verifikuar në gjendje të mirë: barpezmii mbretit Aleksandër (Achillea alexandris regis) në Oshlak, bormylera e Dieckit (Brunmullera dieckii) në Pashallare,krokusi i Sharrit (Crocus scardicus), karafili i Sharrit (Dianthus scardicus), zambaku shqiptar (Lilium albanicum), etj.Disa lloje të rralla të bimëve mjekuese janë objekt i shfrytëzimit ilegal nga njerëzit të papërgjegjshëm. Bimamë e rrezikuar është sanëza, (Gentiana lutea) e cila mblidhet nga banorët lokal që e përdorin për tregti (përfitimepersonale), pasi që ajo ka vlera të veçanta mjekuese.Gjatë vitit <strong>2008</strong> tentimet për mbledhje ilegale të kësaj bime kanë qenë të kufizuara, për shkak të shtimit tëkontrolleve të terreneve nga drejtoria e PK, në lokacio<strong>net</strong> ku ajo është e pranishme.<strong>Gjendja</strong> e faunës në PK mund të vlerësohet e mirë. Si rezultat i menaxhimit nga Drejtoria e Parkut Kombëtar,këto resurse natyrore e kanë marrë mbrojtjen më të mirë institucionale. Kjo ka ndikuar në zhvillimin dhe rritjene vazhdueshme të numrit të kafshëve të egra, në veçanti të ariut të murrmë, kaprojve dhe dhive të egra. Ngagjurmimet e bëra në terren janë verifikuar shumica e kafshëve të egra që janë regjistruar nga hulumtimet emëhershme, ndërsa shënimet për disa lloje më të rëndësishme që janë të pranishme në territorin e PK janëparaqitur në tabelën vijuese:Tabela 33: <strong>Gjendja</strong> e kafshëve të egra në PN Sharri për vitin <strong>2008</strong> 45Lloji i kafshës së egër <strong>Gjendja</strong> e fondit nëfillim të vititReprodukimi vjetor Humbjetnatyrore<strong>Gjendja</strong> e fondit nëfund të vititAriu i murrmë 22 7 1 28Kaprolli 40 10 3 47Rrëqebulli 4 - - 5Dhia e egër 170 38 10 198Derri i egër 50 25 15 60Lepuri 130 60 40 150Ujku 9 6 4 11Shqiponja e përhimë 4 - - 4Thëllëza e gurëve 150 50 30 170<strong>Gjendja</strong> shëndetësore e kafshëve të egra është e mirë. Ndërkaq rrezik të vazhdueshëm për kafshët e egra paraqetgjuetia ilegale nga njerëzit e pandërgjegjshëm. Llojet më të rrezikuara nga gjuetia ilegale janë dhia e egër dhe kaprojtë.<strong>Gjendja</strong> e faunës në Rezervatet e veçanta të gjuetisëNë tabelën 34, janë prezantuar disa të dhëna për numrin e shtazëve në Rezervatet e veçanta të gjuetisë.Tabela 34: Numri i shtazëve në Rezervatet e Veçanta të Gjuetisë në Blinajë dhe në Duboçak sipasinventarizimit të 2007 dhe të dhënave nga stafi për vitin <strong>2008</strong>-2009 46BlinajaDuboçakuInventarizimi 2007 <strong>Gjendja</strong> momentale <strong>Gjendja</strong> momentaleDerri i egër (Sus scrofa) 364 504 220Dreri i kuq (Cervus elaphus) 131 148Dreri i murrmë (Dama dama) 88 97Kaprolli (Caprealous capreolus) 48 65 20Ariu i murrmë (Ursus arctos) 845 Drejtoria e Parkut Kombetare “Mali Sharr”, <strong>2008</strong>46 Agjencioni Pyjor i Kosovës.70 © Agjencia për Mbrojtjen e <strong>Mjedisit</strong> të Kosovës/AMMK