RELIGIA I MEDIAMuzyka posiadając własny, symboliczny język, który przekazywany jest za pomocądźwięków, w pełni i bezpośrednio może pobudzać słuchaczy. Każda epoka wypracowałaswój klucz, język, przy pomocy którego opowiada o najgłębszych, również duchowychi religijnych prawdach. Istnieją pewne interwały, odpowiednie figury retoryczne,wyrażające konkretną rzeczywistość; podkreślali to już filozofowie greccy i Ojcowie Kościoła,którzy odpowiednim tonacjom i współbrzmieniom nadawali pozamaterialne,duchowe znaczenie 25 . Świętość muzyki kościelnej nie jest związana z obiektywną świętością;„nie ma przecież akordów, tonacji, melodii, interwałów mniej lub bardziej świętych.Można jedynie mówić o świętości muzyki w pewnym określonym sensie” 26 . Poprzezwłączenie do kultu muzyka zostaje uświęcona, a jednocześnie ma stać się elementemuświęcającym człowieka.Właściwa muzyka liturgiczna żyje tam, gdzie jest właściwe rozumienie liturgii.Karmi się ona przede wszystkim Słowem Bożym – słucha go i rozważa. Pewne rzeczypotrafi opowiedzieć ludzkimi słowami, jednak pozostaje też pewien obszar niewypowiedzianyi nie dający się opowiedzieć, który wzywa do milczenia, w myśl zdaniaWittgensteina: „O czym nie można mówić, o tym trzeba milczeć” 27 . Harnoncourt parafrazującto powiedzenie, poszedł dalej, mówiąc: „O czym nie można mówić, to można,a nawet trzeba – jeśli nie wolno milczeć – wyrażać śpiewem i muzyką” 28 . Milczeniesprawia więc, że niewypowiedziane staje się dźwiękiem, śpiewem, włącza sięw mowę, muzykę kosmosu, aby niewypowiedziane stało się słyszalne.Biorąc pod uwagę źródła inspiracji, można wyróżnić dwa główne obszary muzycznejsymboliki religijnej:a. przedstawianie dzieł będących wynikiem głębokiego przeżywania wiary, życiaBogiem i próby opowiedzenia tej relacji – czego potwierdzenie znajdujemyw wypowiedziach kompozytorów (np. Oliviera Messiaena, Mariana Sawy, PawłaŁukaszewskiego, czy Wojciecha Kilara);b. przedstawianie dzieł będących wynikiem refleksji nad prawdami wiary –wówczasdzieła muzyczne wpisują się w kategorię teologicznego komentarza, niekiedydysputy.Klasyfikowana w ten sposób muzyczna kompozycja może stanowić propozycjępewnego rodzaju lektury duchowej 29 . Usłyszane Słowo Boże zaprasza do zatrzymania sięnad nim, wsłuchania się w to, co Bóg chce do nas powiedzieć, przemyślenia tych słów,rozważenia ich. Tradycja monastyczna określa tę praktykę terminem ruminatio, co do-2526272829Zob. J. James, Muzyka sfer. O muzyce, nauce i naturalnym porządku wszechświata, przeł. M. Godyń,Kraków 1996; M. L. West, Muzyka starożytnej Grecji, przekł. A. Maciejewska i M. Kaziński, Kraków 2003.M. Szczepankiewicz, Organista liturgiczny, Poznań 1999, s. 120 – 121.Za J. Ratzinger, Nowa pieśń dla Pana…, dz. cyt., s. 215.Tamże.Potwierdzają to choćby dzieła polifonii flamandzkiej XV i XVI w., których tytuły i treść odpowiada wykazowipopularnych wówczas lektur duchowych. Zob. S. Dąbek, <strong>Teologia</strong> „człowieka wewnętrznego” i stylpolifonii flamandzkiej XV i XVI stulecia, „Liturgia Sacra” 11 (2005) nr 1, s. 133.52 <strong>Kultura</strong> – <strong>Media</strong> – <strong>Teologia</strong> 10/2012
E. Dudkiewicz, Promocja muzyki sakralnej...Właściwa muzyka liturgiczna żyje tam, gdzie jestwłaściwe rozumienie liturgii. Karmi się ona przedewszystkim Słowem Bożym – słucha go i rozważa.Pewne rzeczy potrafi opowiedzieć ludzkimisłowami, jednak pozostaje też pewien obszarniewypowiedziany i nie dający się opowiedzieć,„który wzywa do milczenia.słownie oznacza „przeżuwanie” 30 . Wobec tego próba odczytania muzycznej symboliki –będącej dźwiękowym komentarzem, czasem świadectwem odpowiedzi na usłyszane Słowo– może pobudzać słuchaczy do duchowej refleksji i do modlitwy.Dzięki temu wychowanie liturgiczne dokonuje się także w sensie uczeniawłaściwego podejścia do muzyki liturgicznej, rozumienia jej miejsca w liturgii, coprzejawia się m.in. w sferze doboru muzyki do celebracji liturgicznej (szczególnieprzez młode pokolenie) i pozwala uniknąć wcześniej wspomnianych niebezpieczeństwzwiązanych z przenoszeniem wzorców kultury masowej do liturgii (nadmiernegoaktywizmu w imię zrozumiałości tej muzyki, itd.). To nie sztuka służąca liturgiima dostosować się do wzorców zaczerpniętych z profanum, lecz „Kościół jakocałość musi ze względu na Boga dążyć do tego, co najwyższe, do kultury, która stajesię miarą wszelkiej kultury świeckiej” 31 .W tym kontekście szczególne zadanie stoi przez mediami katolickimi. Potrzebnajest bowiem nie tylko promocja muzyki towarzyszącej transmitowanym celebracjom liturgicznym,ale ukazywanie jej sensu w liturgii poprzez uprzystępnianie, przybliżanietrudnych dla przeciętnego odbiorcy symboliki i języka dźwięków. Z taką propozycją dlaswoich słuchaczy wychodzi Radio Warszawa (106,2 FM). Za przykład posłuży koncepcjadwóch cykli autorskich audycji: Mulierum Schola Gregoriana Clamaverunt Iusti o śpiewiegregoriańskim oraz Sacrum w muzyce.Mulierum Schola Gregoriana Clamaverunt Iusti o śpiewie gregoriańskim tocykl, który emitowany był od poniedziałku do piątku Wielkiego Postu 2012 r. Powstałprzy współpracy moich kolegów ze scholi – Anny Mitury i Michała Sławeckiego, dyrektoraartystycznego tego zespołu i uznanego gregorianisty. Mulierum Schola GregorianaClamaverunt Iusti to zespół, który zajmuje się wykonywaniem i popularyzacją śpiewugregoriańskiego stosując w praktyce wykonawczej owoce zaawansowanych studiów nadantycznymi rękopisami pochodzącymi z IX-XI wieku. W ciągu swojej pięcioletniej działalnościsięgnął po najwyższe laury, czego potwierdzeniem są dwie pierwsze nagrodyzdobyte we wrześniu 2011 r. na prestiżowym 59. Międzynarodowym Konkursie Polifo-3031Zob. W. Zatorski, Usłyszeć słowo Boże. Praktyka lectio divina, Kraków 1999, s. 77.J. Ratzinger, Duch liturgii, dz. cyt., s. 184 – 185.<strong>Kultura</strong> – <strong>Media</strong> – <strong>Teologia</strong> 10/2012 53
- Page 2 and 3: Szanowni Państwo!Wiemy, że praca
- Page 4 and 5: Kultura - Media - TeologiaKWARTALNI
- Page 7 and 8: TEMAT NUMERU:RELIGIA I MEDIAKultura
- Page 9 and 10: G. Łęcicki, Teologia mediów audi
- Page 11 and 12: G. Łęcicki, Teologia mediów audi
- Page 13 and 14: G. Łęcicki, Teologia mediów audi
- Page 15 and 16: G. Łęcicki, Teologia mediów audi
- Page 17 and 18: G. Łęcicki, Teologia mediów audi
- Page 19 and 20: A. Vaľková, Mediálna výchova...
- Page 21 and 22: A. Vaľková, Mediálna výchova...
- Page 23 and 24: A. Vaľková, Mediálna výchova...
- Page 25 and 26: A. Vaľková, Mediálna výchova...
- Page 27 and 28: A. Vaľková, Mediálna výchova...
- Page 29 and 30: A. Vaľková, Mediálna výchova...
- Page 31 and 32: A. Vaľková, Mediálna výchova...
- Page 33 and 34: M. Małek, Młodzieżowe media rozr
- Page 35 and 36: M. Małek, Młodzieżowe media rozr
- Page 37 and 38: M. Małek, Młodzieżowe media rozr
- Page 39 and 40: M. Małek, Młodzieżowe media rozr
- Page 41 and 42: M. Małek, Młodzieżowe media rozr
- Page 43 and 44: M. Małek, Młodzieżowe media rozr
- Page 45 and 46: M. Małek, Młodzieżowe media rozr
- Page 47 and 48: E. Dudkiewicz, Promocja muzyki sakr
- Page 49 and 50: E. Dudkiewicz, Promocja muzyki sakr
- Page 51: E. Dudkiewicz, Promocja muzyki sakr
- Page 55 and 56: E. Dudkiewicz, Promocja muzyki sakr
- Page 57 and 58: E. Dudkiewicz, Promocja muzyki sakr
- Page 59 and 60: Kultura - Media - Teologia2012 nr 1
- Page 61 and 62: A. Suławka, Polska i rosyjskojęzy
- Page 63 and 64: A. Suławka, Polska i rosyjskojęzy
- Page 65 and 66: A. Suławka, Polska i rosyjskojęzy
- Page 67 and 68: A. Suławka, Polska i rosyjskojęzy
- Page 69 and 70: A. Suławka, Polska i rosyjskojęzy
- Page 71 and 72: A. Suławka, Polska i rosyjskojęzy
- Page 73 and 74: A. Suławka, Polska i rosyjskojęzy
- Page 75 and 76: A. Suławka, Polska i rosyjskojęzy
- Page 77 and 78: A. Suławka, Polska i rosyjskojęzy
- Page 79 and 80: A. Suławka, Polska i rosyjskojęzy
- Page 81 and 82: A. Suławka, Polska i rosyjskojęzy
- Page 83 and 84: A. Suławka, Polska i rosyjskojęzy
- Page 85 and 86: A. Suławka, Polska i rosyjskojęzy
- Page 87 and 88: A. Suławka, Polska i rosyjskojęzy
- Page 89 and 90: OBLICZA MEDIÓWKultura - Media - Te
- Page 91 and 92: Wnajprostszym rozumieniu teleturnie
- Page 93 and 94: A. Barczyk, Charakterystyka teletur
- Page 95 and 96: A. Barczyk, Charakterystyka teletur
- Page 97 and 98: A. Barczyk, Charakterystyka teletur
- Page 99 and 100: A. Barczyk, Charakterystyka teletur
- Page 101 and 102: A. Barczyk, Charakterystyka teletur
- Page 103 and 104:
Kultura - Media - Teologia2012 nr 1
- Page 105 and 106:
P. Mikuláš, Global Patterns for N
- Page 107 and 108:
P. Mikuláš, Global Patterns for N
- Page 109 and 110:
P. Mikuláš, Global Patterns for N
- Page 111 and 112:
P. Mikuláš, Global Patterns for N
- Page 113 and 114:
P. Mikuláš, Global Patterns for N
- Page 115 and 116:
PRZESTRZENIEKULTURYKultura - Media
- Page 117 and 118:
K. Kamiński, Barbarzyństwo w uję
- Page 119 and 120:
K. Kamiński, Barbarzyństwo w uję
- Page 121 and 122:
K. Kamiński, Barbarzyństwo w uję
- Page 123 and 124:
K. Kamiński, Barbarzyństwo w uję
- Page 125 and 126:
K. Kamiński, Barbarzyństwo w uję
- Page 127 and 128:
SPRAWOZDANIAI OMÓWIENIAKultura - M
- Page 129 and 130:
SPRAWOZDANIA I OMÓWIENIATa książ