Ilustracja 2: - Kultura - Media - Teologia

PRZESTRZENIE KULTURYszał różne tematy, od wychowywania dzieci, przez pijaństwo, aż do problemu sumienia.Jednym z najsłynniejszych jest rozdział XXXI z I księgi zatytułowany „O kanibalach”.Montaigne’a bardzo zainteresowała kwestia obcych ludów, mieszkańców innego kontynentu.Przyczynić mógł się do tego fakt, iż miał w służbie byłego kolonistę z Brazylii, który„sprowadza do domu swoich znajomków, marynarzy, którzy po dalekim rejsie zawijajądo Bordeaux. Mój mąż ucieka przed rodziną, szlachtą, bakałarzami - może narzekaćpani Montaigne - sprowadza zaś majtków, kramarzy, kuglarzy wędrownych, rzemieślników,dla tych ma czas i cierpliwość, tych przyjmuje gościnnie, podaje się im wieczerzęi wino, a oni raczą pana domu opowieściami o dalekich lądach. Służący - marynarz teżma niejedno do powiedzenia o ludach Nowego Świata” 10 .Takie spotkania zainspirowały Montaigne’a do napisania wspomnianego rozdziału.Myśliciel już na początku zauważył, że podział na „my” i „oni” istniał już w starożytnejGrecji. Hellenowie bowiem wszystkie ludy poza swoim nazywali barbarzyńcami.Przestrzegał też przed uprzedzeniami pisząc, że „trzeba się strzec, aby nie dać się omamićpospolitym mniemaniom, i jak trzeba sądzić wedle rozumu, nie wedlepospólstwa” 11 . Na świat należy patrzeć według własnych przekonań, nie należy być konformistą.Następnie autor Prób przytoczył mit o Atlantydzie, aby rozważyć, czy NowyŚwiat nie jest przypadkiem legendarną wyspą. Wiadomo o niej z dialogu Platona Timajos.Platon natomiast dowiedział się o Atlantydzie od rodziny Solona. Atlantyda miałabyć ogromną wyspą, większą od Afryki i Azji razem wziętych, za Słupami Heraklesa (Gibraltar).Mieszkańcy wyspy byli ekspansywni, panowali na morzu (byli potomkami Posejdona)i częściowo na lądzie, gdzie osiedlili się w Afryce po Egipt, a w Europie aż do Toskanii.Postanowili zdobyć jeszcze Azję, podbijając przy tym wszystkie narody MorzaŚródziemnego. Godnymi przeciwnikami okazali się przodkowie Ateńczyków. Stawiliopór Atlantydom i nie dali się pokonać. Jednakże w IX wieku p.n.e. dochodzi do trzęsieńziemi i rozległego potopu. Wszystko zostaje zalane, Atlantyda idzie pod wodę, Sycyliaodrywa się od reszty półwyspu Apenińskiego, a Cypr od Syrii. Montaigne odrzucił hipotezęo Atlantydzie, ponieważ była ona bliżej Hiszpanii, niż Nowy Świat, który zresztą jestlądem stałym, a nie wyspą. Graniczy bowiem z Indiami Wschodnimi i z ziemiami przylegającymido biegunów. Myśliciel przywołał również tekst Arystotelesa O dziwach niesłychanych.Kartagińczycy odkryli daleko za Gibraltarem żyzną ziemię, na którą zaczęliwypływać wraz ze swoimi rodzinami. Możni Kartaginy zakazali pod karą śmierci wyjazduna wspomniany ląd, ponieważ obawiali się wyludnienia Kartaginy i powstania ewentualnegonowego przeciwnika. Jednak i tę koncepcję Montaigne odrzucił. Pisarz wierzyłw opowieść swojego sługi, który „był prosty i nieuczony; są to właściwości pomyślne,gdy chodzi o wiarygodne świadectwo” 12 . Humanista uwydatnił różnice, które dzielą Europejczykówod opisywanego ludu, stwierdzając, że „nie ma nic barbarzyńskiego anidzikiego w tym ludzie, chyba, że każdy zechce mienić barbarzyństwem to, co różni się101112J. Hen, Ja, Michał z Montaigne…, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2009, s. 110.M. de Montaigne, Próby, rozdział XXXI, s. 345.Tamże, s. 348.120 Kultura – Media – Teologia 10/2012