Ilustracja 2: - Kultura - Media - Teologia

Ilustracja 2: - Kultura - Media - Teologia Ilustracja 2: - Kultura - Media - Teologia

kmt.uksw.edu.pl
from kmt.uksw.edu.pl More from this publisher
12.07.2015 Views

KulturaMediaTeologia2012 nr 10 s. 116-126.Kamil KamińskiBarbarzyństwo w ujęciu Michela de Montaigne’aBarbarity from the point of view of Michel de MontaigneSTRESZCZENIE:ARTYKUŁ TEN JEST PRZYBLIŻENIEM POGLĄDÓWFRANCUSKIEGO HUMANISTY, MICHELA DE MONTAIGNE’A, NATEMAT BARBARZYŃSTWA. SWOJE PRZEMYŚLENIA ZAWARŁ ONW TRZYTOMOWYM DZIELE PRÓBY, GDZIE JEDENZ ROZDZIAŁÓW JEST POŚWIĘCONY KANIBALIZMOWII BARBARZYŃSTWU. JAK SIĘ OKAŻE, MONTAIGNE OWEGOZEZWIERZĘCENIA WCALE NIE PRZYPISUJE LUDOM PIERWOTNYMCZY KOCZOWNICZYM, ALE EUROPEJCZYKOM. ABYZROZUMIEĆ, DLACZEGO TO ROBI, PRZEDSTAWIĘ POKRÓTCEOBRAZ ÓWCZESNEJ FRANCJI, W KTÓREJ DOCHODZIŁO DO TYCHPOTWORNYCH WYDARZEŃ. ZDARZENIA TE ZROBIŁY NAMONTAIGNE’U OGROMNE WRAŻENIE, CO MIAŁO WPŁYW NATREŚCI ZAWARTE W PRÓBACH. RÓWNIE WAŻNE BĘDZIEPRZYJRZENIE SIĘ RELACJI „MY”- „ONI”, CZYLI EUROPEJCZYCY- PLEMIONA AMERYKI POŁUDNIOWEJ.SŁOWA KLUCZOWE:MONTAIGNE, BARBARZYŃSTWO, KANIBALIZMABSTRACT:THIS ARTICLE IS AN APPROXIMATION OF THE VIEWS OFFRENCH HUMANIST MICHEL DE MONTAIGNE ONBARBARITY. HE CONCLUDED HIS THOUGHTS ON THE THREE-VOLUME WORK ESSAYS, WHERE ONE CHAPTER ISDEDICATED TO CANNIBALISM AND BARBARITY. AS IT TURNSOUT THIS SAVAGERY MONTAIGNE DOES NOT ASSIGN TOPRIMARY OR NOMADIC PEOPLES, BUT TO THE EUROPEANS.TO UNDERSTAND WHY IT DOES, I WILL BRIEFLY INTRODUCETHE THEN FRANCE, WHERE IT WAS A LOT OF HORRIFICEVENTS. THESE ACTIONS MADE ??A GREAT IMPRESSION ONMONTAIGNE, WHICH HAD AN IMPACT ON THE CONTENTSOFESSAYS. IT IS EQUALLY IMPORTANT TO LOOK AT THERELATIONSHIP "WE" - "THEY", THE EUROPEANS - THETRIBES OF SOUTH AMERICA.KEYWORDS:MONTAIGNE, BARBARITY, CANNIBALISMKulturaMediaTeologia 10/2012 116

K. Kamiński, Barbarzyństwo w ujęciu...Celem artykułu jest przybliżenie poglądów XVI-wiecznego francuskiego myślicielaMichela de Montaigne’a na temat kanibalizmu, w odniesieniu do antropologicznegoproblemu relacji „my”- „oni”. W swojej pracy poruszam ważny problemkulturowy - stosunek do „innego” lub „obcego” jest bowiem jednym z czynników kształtującychkulturę. Tematyka artykułu nie jest nowa, ale praca ta jest samodzielną analiząPrób Montaigne’a, wspartą opracowaniami historycznymi.Na myślenie o innych kulturach często wpływają stereotypy czy uprzedzenia natemat kulturowej inności Relacja „my” – „oni” ma zasadniczo dwie odmiany. Pierwszato taka, w której w opozycji do „my” stoi „inny”. Wyrażenie „inny” jest raczej neutralne,ponieważ znaczy „jeden z wielu”, „któryś z kolei” 1 . Inaczej ma się sprawa, gdy opozycjądo „my” jest „obcy” - termin ten jest już nacechowany negatywnie. 2 „Obcy” jest przeciwieństwem„swojego” - to ten, który posiada odrębny system wartości. Wrażenie obcościjest spowodowane lękiem przed nieznanym i niepojętym. Aby okiełznać ten lęk, trzebachcieć poznać „obcego”.Michel de Montaigne nakreślił obraz „innych”, a nie „obcych”. W jego odczytaniukultura brazylijskich Indian jest całkiem odmienna od europejskiej, ale to nie znaczy, żegorsza. Tymczasem ówcześni Europejczycy byli przerażeni obyczajami indiańskich plemion:najbardziej zatrważał ich kanibalizm. Lęk ten wynikał nie tylko z możliwości faktycznegopozbawienia życia, ale też z niewiedzy, skąd wzięło się zjadanie ludzi. Montaignew rozdziale „O kanibalach” (Próby) tłumaczy przyczynę antropofagii wśród owychplemion i opisuje ich obrzędy. Ten XVI-wieczny francuski humanista jako jeden z pierwszychpisał nie tylko o tolerancji odmiennych kultur, ale też odważył się krytykować własnąkulturę. Stwierdzając, że „nie ma nic barbarzyńskiego ani dzikiego w tym ludzie[Indianach z Brazylii - przyp. autora], chyba, że każdy zechce mienić barbarzyństwemto, co różni się od jego obyczaju” 3 , zapoczątkował zupełnie inne postrzeganie odmiennychkultur. Chociaż nigdy nie opuścił Europy, posiadł sporą wiedzę o ludach zamieszkującychNowy Świat dzięki rozmowom z marynarzami. Swoje przemyślenia spisałw trzytomowym dziele Próby, które jest zbiorem krótkich esejów o ówczesnym świecie.Myśliciel wśród płonących stosówMichel de Montaigne był jednym z największych myślicieli w dziejach ludzkości. Żył w niespokojnychczasach (1533-1592), kiedy Francja była pogrążona w religijnej wojnie domowej.Katolicy walczyli z hugenotami o dominację w kraju. Jak pisze Zbigniew Wójcik: „Zaczęłysię mnożyć okrutne prześladowania wszelkich heretyków. W kwietniu 1545 r. dokonanokrwawej masakry skalwinizowanych waldensów, 3 sierpnia 1546 r. zginął na stosie poetai humanista Etienne Dolet, skazany za rozpowszechnianie dzieł Erazma z Rotterdamui Lefe-123M. Jakubczak, Filozofia kultury jako filozofia kultur, w: Z. Rosińska (red.), Co to jest filozofia kultury?,Warszawa 2007, s. 181..Tamże.M. de Montaigne, Próby, przeł. Tadeusz Boy- Żeleński, Wydawnictwo Hachette Polska sp. z o.o., Warszawa2009, rozdział XXXI,s. 348.KulturaMediaTeologia 10/2012 117

<strong>Kultura</strong> – <strong>Media</strong> – <strong>Teologia</strong>2012 nr 10 s. 116-126.Kamil KamińskiBarbarzyństwo w ujęciu Michela de Montaigne’aBarbarity from the point of view of Michel de MontaigneSTRESZCZENIE:ARTYKUŁ TEN JEST PRZYBLIŻENIEM POGLĄDÓWFRANCUSKIEGO HUMANISTY, MICHELA DE MONTAIGNE’A, NATEMAT BARBARZYŃSTWA. SWOJE PRZEMYŚLENIA ZAWARŁ ONW TRZYTOMOWYM DZIELE PRÓBY, GDZIE JEDENZ ROZDZIAŁÓW JEST POŚWIĘCONY KANIBALIZMOWII BARBARZYŃSTWU. JAK SIĘ OKAŻE, MONTAIGNE OWEGOZEZWIERZĘCENIA WCALE NIE PRZYPISUJE LUDOM PIERWOTNYMCZY KOCZOWNICZYM, ALE EUROPEJCZYKOM. ABYZROZUMIEĆ, DLACZEGO TO ROBI, PRZEDSTAWIĘ POKRÓTCEOBRAZ ÓWCZESNEJ FRANCJI, W KTÓREJ DOCHODZIŁO DO TYCHPOTWORNYCH WYDARZEŃ. ZDARZENIA TE ZROBIŁY NAMONTAIGNE’U OGROMNE WRAŻENIE, CO MIAŁO WPŁYW NATREŚCI ZAWARTE W PRÓBACH. RÓWNIE WAŻNE BĘDZIEPRZYJRZENIE SIĘ RELACJI „MY”- „ONI”, CZYLI EUROPEJCZYCY- PLEMIONA AMERYKI POŁUDNIOWEJ.SŁOWA KLUCZOWE:MONTAIGNE, BARBARZYŃSTWO, KANIBALIZMABSTRACT:THIS ARTICLE IS AN APPROXIMATION OF THE VIEWS OFFRENCH HUMANIST MICHEL DE MONTAIGNE ONBARBARITY. HE CONCLUDED HIS THOUGHTS ON THE THREE-VOLUME WORK ESSAYS, WHERE ONE CHAPTER ISDEDICATED TO CANNIBALISM AND BARBARITY. AS IT TURNSOUT THIS SAVAGERY MONTAIGNE DOES NOT ASSIGN TOPRIMARY OR NOMADIC PEOPLES, BUT TO THE EUROPEANS.TO UNDERSTAND WHY IT DOES, I WILL BRIEFLY INTRODUCETHE THEN FRANCE, WHERE IT WAS A LOT OF HORRIFICEVENTS. THESE ACTIONS MADE ??A GREAT IMPRESSION ONMONTAIGNE, WHICH HAD AN IMPACT ON THE CONTENTSOFESSAYS. IT IS EQUALLY IMPORTANT TO LOOK AT THERELATIONSHIP "WE" - "THEY", THE EUROPEANS - THETRIBES OF SOUTH AMERICA.KEYWORDS:MONTAIGNE, BARBARITY, CANNIBALISM<strong>Kultura</strong> – <strong>Media</strong> – <strong>Teologia</strong> 10/2012 116

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!