ESSBIH_Modul 8.pdf

Iz tabele 3.1 se vidi da su rezerve energetskog uglja skoncentrisane u nekoliko ugljenihbasena, i to kod mrkog uglja u samo četiri, a kod lignita u šest ugljenih basena.Pregled geoloških rezervi uglja u Bosni i Hercegovini, po basenima i rudnicima, dat je u tabeli3.1, a detaljnije razrañen u poglavlju 3.Svi ostali baseni (Mostar, Miljevina, Tušnica, Kotor-Vareš, Lješljanski, Teslićki, Žepačko-Šeherski, Mesički, Drvarski, Cazinski i dr.) imaju svega cca 5,0 % bilansnih rezervi, odnosnoukupnih rezervi svega 6,3 %, te za buduće energetske objekte ne predstavljaju potencijal.Oko 50 % bilansnih rezervi lignita, odnosno 52,6 % ukupnih rezervi, nalazi se u Krekanskombasenu, a ekonomski značajne rezerve skoncentrisane su u Gatačkom (19,7 % bilansnih), teStanarskom basenu i basenima Bugojna, Livna i Duvna. Grafički prikaz učešća bilansnihrezervi mrkog uglja i lignita po bazenima daje se u poglavlju 3. Potencijalne rezerve nalazese u više basena, što znači da nisu dovoljno istražena ležišta, te da treba obezbijeditiznačajna sredstva za geološka istraživanja kako bi se utvrdilo energetski potencijal iekonomska vrijednost ležišta. Značajne količine potencijalnih rezervi mrkog ugljaevidentirane su u Srednjobosanskom, Ugljevičkom i Kamengradskom ugljenom basenu, ikod lignita u Krekanskom, Bugojanskom, te Livanjskom i Duvanjskom ugljenom basenu.Potencijalne rezerve mrkog uglja iznose 44,0 % od ukupnih geoloških rezervi, a kod lignita43,1 %. Ovo su vrlo značajne geološke rezerve, koje bi intenzivnim istraživanjima unarednom periodu trebalo prevesti u više kategorija, kako bi se buduća povećanaproizvodnja mrkog uglja i lignita mogla zasnivati i na ovom resursu.Treba naglasiti da odpotencijalnih rezervi, interesantnih za elektroprivredu, naročito treba izučavati Bugojanski(zbog izrazito povoljnijih uslova eksploatacije), te Livanjski i Duvanjski basen u F BiH dok je uRS učešće potencijalnih rezervi znatno manje i iznosi 18,0% od čega 5,5 % lignit i 12,5 %mrki ugalj.Vanbilansne rezerve od 214,99 mil. tona mrkog uglja i 412,10 mil. tona lignita predstavljajuveliku količinu u ukupnim geološkim rezerima uglja u Bosni i Hercegovini. Najveći dio ovihrezervi nalazi se u basenu Kreka, u zavodnjenim dijelovima na dubini ispod 400 m uzaštitnim stubovima većine rudnika, ispod rijeka, puteva, pruga, naselja i drugih objekata.Opravdano bi bilo očekivati da će se u budućnosti moći otkopati dio vanbilansnih rezervi štobi povećalo bilansne i eksploatacione rezerve. Medjutim, to uglavnom neće biti moguće jerteško se nalazi ekonomične metode za racionalnu eksploataciju na većim dubinama, gdje suslojevi zavodnjeni i rudarske prostorije pod uticajem velikih pritisaka, pa je i skupaeksploatacije, koja, s povećanjem dubine, postaje sve skuplja. Poseban problem, kojikonstantno obezvredjuje sva naša ugljena ležišta je intenzivna gradnja različitih objekata, apostojeća zakonska regulativa takvu gradnju čak podstiče. Tako su trajno izgubljeni vrlopovoljni dijelovi ležišta za eksploataciju, pa je sigurno da će se i bilansne i potencijalnerezerve još morati znatno smanjiti.Struktura bilansnih rezervi omogućava niz zaključaka o raspoloživim rezervama, stepenunjihove istraženosti, zatim otvorenosti aktivnih rudnika i drugih geološko-ekonomskihkategorija koje predstavljaju limitiajuće faktore za razvoj termoenergetike u ugljenimbasenima BiH. Stepen otvorenosti rudnika uglja (kao odnos "A"-rezervi prema bilansnim)iznosi 8,0 %, a stepen istraženosti ugljenih ležišta (A+B prema bilansnim rezervama) iznosicca 60 %. Učešće rezervi C 1 -kategorije u ukupnim bilansnim rezervama je dosta visoko (37%), što daje povoljnu osnovu da se, prevodjenjem u više kategorije, obezbijedi dalji stabilanrazvoj proizvodnje uglja.Problematika bilansnih rezervi uglja u Bosni i Hercegovini veoma je složena i nedovoljnoizučena. To se ispoljava u slijedećem:- Klasifikacija, kategorizacija i proračun rezervi uglja u pojedinim basenima i njihovim raznimdijelovima vršeni su sa vrlo neujednačenim kriterijima u različitim periodima za posljednjih 50godina.- Dosadašnja proizvodnja uglja je dala iskustvene podatke za ocjenu uslova i mogućnostieksploatacije, koji su najčešće takvi da se postavlja pitanje bilansnosti još jednog dijelarezervi, odnosno na sadašnjem nivou tehnike i opremljenosti rudnika veći dio bilansnihrezervi se ne može ekonomično eksploatisati. Primjer: dublji dijelovi Krekanskog basenaTREĆI PROJEKT OBNOVE EES: Studija energetskog sektora u BiH25