ESSBIH_Modul 8.pdf

Modul 8 – Rudnici ugljaproizvodnje ili po kriteriju što nižih jediničnih eksploatacionih troškova, odnosnokombinacijom ovih kriterija, što će se decidnije definisati budućom strategijomenergetike BiH.6. Prodajne cijene uglja u Bosni i Hecegovini su ranije više zavisile od neekonomskihfaktora kao uostalom i cijene elektroenergije, nego od troškova poslovanja koji suširoko varirali zavisno od načina eksploatacije, tehnologije, cijene rada itd. U ovommodulu se pošlo od ostvarenih cijena koštanja uglja. Ne zalazeći u detaljnijeračunice odmah se uočava da buduća cijena uglja treba da vodi racionalnoj alokacijiekonomskih resursa. Svakako za detaljnije kvantifikacije ove vrste neophodne su idetaljnije računice te se ovo može prihvatiti samo aproksimativno. To naravno značida proizvodnja uglja postaje sve skuplja bez dodatnih ulaganja a za sniženje tecijene neophodno je investiranje u restrukturiranje ugljenokopa, te da bi naša zemljatrebala staviti čim prije pod kontrolu svoju energetsku budućnost, ako ništa drugoonda zbog veće ekonomske iscrpljenosti uglja. Osnovni cilj takve politike jedugoročno obezbjeñenje energetske sigurnosti i eliminisanje „energetskog jaza“ udruštvenoj reprodukciji kroz dugoročno planiranje strukture energetske potrošnje injene domaće i uvozne komponente. Prema tome, racionalna odluka, što se tičeobima uvoza energenata, nalazi se izmeñu dvije krajnosti: napuštanjem „mentalitetatvrñave“ i uvozom jeftinijih energenata rasformirala bi se dosta jednostrana strukturafinalne tražnje energije u BiH i uništila domaća proizvodnja uglja, odnosno uvozomjeftinijih energenata eliminisala bi se skupa domaća proizvodnja uglja. Problem je,dakle, u kvantifikacijama. Pri donošenju konačne odluke treba raspolagatidugoročnim procjenama da bi se ona donijela više intelektualno, a što manjeintuitivno.7. Budući razvoj i nivo proizvodnje uglja u Bosni i Hercegovini će zavisiti najviše odproizvodnje termoelektrične energije. Pri tome bi svakako trebalo težiti ispunjenjuosnovnog uslova, tj. da cijena iskorištene toplote uglja, kao i u mnogim drugimzemljama, bude bar približno konurentna cijeni iskorištene toplote iz drugih primarnihizvora energije (hidroizvori, uvozni energenti isl.). Razvoj prozvodnje uglja bi dakletrebao da zavisi najprije od nivoa troškova proizvodnje i stepena njegovekonkurentnosti uvoznim energentima. Ovi troškovi će biti niži ukoliko se dostignemaksimalna koncentracija proizvodnje, mehanizacija i automatizacija tehnološkihprocesa kao i optimalni razvoj svih ugljarskih kapaciteta u zemlji. Politiku razvojaugljarskog sektora koja bi se više emocionalno nego racionalno bazirala na većempodmirenju energetske potrošnje iz domaćih energetskih izvora treba svakakonapustiti.8. Radi što ekspanzivnijeg razvoja, industriju uglja u Bosni i Hercegovini treba, pougledu na razvijene ugljarske privrede, čim prije restrukturirati. Radi toga neophodnoje spriječiti da odreñene političke garniture na ovom prostoru, zaustave ili usporeovaj proces bojeći se socijalnih nemira. To bi moglo samo pogoršati situaciju ubosanskohercegovačkom ugljarstvu. Ovu proizvodnju, naime, treba potpunodepolitizovati i svesti je u ekonomske okvire. Da bi se to postiglo, odnosno da biprestrukturiranje ugljarsko energetskog sektora u Bosni Hercegovini bilo efikasnije,neophodno je i dopunsko obrazovanje ugljarskih kadrova svih profila iz oblastipreduzetništva i raznih menadžmentnih tehnika. Potrebno je dakle, rasformirati većokoštalu strukturu u bosanskohercegovačkom ugljarstvu.9. Bosna i Hercegovina raspolaže takvom sirovinskom bazom koja bi mogla,vjerovatno, omogućiti i znatno brži razvoj ugljarstva na nivou zemlje od onog koji sepredviña u prezentiranim razvojnim procjenama. Da bi se to utvrdilo neophodno jenajprije sačiniti kompleksnu ekonomsku evaluaciju ovog resursa na regionalnom iFinal Report-Konačni izvještaj302