ESSBIH_Modul 8.pdf

Modul 8 – Rudnici uglja6.1. Problematika pri definisanju razvoja ugljarstva BiH do 2020godineIstraživanje razvojnih trendova industrije uglja u različitim ugljarskim regijama u svijetuukazuje na odreñene zakonitosti u vezi sa razvojnom logikom ugljarske privrede. Sigurna iodrživa energetska ponuda odavno zauzima centralno mjeto u dugoročnim projekcijamarazvoja mnogih zemalja. Ugalj će, kao što je već navedeno, igrati važnu ulogu u tome,naročito zbog rasta energetske tražnje u zemljama čiji je razvoj u ekspanziji pa će se sarazvojem energetskih tržišta i sam dalje diversifikovati kroz ubrzani konkurentski proces.Obzirom da u svijetu budućnosti globalni problem može biti riješen jedino globalnimrješenjem, to se i sve prednosti i slabosti ugljarskog sektora trebaju najprije posmatrati u tomkontekstu. Noviji pravci razvojnih razmišljanja moraće, meñutim, imati sve više u vidi i lokalnui regionalnu komponentu ugljarskih biznisa. Savremeni svijet stvarnosti i u ovom slučaju imasvoja odreñenja obzirom da su promjene na tržištu uglja manje ili više uticale na energetskea nerijetko i na ukupne razvojne trendove u svijetu.U sve učestalijim debatama na ovu temu preispituju se ne samo ugljarska prošlost,sadašnjost i budućnost već cjelokupne strategije razvoja pojedinih svjetskih ugljarskih regija,zemalja i njihovih užih teritorijalnih jedinica. Donekle je takva situacija u Bosni i Hercegovinimada je u ovom prostoru uočljiva visoka razvojno-energetska inertnost u prilagoñavanjunovonastalim prilikama u odnosu na druge evropske zemlje.Kako će se dalje razvijati bosanskohercegovačko ugljarstvo danas je naravno teškopredvidjeti. To će najvećim dijelom zavisiti od dinamike ukupne društvene i ekonomskestrukture BiH. Sigurno je, meñutim, da već prezentirani dosadašnji razvoj ugljarskog sektoranema svoje racionalno ekonomsko pokriće jer ne pokazuje elemente ekonomske efikasnosti,te on više upozorava na teško stanje nego što daje pouzdanu ekonomski racionalnuprognozu, odnosno potencijalne buduće pravce razvoja.Autori su svjesni da prikupljeni podaci s razvojnim mogućnostima bosanskohercegovačkihugljenokopa mogu biti samo realna osnova u početnoj fazi izrade Stategije energetskogsektor u BiH . Prema tim podacima uočljivi su prije svega sljedeći problemi:- u rudnicima je moguće jedino srednjoročno dati razvojne procjene koje, opet trebapreispitivati,- struktura troškova je veoma često nepromijenjena u vremenu,- nivo zaposlenosti po godinama nije u skladu sa onim koji je već prisutan u drugimzemljama,- planirana proizvodnja je kod većine rudnika ispod nivoa projektovanih kapaciteta,- rješavanje viškova zaposlenih još nije definisano, a naročito u F BiH.- izvori finansiranja investicija se mogu prihvatiti samo kao grube aproksimacije, itd.Sve to ima za rezultat da se proizvodna cijena uglja ne uklapa u svjetske norme pa senaravno postavlja i pitanje efikasnosti buduće termoenergetske proizvodnje. Sumarnoposmatrano, stanje u energetskom sektoru BiH je slično stanju u ostalim ekonomskimoblastima i društvu uopšte.Ono što je meñutim, u BiH sigurno to je da mora doći do radikalnih promjena u energetsko -ugljarskom sektoru. Naime, treba imati u vidu da će bosanskohercegovački energetskisistem biti jedan od podsistema evropskog energetskog sistema sa kojim može zasnivatirazličite oblike meñusobne zavisnosti. Otuda se i promjene nastale u okviru evropskog isvjetskog energetskog sistema moraju prenosti i na domaći energetski sistem. Zbog toga seu projektovanju njegovog daljeg razvoja u okviru Bosne i Hercegovine može osloniti nadostignuta komprativna saznanja.Final Report-Konačni izvještaj210