ESSBIH_Modul 8.pdf

Modul 8 - Rudnici ugljaapsorbira cca 85% ukupno proizvedenog uglja. Ostatak se realizuje u industriji i širokojpotrošnji dok se neznatne količine izvoze.Proizvodni proces se u rudnicima uglja u BiH u 2005. godini realizovao sa stalnim sredstvimapo sadašnjoj vrijednoti od cca 1,64 milijarde KM krajem te godine. Podaci u ekonomskojanalizi bosanskohercegovačkog ugljarstva ukazuju na veoma visoki stepen otpisa odnosnostarost raspoloživih osnovnih sredstava. Primjera radi, stepen otpisa opreme u rudnicimauglja FBiH iznosio je čak 93% krajem 2005. godine.Bosanskohercegovačko ugljarstvo zapošljavalo je krajem 2005. godine 15.325 radnika (odčega u FBiH 13.683 , a 1.642 radnika u RS). Zajedničke karakteristike radne snage u svimbosanskohercegovačkim rudnicima su prije svega visoka starosna struktura, nepovoljnastruktura zaposlenih prema radnom stažu, veliki broj invalida rada, itd. Produktivnost rada urudnicima uglja u BiH je u komparaciji sa globalnim ugljarskim normativima veoma niskamada meñu njima postoje značajne razlike.Analizirajući troškovnu strukturu proizvodnje uglja u BiH uočilo se da su tu dominantnitroškovi radne snage (preko 40%) a zatim slijede energenti, amortizacija, itd. To su osnovnitroškovi o kojima se obavezno mora voditi računa kada se definišu aktivnosti na sniženjucijene koštanja proizvodnog uglja. Inače, sadašnje cijene koštanja uglja (2005.) su kodvećine rudnika u FBiH (izuzetak su Rudnik „Gračanica“, Rudnik „Banovići“ i Rudnik„ðurñevik“) znatno više od prodajne cijene uglja (4,5 KM/GJ) i kreću se 4,69 KM/GJ (Rudnik„Kakanj“) do 8,11KM/GJ (Rudnik „Breza“). Cijene koštanja uglja u istom periodu (premapodacima stručnih službi termoelektrana) u Ugljeviku i Gacku su znatno niže od ovih i kaošto je već navedeno direktno su inkorporirane u cijene koštanja elektroenergije.Pored direktnih i indirektnih troškova poslovanja na poslovnu situacijubosanskohercegovačkih rudnika veoma mnogo utiče i visoki nivo zaduženosti u komedominiraju neizmirene obaveze po doprinosima (PIO, zdravstvo, itd.) i obaveze premabankama. Rješenje ovog problema je jedan od ključnih zadataka u budućem procesurestrukturiranja ugljarstva u BiH.Iz svega naprijed navednog i onog šire prezentiranog u ekonomskoj analizi ugljarskogsektora u BiH proizilazi da je današnja situacija u bosanskohercegovačkom ugljarstvu veomakompleksna i da je karakterišu ekonomska i ekološka neracionalnost koja se uočava prijesvega kroz:- tehnološko zaostajanje i kontunuirani pad produktivnosti,- nekonkurentnost u komparaciji sa svjetskim ugljarskim standardima,- kontinuirani gubitci u poslovanju,- hroničan nedostatak kapitala za investicije,- nepovoljna struktura zaposlenosti, itd.Navedena ekonomska analiza potvrñuje da je posljednjih godina preduzeto veoma malo dase ovakva situacija popravi i ulagalo se uglavnom na tekuće održavanje kapaciteta.Višegodišnji kumulirani problemi u funkcionisanju ugljarskog sektora još stoje i krajnje jevrijeme da se priñe restrukturiranju ugljarstva u BiH.Kako će se razvijati bosanskohercegovačko ugljarstvo do 2020. godine danas je naravnoteško predvidjeti obzirom da će to najvećim dijelom ovisiti od dinamike ukupne društvene iekonomske strukture u BiH. U Modulu 8 se pri ocjeni proizvodnje uglja u 2020. godini pošlood procijenjene potrošnje uglja kao energenta u proizvodnji neophodne količinetermoenergije pri čemu su sva tri razvojna scenarija data na približnom nivou.Final Report-Konačni izvještajX