ESSBIH_Modul 8.pdf

preciznu ocjenu mogućnosti razvoja energetike na bazi korištenja uglja u bazenima BiHtreba, prije svega, poznavati stvarne rezerve uglja, rudarsko-geološke prilike, hidrogeološkeuslove, geomehaničke parametre pratećih naslaga, kvalitet i upotrebljivost uglja, mogućnostrazvoja jeftinije površinske eksploatacije, mogućnost primjene savremene osnovnemehanizacije na površinskim kopovima, odnosno mehanizovanih visokoproduktivnihkompleksa u podzemnoj eksploataciji, troškove pripreme uglja za potrošače (ovdje TE),mogućnosti i uslove transporta od mjesta proizvodnje do potrošača /TE), konkurentnost ugljadrugim oblicima raspoložive primarne energije, mogućnost lokacije TE, specifične investicije itroškove proizvodnje uglja i električne energije u zavisnosti od kapaciteta, usloveeksploatacije, pripreme i dužine transporta u odnosu na specifične troškove proizvodnjeelektrične energije.Eksploatacija u rudnicima uglja BiH vrši se u različitim, uglavnom teškim uslovima, dakle nagranici rentabiliteta, ili sa gubicima, u sadašnjem sistemu cijena. Mogućnosti razvoja iunapredjenja proizvodnje vrlo su različite. Činjenica je da nisu ostvarena planskapredvidjanja u pogledu povećanja proizvodnje, ali se i pored toga pojavio višak uglja natržištu i rudnici imaju velike probleme s njegovim plasmanom. I pored toga mora sekonstatovati da se intenzivno razvija površinska eksploatacija, koja u sadašnjim uslovimaobezbjedjuje znatno konkurentniji ugalj za tržište. To je posljedica investicionih ulaganja,nabavke savremene opreme i izbora povoljnijih ležišta za ovakvu eksploataciju, odnosnootvaranje novih površinskih kopova. Od rudnika koji su, u geološko-ekonomskom smislu,interesantni za buduća termoenergetska planiranja, dajemo prednost lignitu, zbog čistoće,manjeg zagadjenja okoline, malog sadržaja sumpora, a i potencijala rezervi (specifičnaulaganja u termoelektranu za koju se moraju ugradjivati ureñaji za odsumporavanje veća suza najmanje 23 % od one za koju to ne treba).Ovaj rad, zbog složenosti problematike, razmatra ravnopravno mrki ugalj i lignit, jamsku ipovršinsku eksploataciju, a rezultati istraživanja treba da daju prednost povoljnijem, odnosnoekonomski parametri odredjuju kriterijume prednosti.Kratak pregled po postojećim rudnicima uglja u F BiH i RS koji predstavljajuelektroenergetski potencijal na području BiH dat je u narednim poglavljima.Svi aktivni rudnici uglja u F BiH rade uglavnom za potrebe Elektroprivrede BiH , ali suznačajni i za snabdijevanje industrije, široke i opšte potrošnje u BiH,a dijelom i izvoze.Rudnici u RS koji proizvode ugalj isključivo za termoelektrane "Gacko“ i "Ugljevik" u sastavusu Elektroprivrede RS, osim rudnika Rudnik "Stanari" koji je privatizovan, a koji proizvodi zapotrebe industrije i široke potrošnje, kao i rudnik „Miljevina“ koji trenutno nije aktivan.Lokacije rudnika opredijeljene su samim ležištima, tj. na lokacijama ležišta otvoreni surudnici. Glavne karakteristike basena, ležišta, rudnika sa karakteristikama uglja za energetikute ocjene rudnika date su u tačci 3.3 za FBiH i 3.4 za RS.Ocjenjivanje mogućnosti razvoja proizvodnje uglja u i BiH u ranijim periodima vršili su samirudnici uglja. Često je to bio rezultat želja, donekle i potreba, ali ne i mogućnosti, tako da sete procjene nisu realizovale.Ocjene mogućnosti razvoja proizvodnje uglja su približne i podliježu promjenama zavisno odpriraštaja rezervi sa realizacijom programa istraživanja sirovinske baze, pomjeranjaekonomske granice eksploatacije, izgradnjom savremenih optimalnih kapaciteta svemodernije tehnologije, osnovne mehanizacije, transporta i pripreme uglja, automatizacije,kao i korištenja uglja u blizini basena za dobijanje električne energije u termoelektrana. Morase imati u vidu i stalno povećanje potrošnje i pomjeranje cijena na tržištu energije, kao ivisina specifičnih ulaganja i troškova proizvodnje.TREĆI PROJEKT OBNOVE EES: Studija energetskog sektora u BiHVII