ESSBIH_Modul 8.pdf

Modul 8 - Rudnici ugljaUgalj je već odavno tradicionalno gorivo i veoma važan energetski izvor. U velikoj mjeri su nabazi uglja grañeni ekonomski potencijali mnogih zemalja što treba imati u vidu kada seprocjenjuje dinamika njegovog razvoja za 21 stoljeće. Danas je meñutim, situacija što se tičeuglja dobrim dijelom drugačija. Naime, mada redukcija učešća uglja u svjetskomenergetskom bilansu zasad nije aktuelna obzirom da se pad proizvodnje uglja do 2020.godine realno očekuje samo na Srednjem istoku i OECD Evropi klasična koncepcija rudnikauglja kao zalihe bogatstva u mnogim industrijskim zemljama traži u ovo vrijeme ponovnorazmatranje.Savremeni ugljarski sektor u većini zemalja karakterišu prije svega slijedeće tendencije:- ogromna koncentracija kapitala i proizvodnje mada u mnogim zemljama jošegzistiraju manji ugljenokopi i rudnički kapaciteti sa nižom proizvodnjom i manjimekonomskim efektima što predstvalja njihov značajan ekonomski potencijal,- sve brže uvoñenje nove tehnike i tehnologije u proces proizvodnje radi podizanjanivoa konkurentnosti u odnosu na ostale energoresurse i zaustavljanje procesadeindustrijalizacije pri čemu se koriste dostignuća savremene informatičke odnosnotehnološke revolucije,- sve veći intenzitet i obim ulaganja u ekološke projekte radi zaštite ekosistema naglobalnom i lokalnom nivou, itd.Ekonomska atmosfera u proizvodnji uglja iz ranijih vremena nije danas aktuelna a problemi unjegovoj proizvodnji su odavno postali prvenstveno politički, ekonomski i ekološki pa tekonda tehnološki. Ekološki procesi u proizvodnji uglja kao i posljedice tih procesa kontinuiranose analiziraju pa im se posebno danas naučno prilazi. U tom kontekstu primarni je zadataksvjetskog ugljarstva da postepeno eliminiše problem „staklenika“ koji je postao globalni pa susve učestalija i globalna upozorenja na ovu temu i česte antipolutantske kampanje štoposebno utiče na konkurentnost uglja i nameće niz pitanja na relaciji ugljarski biznis versusekogolizam. Očekuje se da će se ovaj razvojni limit ugljarskog sektora u dogledno vrijemeriješiti sa mogućnošću korištenja tehnologije „čistog“ uglja pa poznati svjetski ekspertiprognoziraju „povratak autsajdera“ odnosno još važnije učešće uglja u svjetskomenergetskom miksu.Planovi za razvoj novih i modernizaciju postojećih termoenergetskih kapaciteta u jugoistočnojEvropi su značajan indikator da ugalj nastavlja biti važan izvor energije u ovom geoprostoru.U Bosni i Hercegovini je takoñe za očekivati da će ugalj i dalje igrati ključnu ulogu zasigurnost i energetsku efikasnost ove zemlje pogotovo u oblasti proizvodnje elektroenergije.Programiranje, planiranje, projektovanje i izgradnja novih termoergetskih objekata limitiranisu nizom faktora. Najvažniji, koji su i predmet ovog izučavanja, su geološki, rudarski iekonomski faktori.Kod razmatranja bosanskohercegovačkih ugljenih ležišta moraju se razlikovati dva slučaja:- ležišta u kojima se već vrši eksploatacija uglja, gdje postoji rudarska tradicija i gdje jerudarski rizik manji i- ležišta gdje je moguće otvaranje novih rudnika, gdje je potrebno mnogo opreznije pristupitiprocjeni energetskog potencijala.Osnovni uslov za gradnju nove termoelektrane je obezbjedjenje potrebnih količina uglja,ujednačenog kvaliteta, uz ekonomski prihvatljive cijene. Činjenica je da su ležišta ugljaograničenog vijeka, da su neobnovljivi resursi, te da se mora spuštati eksploatacija na većedubine kako bi se obezbijedio kontinutiet eksploatacije za potrebe termoelektrana. U takvimuslovima eksploatacija postaje sve skuplja, zbog čega svako ležište nije prihvatljivo zabudući termoenergetski objekat. Pošto ima više ležišta, treba, a i korisno je, izvršiti njihovorangiranje, a zatim vršiti prvo eksploataciju onih ležišta gdje su potrebna manja investicionaulaganja i gdje će biti jeftiniji budući proizvod, odnosno ugalj, izražen u jedinici toplote. ZaFinal Report-Konačni izvještajVI