IWAAgeingPerspectives Final (Gymraeg) - Click on Wales

“Mae p’un a allwch chi aros yn eich cartref eich hun wrthichi dyfu’n h"n yn gallu bod yn dipyn o loteri codau post,yn enwedig yng nghefn gwlad Cymru lle gallwch chi fododdi ar y brif heol heb fysus yn pasio. Beth sy’n digwyddpan allwch chi ddim gyrru mwyach?”Honnodd aelod o un seminar mai Ceredigion sydd â’r lefeluchaf o farwolaethau yn ystod y gaeaf yng Nghymru, obosibl yn sgil cyfuniad o hen stoc dai, arwahanrwydd adibyniaeth ar storio tanwydd solet. Galwodd un aelod amnewid radicalaidd yn y ddarpariaeth tai:“Mae angen datblygu unedau bach ar gynllun priodol -modern, cynllun agored, gyda digon o oleuni a dwy stafellwely a lle bach y tu allan. Mae angen i ddatblygwyr preifatgael eu dylanwadu i gynhyrchu’r elw mwyaf posibl oleiniau tir, nid drwy gynllunio tai mawr crand, ond drwygreu unedau cymysg eu deiliadaeth drwy ddylunioarloesol, er enghraifft o amgylch cwrt yn y canol. Gallai’runedau ddarparu hefyd ar gyfer gweithwyr proffesiynolifanc (fel athrawon, nyrsys, a’r heddlu) i geisio cyfrannu atadeiladu cymuned y dyfodol a chreu rhwydweithiau ogymorth lefel isel i bobl h"n.”Mewn rhannau o Gymru gall fod yn brofiad trawmatighefyd i bobl fynd i gartref gofal Saesneg ei iaith. Maennhw’n eu cael eu hunain mewn awyrgylch cwbl ddieithrsy’n gallu bod, yn ôl disgrifiad un aelod, “yn fath ogreulondeb”. Ac ychwanegodd:“Dylai’r mater yma gael ei godi gyda chlinigwyr a dylai fodyna ganllawiau ym Mesur y <strong>Gymraeg</strong> sy’n mynd drwy’rCynulliad Cenedlaethol. Hefyd mae angen inni hybu’rproffesiynau gofalu ymhlith y Cymry Cymraeg. Mae angenhyfforddi drwy'r <strong>Gymraeg</strong>, achos mae pobl sy’n hyfforddidrwy’r Saesneg yn tueddu i golli eu hyder i ddefnyddio’r<strong>Gymraeg</strong>. A ble mae’r therapyddion lleferydd Cymraeg?”Nodwyd bod pobl sy’n siarad Cymraeg fel mamiaith acsy’n dioddef dementia yn gallu colli eu gafael ar ySaesneg. Yn y Cymru wledig, hefyd, mae pobl sy’n42