IWAAgeingPerspectives Final (Gymraeg) - Click on Wales

3. Ymddeol ac IncwmMae yna gysylltiad agos ym meddwl pobl rhwngsafbwyntiau ar heneiddio ac agweddau at ymddeol. Maerhai yn meddwl bod ymddeol yn dynodi dechrau bywydh"n, ac eraill yn credu y dylid arddel agwedd lawer mwyhyblyg sy’n cyfateb i realaeth profiad go iawn pobl. Erenghraifft, roedd yna ddisgwyl eang ymhlith pobl yn euhugeiniau, eu tridegau a’u pedwardegau y buon ni’nsiarad â nhw, y byddan nhw’n llawer h"n na 65 wrthymddeol. Daeth trafodaethau’r grwpiau ffocws ar adegarwyddocaol yn y dadl yma, gyda chyhoeddiadLlywodraeth San Steffan ei bod am godi oedran pensiwn ywladwriaeth, gan fwriadu ei godi i 66. Hefyd mae’rLlywodraeth wedi cyhoeddi y bydd yr oedran ymddeolgorfodol o 65 yn cael ei ddileu o fis Hydref 2011 ymlaen.Ceir cysylltiad agos rhwng y cwestiynau hyn ac incwmpobl h"n. Fel y nododd yr adroddiad Ychwanegu Bywydat y Blynyddoedd, mae rhyw 80,000 o bensiynwyr yngNghymru yn dibynnu ar bensiwn y wladwriaeth a budddaliadaueraill y llywodraeth ac mae eraill heb ffynhonnellarian arall. Mae hyn yn cyfateb i ryw 21 y cant obensiynwyr sengl a 7 y cant o barau o bensiynwyr. Roeddrhyw un ym mhob deg o bobl yng Nghymru oedd i fod iymddeol yn ystod 2009 yn disgwyl y byddai ganddyn nhwgyn lleied â £10,000 neu lai y flwyddyn i fyw arno. Roeddrhyw 61 y cant o’r bobl oedd ar fin ymddeol yn ofni nafyddai digon o arian ganddyn nhw i fwynhau euhymddeoliad yn gyffyrddus. Hyd yn oed i’r rhai ag incwmuwchlaw lefelau budd-daliadau, mae pobl h"n yngNghymru gryn dipyn yn llai cysurus eu byd na phobl h"nyn Lloegr a’r Alban.Mewn tuedd sy’n peri pryder yngl"n ag amgylchiadauariannol pensiynwyr Cymru yn y dyfodol, does gan fwy nahanner y gweithwyr cyfredol sy’n ennill llai na’r incwmcyfartalog ddim darpariaeth bensiwn, boed yn gynlluncyflogwr neu’n bensiwn y maen nhw wedi’i drefnu euhunain. O bobl sy’n 30-60 oed, does gan ryw draean ddim13