Vlerësimi Mjedisor në Shqipëri pas Konfliktit - UNEP

janë toksike edhe në përqendrime shumë të ulëta. Duke qenë elemente bazë, ato janë tëqëndrueshme në mjedis dhe bioakumulohen në zinxhirin ushqimor. Metalet e rënda që çlirohennë mjedisin ujor lidhen kryesisht me materialet pluskuese dhe akumulohen në sediment.IIMerkuri (Hg). Merkuri është një metal që gjendet në natyrë në disa forma. Merkurimetalik është lëng i ndritshëm, në ngjyrë argjendi në të bardhë, pa erë. Në rast se nxehet, aikthehet në gaz pa ngjyrë. Merkuri metalik përdoret për të prodhur klor të gaztë e sodëkaustike, si dhe në termometra, mbushje dentare e bateri. Merkuri çlirohet në ajër gjatë nxjerrjesnga depozitat minerale, nga djegia e qymyrit dhe e plehrave dhe nga uzinat prodhuese. Pasi kahyrë në mjedis, merkuri mund të metilohet nga mikroorganizmat dhe të kthehet në formaorganike të merkurit, kryesisht metilmerkur. Kjo përbërje e përshkon me shpejtësi membranënqelizore dhe dihet që bioakumulohet në zinxhirin ushqimor. Sistemi nervor është tepër indjeshëm ndaj të gjitha formave të merkurit dhe pasojat e shkaktuara janë acarim, druajtje,dridhje, ndryshime në pamje ose dëgjim dhe probleme të kujtesës. Ekspozimi ndaj niveleve tëlarta të merkurit mund të dëmtojë përfundimisht trurin, veshkat dhe mushkëritë. Fëmijët e vegjëljanë më të ndjeshëm ndaj merkurit sesa të rriturit. Merkuri që gjendet në trupin e nënës kalon nëfetus si dhe mund të përçohet te fëmija nëpërmjet qumështit të gjirit. Fëmijët e ekspozuarmund të kenë dëmtime në tru, moskoordinim muskular, verbëri, konvulsione dhe paaftësi nëtë folur. Eliminimi i mbeturinave me përmbajtje merkuri parashikohet në Konventën eBazelit. Tregtimi i përbërjeve të merkurit do të diskutohet në konventën PIC.Monoksidi i karbonit (CO). Monoksidi i karbonit është një gaz pa ngjyrë, pa erë, pashije, pak më i lehtë se ajri. Ai formohet nga djegia jo e plotë e karburanteve me përbërjekarboni, si dhe nga disa procese industriale dhe biologjike. Në përqendrime të ulëta,monoksidi i karbonit mund të shkaktojë dhimbje koke, të përziera, moskoordinim tëpërkohshëm të muskujve, kujtesës dhe të shikimit. Ekspozimi i zgjatur ndaj sasive të voglatë monoksidit mund të shkaktojë sëmundje të zemrës dhe dëmtime të sistemit nervor qendror.Ekspozimi ndaj sasive të mëdha mund të dëmtojë aftësinë e gjakut për të mbartur oksigjenduke shkaktuar spazma, koma dhe vështirësi frymëmarrjeje. Ekspozimi gjatë shtatzanizëmund të shkaktojë lindje nën peshë dhe dëmtim të sistemit nervor të fëmijës.NNdotësit Organikë të Qëndrueshëm (POP). Ndotësit Organikë të Qëndrueshëm (POP),janë substanca kimike të qëndrueshme në mjedis, që bioakumulohen nëpërmjet zinxhiritushqimor dhe paraqesin rrezikshmëri për shkak të pasojave negative në shëndetin e njeriutdhe në mjedis. Bashkësia ndërkombëtare ka bërë thirrje për veprim global të menjëhershëmme qëllim që të pakësohet dhe eliminohet çlirimi i këtyre kimikateve (Shih Konventa POP).OOksidet e azotit (NOx). Oksidet e azotit përfshijnë oksidin e azotit (NO) të gaztë, diok-73