Vlerësimi Mjedisor në Shqipëri pas Konfliktit - UNEP

Uzina e PVC-VlorëVlorëProblemet kryesore● Familje të tëra, së bashku me kafshëtshtëpiake, jetojnë në kushte jashtëzakonishttë rrezikshme në prani të një ndotjejetë lartë nga merkuri.● Përpjekjet e qeverisë për t'i zhvendosurkëto familje kanë rezultuar tëpasuksesshme.● Nuk janë ndërmarrë masa për tëparandaluar ndotjen e mjedisit prejllumrave me merkur të hedhura aty pranë.Katër kilometra në veri të Vlorës ndodhet vendi ku ka qenë më parë njëkompleks prodhimi kimik, i përbërë nga një fabrikë e klorit dhe alkalit, një njësi përprodhimin e monomerit të klorurit të vinilit (VCM) dhe një njësi për prodhimin eklorurit të polivinilit (PVC). Fabrika u mbyll në vitin 1992 dhe u shkatërrua thuajsekrejt gjatë trazirave civile të vitit 1997. Ndërmarrja sot paraqet një kërcënim tëjashtëzakonshëm për shëndetin e rreth 180 familjeve që jetojnë brenda dhe përrethzonës. Kërkohet të merren masa urgjente për të mbrojtur shëndetin publik dhe për tëparandaluar kontaminimin e mëtejshëm të mjedisit.Gjatë kohës së funksionimit të fabrikës bëhej elektroliza e klorit dhe e sodëskaustike duke përdorur sasi të mëdha merkuri. Sipas ekspertëve lokalë, prej njëstudimi të vitit 1992 dilte që afërsisht 50 000-60 000 m 2 të tokës së ish-ndërmarrjesishin të kontaminuara me merkur në një thellësi që shkonte deri në 1-1.5 m. Njëmostër toke e marrë nga UNEP-i përmbante më shumë se 10.000 mg/kg merkur, që ekalon rreth 1.000 herë kufirin e lejueshëm të Bashkimit Europian. Përveç merkurit,ka shumë mundësi që hidrokarburet e kloruara dhe ndotës të tjerë të rrezikshëm tëçliruar nga njësitë prodhuese të ish-ndërmarrjes, të kenë mbetur në tokën përrethkëtyre njësive.3"Pikat e nxehta" kryesore të shqyrtuara nga misioniSot në këto toka luajnë fëmijët. Në rrënojat e kontaminuara kullosin kafshëtshtëpiake. Perime të kultivuara në këtë tokë përdoren për të ushqyer familjet.Merkuri është jashtëzakonisht i rrezikshëm për shëndetin e njeriut. Ekspozimindaj niveleve të larta të tij mund të shkaktojë dëmtime të përhershme në tru, veshkadhe mushkëri. Veçanërisht bebet dhe fëmijët janë të ndjeshëm ndaj ndikimit tëmerkurit, i cili mund të depërtojë tek ata përmes uterusit dhe qumështit tëgjirit. Përveç faktit që merkuri shkakton pasoja mjaft të rënda shëndetësore,ai bioakumulohet në zinxhirin ushqimor.27