Vlerësimi Mjedisor në Shqipëri pas Konfliktit - UNEP

Vlerësimi Mjedisor në Shqipëri pas Konfliktit - UNEP Vlerësimi Mjedisor në Shqipëri pas Konfliktit - UNEP

postconflict.unep.ch
from postconflict.unep.ch More from this publisher
12.07.2015 Views

Vlerësimi Mjedisor Shqipëri pas Konfliktitndërhyrje. Lindani përgjithësi konsiderohet si një nga kimikatet më të rrezikshme.Ai është një substancë kancerogjene, që shpesh shkakton kancer të mëlçisë. Edheekspozimi nivele mesatare ka shkaktuar kancer të mëlçisë, veshkave dhe sistemitimunitar. Lindani gjithashtu është i qëndrueshëm mjedis dhe i bioakumulueshëm zinxhirin ushqimor.Ndotja prej kromit është një tjetër burim serioz shqetësimi. Megjithëse mostrate pakta që u morën, nuk treguan nivele të larta të kromit (VI), një kancerogjen ky injohur, nevojiten urgjentisht kërkime të mëtejshme për këtë formë si dhe për formate tjera të kontaminimit që u përmendën më lart. Vlen gjithashtu të theksohet fakti ipërdorimit për ndërtimin e rrugëve lokale të mbetjeve të pasura me krom tëndërmarrjes.Këto kushte, tërësi, paraqesin rrezikshmëri të lartë për shëndetin e njeriut.Bashkia e Durrësit nuk ka bërë përpjekje për largimin e qytetarëve nga kjo zo ekontaminuar. Përkundrazi, sipas Agjencisë Rajonale të Mjedisit, po bëhen përgatitjepër të përmirësuar infrastrukturën e nevojshme, me qëllim që qytetarët të qëndroj këtë zo. Prej kohësh shteti ka instaluar rezervuarë septikë, por shumica prej tyrenuk funksionoj më siç duhet.Një zo tjetër problematike është një ligati aty pra, e përdorur si vendshkarkimi plehrash. Zona, të cilën e ndan nga deti Adriatik vetëm një rrugë,përmbanrreth 20 000 ton mbeturinash toksike, ndër të cilat lindan dhe mbetje të pasura mekrom. Në këtë vendshkarkim po ndërtohen shtëpi pa asnjë masë parandaluese. Sipasautoriteteve lokale, Bashkia e Durrësit ka planifikuar ta shfrytëzojë këtë sipërfaqe përbanim. Në një kanal aty pra, i cili derdhet det, u vu re sasi të mëdha peshqishtë ngordhur.Refugjatët e ardhur si pasojë e konfliktit Kosovë qëndruan një kamppikërisht këtë zo. Vendi i fushimit u pastrua, por rigjenerimi natyral ështëpenguar nga një mori faktorësh, ndër të cilët mund të përmendet kontaminimi memetale të rënda, ngjeshja e tokës për banim dhe përmbajtja e lartë e kripës tokë.Zona e tretë problematike është një vend depozitimi rreth 1.5 km largndërmarrjes. Pika e depozitimit përbëhet nga tri ndërtesa që përmbaj një sasi prejrreth 370 ton kimikate. Sipas ekspertëve lokalë, por dhe nga inspektimi i zos,rezulton se aty ka lindan, metanol, sulfur karboni, bikromat kaliumi, monometilamidhe dimetilami. Kimikatet rrjedhin prej fuçive të ndryshkura dhe thasëve të grisur.Hyrja vendet e magazinimit është e lirë. Kafshët kullotin përreth ndërtesave dhe atypra ja ndërtim e sipër godina plazhi. Ka gjasa që ujërat e ndotura të derdhen det.26

Uzina e PVC-VlorëVlorëProblemet kryesore● Familje të tëra, së bashku me kafshëtshtëpiake, jetoj kushte jashtëzakonishttë rrezikshme prani të një ndotjejetë lartë nga merkuri.● Përpjekjet e qeverisë për t'i zhvendosurkëto familje ka rezultuar tëpasuksesshme.● Nuk ja ndërmarrë masa për tëparandaluar ndotjen e mjedisit prejllumrave me merkur të hedhura aty pra.Katër kilometra veri të Vlorës ndodhet vendi ku ka qe më parë njëkompleks prodhimi kimik, i përbërë nga një fabrikë e klorit dhe alkalit, një njësi përprodhimin e monomerit të klorurit të vinilit (VCM) dhe një njësi për prodhimin eklorurit të polivinilit (PVC). Fabrika u mbyll vitin 1992 dhe u shkatërrua thuajsekrejt gjatë trazirave civile të vitit 1997. Ndërmarrja sot paraqet një kërcënim tëjashtëzakonshëm për shëndetin e rreth 180 familjeve që jetoj brenda dhe përrethzos. Kërkohet të merren masa urgjente për të mbrojtur shëndetin publik dhe për tëparandaluar kontaminimin e mëtejshëm të mjedisit.Gjatë kohës së funksionimit të fabrikës bëhej elektroliza e klorit dhe e sodëskaustike duke përdorur sasi të mëdha merkuri. Sipas ekspertëve lokalë, prej njëstudimi të vitit 1992 dilte që afërsisht 50 000-60 000 m 2 të tokës së ish-ndërmarrjesishin të kontaminuara me merkur një thellësi që shkonte deri 1-1.5 m. Njëmostër toke e marrë nga UNEP-i përmbante më shumë se 10.000 mg/kg merkur, që ekalon rreth 1.000 herë kufirin e lejueshëm të Bashkimit Europian. Përveç merkurit,ka shumë mundësi që hidrokarburet e kloruara dhe ndotës të tjerë të rrezikshëm tëçliruar nga njësitë prodhuese të ish-ndërmarrjes, të ke mbetur tokën përrethkëtyre njësive.3"Pikat e nxehta" kryesore të shqyrtuara nga misioniSot këto toka luaj fëmijët. Në rrënojat e kontaminuara kullosin kafshëtshtëpiake. Perime të kultivuara këtë tokë përdoren për të ushqyer familjet.Merkuri është jashtëzakonisht i rrezikshëm për shëndetin e njeriut. Ekspozimindaj niveleve të larta të tij mund të shkaktojë dëmtime të përhershme tru, veshkadhe mushkëri. Veçarisht bebet dhe fëmijët ja të ndjeshëm ndaj ndikimit tëmerkurit, i cili mund të depërtojë tek ata përmes uterusit dhe qumështit tëgjirit. Përveç faktit që merkuri shkakton pasoja mjaft të rënda shëndetësore,ai bioakumulohet zinxhirin ushqimor.27

<strong>Vlerësimi</strong> <strong>Mjedisor</strong> <strong>në</strong> <strong>Shqipëri</strong> <strong>pas</strong> <strong>Konfliktit</strong>ndërhyrje. Lindani <strong>në</strong> përgjithësi konsiderohet si një nga kimikatet më të rrezikshme.Ai është një substancë kancerogjene, që shpesh shkakton kancer të mëlçisë. Edheekspozimi <strong>në</strong> nivele mesatare ka shkaktuar kancer të mëlçisë, veshkave dhe sistemitimunitar. Lindani gjithashtu është i qëndrueshëm <strong>në</strong> mjedis dhe i bioakumulueshëm<strong>në</strong> zinxhirin ushqimor.Ndotja prej kromit është një tjetër burim serioz shqetësimi. Megjithëse mostrate pakta që u morën, nuk treguan nivele të larta të kromit (VI), një kancerogjen ky injohur, nevojiten urgjentisht kërkime të mëtejshme për këtë formë si dhe për formate tjera të kontaminimit që u përmendën më lart. Vlen gjithashtu të theksohet fakti ipërdorimit për ndërtimin e rrugëve lokale të mbetjeve të <strong>pas</strong>ura me krom tëndërmarrjes.Këto kushte, <strong>në</strong> tërësi, paraqesin rrezikshmëri të lartë për shëndetin e njeriut.Bashkia e Durrësit nuk ka bërë përpjekje për largimin e qytetarëve nga kjo zo<strong>në</strong> ekontaminuar. Përkundrazi, si<strong>pas</strong> Agjencisë Rajonale të Mjedisit, po bëhen përgatitjepër të përmirësuar infrastrukturën e nevojshme, me qëllim që qytetarët të qëndroj<strong>në</strong><strong>në</strong> këtë zo<strong>në</strong>. Prej kohësh shteti ka instaluar rezervuarë septikë, por shumica prej tyrenuk funksionoj<strong>në</strong> më siç duhet.Një zo<strong>në</strong> tjetër problematike është një ligati<strong>në</strong> aty pra<strong>në</strong>, e përdorur si vendshkarkimi plehrash. Zona, të cilën e ndan nga deti Adriatik vetëm një rrugë,përmbanrreth 20 000 ton mbeturinash toksike, ndër të cilat lindan dhe mbetje të <strong>pas</strong>ura mekrom. Në këtë vendshkarkim po ndërtohen shtëpi pa asnjë masë parandaluese. Si<strong>pas</strong>autoriteteve lokale, Bashkia e Durrësit ka planifikuar ta shfrytëzojë këtë sipërfaqe përbanim. Në një kanal aty pra<strong>në</strong>, i cili derdhet <strong>në</strong> det, u vu<strong>në</strong> re sasi të mëdha peshqishtë ngordhur.Refugjatët e ardhur si <strong>pas</strong>ojë e konfliktit <strong>në</strong> Kosovë qëndruan <strong>në</strong> një kamppikërisht <strong>në</strong> këtë zo<strong>në</strong>. Vendi i fushimit u <strong>pas</strong>trua, por rigjenerimi natyral ështëpenguar nga një mori faktorësh, ndër të cilët mund të përmendet kontaminimi memetale të rënda, ngjeshja e tokës për banim dhe përmbajtja e lartë e kripës <strong>në</strong> tokë.Zona e tretë problematike është një vend depozitimi rreth 1.5 km largndërmarrjes. Pika e depozitimit përbëhet nga tri ndërtesa që përmbaj<strong>në</strong> një sasi prejrreth 370 ton kimikate. Si<strong>pas</strong> ekspertëve lokalë, por dhe nga inspektimi i zo<strong>në</strong>s,rezulton se aty ka lindan, metanol, sulfur karboni, bikromat kaliumi, monometilami<strong>në</strong>dhe dimetilami<strong>në</strong>. Kimikatet rrjedhin prej fuçive të ndryshkura dhe thasëve të grisur.Hyrja <strong>në</strong> vendet e magazinimit është e lirë. Kafshët kullotin përreth ndërtesave dhe atypra<strong>në</strong> ja<strong>në</strong> <strong>në</strong> ndërtim e sipër godina plazhi. Ka gjasa që ujërat e ndotura të derdhen <strong>në</strong>det.26

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!