Vlerësimi Mjedisor në Shqipëri pas Konfliktit - UNEP
Vlerësimi Mjedisor në Shqipëri pas Konfliktit - UNEP Vlerësimi Mjedisor në Shqipëri pas Konfliktit - UNEP
Vlerësimi Mjedisor në Shqipëri pas Konfliktitndërhyrje. Lindani në përgjithësi konsiderohet si një nga kimikatet më të rrezikshme.Ai është një substancë kancerogjene, që shpesh shkakton kancer të mëlçisë. Edheekspozimi në nivele mesatare ka shkaktuar kancer të mëlçisë, veshkave dhe sistemitimunitar. Lindani gjithashtu është i qëndrueshëm në mjedis dhe i bioakumulueshëmnë zinxhirin ushqimor.Ndotja prej kromit është një tjetër burim serioz shqetësimi. Megjithëse mostrate pakta që u morën, nuk treguan nivele të larta të kromit (VI), një kancerogjen ky injohur, nevojiten urgjentisht kërkime të mëtejshme për këtë formë si dhe për formate tjera të kontaminimit që u përmendën më lart. Vlen gjithashtu të theksohet fakti ipërdorimit për ndërtimin e rrugëve lokale të mbetjeve të pasura me krom tëndërmarrjes.Këto kushte, në tërësi, paraqesin rrezikshmëri të lartë për shëndetin e njeriut.Bashkia e Durrësit nuk ka bërë përpjekje për largimin e qytetarëve nga kjo zonë ekontaminuar. Përkundrazi, sipas Agjencisë Rajonale të Mjedisit, po bëhen përgatitjepër të përmirësuar infrastrukturën e nevojshme, me qëllim që qytetarët të qëndrojnënë këtë zonë. Prej kohësh shteti ka instaluar rezervuarë septikë, por shumica prej tyrenuk funksionojnë më siç duhet.Një zonë tjetër problematike është një ligatinë aty pranë, e përdorur si vendshkarkimi plehrash. Zona, të cilën e ndan nga deti Adriatik vetëm një rrugë,përmbanrreth 20 000 ton mbeturinash toksike, ndër të cilat lindan dhe mbetje të pasura mekrom. Në këtë vendshkarkim po ndërtohen shtëpi pa asnjë masë parandaluese. Sipasautoriteteve lokale, Bashkia e Durrësit ka planifikuar ta shfrytëzojë këtë sipërfaqe përbanim. Në një kanal aty pranë, i cili derdhet në det, u vunë re sasi të mëdha peshqishtë ngordhur.Refugjatët e ardhur si pasojë e konfliktit në Kosovë qëndruan në një kamppikërisht në këtë zonë. Vendi i fushimit u pastrua, por rigjenerimi natyral ështëpenguar nga një mori faktorësh, ndër të cilët mund të përmendet kontaminimi memetale të rënda, ngjeshja e tokës për banim dhe përmbajtja e lartë e kripës në tokë.Zona e tretë problematike është një vend depozitimi rreth 1.5 km largndërmarrjes. Pika e depozitimit përbëhet nga tri ndërtesa që përmbajnë një sasi prejrreth 370 ton kimikate. Sipas ekspertëve lokalë, por dhe nga inspektimi i zonës,rezulton se aty ka lindan, metanol, sulfur karboni, bikromat kaliumi, monometilaminëdhe dimetilaminë. Kimikatet rrjedhin prej fuçive të ndryshkura dhe thasëve të grisur.Hyrja në vendet e magazinimit është e lirë. Kafshët kullotin përreth ndërtesave dhe atypranë janë në ndërtim e sipër godina plazhi. Ka gjasa që ujërat e ndotura të derdhen nëdet.26
Uzina e PVC-VlorëVlorëProblemet kryesore● Familje të tëra, së bashku me kafshëtshtëpiake, jetojnë në kushte jashtëzakonishttë rrezikshme në prani të një ndotjejetë lartë nga merkuri.● Përpjekjet e qeverisë për t'i zhvendosurkëto familje kanë rezultuar tëpasuksesshme.● Nuk janë ndërmarrë masa për tëparandaluar ndotjen e mjedisit prejllumrave me merkur të hedhura aty pranë.Katër kilometra në veri të Vlorës ndodhet vendi ku ka qenë më parë njëkompleks prodhimi kimik, i përbërë nga një fabrikë e klorit dhe alkalit, një njësi përprodhimin e monomerit të klorurit të vinilit (VCM) dhe një njësi për prodhimin eklorurit të polivinilit (PVC). Fabrika u mbyll në vitin 1992 dhe u shkatërrua thuajsekrejt gjatë trazirave civile të vitit 1997. Ndërmarrja sot paraqet një kërcënim tëjashtëzakonshëm për shëndetin e rreth 180 familjeve që jetojnë brenda dhe përrethzonës. Kërkohet të merren masa urgjente për të mbrojtur shëndetin publik dhe për tëparandaluar kontaminimin e mëtejshëm të mjedisit.Gjatë kohës së funksionimit të fabrikës bëhej elektroliza e klorit dhe e sodëskaustike duke përdorur sasi të mëdha merkuri. Sipas ekspertëve lokalë, prej njëstudimi të vitit 1992 dilte që afërsisht 50 000-60 000 m 2 të tokës së ish-ndërmarrjesishin të kontaminuara me merkur në një thellësi që shkonte deri në 1-1.5 m. Njëmostër toke e marrë nga UNEP-i përmbante më shumë se 10.000 mg/kg merkur, që ekalon rreth 1.000 herë kufirin e lejueshëm të Bashkimit Europian. Përveç merkurit,ka shumë mundësi që hidrokarburet e kloruara dhe ndotës të tjerë të rrezikshëm tëçliruar nga njësitë prodhuese të ish-ndërmarrjes, të kenë mbetur në tokën përrethkëtyre njësive.3"Pikat e nxehta" kryesore të shqyrtuara nga misioniSot në këto toka luajnë fëmijët. Në rrënojat e kontaminuara kullosin kafshëtshtëpiake. Perime të kultivuara në këtë tokë përdoren për të ushqyer familjet.Merkuri është jashtëzakonisht i rrezikshëm për shëndetin e njeriut. Ekspozimindaj niveleve të larta të tij mund të shkaktojë dëmtime të përhershme në tru, veshkadhe mushkëri. Veçanërisht bebet dhe fëmijët janë të ndjeshëm ndaj ndikimit tëmerkurit, i cili mund të depërtojë tek ata përmes uterusit dhe qumështit tëgjirit. Përveç faktit që merkuri shkakton pasoja mjaft të rënda shëndetësore,ai bioakumulohet në zinxhirin ushqimor.27
- Page 1 and 2: Vlerësimi Mjedisornë Shqipëripas
- Page 3 and 4: Vlerësimi Mjedisornë Shqipëripas
- Page 5 and 6: ParathënieGjatë dekadës së fund
- Page 7 and 8: ➤ Harta 1 : Rajoni i Ballkanit1Au
- Page 9 and 10: ➤ Harta 2 : Vendet e vlerësuara
- Page 11 and 12: 2. Katër pikat e tjera të vizitua
- Page 13 and 14: ➤ Harta 3 : Republika e Shqipëri
- Page 15 and 16: ●●●●●●Monitorimi i ndot
- Page 17 and 18: Është ende në shqyrtim hartimi i
- Page 19 and 20: ■ UjiBurimet ujore në Shqipëri
- Page 21 and 22: ■ TokaErozioni i tokës është n
- Page 23 and 24: ➤ Harta 5 : Ruajtja e Natyrës n
- Page 25: 3Dele duke kullotur në tokat e ish
- Page 29 and 30: Fusha e naftëmbajtëse eMarinzës,
- Page 31 and 32: RAFINERIA E NAFTËS-BallshProblemet
- Page 33 and 34: zhavorri. Vendshkarkimi nukka veshj
- Page 35 and 36: mjedisin përreth, në rast rrjedhj
- Page 37 and 38: Ajo që dikur ka qënë një burim
- Page 39 and 40: ➤ Harta 6 : Shpërndarja e Refugj
- Page 41 and 42: Me fillimin e krizës, qeveria shqi
- Page 43 and 44: Në disa zona rurale dhe bashki, ve
- Page 45 and 46: Një raport i botuar prej Organizat
- Page 47 and 48: AKM-ja drejtohet nga një Kryetar;
- Page 49 and 50: Bashkëpunimi ndërkombëtar dhe vi
- Page 51 and 52: Është themelor fakti që bashkit
- Page 53 and 54: “Pikat e nxehta”1. Uzina kimike
- Page 55 and 56: Vende të tjera industriale6. Uzina
- Page 57 and 58: ambalazhe të biodegradueshme dhe s
- Page 59 and 60: Kapacitete institucionale për admi
- Page 61 and 62: d) Të hartohen standardet e shkark
- Page 63 and 64: Instituti i Studimeve Mjedisore dhe
- Page 65 and 66: Bashkia e Shkodrës. 1999.Gjendja e
- Page 67 and 68: BIIBakri (Cu). Bakri është një m
- Page 69 and 70: plagë në formë puçrrash, kryesi
- Page 71 and 72: KIIKlori (Cl 2 ). Klori është nj
- Page 73 and 74: janë toksike edhe në përqendrime
- Page 75 and 76: Bosnjë-Hercegovina, Bullgaria, Rep
<strong>Vlerësimi</strong> <strong>Mjedisor</strong> <strong>në</strong> <strong>Shqipëri</strong> <strong>pas</strong> <strong>Konfliktit</strong>ndërhyrje. Lindani <strong>në</strong> përgjithësi konsiderohet si një nga kimikatet më të rrezikshme.Ai është një substancë kancerogjene, që shpesh shkakton kancer të mëlçisë. Edheekspozimi <strong>në</strong> nivele mesatare ka shkaktuar kancer të mëlçisë, veshkave dhe sistemitimunitar. Lindani gjithashtu është i qëndrueshëm <strong>në</strong> mjedis dhe i bioakumulueshëm<strong>në</strong> zinxhirin ushqimor.Ndotja prej kromit është një tjetër burim serioz shqetësimi. Megjithëse mostrate pakta që u morën, nuk treguan nivele të larta të kromit (VI), një kancerogjen ky injohur, nevojiten urgjentisht kërkime të mëtejshme për këtë formë si dhe për formate tjera të kontaminimit që u përmendën më lart. Vlen gjithashtu të theksohet fakti ipërdorimit për ndërtimin e rrugëve lokale të mbetjeve të <strong>pas</strong>ura me krom tëndërmarrjes.Këto kushte, <strong>në</strong> tërësi, paraqesin rrezikshmëri të lartë për shëndetin e njeriut.Bashkia e Durrësit nuk ka bërë përpjekje për largimin e qytetarëve nga kjo zo<strong>në</strong> ekontaminuar. Përkundrazi, si<strong>pas</strong> Agjencisë Rajonale të Mjedisit, po bëhen përgatitjepër të përmirësuar infrastrukturën e nevojshme, me qëllim që qytetarët të qëndroj<strong>në</strong><strong>në</strong> këtë zo<strong>në</strong>. Prej kohësh shteti ka instaluar rezervuarë septikë, por shumica prej tyrenuk funksionoj<strong>në</strong> më siç duhet.Një zo<strong>në</strong> tjetër problematike është një ligati<strong>në</strong> aty pra<strong>në</strong>, e përdorur si vendshkarkimi plehrash. Zona, të cilën e ndan nga deti Adriatik vetëm një rrugë,përmbanrreth 20 000 ton mbeturinash toksike, ndër të cilat lindan dhe mbetje të <strong>pas</strong>ura mekrom. Në këtë vendshkarkim po ndërtohen shtëpi pa asnjë masë parandaluese. Si<strong>pas</strong>autoriteteve lokale, Bashkia e Durrësit ka planifikuar ta shfrytëzojë këtë sipërfaqe përbanim. Në një kanal aty pra<strong>në</strong>, i cili derdhet <strong>në</strong> det, u vu<strong>në</strong> re sasi të mëdha peshqishtë ngordhur.Refugjatët e ardhur si <strong>pas</strong>ojë e konfliktit <strong>në</strong> Kosovë qëndruan <strong>në</strong> një kamppikërisht <strong>në</strong> këtë zo<strong>në</strong>. Vendi i fushimit u <strong>pas</strong>trua, por rigjenerimi natyral ështëpenguar nga një mori faktorësh, ndër të cilët mund të përmendet kontaminimi memetale të rënda, ngjeshja e tokës për banim dhe përmbajtja e lartë e kripës <strong>në</strong> tokë.Zona e tretë problematike është një vend depozitimi rreth 1.5 km largndërmarrjes. Pika e depozitimit përbëhet nga tri ndërtesa që përmbaj<strong>në</strong> një sasi prejrreth 370 ton kimikate. Si<strong>pas</strong> ekspertëve lokalë, por dhe nga inspektimi i zo<strong>në</strong>s,rezulton se aty ka lindan, metanol, sulfur karboni, bikromat kaliumi, monometilami<strong>në</strong>dhe dimetilami<strong>në</strong>. Kimikatet rrjedhin prej fuçive të ndryshkura dhe thasëve të grisur.Hyrja <strong>në</strong> vendet e magazinimit është e lirë. Kafshët kullotin përreth ndërtesave dhe atypra<strong>në</strong> ja<strong>në</strong> <strong>në</strong> ndërtim e sipër godina plazhi. Ka gjasa që ujërat e ndotura të derdhen <strong>në</strong>det.26