Vlerësimi Mjedisor në Shqipëri pas Konfliktit - UNEP

2Konteksti mjedisorVlerësimi Mjedisor në Shqipëri pas KonfliktitHyrjeShqipëria shtrihet në pjesën perëndimore të Gadishullit Ballkanik. Ajo kufizohetnë veri dhe verilindje me Republikën Federale të Jugosllavisë, në lindje meish-Republikën Jugosllave të Maqedonisë dhe në jug me Greqinë. Breguperëndimor laget nga detet Adriatik dhe Jon. Një pjesë e madhe e sipërfaqes prej 28748 km 2 ka karakter malor. Vendi ka afërsisht 3.5 milion banorë, 46% prej të cilëvebanojnë në zonat urbane.Gjatë periudhës 1944-1991, qeveria shqiptare u drejtua nga Partia Komuniste, enjohur për një kohë të gjatë si Partia e Punës e Shqipërisë. Shteti në këtë periudhëdrejtonte veprimtarinë ekonomike, kurse pronësia dhe sipërmarrjet private ishin tëndaluara. Infrastruktura industriale (si p.sh. industria shkrirëse, industria kimike,metalurgjike dhe e përpunimit të vajrave) importohej kryesisht nga Kina dheBashkimi Sovjetik. Kontrolli i shkarkimeve dhe trajtimi i ujërave të ndotura nukparashikoheshin në planifikimin e pjesës më të madhe të fabrikave. Pothuajse gjysmae krahut të punës në Shqipëri ishte në kooperativat bujqësore. Investime tëkonsiderueshme u kryen për bonifikimin, ujitjen dhe plehërimin e tokave, por gjatëkëtij procesi nuk u morën parasysh kriteret mjedisore dhe masat për ruajtjen e tokave.Nga fundi i viteve 80-të Europa Lindore u përfshi në një vorbull trazirashpolitike. E gjendur nën një presion politik në rritje, qeveria shqiptare rivendosi lirinëe besimit dhe të lëvizjes, si dhe ligjëroi partitë opozitare. Destabilizimi ivazhdueshëm ekonomik, social dhe politik çoi në përmbysjen e disa qeverive. Nëmars 1992 opozita korri një fitore vendimtare elektorale dhe Shqipëria u fut në rrugëne tranzicionit drejt një ekonomie të lirë tregu.Shqipëria doli nga epoka komuniste si vendi më i varfër i Europës. Përpërballimin e këtij problemi qeveria e re hartoi programin e një reforme ekonomikeafatgjatë. U privatizuan shumë prona shtetërore, u decentralizuan politikat eprodhimit dhe u hoqën kufizimet mbi tregtinë dhe investimet e huaja.Gjatë periudhës 1989-1992 ekonomia pësoi një rënie domethënëse. Fabrikatfilluan të mbylleshin, kurse në ato që vazhduan të funksiononin, niveli i prodhimit uul ndjeshëm. Nga pikëpamja mjedisore, sidoqoftë, kjo ekonomi e dobësuar ishte nënjëfarë mënyre si një bekim. Rënia e madhe e prodhimit industrial bëri që nivelet endotjes të binin. Në këtë periudhë uzinat ose u braktisën, duke lënë nga pas pakndotje, ose u privatizuan në kushte që nuk merrnin parasysh ndikimin në mjedis.12