GODISNJI IZVJESTAJ - Vlada Crne Gore

REPUBLIKA CRNA GORAMINISTARSTVO FINANSIJAGODIŠNJI IZVJEŠTAJ2006

SADRŽAJGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.SADRŽAJ4-5UVODNIK- Urednik Ana Miljanić6-12BUDŽET REPUBLIKE CRNE GORE ZA 2007. GODINU- Koordinator Odsjeka za politiku i procedure budžeta,Ivana Vuletić- Koordinator Odsjeka za budžetske operacije, SlobodankaPopović13-14PORESKO ZAKONODAVSTVO U TOKU 2006. GODINE- Pomoćnik ministra za poreski i carinski sistem,Koviljka Mihailović- Viši savjetnik, Ružica Bajčeta15-19AKTIVNOSTI I REZULTATI RADA PORESKE UPRAVEU 2006. GODINI- Direktor Poreske uprave, Mirjana Pešalj20-24AKTIVNOSTI I REZULTATI RADA UPRAVE CARINAU 2006. GODINI- Direktor Uprave carina, Miodrag Radusinović25SEKTOR BUDŽETA/2006.- Pomoćnik ministra za budžet, mr Nikola Vukićević,- Koordinator Odsjeka za budžetske operacije, SlobodankaPopović,- Koordinator Odsjeka za makroekonomsku analizu i saradnjusa međunarodnim institucijama, dr Stanko Jeknić26-27ČLANSTVO REPUBLIKE CRNE GORE UMEĐUNARODNIM FINANSIJSKIMORGANIZACIJAMA- Koordinator Odsjeka za međunarodnu saradnju i EUintegracije, Jadranka Radunović2

SADRŽAJGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.28-29ČLANSTVO CRNE GORE U MMF I SVJETSKOJ BANCI- PR služba, Ana Miljanić, portparol,- Biljana Bataković, asistent portparola3031-3435-4041-4344-5051-56CRNA GORA U PARTNERSTVU ZA MIR- TRANSPARENTNOST BUDŽETA ODBRANE- Predrag Stamatović, savjetnik ministra- mr Mijajlo Savović, savjetnik za budžet odbraneZAKONODAVNA AKTIVNOST MINISTARSTVAFINANSIJA U 2006.- Ana Miljanić, portparolPREGLED AKTIVNOSTI MINISTRA FINANSIJA U 2006.- PR služba - Ana Miljanić, portparol,- Biljana Bataković, asistent portparolaJAVNI DUG REPUBLIKE CRNE GORE– 31. DECEMBAR 2006. GODINE- Koordinator Odsjeka za upravljanje dugom, analizuzaduženosti, upravljanje gotovinom i odnose sa inostranstvom- Nemanja PavličićKONSOLIDOVANA JAVNA POTROŠNJA U CRNOJGORI U PERIODU JANUAR - DECEMBAR 2006.Odsjek za makroekonomsku analizu i saradnju sameđunarodnim institucijama,- Koordinator Odsjeka, dr Stanko Jeknić,- Samostalni savjetnik, Radovan Živković,- Viši savjetnik, Vladislav KaradžićPLAN KONSOLIDOVANE JAVNE POTROŠNJE UCRNOJ GORI U 2007.Odsjek za makroekonomsku analizu i saradnju sameđunarodnim institucijama,- Koordinator Odsjeka, dr Stanko Jeknić,- Samostalni savjetnik, Radovan Živković,- Viši savjetnik, Vladislav KaradžićRepublika Crna GoraMinistarstvo finansijaGODIŠNJI IZVJEŠTAJIzdanje za 2006. godinuIZDAVAČ:Ministarstvo finansija Crne GoreZA IZDAVAČA:dr Igor LukšićUREDNIK:Ana MiljanićASISTENT UREDNIKA:Biljana BatakovićUREĐIVAČKI KOLEGIJUM:Ana MiljanićKoviljka Mihailovićmr Milorad KatnićKrsto RackovićPREVODILAC:Jelena ČađenovićDIZAJN:Adil TuzovićKONTAKT:PR SLUŽBA MINISTARSTVAFINANSIJATEL:+381 81 224 581FAX:+381 81 224 450E-MAIL:mf@mn.yuWEB:www.ministarstvo-finansija.vlada.cg.yuADRESA:Stanka Dragojevića br 2,PodgoricaŠTAMPA:GrafotisakTIRAŽ:4003

UvodnikGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.UvodnikUVAžENI ČITAOCI,Crna Gora je u veoma kratkomperiodu, nakon obnove svoje državnosti21. maja 2006 godine, poredprijema u OEBS, UjedinjeneNacije i Partnerstvo za mir, postalačlanica i najznačajnijih međunarodnihfinansijskih institucija – Evropskebanke za obnovu i razvojEBRD, 3. juna 2006. godine, Međunarodnogmonetarnog fonda iSvjetske banke, 18 januara 2007,što je svakako potvrda vođenjastabilne makroekonomske politikei značajan preduslov za ubrzanjesveukupnog ekonomskog razvoja.Tokom 2006 godine nastavljenoje sa reformama budžetskogsistema, tako da je u Zakonu obudžetu Republike Crne Gore za2007. godinu, uveden Kapitalnibudžet, kao sastavni dio godišnjegzakona o budžetu i prvi put prikazanodvojeno od tekućeg budžeta.Programski budžet je proširen iimplementiran kod 17 korisnikabudžeta.Politika javne potrošnje u2006. godini je imala za cilj prioritetnofinansiranje obaveza po osnovudržavnog duga, racionalizacijujavne potrošnje i efikasnu poreskunaplatu, a visok nivo tekućihprihoda i suficit budžeta omogućilisu da se izmire obaveze izprethodnih godina.Ekonomska politika VladeRCG, kao i ciljevi utvrđeni Agendomekonomskih reformi usmjerenisu na dalji rast bruto domaćegproizvoda, povećanje zaposlenosti,stvaranje uslova za stranaulaganja i smanjivanje učešća javnepotrošnje u BDP-u.Podaci o kretanju BDP-a, procijenjenaveličina BDP i prosječnegodišnje stope takođe pokazujustabilan trend ekonomskog rastau periodu od 2003.godine.Tokom 2006. izvršene su izmjenepostojećih, a donesen je i određenbroj novih poreskih zakona,čime su ispunjeni ključni ciljevi uoblasti poreske politike u 2006.godini, koji su bili usmjereni, prijesvega, na usklađivanje našeg po-4

UvodnikGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.Zgrada Ministarstva Finansijareskog zakonodavstva sa međunarodnimstandardima i direktivamaEU, kao i realizaciju opredjeljenjaiz Agende ekonomskih reformi usmislu smanjenja poreskih obaveza,posebno po osnovu zarada zaposlenih.Pored Programa rada za 2006.godinu i regulative koja je pratilaAgendu ekonomskih reformi, realizovanisu i objavljeni mnogi projektikoji su doprinijeli informisanjušire javnosti o sveukupnim aktivnostimaMinistarstva finansija ipojednim segmentima rada, kaošto su kvartalni Bilteni, koji obuhvatajukapitalne izvještaje – o javnomdugu, makro-fiskalnoj situacijii trendovima, aktuelne izmjenepravne regulative, glavne projektei aktuelne informacije o pripremi iregulisanju članstva Crne Gore umeđunarodnim finansijskim institucijama.Objavili smo Vodič kroz poreskopravo Crne Gore - elektronskoizdanje, kojim je omogućen pregledzakonodavstva, sa odgovorajućimkomentarima za jednostavanuvid u osnovne karakteristikepojedinih poreskih oblika, a u februaru2007 biće objavljeno proširenoizdanje Poreskog vodiča, kojeće obuhvatiti i niz izmjena tokom2006 godine.Prvo izdanje Godišnjeg izvještaja,prikaz je ključnih aktivnosti uokviru svih sektora tokom2006.godine i istovremeno, rezultattimskog rada službenika Ministarstvafinansija. Vjerujemo da ćesadržaj privući pažnju stručne i širejavnosti.UrednikAna Miljanić5

Budžet Republike Crne GoreGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.Budžet RepublikeCrne Gore za 2007. godinuIvana VuletićSlobodankaPopovićSkupština Republike Crne Gore,na sjednici održanoj 27.decembra2006. godine, donijela je Zakono budžetu Republike Crne Goreza 2007. godinu («Sl.list RCG», 81/06).Zakonom su utvrđeni primici budžetaRepublike u iznosu od 616,86mil.eur koji se raspoređuju na: Tekućibudžet u iznosu od 582,95 mil.eur iKapitalni budžet u iznosu od 33,91mil.eur.U odnosu na prethodnu godinu,planirani budžet za 2007. godinu većije za 16,06%. Na ovo povećanje najvišeje uticala promjena državnog statusaRepublike Crne Gore, odnosno preuzimanjeposlova i obaveza iz nadležnostiDržavne zajednice. Pored toga, novipropisi kojima se regulišu zarade i ostalaprimanja kako funkcionera i poslanika,tako i državnih sužbenika i namještenika,doveli su do značajnijegpovećanja bruto zarada i ostalih primanjau 2007. godini. Uvođenje kapitalnogbudžeta doprinijelo je povećanjukapitalnih izdataka budžeta, najvišezbog uključivanja projektnih zajmovakoji se, do ove godine, nijesu prikazivaliZakonom o budžetu Republike CrneGore.1. MAKROEKONOMSKIOKVIR I JAVNA POTROŠNJAEkonomska politika Vlade RepublikeCrne Gore, kao i ciljevi utvrđeniAgendom ekonomskih reformi usmjerenisu na dalji rast bruto domaćegproizvoda, povećanje zaposlenosti urealnom sektoru i smanjivanje brojazaposlenih u javnom sektoru, poboljšanjeplatnog bilansa, stvaranje stabilnogmakroekonomskog okvira i uslovaza inostrana ulaganja, smanjivanjeučešća javne potrošnje u bruto domaćemproizvodu, afirmaciju privatnogvlasništva i preduzetničke ekonomijeu realnom sektoru. Ekonomska politikai ciljevi predviđeni Agendom ekonomskihreformi predstavljali su polaznuosnovu za pripremu budžeta za2007.godinu i opredijelili su alokacijusredstava po sektorima javne potrošnje.Osnovni parametri fiskalnepolitike usklađeni su sa okvirima i ciljevimadogovorenim sa MMF-om,Svjetskom bankom i harmonizovani susa direktivama Evropske Unije.Procjena javne potrošnje u 2007.godini urađena je na bazi planskih podatakao kretanju BDP-a, kao i podacimao kretanju javne potrošnje u perioduod 2001. do 2006. godine. Politikajavne potrošnje u 2007. godini zasnovanaje na procjeni fiskalnog potencijalaCrne Gore i makroekonomskihtrendova utvrđenih Agendom ekonomskihreformi za Crnu Goru..Podaci o kretanju BDP-a preuzetisu iz analiza koje su pripremili MMF,EU i Ministarstvo finansija. Prema podacima,procijenjena veličina BDP iprosječne godišnje stope pokazuju stabilantrend ekonomskog rasta u perioduod 2003.godine. Procjene pokazujuda će godišnja nominalna stopa rastaiznositi 8,22%. Za 2007. godinu projektovanaje stopa rasta od 9,56 %, a visinaBDP-a 2.004,mil.eur.Nivo javne potrošnje u najvećojmjeri opredijelio je procijenjeni BDPza 2006. godinu, kao i podaci o kretanjuprihoda u predhodnom periodu sa6

Budžet Republike Crne GoreGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.eur, što je za 90,71% više od iznosa planiranogu 2006. godini. Najviši nivo prihodaplaniran je po osnovu naplate administrativnihtaksi u iznosu od 14,25mil.eur. Ovo povećanje plana prihodaposljedica je prije svega značajno većena sreću 4,02mil. eur, ekoloških naknadaod 2,11 mil. eur, naknada za korišćenjeprirodnih dobara u iznosu od 3,23mil.eur i naknade za korišćenje dobaraod opšteg interesa 1,35mil.eur. Ovopovećanje plana posljedica je znatnoviše naplate naknada za puteve i naknadaza priređivanje igara na sreću.2.4 OSTALI PRIHODIPlanirani ostali prihodi u 2006. godiniiznose 16,02 mil. eur. Najvećeućešće u planiranim ostalim prihodimau 2007. godini imaju prihodi po osnovunaplate novčanih kazni i oduzeteimovinske koristi u iznosu od 8,03mil.eur, ostali prihodi u iznosu od 4,31mil.eur i Prihodi koje organi ostvarujuvršenjem svoje djelatnosti u iznosu od3,68 mil.eur.Primici po ovom osnovu planiranisu u iznosu od 4,87 mil.eur. Shodnopotpisanim ugovorima, sa Svjetskombankom, u narednoj godini očekujese priliv po osnovu odobrenih kreditaza reformu Fonda penzijskog i invalidskogosiguranja u iznosu od 1,5mil. eur, reformu sistema zdravstva1,22 mil.eur, reformu sistema obrazovanja0,67 mil eur i 1,48 mil.eur pozajmiceza finansiranje Kapitalnog budžeta.2.8 PROJEKTNI ZAJMOVIProjektni zajmovi planirani su u iznosuod 11 mil.eur i odnose se na kreditEvropske investicione banke za rekonstrukcijuJadranske magistrale.naplate sudskih taksi u 2006. godini uodnosu na plan. (za prvih 9 mjeseci naplataje iznosila 4,03 mil. eur dok jeplan za čitavu godinu iznosio 1,68mil.eur). Iznos od 5,51 mil. eur planiranje u 2007. godini po osnovu zamjeneličnih karata, pasoša, saobraćajnih dozvolai automobilskih tablica.2.3 NAKNADEPlanirane naknade u 2007. godiniiznose 18,64 mil. eur. Najveći iznos planiranje kod naknada za puteve 5,85mil. eur, naknada za priređivanja igara2.5 PRIMICI OD PRODAJEIMOVINEPrimici od prodaje imovine planiranisu u iznosu od 11,40 mil. eur i koristićese dijelom za finansiranje kapitalnogbudžeta.2.6 DONACIJEDonacije su planirane u iznosu od0,6 mil. eur i odnose se na integralnoupravljanje eko sistemom Skadarskogjezera.2.7 POZAJMICE I KREDITI3. IZDACI BUDžETAREPUBLIKE ZA2007. GODINUIzdaci iskazani Zakonom o budžetuRepublike Crne Gore za 2007. godinuplanirani su u iznosu od616.860.519,15 eur. Izdaci su planiraniu skladu sa Ekonomskom politikomza 2007. godinu, procijenjenim rastombruto domaćeg proizvoda, kao iciljevima koji su predviđeni Agendomekonomskih reformi za CrnuGoru.U 2007. godini planiran je rast učešćabudžetskih izdataka u bruto domaćemproizvodu. U odnosu na 2006.godinu, ukupno planirani budžetskiizdaci veći su za 16.06%. Kao što je naprijedrečeno, na ovo povećanje najvišeje uticala promjena državnog statusaRepublike Crne Gore, odnosno preuzimanjeposlova i obaveza iz nadležnostiDržavne zajednice. Pored toga,novi propisi kojima se regulišu zaradei ostala primanja kako funkcionera iposlanika, tako i državnih službenika inamještenika, doveli su do značajnijegpovećanja bruto zarada i ostalih primanjau 2007. godini. Uvođenje kapitalnogbudžeta doprinijelo je povećanjukapitalnih izdataka budžeta, najvišezbog uključivanja projektnih zajmo-9

Budžet Republike Crne GoreGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.va koji se, do ove godine, nijesu prikazivaliZakonom o budžetu RepublikeCrne Gore.3.1 IZDACI TEKUĆEG BUDžŽETAIzdaci tekućeg budžeta RepublikeCrne Gore za 2007. godinu planirani su uiznosu od 582.95 mil.eur. U strukturiovih izdataka, tekući izdaci učestvuju sa56.73%, transferi za socijalnu zaštitu učestvujusa 7.45%, transferi inistitucijama,pojedincima i nevladininom sektoru sa20.57%, kapitalni izdaci sa 6.30%, otplatadugova sa 6.98% i rezerve sa 1.02%.U tekućim izdacima najveće jeučešće sredstva za bruto zarade i doprinosena teret poslodavaca (54,36%)i rashoda za materijal i usluge koji sa21.68% učestvuju u ukupnim tekućimizdacima. Sredstva za bruto zarade idoprinose na teret poslodavca planiranasu u iznosu od 179.79 mil.eur, što čini29.14% ukupno planiranih izdatakaza 2007. godinu, odnosno 30.84%ukupno planiranih izdataka tekućegbudžeta Republike za 2007. godinu.Sredstva za bruto zarade i doprinosena teret poslodavca planirana su za finansiranjezarada 29.510 zaposlenih,od čega je najveći dio namijenjen finansiranjuzarada zaposlenih u institucijamaosnovnog i srednjeg obrazovanja(11.402). U bruto domaćem proizvodu,sredstva planirana za bruto zaradei doprinose na teret poslodavca,učestvuju sa 8.97%.Rashodi za materijal i usluge planiranisu u iznosu od 71.72 mil.eur i sa11.63% učestvuju u ukupno planiranimizdacima za 2007. godinu. Najvećidio sredstava opredijeljen je za finansiranjeugovorenih usluga 46.40%, rashodaenergije 22.89 % i rashoda za materijal15.49%.Sredstva planirana za tekuće održŽavanjeiznose od 20.17 mil.eur i sa 3.27%učestvuju u ukupno planiranim izdacimaza 2007.godinu. Najveći diosredstava namijenjen je održavanjujavne infrastrukture u iznosu od 15.47mil.eur i to: 9.00 mil.eur za redovnoodržavanje putne infrastrukture i6.45mil.eur za tekuće održavanje željezničkeinfrastrukture.Sredstva za kamate planirana su uiznosu od 19.68 mil.eur i sa 3.19% učestvujuu ukupno planiranim izdacimabudžeta za 2007. godinu. Sredstva su,najvećim dijelom, namijenjena izmirenjudospjelih obaveza po inokreditimau iznosu od 18.00 eur i to:• Svjetskoj banci, u iznosu od 12,13mil.eur;• Pariskom klubu povjerilaca, u iznosuod 4,00 mil.eur• Evropskoj investiciona banka, uiznosu od 1,74 mil.eur;• Razvojnoj banci Savjeta Evrope,u iznosu od 0.10 mil.eur;• IDA / Međunarodna razvojnaagencija, u iznosu od 0.13 mil.eurSubvencije su planirane u iznosuod 8.26 mil.eur, a odnose se na subvencijeza proizvodnju i pružanje uslugapoljoprivredi, šumarstvu i vodoprivredi,subvencije u veterini za preventivneveterinarske mjere, subvencije u turizmui subvencije za podsticanje proizvodnje.Prava iz oblasti socijalne zaštite planiranasu u iznosu od 35.37 mil.eur i sa5.73% učestvuju u ukupno planiranimizdacima za 2007. godinu. Predviđenasredstva namijenjena su za:• Realizaciju programa dječijih dodatakau iznosu od 3.83 mil.eur. Programobuhvata socijalnu zaštitu 18.189korisnika;• Boračko-invalidsku zaštitu, u iznosuod 7.50 mil.eur za 6930 korisnika prava• Materijalno obezbjeđenje, u iznosuod 11.32 mil. eur, za 12.521 porodicesa 38.304 članova.• Porodiljska odsustva u iznosu od6.13 mil. eur za oko 5.700 korisnika prava;• Tuđu njegu i pomoć u iznosu3.45 mil.eur za oko 6.600 korisnika;• Ishranu djece u predškolskim ustanovamau iznosu od 0.32 mil.eur;• Izdržavanje štićenika u domovinau iznosu od 2.50 mil.eur (1400 štićenika).• Ostala prava iz oblasti socijalnezaštite, u iznosu od 0.32 mil.eur, kojaobuhvataju osiguranje svještenika u iznosuod 0.16mil. eur i osiguranje samostalnihumjetnika u iznosu od0.16mil.eur.Sredstva za tehnološke viškove planiranasu u iznosu od 8.06 mil.eur i sa18.55% učestvuju u ukupno planiranimtransferima za socijalnu zaštitu.Ova sredstva namijenjena su za: izvršavanjeobaveza po Programu prestrukturiranjapreduzeća i preduzeća kojasu u postupku privatizacije (1.50mil.eur), potrebe racionalizacije radnihmjesta Uprave policije (3.46mil.eur), potrebe Ministartsva odbraneCrne Gore (3.00mil.eur) I Ministarstvaprosvjete I nauke (0.10 mil.eur).Transferi institucijama, pojedincima,nevladinom i javnom sektoru planiranisu u iznosu od 119.90 mil eur.Transferi za ove namjene sa 19.43%učestvuju u ukupno planiranim izdacimaza 2007. godinu.U okviru ovih izdataka, transferijavnim institucijama planirani su u iznosuod 25.16 mil.eur i sa 4.08% učestvujuu ukupno planiranoj potrošnji budžetaza 2007. godinu. Sredstva za transfere10

Poresko zakonodavstvoGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.određene u odnosu na vrijednost robe,već moraju da odražavaju približnistvarni trošak pružene usluge.Najznačajnije izmjene izvršene Zakonomo izmjenama i dopunama Zakonao porezu na dohodak fizičkih lica("Sl. list RCG", br.78/06), čija su rješenjau primjeni od 1. januara 2007. godine,odnose se na:• smanjenje poreske stope i umjestopostojećih progresivnih stopa (15%,19% i 23%), uvedena je jedna ravnomjerna(proporcionalna) poreska stopa od9%, koja će se primjenjivati od 2010. godine.Kao prelazno rješenje, predviđenoje da poreska stopa za 2007. i 2008. godinuiznosi 15%, a za 2009. godinu 12%,• povećanje neoporezivog godišnjegličnog odbitka sa 780 eur (65 eurmjesečno), na 840 eur godišnje (70 eurmjesečno),• ukidanje obaveze plaćanja porezapo osnovu kapitalnih dobitaka (poosnovu prodaje nepokretnosti i hartijaod vrijednosti),• restrikciju prihoda za koje jepredviđeno oslobađanje od plaćanjaporeza na dohodak fizičkih lica i ta "lista"je uglavnom svedena na prihodesocijalnog karaktera i slučajeve predviđenemeđunarodnim ugovorima ikonvencijama.Novim Zakonom o lokalnim komunalnimtaksama ("Sl. list RCG",br.27/06), čija su rješenja u primjeni od1. januara 2007. godine, uređeni su osnovnielementi za plaćanje lokalnihkomunalnih taksa (takseni osnov, obveznikplaćanja, nastavak obavezeobračunavanja i dr.), a lokalna samouprava,svojim aktom propisuje visinutakse, taksene olakšice i način obračunavanjai plaćanja taksene obaveze.Opština, shodno zakonskim ovlašćenjima,može lokalne komunalne takseda utvrđuje prema korisnoj površini,vremenu korišćenja ili u fiksnom iznosu.Visinu lokalnih komunalnih taksaopština određuje u zavisnosti od vrstedjelatnosti, površine, lokacije, odnosnozone u kojoj se nalaze objekti, predmeti,odnosno vrše usluge za koje jepropisano plaćanje takse. Takođe,ovim zakonom data je mogućnost opštinamada do kraja 2007. godine mogunaplaćivati takse po osnovu korišćenjainfrastrukturnih objekata (objekatakojima se vrši prenos električneenergije, objekata iz oblasti telekomunikacija,radio- difuzije i sl.), i to najvišedo graničnog iznosa utvrđenog predmetnimzakonom.Novim Zakonom o porezu na igrena sreću i zabavne igre ("Sl. list RCG",br.27/06), čija su rješenja u primjeni od1. januara 2007. godine uređeni su osnovnielementi (poreski obveznik, poreskaosnovica, rasponi poreskih stopa,i dr.), za uvođenje poreske obavezeod strane opština. Prema odredbamanavedenog zakona obveznici plaćanjaporeza na igre na sreću su privrednadruštva koja su registrovana kod nadležnogsuda i koja su od Ministarstva finansijadobila licencu za priređivanjetih igara. Obveznici plaćanja poreza nazabavne igre su pravna lica i preduzetnicikoji stavljaju u upotrebu automateza zabavne igre. Stopa poreza za priređivanjeigara na sreću (osim za igre naautomatima), može iznositi do 10%koncesione naknade koja se plaća zapriređivanje tih igara, a koja je propisanaZakonom o igrama na sreću ("Sl. listRCG", br. 52/04).Za priređivanje igara na sreću naautomatima porez može iznositi do20eur po automatu, dok za priređivanjezabavnih igara, porez može iznositido 15 eur po automatu.Vlada RCG na sjednici od 8. decembra2006. godine utvrdila je PredlogZakona o poreskim savjetnicima kojije upućen u Skupštinsku proceduru(donošenje ovog zakona očekuje sedo kraja prvog kvartala 2007. godine).Donošenje posebnog zakona o poreskimsavjetnicima ima za cilj da seobezbjedi povoljniji ambijent, odnosnoneophodna infrastruktura za štoefikasniju primjenu poreskih i carinskihpropisa u praksi. Ustanovljavanjemnovog zanimanja poreski savjetnikkao nezavisnog i samostalnog,pruža se mogućnost poreskim obveznicimada na stručan i profesionalannačin dobiju savjete iz oblasti poreskogi carinskog zakonodavstva. Poreskisavjetnici bi imali ovlašćenja da nastručan način zastupaju poreske obveznikepred upravnim organima (poreskimorganima, Upravom carina i Ministarstvomfinansija), kao i pred nadležnimsudovima.Djelatnost poreskog savjetništva,prema predloženom zakonu, mogla bida obavljaju fizička lica kao samostalnozanimanje i specijalizovana pravna lica(društva lica) za poresko savjetništvo.Poreski savjetnik bi imao ovlašćenjei obavezu da zastupa zahtjeve poreskihobveznika u okviru zakonskihpropisa i ličnog uvjerenja. Poreski savjetniku odnosima sa strankom bio bidužan da se pridržava načela zakonitosti,savjesnosti, stručnosti i profesionalnogkodeksa koji bi donosila nadležnaKomora. O uslugama poreskogsavjetnika zaključivao bi se ugovor upisanoj formi, a usluge bi se obavljaleuz odgovarajuću naknadu, čiju bi visinupropisivala Komora uz prethodnusaglasnost Ministarstva finansija.Predloženim zakonom definisanisu opšti i posebni uslovi, koje bi trebaloda ispuni određeno lice koje namjeravada dobije licencu za obavljanjedjelatnosti poreskog savjetništva. Jedanod uslova za dobijanje licence zaobavljanje poslova poreskog savjetnikaje da zainteresovano lice ima položenispit za poreskog savjetnika. Ispitbi se polagao pred posebnom komisijom,koju bi obrazovalo Ministarstvo finansija,a komisija bi se sastojala odnajmanje pet članova, od kojih bi polovinabila iz redova Ministarstva finansija,poreskog i carinskog organa, a ostaličlanovi iz reda stručnjaka ekonomskei pravne teorije i prakse. Ispit zaporeskog savjetnika bi se polagao premaprogramu koji bi na predlog Komoreporeskih savjetnika donijelo Ministarstvofinansija. Troškove ispita bisnosilo lice koje polaže ispit, a njihovuvisinu bi na predlog Komore utvrđivaloMinistarstvo finansija. Poreski savjetnicibi bili u obavezi da se udružuju ustrukovnu Komoru (Komoru poreskihsavjetnika), kao samostalnu i nezavisnuorganizaciju sa svojstvom pravnoglica. Komora bi predstavlja poreskesavjetnike, promovisala njihov rad izastupala njihove zajedničke interese.Sektor za poreskii carinski sistemKOVILJKA MIHAILOVIĆ,pomoćnik ministra,RUžŽICA BAJČETA,viši savjetnik14

Poreska upravaGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.Mirjana PešaljAktivnostii rezultatiPoreske upraveu 2006. godiniRezultati Poreske uprave u 2006. godini predstavljaju sintezurealizacije zadataka svih organizacionih dijelova Poreskeuprave, oslikavaju njihovu uvezanost i dobru koordinaciju ujedan složen, a sinhronizovan sistem sa osnovnim zadatkomda se na što efikasniji i produktivniji način dođe do zajedničkogcilja NAPLATA POREZA, sa posebnim akcentom na dobrovoljnostiplaćanja i očuvanje integriteta i ugleda UPRAVE.Aktivnosti sprovedene u posljednje dvije godine u Poreskojupravi na unapređenju radnih procesa i postupaka, primjeniprincipa samooporezivanja i dobrovoljnog plaćanja poreza,a sve u okviru jasno definisanih strategija, programa iplanova, rezultirali su da Poreska uprava danas ostvaruje naplatuprihoda iznad planskog okvira, odnosno da kontinuiranona mjesečnom i godišnjem nivou ostvaruje povećanje prihodau odnosu na ranije periode.Podaci ostvareni u 2006.godini, koji se prezentuju u nastavkumaterijala jasno pokazuju uspješan rad Poreske uprave.Poreska uprava je informatički uređen organ, koji samostalnorazvija i održava svoj informacioni sistem. Sve područnejedinice (dvadeset i jedna) su uvezane u jedinstven informacionisistem čime je obezbijeđena dostupnost i konzistentnostinformacija na cjelokupnom području rada Poreskeuprave. Sistem omogućava unos, izmjenu, ažuriranje i pretraživanjepodataka po određenim kriterijumima, kreiranje izvještaja,izdavanje uvjerenja, rješenja i raznih drugih obrazaca.Kvalitet, tačnost, obim i raznovrsnost podataka kojima Poreskauprava raspolaže u sistemu, učinili su da je ona za drugeinstitucije, organe organizacije i udruženja postala neophodani pouzdan izvor informacija.U 2006. godini podatke iz porekog registra i poreskog računovodstvaustupili smo Privrednoj komori Crne Gore, Savezusindikata Crne Gore, Zavodu za statistiku, Direkciji za razvojmalih i srednjih preduzeća, Bearing pointu, CAFAO, državnimfondovima i sl.Obrada svih poreskih prijava i rješenja zakonima propisanih,potpuno je automatizovana. U 2006.godini za jedanaestmjeseci, u sistemu je obrađeno 372.484 mjesečnih i 48.065 godišnjihporeskih prijava, a procjenjuje se da će do kraja godinebroj obrađenih mjesečnih poreskih prijava biti oko400.000.U 2006.godini, pojačane su aktivnosti na obezbjeđenjudelikventnih poreskih prijava i to prevashodno mjesečnih poreskihprijava, za PDV i akcize, iz razloga povećanja obima iefikasnije naplate prihoda, kao i povećanja fiskalne disciplinekroz afirmaciju fiskalnog sistema u kome će poreski obveznicipoštovati poreske propise, kroz blagovremeno podnošenjeporeskih prijava. Obezbjeđenje podnošenja poreskih prijavaje jedan od osnovnih zadataka Poreske uprave, budući da jenepodnosilac poreske prijave i potencijalni “neplatiša” poreskihobaveza.Aktivnosti na obezbjeđenju delikventnih poreskih prijavadale su rezultate, tako da je došlo do povećanja broja podnosilacaporeskih prijava.Koristeći se uporednim podacima iz 2005.godine, primljenimprijavama za jedanaest mjeseci 2006 godine i procjenombroja prijava za dvanaesti mjesec, očekuje se da će se u2006.godini procenat podnošenja PDV prijava povećati za21%, a akciznih prijava za 50%. Takođe, je povećan procenatpodnošenja godišnjih prijava za 23%, od čega je broj prijavaporeza na dobit pravnih lica povećan za 14% u odnosu naprethodnu godinu.Obezbjeđivanje redovnog podnošenja poreskih prijavaod strane njihovih podnosilaca omogućilo je Poreskoj upraviažurnu naplatu tekućih poreskih obaveza.Evidentiranjem podataka o poreskim obveznicima u poreskomregistru obezbjeđuje se kvalitetna informacija o tomeko, gdje i koju vrstu djelatnosti obavlja u Crnoj Gori, odnosnostvara kvalitetan osnov za utvrđivanje plana aktivnosti Poreskeuprave u dijelu naplate i kontrole. Poreski registar trenutno15

Poreska upravaGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.sadrži podatke o 17.361 pravno lice i 9.895 fizičkih lica. Brojregistrovanih obveznika poreza na dodatu vrijednost u 2006.godini se povećao za 2.223, odnosno ukupan broj registrovanihobveznika po ovom poreskom obliku je 14.460.Ukupna naplata poreza, doprinosa i drugih budžetskihprihoda, za period januar – novembar 2006.godine ostvarenaje u iznosu 500,04 miliona eura. Ukoliko se pretpostavi ostvarenjenaplate u decembru 2006.g. na nivou ostvarenja u istomperiodu 2005.g. (61,90 miliona eura), ukupna naplata u 2006.godini bi iznosila 561.95 miliona eura što je za 14,25% više odostvarenja u prošloj godini.Naplaćeni prihodi u 2006.g kontinuirano su se povećavaliiz mjeseca u mjesec u odnosu na prethodnu godinu. Uporednimjesečni indexi rasta su se kretali od 102 u aprilu mjesecudo 150 u januaru mjesecu 2006.g.Kretanje naplate u 2006.g. u odnosu na 2005.godine najboljeilustruje naredni grafički prikaz:Krajem 2004.godine, u postupku redovnog praćenja stanjaduga kod poreskih obveznika, Poreska uprava je preduzelaopsežne aktivnosti na realizaciji redovnih mjera naplate kojesu rezultirale značajnim smanjenjem delikventnog duga.U cilju realizacije povećanja obima i efikasnosti naplateprihoda Poreska uprava, je i u toku 2006.godine, pored veomaefikasne naplate tekućih obaveza pristupila realizaciji mjeranaplate, a sve u cilju naplate dospjelih neplaćenih obaveza.Svakodnevno su praćeni izvještaji o dnevnoj naplati, da bi seintezivirale mjere naplate putem upozorenja – do prinudnenaplate iz novčanih sredstava i imovine poreskog obveznika.U ukupno ostvarenoj naplati 2006.g. uz procjenu naplateza decembar mjesec, naplata delikventnog duga se procjenjujeu iznosu od 78,00 miliona eura, što je 14% od ukupne naplate.Sljedeći grafički prikaz ilustruje kretanje naplate delikventnogduga i naplate tekućih obaveza u ukupnoj naplati u2006.godine, uz procjenu ostvarenja naplate u decembru2006 godine u nivou decembra mjeseca prošle godine:BN – Bruto naplataU strukturi prihoda dominantno učešće imaju prihodi odporeza 59%, od čega: PDV i porez na dohodak građana učestvujusa po 30% a akcize 21%. Doprinosi za obavezno socijalnoosiguranje u ukupno ostvarenoj naplati za 2006.g. učestvuju41%.Ostvarenje prihoda po vrstama poreza može se ilustrovatislijedećim grafičkim prikazom:Polazeći od činjenice da je turizam privredna grana od prioritetnogznačaja za razvoj cjelokupne ekonomije u Crnoj Gori,to se i prihodi ostvareni od turističke djelatnosti smatrajunajznačajnijim budžetskim prihodima.U cilju sprovođenja zajedničkih aktivnosti, Poreska upravaje prije početka ljetnje turističke sezone uspostavila saradnjusa drugim državnim organima i to: Ministarstvom turizma, Ministarstvomrada i socijalnog staranja, Ministarstvom unutrašnjihposlova, Upravom policije i Ministarstvom ekonomije.Saradnja prije svega podrazumijeva zajedničke aktivnostikoje obuhvataju: procedure i rokove za razmjenu podataka izmeđupojedinih organa , usaglašavanje mjera na otklanjanjuidentifikovanih problema, predlog lica za vezu, tehniku izvještavanjai slično.Radi prikupljanja informacija i podataka za uspješno sprovođenjesezone Poreska uprava ostvarila kontaktom sa JP,,Morsko dobro’’, Jadranskim sajmom, Javnim komunalnimpreduzećima u primorskim opštinama kao i jedinicama lokalnesamouprave. Na taj način obezbijeđen je kontinuitet u dostavljanjupodataka o izdatim lokacijama za obavljanje djelatnosti,licima koja se javljaju kao zakupci i sl..Kooperativnost i svesrdna pomoć drugih organa, kao iblagovremeno dostavljanje podataka Poreskoj upravi bitnihza oporezivanje, predstavljaju pozitivnu osnovu za unapređe-16

Poreska upravaGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.nje saradnje u budućem periodu.Po osnovu realizacije poreskih kredita poreskim obveznicimaje za jedanaest mjeseci uplaćeno na poslovne račune39,13 miliona eura, a preusmjereno sa jednog poreskog oblikana drugi 23,72 miliona eura.Očigledna je namjera Poreske uprave da poreski kredit ušto je moguće većoj mjeri realizuje prenosom na druge poreskeoblike, čime se "čuva" nivo naplaćenih budžetskih prihoda.Poreska uprava povraćaje poreskog kredita u principu vrši urokovima kraćim od propisanih. Sredstva od izvršenih povraćajaporeskog kredita poreski obveznici koriste za finansiranjeuvoza i plaćanje uvoznog PDV-a i akciza, što znači da sedio naplate koji se vrati poreskom obvezniku kao poreski kreditvraća u budžet kroz uvozni PDV i akcize. Na taj način stvarajuse uslovi za brže kretanje sredstava u ciklusu – "uvoz – domaćipromet –uvoz".Preuzimanje, verifikovanje i pohranjivanje podataka ouplatama javnih prihoda iz institucija platnog prometa u potpunostije automatizovano kao i dnevni prenos prihoda Državnomtrezoru. Za jedanaest mjeseci ove godine Državnomtrezoru je poslato 235 Izjava primaoca i sredstva u iznosu od396,92 miliona eura.Prenos sredstava je u potpunosti realizovan u skladu saprilivom, dogovorenom dnevnom dinamikom bez grešaka uprenosu.U 2006.godini takođe je oko 1,6 miliona eura nepravilnosprovedenih uplata identifikovano i preneseno u sistem.Uspješnom ostvarenju naplate svakako su doprinjelesprovedene aktivnosti na edukaciji poreskih obveznika pružanjembrze i kvalitetne usluge na sva pitanja postavljena putemtelefonskog poziva ili pisanim zahtjevom . U 2006. godiniPoreskoj upravi je upućeno 33.196 telefonskih poziva, 775 pisanihdopisa, elektronskim putem je dostavljeno 148 zahtjeva,ostvaren53.661 lični kontakt., što ukazuje na povjerenjeobveznika prema Poreskom organu i želju da svoje poreskeobaveze izvrše u skladu sa zakonskim propisima.Poreska uprava je u roku od dvadeset i četiri časa odgovorilana sve zahtjeve i pitanja.Pored navedenog, Poreska uprava je učinila značajan iskoraku dijelu publikovanja aktivnosti koje obavlja povečanjemprisutnosti predstavnika Poreske uprave u elektronskimi štampanim medijima kroz 66 intervjua, 3 press konferencije,140 saopštenja za javnost, 207 tekstova objavljenih u štampanimmedijima.U cilju ostvarenja partnerskog odnosa sa poreskim obveznicimarealizovane su aktivnosti sa Unijom poslodavaca,shodno potpisanom Protokolu o saradnji Poreske uprave iUnije poslodavaca : I radionica, na temu, «Prava i obaveze poreskih obveznikau toku i nakon inspekcijskog, poreskog i prekršajnogpostupka» i «Sektor za pružanje usluga Poreske uprave – mogućnosti,način komunikacije i približavanje poslodavcima»,07. 04. 2006. godine. II radionica, na temu « Primjena načela gotovinske realiizacijeza pravna lica» i «Specifičnosti PDV prijave za mjesecdecembar 2006.godine», 3.11. 2006. godine.Pripremljen i štampan Vodič za poslodavce «Poreska praksa– pitanja i odgovori».Predstavnici Poreske uprave su u toku 2006. godine, učestvovaliu radu Foruma za unapređenje ekonomske saradnjesa privatnim sektorom, organizovanim u Cetinju, Ulcinju i BijelomPolju, na kojima su razmatrana pitanja od značaja zaprivredi razvoj određenih regija u Crnoj Gori. Na skupovimaje, u okviru navedene teme, ukazano na koji način poreski obveznici,odnosno privredni subjekti mogu dobiti pomoć odstrane Poreske uprave u pogledu upoznavanja sa svojim pravimai obavezama, te na koji način da usklade svoje poslovanjesa zakonskom regulativom i izbjegnu eventualne kaznenemjere zbog nepoštovanja zakonom propisanih obaveza. Takođe,izražena je spremnost da se, zavisno od interesovanja poreskihobveznika, njihovih udrženja, odnosno udruženja privatnihposlodavaca, organizuje održavanje seminara i radionica,na kojima bi se razmatrala najaktuelnija pitanja i vršila edukacijaobveznika. Takav vid saradnje je već ostvaren, a postojiobostrano interesovanje za njeno inteziviranje i dalje unapređenje,jer se efektuira kroz povećanje poreske discipline.Sistem dobrovoljnog poštovanja poreskih zakona podrazumijevanovu ulogu i inspekcijske kontrole, koja treba daprepozna i uvaži sve poreske obveznike koji redovno i pravilnoizmiruju svoje poreske obaveze, a da nekooperativne obveznikeu bliskoj budućnosti pretvori u kooperativne obveznike,što se postiže dobro osmišljenim inspekcijskim kontrolamau kojima se osim utvrđivanja odgovarajućeg iznosa poreskeobaveze, poreskom obvezniku daju smjernice kako dasvoje ponašanje ubuduće uskladi sa poreskim zakonima.Dobrovoljno poštovanje poreskih zakona postiže se samopažljivim izborom određenog broja poreskih obveznika kodkojih će se izvršiti kontrola. Stepen pokrivenosti kontrolama u2006. godini planiran je tako da je najveći kod velikih poreskihobveznika, odnosno kod onih poreskih obveznika kojimogu biti najproduktivniji u smislu fiskalnog potencijala, ali iostale kategorije poreskih obveznika, na osnavu opredeljujućihpokazatelja, imaju adekvatnu zastupljenost u planu.U periodu januar-novembar 2006. godine izvršeno jeukupno 3.250 kontrola, od čega je sa utvrđenim nepravilnostimaokončana 1.961, a bez nepravilnosti 1.289 kontrola.U istom periodu izvršeno je ukupno 5.689 provjera, po osnovutačnosti obračuna i uplate akciza i PDV-a, evidentiranjaprometa preko poreskih registar kasa i provjera registracionihpodataka.U izvještajnom periodu izvršeno je 1.473 kontrole tačnostiobračuna i uplate PDV-a, pri čemu su izvršene korekcije poreskihobaveza u iznosu od 18.796.159, 64 eur.Kontrolama poreza na dobit pravnih lica obuhvaćeno je480 poreskih obveznika, kod kojih su utvrđene obaveze ponavedenom osnovu u iznosu od 1. 570.814,71 eur.Kontrolama obračuna i uplate poreza na lična primanja i doprinosaza obavezno socijalno osiguranje kod 1.840 poreskihobveznika utvrđena je obaveza u iznosu od 10.470.378,80 eur.U postupku provjere opravdanosti 835 zahtjeva za povraćajPDV-a i akciza, odobren je povraćaj u iznosu od34.088.119,87eur, izvršena je korekcija poreskog kredita u iznosuod 1.380.709,62 eur, a bez prethodne provjere odobrenje povraćaj u iznosu od 295.531,19 eur, a to su situacije kada se17

Poreska upravaGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.radi o malim iznosima za povraćaj, pri čemu je na osnovuodređenih pokazatalja evidentno da se radi o urednim poreskimobveznicima i pretežnim izvoznicima.U navedenom periodu je u postupku inspekcijskog nadzorakod 122 poreska obveznika utvrđena i obaveza po osnovuporeza na promet proizvoda i usluga u iznosu od939.371,16 eur.U periodu januar-novembar 2006. godine, izvršeno jeukupno 2.766 provjera evidentiranja prometa preko poreskihregistar kasa, pri čemu su u 1.944 kontrole utvrđene nepravilnosti.Zbog utvrđenih nepravilnosti u toku inspekcijskog nadzora,u ovom periodu preduzete su ukupno 4.143 mjere, od čegaje podnijeto 3.507 prekršajnih prijava, 13 krivičnih prijava,9 prijava za privredni prestup.U decembru ove godine se očekuje da se broj izvršenihkontrola u odnosu na novembar poveća za najmanje 20 %, sobzirom da započinje sprovođenje plana zimske turističke sezone.Najviše korekcije se očekuju kod poreza na dodatu vrijednost,budući da se vrši provjera osnovanosti većeg brojazahtjeva za povraćaj (lizing, građevinarstvo, turistička djelatnost).Očekuje se i završetak ranije započetih kontrola, gdje suobveznicima ostavljeni rokovi za obezbjeđenje potrebne dokumentacije,a izvjesno je da će biti značajni iznosi utvrđenihprihoda. Do kraja mjeseca će se završiti kontrole koje su specifičnepo tome što se vrše provjere kod povezanih lica, te sei po tom osnovu očekuju novoutvrđene poreske obaveze.Pojačane aktivnosti će se sprovesti posebno uoči novogodišnjihpraznika, kada će započeti kontrole organizatora dočekaNove godine, kontrola sajamskih i kulturnih manifestacija,te i kontrola ostvarivanja prihoda većeg broja fizičkih licakoja ostvaruju prihode na ovim manifestacijama. Najveći brojovih kontrola će morati da se nastavi i u toku narednog mjeseca,ali će cilj biti da se na samom početku obezbijede podacii činjenice koje utiču na utvrđivanje poreske obaveze zaodređena lica.Uporedni podaci o efektima kontrole u 2005. i 2006. godinedati su kroz sljedeći grafički prikaz:Donošenjem Akcionog plana, Vlada RCG je operacionalizovalaprioritete utvrđene Programom borbe protiv korupcijei organizovanog kriminala, na način što su utvrđene konkretnemjere i aktivnosti resornih ministarstava, organa upravei institucija nadležnih za sprječavanje i suzbijanje korupcijei organizovanog kriminala, pri čemu su utvrđeni rokovi i dinamikaizvršenja obaveza, indikatori za mjerenje uspjeha imogući faktori rizika.Budući da Poreska uprava obavlja značajne funkcije sa ciljemda se obezbijede budžetski prihodi, službenici Poreskeuprave svakodnevno su u situaciji da utiču na utvrđivanje poreskihobaveza velikog broja poreskih obveznika. U Poreskojupravi svjesni smo činjenice da postoji mogućnost svjesnogili nesvjesnog neprofesionalnog postupanja pojedinih službenika,koje bi dovelo do neopravdanih umanjenja poreskihobaveza određenim poreskim obveznicima.S toga, smatrajući to jednim od osnovnih načina borbeprotiv korupcije, Poreska uprava radi na stalnom unapređenjusaradnje sa poreskim obveznicima i ukupnom javnošću.Tu prije svega mislimo na komunikaciju sa štampanim i elektronskimmedijima - putem koje se javnost kontinuirano obavještavao rezultatim rada ovog organa, preduzetim aktivnostimai mjerama, na uslužni telefon 9707 - preko koga sva zainteresovanalica mogu dobiti besplatnu pomoć i savjet za pravilnuprimjenu poreskih propisa, ali i ukazati na postojanjeeventualne nepravilnosti i neprofesionalnosti u radu poreskihslužbenika. Na Web sajtu Poreske uprave - mogu se naćisve informacije o radu, tekstovi poreskih zakona i podzakonskihakata, kao i propisani obrasci poreskih prijava sa uputstvimaza popunjavanje.Poreska uprava je u potpunosti obezbijedila interne procedurei normativu o ponašanju svojih službenika i o postupanjuu okviru svojih ovlašćenja, a interna kontrola je uspostavljenana više nivoa. Formirano je Odjeljenje interne kontroleza cijeli organ, a u okviru pojedinih službi postoje službenicizaduženi za nadzor nad pojedinim upravnim i inspekcijskimpostupcima, kao i službenici koji vrše reviziju već završenihpostupaka i ocjenjuju njihov kvalitet.U potpunosti je obezbijeđen pristup informacijama kojimaraspolaže Poreska uprava u skladu sa Zakonom o slobodnompristupu informacijama, pri čemu se vodi računa o ograničenostidavanja informacija u skladu sa drugim zakonimakojima se obezbjeđuje tajnost podataka. Takođe, Poreskauprava je javnosti otvorila niz mogućnosti za pristup informacijama,za ukazivanje na nepravilnosti u radu Poreske uprave,odnosno njenih pojedinih službenika, te je na različite načineomogućeno potpuno informisanje o radu ovog organa i oostvarenim rezultatima.Radi efikasnijeg suzbijanja negativnih pojava u radu službenikadržavne uprave, Poreska uprava je već potpisala Proto-18

Poreska upravaGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.kol o saradnji sa pojedinim institucijama, a i sačinjen je predlogsporazuma sa ostalim organima, kao što su Državni tužilac,Uprava policije, Komisija za hartije od vrijednosti , ali i saudruženjima privatnih poslodavaca.Poreska uprava značajnu pažnju pridaje povratnim informacijama,te očekuje da će građani, poreski obveznici i sva zainteresovanalica dati kvalitetne predloge koji će doprinositirješavanju pitanja korupcije ili drugih štetnih pojava, kao i samihproblema poreskih obveznika.Poreska uprava je i u 2006.godini ostvarila kvalitetnu saradnjusa stranim konsultantskim kućama, posebno sa EU CA-FAO.Saradnja je organizovana po principu uzajamne razmjeneznanja i iskustava u okviru radionica seminara.Poreska uprava u svom radu, dosljedno primjenjuje ustanovljeneprincipe koji su u skladu sa evropskim standardima,a to su, između ostalog, transparentnost, profesionalnost i efikasnost.Važan segment u sprovođenju ovih principa je svakakokvalitetna i stručna komunikacija sa poreskim obveznicima,ali i sa svim građanima i javnosti uopšte. Upravo iz tih razloga,Poreska uprava posvećuje izuzetno veliku pažnju profesionalnomusavršavanju službeničkog kadra organizacijomraznih obuka. Prilikom izvođenja obuka, koriste se tradicionalnemetode, uz upotrebu najsavremenije tehnike.Obuke se organizuju kao interne, unutar Poreske uprave ieksterne, koje se organizuju van Poreske uprave i u inostranstvu,uglavnom u organizaciji IOTA-e, Međunarodne asocijacijeporeskih uprava Evrope, u kojoj je Crna Gora ravnopravnačlanica još od 2003. godine.Interne obuke se organizuju kao opšte, specijalizovane iobuke uz rad. Opšte obuke, odvijaju se u vidu klasičnih predavanja,uz demonstracije praktičnih primjera i uz obaveznotestiranje i ocjenjivanje nivoa stečenih znanja po završenojobuci.Prilikom provođenja specijalizovanih obuka i obuka uzrad, s obzirom da se odnose na službenike Poreske uprave kojiposjeduju visok stepen poznavanja predmetne materije,kao i pretpostavljeno iskustvo, koristi se interaktivni metod.Tom prilikom, predavač i polaznici, međusobnom komunikacijom,pojašnjavaju izmjene i dopune zakona, kao i specifičnesituacije vezane za pojedine poreske oblike, tako da ove specijalizovaneobuke i obuke uz rad imaju tretman «doobuka».Predavači su, uglavnom, eksperti za pojedine poreskeoblasti iz inostranih konsultantskih kuća, kao što su CAFAO iBEARING-POINT, a stečena znanja na ovim obukama se verifikujudodjelom sertifikata.Tokom 2006. godine, održane su 3 obuke iz kategorije«obuka uz rad», kao i 16 obuka iz kategorije «opštih i specijalizovanih»obuka. Ovim obukama obuhvaćeno je 312 službenikaPoreske uprave iz svih područnih jedinica, a obrađivane temeodnosile su se na: «Rad na aplikacijama», Obuku službenikau Call centru, «Prevencije i detekcije PDV prevara», Osnovnuobuku na temu PDV-a za novouposlene, Izmjene i dopuneZakona o akcizama, «Lizing i srazmjerni odbitak PDV-a», Borbaprotiv organizovanog kriminala i «Veliki poreski obveznici– postupak i kontrola».U okviru specijalizovane obuke, održan je i seminar zasavjetnike Direktora i načelnike filijala za naplatu u područnimjedinicama, na temu «Vještine i mogućnosti efektivne naplate».Što se tiče eksternih obuka, one se, uglavnom, održavaju uinostranstvu u organizaciji IOTA-e. Ustaljena je praksa, dapredstavnici Poreske uprave, koji učestvuju na ovim seminarima,iskustva i znanja stečena na njima, najprije prezentirajuDirektoru i njenom menadžerskom timu, a nakon toga odnosnom- operativnom nivou, kako bi se, u granicama mogućeg,primjenjivala u izvršavanju konkretnih, radnih zadataka.U 2006. godini, održano je 8 eksternih obuka, a obrađivaneteme odnosile su se na: «Oporezivanje finasijskih istrumenata»,«Prevencije i detekcije PDV prevara», «Edukacije i servisporeskih obveznika», «Veliki poreski obveznici – postupak ikontrola», «Analiza rizika – selekcije poreskih obveznika» i«Ocjenjivanje obuka u poreskim upravama».Takođe, važno je pomenuti činjenicu da je još tokom 2005.godine, Poreska uprava potpisala ugovore o saradnji sa Unijomposlodavaca Crne Gore, Montenegro Biznis Alijansom iEkonomskim i Pravnim fakultetom. U okviru ove saradnje, Poreskauprava je organizovala niz obuka i predavanja, kako zaprivrednike, poslodavce i poreske obveznike, tako i za studentezavršne godine ova dva fakulteta.Predstavnici Poreske uprave su aktivni učesnici na gotovosvim obukama koje organizuju i drugi državni organi.Osim planiranih obuka za 2007. godinu i onih koje će setek definisati, Poreska uprava će staviti akcenat na obuku službenikaza implementaciju Projekta «Objedinjene naplate i registracije»,koji bi trebalo da bude završen u decembru 2007.godine.Na kraju, važno je istaći da su u 2006.godini finaliziraneaktivnosti i potpisan Ugovor za izradu softvera za projekat"Objedinjene naplate i registracije". Realizacija projekta predviđenaje za 2007.godinu a odvijaće se u saradnji sa institucijamaRepublike uz finansijsku podršku i nadzor Svejtske banke.Poreska uprava će i u 2007.godini preduzimati neophodnemjere u cilju nastavljanja pozitivnog trenda naplate javnihprihoda, vodeći računa o ispunjavanju plana Budžeta, kakopo iznosima tako i po vrstama javnih prihoda.Realizacija poreske politike je kompleksan problem kojije zavistan od zakonske normative, kadrovske i tehničkeopremljenosti Poreskog organa, saradnje i razmjene podatakameđu državnim organima, saradnje sa udruženjima poreskihobveznika, medijima i drugim institucijama koje moguimati značajne podatke za oporezivanje, kao i obezbijeditiodređenu infrastrukturu za sprovođenje poreske politike.Direktor Poreske upraveMIRJANA PEŠALJ19

Uprava carinaGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.- JAČANJE INTEGRITETA IKREDIBILITETAU cilju obezbjeđenja profesionalnostiu radu, izgradnje integriteta carinskihslužbenika i borbe protiv korupcije,nagradjeno je 69 službenika, adisciplinski postupak vodjen je protiv21 službenika, zbog utvrđivanja povrederadnih obaveza i utvrđivanja činjeničnogstanja. Izrečeno je 13 disciplinskihmjera – novčane kazne za teži disciplinskiprekršaj, 5 disciplinskih mjera– novčane kazne za lakši disciplinskiprekršaj, a 3 službenika su oslobođenadisciplinske odgovornosti. Nadležnomtužilaštvu Uprava carina podnijelaje 8 prijava protiv carinskih službenikazbog sumnje da su počinili krivičnadjela.Podsjećamo da Uprava carina realizuješiri program modernizacije službe,sa posebnim programom suzbijanjai otkrivanja korupcije, u okviru kojegje i implementacija Programa zarazvoj integriteta. U okviru 2006., posljednjegodine implementacije TTFSEProjekta (Trgovinske i transportneolakšice za Jugoistočnu Evropu), Svjetskabanka je, da bi sagledala rezultatesa aspekta borbe protiv korupcije,sprovela istraživanje o stepenu korupcijeu carinskoj službi, sa posebnim naglaskomna mjerenje napretka u odnosuna 2002. god.(kada je Uprava carinapostala korisnik razvojnog kredita zamodernizaciju službe). Po naloguSvjetske banke u Crnoj Gori istraživanjeje sproveo Centar za preduzetništvoi ekonomski razvoj iz Podgorice(CEED), a anketiranje je sprovedenona 3 granična prijelaza ( Tivatski aerodrom,Luka Bar i Debeli Brijeg) i na carinskimterminalima (Podgorica, Nikšići Bijelo Polje). Obuhvaćene su špediterske,transportne i trgovinske kompanijea kriterijumi su bili obim posla ibroj deklaracija. Pitanja u upitniku definisanasu u saradnji sa Svjetskombankom i ispitivanje je obavljeno u perioduod 29. maja do 9. juna 2006.god.Ukupno su ispitana 154 subjekta (13proizvodjačkih firmi, 40 trgovačkihkompanija, 61 prevoznih preduzeća i40 špediterskih kuća).Anketa je pokazala da je Uprava carinaveoma napredovala u odnosu na2002. godinu. Nivo korupcije je smanjen,a sve kategorije (transparentnost,ravnopravan tretman, standardizacijapostupaka, mogućnost podnošenjažalbi, učestalost manjih plaćanja) značajnosu poboljšane. Ispitanici u CrnojGori ocijenili su da je korumpiranostcarinske službe na niže srednjem nivousa relativno niskom učestalošću, odnosnoprosječna vrijednost indikatoranivoa korupcije je 2,26 (pri čemu se vrijednostindikatora kreće od 1 do 5). Većinaprijavljenih manjih plaćanja datasu dobrovoljno s ciljem ubrzanja obradei ukazuju na potrebu daljeg unapređenjaprocesa carinskog poslovanja inedostatak svijesti da su takva plaćanjanezakonita. Uprava carina će nastavitisa sprovođenjem programa i mjera kojedoprinose da rad carinske službe budejoš profesionalniji i u skladu sa svjetskimstandardima na svim nivoima.- SARADNJA SA DRŽAVNIMORGANIMA I PRIVREDOMCarinska služba sarađuje i sa Državnimtužiocem, primarno u pogledudefinisanja metodologije za postupanjecarinskih službenika kada postojisumnja o izvršenim krivičnim djelima.Važno je istaći da je utvrđena imetodologija po kojoj se postupa kadapostoji sumnja povodom rada našihslužbenika i krivičnih djela od straneodgovornih službenika carinskihobveznika. U cilju zaštite carinskogpodručja posebno izdvajamo dobrusaradnju sa MUP-om gdje su uspješnorealizovane brojne zajedničke akcijetokom 2006. godine. Takođe, pokrenutaje inicijativa Uprave carina iMUP-a koja se odnosi na realizaciju intenzivnijesaradnje tehničkih službi naplanu informatike, a prvenstveno ćese ogledati u povezivanju graničnihprijelaza. U cilju suzbijanja ilegalnogprometa cigareta, službenici Upravecarina su, kako samostalno, tako i u saradnjisa službenicima Uprave policijepreduzimali odgovarajuće operativno-taktičkemjere i radnje, duž državnegranice prema Albaniji i Bosni iHercegovini. U tom smislu, formiranisu mješoviti timovi, sa zadatkom presijecanjaeventualnih pravaca ilegalnogunošenja cigareta u carinsko područjeCrne Gore. U okviru tih aktivnosti,realizovane su i povremene akcije naplanu kontrole poslovanja free shopova.U svim slučajevima, službeniciUprave carina i Uprave policije supodnijeli odgovarajuće prijave u okvirusvojih nadležnosti.U toku 2006.godine potpisan jeSporazum o saradnji između Upravecarina, Monstat-a, Centralne banke, Poreskeuprave, Ministarstva finansija,Centralnog registra, Privrednog suda iSekretarijata za razvoj, u cilju unapređenjafunkcionisanja Statističkog sistemaCrne Gore.Dakle, saradnja sa državnim organimase veoma uspješno ostvaruje nasvim nivoima, što je u velikoj mjeri doprinjeloda se blagovremeno realizujuzadaci i postignu dobri rezultati.Takođe, nastavljena je saradnja saPrivrednom komorom i udruženjemšpeditera, izvoznika vezano za organizacijuobuka za licencu i za polaganjastručnog ispita za licencu.- AKTIVNOSTI ZA USKLAĐIVANJESA ZAKONODAVSTVOM EUKao ključne segmente rada carinskeslužbe u 2006.godini, u zakonodavnojoblasti, međunarodnoj saradnjii evropskim integracijama, izdvajamo:- Usklađivanje Carinskog zakona ipodzakonskih propisa sa carinskimpropisima EU, pravilima Svjetske trgovinskeorganizacije i Svjetske carinskeorganizacije nastavljeno je i tokom2006.godine.U tom cilju, krajem 2006.godine usvojen je Zakon o izmjenamai dopunama Carinskog zakona, čije ćeodredbe početi da se primjenjuju od01.januara 2007.godine. U skladu sa usvojenimizmjenama Zakona izrađen jePrijedlog nove uredbe o vrsti, visini inačinu plaćanja naknade za usluge carinskogorgana. Izrađen je i Prijedlogzakona o izmjenama i dopunama Zakonao carinskoj tarifi, usklađen saHarmonizovanim sistemom 2007. Umartu 2006. godine donijeta je Odlukao kontrolnoj listi za izvoz, uvoz i tranzitrobe, koja je usaglašena sa Zakonom ocarinskoj tarifi koji je na snazi i obuhvatasamo robu koja je na režimu dozvola.- Na međunarodnom planu izdvaja-21

Uprava carinaGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.mo učlanjenje carinske službe CrneGore u Svjetsku Carinsku Organizaciju(WCO), u oktobru 2006. godine, čimeje Crna Gora postala 170. članica WCO.Generalni sekretar WCO Mišel Dane/Michel Danet/ u pismu Upravi carinanaveo je da očekuje aktivno učešće CrneGore na sastancima i aktivnostimate organizacije, a Sekretarijat WCOpružiće crnogorskoj Upravi carina punupodršku u pogledu dalje saradnje.- Nastavljena je saradnja sa SvjetskomTrgovinskom Organizacijom(WTO), Kancelarijom za borbu protivprevara (OLAF), Generalnim Direktoratomza poresku i carinsku politiku(TAXUD), koji kroz svoje projekte iprograme pružaju pomoć u procesupridruživanja EU.- Službenici Uprave carina su aktivnoučestvovali u procesu pregovaranjaza zaključenje Sporazuma o stabilizacijii pridruživanju i dali doprinos u izradiAkcionog plana za implementacijupreporuka iz Evropskog partnerstvaza 2006.godinu i Akcionog plana za jačanjeadministrativnih kapaciteta. Usaradnji sa CAFAO-m (Kancelarija zacarinsku i fiskalnu politiku ), Upravacarina je izradila Vodič za carinskeslužbenike za popunjavanje uvjerenjao porijeklu robe EUR-1 i Vodič za izvoznikeza primjenu pravila o porijeklurobe. U svrhu jačanja administrativnihkapaciteta iz oblasti porijekla robeizrađen je Plan obuke carinskih službenikai predstavnika privrednih subjekata-izvoznika.Realizacija plana je utoku i biće nastavljena početkom 2007.godine.- U vezi sa nedavno potpisanimCEFTA sporazumom, Uprava carina jeaktivno učestvovala u pregovorima, udijelu koji se odnosi na carinsku problematiku.U tom sporazumu carinskaoblast je obuhvaćena kroz 2 aneksa -jedan se odnosi na pravila o porijeklurobe, a drugi na administrativnu carinskusaradnju. Iz toga proističe obavezacarinskih organa za sprovodjenje i pravilnuimplementaciju pravila o porijeklui intenziviranje i unapredjenje saradnjesa carinskih službama zemaljapotpisnicama CEFTA sporazuma. I poredsprovedenih obuka TAXUD je iskazaorezervu u pogledu administrativnihkapaciteta službe za pitanje oporijeklu robe što i dalje predstavljaizazov za ovu službu.- Usvojena je Nacionalna strategijaza integrisano upravljanje granicom, aslužbenici Uprave carina učestvovalisu i u izradi Akcionog plana koji će bitiimplementiran sljedeće godine.Međunarodna saradnja odvija se uskladu sa ratifikacijom Sporazuma ocarinskoj saradnji razmjenom podataka,po konkretnim provjerama.- REALIZOVANI PROJEKTII PROGRAMIU okviru Projekata za Trgovinske itransportne olakšice u jugoistočnojEvropi (TTFSE) Vladi Crne Gore -Upravi carina je odobren kredit odstrane Svjetske banke, sa svrhom realizacijeciljeva vezanih za reformu carinskeslužbe. U toku je finalizacija togvažnog projekta za Republiku CrnuGoru – koji obuhvata implementacijuSistema za analizu rizika, IT opreme ikolskih vaga, a predviđeni rok za završetakProjekta je 31.03.2007.god. U okvirutog Projekta, prati se vrijeme zadržavanjakamiona na utvrđenim Pilotlokacijama (Carinska ispostava Podgorica,Carinska ispostava Debeli Brijeg iCarinska ispostava Dobrakovo), na kojimase postižu sve bolji rezultati, što sui konstatovali predstavnici Svjetskebanke tokom revizione misije. Važnoje istaći i da je cjelokupni period realizacijeProjekta praćen kvartalnim izvještavanjemSvjetskoj banci, kao i izradamaPoslovne strategije, koje uključujukonstantno praćenje implementacijeniza projekata predviđenih razvojnimprogramom, čija realizacija će približitiUpravu carina savremenim evropskimcarinskim službama.Na aerodromima u Podgorici i Tivtu,koji su renovirani 2006. godine,uveden je sistem crvenog i zelenogprolaza na putničkom terminalu, kojije prihvaćen u većini zemalja Evrope isvijeta, a kojem je prethodila specijalističkaobuka carinskih službenika u otkrivanjui prepoznavanju ponašanja visokorizičnihputnika.Na planu modernizacije tehnologijerada i praćenja rezultata rada u2006.godini, uz podršku i stručnu pomoćCAFAO-a uvedena je Poslovnastrategija, kao osnova savremenog načinaupravljanja u javnim organizacijama,po metodologiji koju primjenjujuvodeće carinske službe EU. UvođenjePoslovne strategije u državnu upravu,uključujući i Upravu carina je važandio reforme državne uprave u CrnojGori. Takva strategija će postati metodološkiprincip planiranja, kao i osnov22

Uprava carinaGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.Zgrada Uprave carinaza analizu ostvarenih rezultata radapojedinačnih organizacionih jedinica iocjenjivanja radnog učinka.U cilju poboljšanja naplate javnihprihoda, u Upravi carina je u toku razvojniprojekat unapređenja carinskoginformacionog sistema, »Finansijskimodul« koji će se realizovati krozugradnju novih aplikativnih programskihrješenja. Projekat predviđa izraduCentralnog sistema elektronskog evidentiranjapotraživanja i obavezaUprave carina, kojim će se omogućitiodloženo plaćanje carinskog dugapodnošenjem odgovarajuće bankarskegarancije, čime se skraćuje rok zaizvođenje carinskog postupka i robabrže stiže do odredišta. Početkom godinepočeće probni rad praćenja naplatecarinskog duga elektronskim putem,čime će se stvarati uslovi da obvezniciprilikom otpuštanja robe naknadnomogu dostaviti 5 primjerak ouplati.Elektronsko poslovanje, uvedeno25.maja, kojim se skraćuje vrijeme potrebnoza podnošenje deklaracija, sadakoristi značajan broj deklaranata.Primjetno je da su privrednici u sve većojmjeri zainteresovani za elektronskopodnošenje carinskih deklaracija i možese reći da je taj segment definitivnozaživio.Nadalje, jedan od prioritetnih projekataUprave carina je » Analiza rizika» koji je u fazi probnog rada. U ciljuubrzanja carinskih procedura, omogućavanjalakšeg poslovanja, suzbijanjakrijumčarenja i drugih carinskih prevara,carinski službenici će pomoću sistemaza Analizu rizika sprovoditi ciljanekontrole i selektivnost pri pregledu robei prevoznih sredstava. S tim u vezi,izrada sistema Analize rizika je u završnojfazi i planira se uskoro njegova implementacijau Carinski informacionisistem. Uprava carina će, kako je i planirano,imati savremeni sistem Analizerizika po uzoru na carinske službe zemaljaEU.U toku je implementacija projektaLokalni profil rizika u carinskim ispostavama,koji je uveden u saradnji saCAFAO organizacijom. Taj projekatobuhvata informacije vezane za prometsaobraćaja, geografski izgled graničnihprijelaza, potencijalne opasnetačke, broj službenika na graničnimprijelazima i režim rada, opis drugihslužbi, kao i položaj njihovih objekata,važnije brojeve telefona, najčešće prekršiocena tim graničnim prijelazima,koji se pojavljuju u carinskim postupcima,najčešće robe koje se uvoze i izvozepreko tih graničnih prijelaza.Uskoro se očekuje početak radaSEMS sistema (South East europeanMessaging System), koji se sastoji urazmjeni podataka o određenim pošiljkamaizmeđu susjednih carinskihslužbi, čime će se spriječiti zamjenadokumenata na granici i prikazivanjelažnih podataka o robi. Postignut jedogovor sa carinskom službom Kosova,UNMIK-om, o razmjeni tih podataka.Carinska »Otvorena linija« usješnoradi već dvije godine, sa ciljem prikupljanjainformacija putem anonimnihtelefonskih poziva od strane građana.Svi pozivi su besplatni, anonimni istrogo povjerljivi. Osnovni cilj je spriječavanjekrijumčarenja robe, droge,oružja, ljudi i svih drugih carinskihprevara, otkrivanje pojedinaca i kompanijakoji krše propise. Medijska kampanjaza carinsku “Otvorenu liniju” počelaje u martu 2006.godine i realizovanaje uz donaciju i podršku AmbasadeVelike Britanije i CAFAO-a. U toku2006. godine imali smo 70 anonimnihpoziva putem carinske » Otvorene linije«, a procenat otkrivenih prekršaja inaknadnih naplata po pozivima građanaiznosi 15%. U zemljama EvropskeUnije taj procenat se kreće od 5-7%.U toku je potpisivanje Memorandumao razumijevanju sa preduzećem„Barska plovidba“. Na osnovu tog MemorandumaUprava carina će dobijatipodatke o robi i putnicima prije uplovljavanjabrodova u luku, na osnovu čegaće moći unaprijed da vrši analizu rizika.Nakon tog potpisivanja, pristupićese izradi Memoranduma o razumijevanjusa avio kompanijama. Inače, Odsjekza obavještajni rad je uspostaviokontakt sa svim obavještajnim Odsjecimacarinskih službi u regionu, štoomogućava dobru saradnju i kvalitetnurazmjenu informacija u regionu.- OSTALE AKTIVNOSTIU 2006. godini izrađen je Vodič zapristup informacijama u posjeduUprave carina i objavljen je na oglasnojtabli i Web-sajtu Uprave carina. PoZahtjevima za slobodan pristup informacijama,donijeto je 19 rješenja saukupno 26 traženih informacija u posjedudržavnog organa. Svi podnesenizahtjevi su blagovremeno obrađeni i23

Uprava carinaGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.donijeta su Rješenja i tražene informacijepodnosiocima zahtjeva, u rokovimapredviđenim Zakonom o slobodnompristupu informacijama. Na donijetaRješenja i dostavljene informacijenije bilo prigovora od strane podnosiocazahtjeva. Takodje, izrađen je Pravilniko rješavanju stambenih potrebaslužbenika i namještenika Uprave carina,koji je usvojen i objavljen, te imenovanaStambena komisija. Realizovanisu brojni Tenderi, a tenderska proceduraje uspješno okončana.U Upravi carina je zaposleno 535carinskih službenika, čijem se stručnomosposobljavanju i usavršavanjupridaje poseban značaj. Realizovane sesu 52 stručne obuke u zemlji i inostranstvu.Kroz te obuke obuhvaćen je341 carinski službenik. U cilju kadrovskeobnove utvrdjen je Program prijema100 novih službenika-pripravnika.Program je realizovan prijemom 92službenika, od kojih najveći broj pripravnikasa visokom stručnom spremom.Računamo da će se iz tih redovaregrutovati se dobar budući kadar zanašu službu.Organizacija CAFAO je pružilastručnu pomoć i povodom pune implementacijei osposobljavanja službenikaOdjeljenja za reviziju, u cilju samostalnogsprovođenja interne revizije,gdje je kao rezultat obuke ostvarenomoderno radno rješenje koje obezbjeđujestabilan okvir za ostvarenjefunkcije tog odjeljenja. Urađena je dokumentacijakoja predstavlja smjerniceza rad Interne revizije i to: Priručnikza Internu reviziju, Uputstvo o djelokrugui metodologiji rada revizije uUpravi carina, Povelja Interne revizije,Vodič Interne revizije za rukovodioce iRadni okvir profesionalne prakse.-ZASTUPLJENOST U JAVNOSTITokom 2006. godine javnost je redovnoobavještavana o svim aktuelnostima,putem organizovanja konferencijaza novinare, odgovora na novinarskapitanja, gostovanja u različitimemisijama i davanja izjava carinskihslužbenika. Održane su 4 redovnekonferencije za novinare na kojima suprezentirani rezultati poslovanja i 3vanredne konferencije: povodom početkamedijske kampanje za carinsku"Otvorenu liniju", povodom uvodjenjaelektronskog poslovanja i povodomPrezentacije Risc Risporta i Seminaraza sprečavanje širenja oružja za masovnouništenje u morskim lukama.Putem konferencija za novinare,javnost je informisana i o svim novimprojektima i drugim aktuelnostima.Prekršaji otkriveni na terenu prezentiranisu javnosti saopštenjima, koja suuz adekvatne fotografije redovno objavljivalištampani mediji. U elektornskimmedijima t.j. televizijama, poredkonferencija za novinare, rad Upravecarina zastupljen je preko gostovanjapredstavnika carinske službe uživo uemisijama ili snimanjem i davanjem izjavasa terena. Međunarodna angažovanjarukovodioca, učešće na konferencijamau inostranstvu i rezultati tihaktivnosti javnosti su bili prezentiraniputem saopštenja i izjava.Mediji su, tokom 2006. godine posebnobili zainteresovani za sljedećeteme: rad carinske "Otvorene linije",moguće promjene u carinskim proceduramaprije referenduma, krijumčarenjei prekršaji. Na osnovu navedenogUprava carina je u 2006.godini umedijima zastupljena sa 145 pozitivnihinformacija, neutralnih 22 i negativnih16 informacija. Prethodne 2005. objavljenesu 142 pozitivne informacije,neutralnih 38 i negativnih 32. U prilogpopravljanju imidža carinske službe ujavnosti, govori i podatak da je broj negativnihinformacija dvostruko manji.U ovom kontekstu, važno je podsjetitida su ispitanici istraživanja, sprovedenogu Crnoj Gori na inicijativu Svjetskebanke, ocijenili da je korumpiranostcarinske službe na niže srednjem nivou,što takođe ide u prilog tvrdnji daje poboljšana slika carinske službe ujavnosti. O radu carinske službe, projektimai drugim aktuelnostima, javnostse informiše i putem Web sajtawww.vlada.cg.yu/carine. Za ažuriranjepodataka nedavno je formirana novaRadna grupa.- ZAKLJUČAKCarinska služba efikasno izvršavazadatke koji su utvrđeni propisima iProgramom Vlade, što potvrđuju i navedenipokazatelji poslovanja za 2006.godinu. Aktivnosti se realizuju, u velikojmjeri, u skladu sa standardima EU,SCO i STO, jer je nesmetani promet robeu bezbjednijoj međunarodnoj trgovinijedan od glavnih uslova za ekonomskiprosperitet, a sve to doprinosijačanju kredibiliteta i zakonitosti u radu.Biće nastavljena međunarodna saradnjana bazi već potpisanih Sporazumao carinskoj saradnji, kao i drugimaktivnostima uz ostvarivanje brojnihprojekata i edukacije carinskih službenika.U sljedećoj godini, u skladu sa Programomrada Vlade Crne Gore, Upravucarina očekuju značajni zadaci kojise odnose na naplatu, jačanje integriteta,zaštite carinskog područja i suzbijanjusive ekonomije.Vjerujemo da će carinska služba,ne samo ispuniti zadatke, već i premašitiplan.DIREKTORMIODRAG RADUSINOVIĆ24

Sektor budžetaGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.Sektor budžeta - 2006.Jedna od bitnih pretpostavki stabilnih finansija u državi injenom funkcionisanju je zakonska uređenost javne potrošnjeu skladu sa svjetskim standardima. Postojanost jednogfinansijskog sistema zavisi od njegove sposobnosti daodgovori zahtjevima vremena u kojem treba da ostvarujesvoje funkcije. Ukoliko ove funkcije nijesu u potpunosti implementiraneu zakonima i drugim propisima kojima se uređujufinansije, potrebno je propise i sistem uskladiti sa aktuelnomsituacijom.Tokom 2006 godine nastavljeno je sa reformama budžetskogsistema, tako da su u Zakonu o budžetu RepublikeCrne Gore za 2007. godinu, implementirani sledeći programi:1. Uveden je Kapitalni budžet Republike Crne Gore kaosastavni dio godišnjeg zakona o budžetu i prvi put prikazanodvojeno od tekućeg budžeta. Implementaciji Kapitalnogbudžeta prethodila je obuka zaposlenih iz sektora budžetana inostranim i domaćim seminarima, izrada smjernica potrošačkimjedinicama u vezi izrade zahtjeva za kapitalni budžet,tijesna saradnja sa realizatorima kapitalnog bužeta – direkcijomza saobraćaj i direkcijom za javne radove uz permanentnuekspertsku pomoć savjetnika US Treasury. IzmjenaOrganskog zakona o budžetu je bila neophodna kako bi biloomogućeno drugačije koncipiranje godišnjeg zakona obudžetu – na tekući i kapitalni budžet.2. Programski budžet je proširen i implementiran kod 17korisnika budžeta. Agendom ekonomskih reformi za CrnuGoru 2002-2007., predviđen je početak implementacije programskogbudžeta. Na osnovu zadataka iz Agende u 2004.godini započet je proces programskog budžetiranja, i u2004.godini programski budžet urađen je za dva budžetskakorisnika: Ministarstvo pomorstva i saobraćaja Zavod za izvršenje krivičnih sankcijaZa 2005.godinu programski budžet urađen je još za četiribudžetska korisnika i to za: Ministarstvo prosvjete i nauke, Zavod za školstvo, Ministarstvo turizma i zaštite životne sredine Turističku organizaciju Crne GoreZa 2006.godinu programski budžet urađen je za pet budžetskihkorisnika i to za: Agenciju za nacionalnu bezbjednost, Ministarstvo kulture i medija, Crnogorsko narodno pozorište; Kraljevsko pozorište «Zetski Dom» Državnu revizorsku instituciju, Direkciju za državne puteve, i za Ispitni centarZa 2007. godinu programski budžet urađen je za dvabudžetskih korisnika i to za: Poresku upravu i Upravu carina.Osnovni cilj implementacije programskog budžeta namijenjenje kvalitetnijem planiranju strategije za realizaciju vladinihciljeva, kao i preciznijeg formulisanja programa i aktivnostimakojima će ti ciljevi biti ostvareni.3. Srednjoročni okvir javne potrošnje za 3 naredne godinepo ekonomskoj klasifikaciji prikazan je u obrazloženjubudžeta. U istom dijelu uključeni su po prvi put Fond za razvoji Fond za obeštećenje.4. Donesen novi «Pravilnik o načinu izvještavanju o planiranimi ostvarenim prihodima i rashodima budžeta opštinai budžetskom zaduženju opština» koji je stupio na snagu01. 01. 2007. godine. Njime su stvorene pretpostavke za uspostavljanjeefikasnog i kvalitetnog izvještavanja od stranelokalnih samouprava budući da se u dosadašnjem periodunije raspolagalo sa potpunim podacima o svim aktivnostimalokalnih samouprava.5. U okviru projekta integrisanog upravljanja budžetom,implementiran je novi softver za pripremu i planiranje tekućegi kapitalnog budžetai započet rad na izgradnji modulaza procjenu BDP-a kao sastavnog dijela softvera što će obezbijeditiveću efikasnost u radu sektora i doprinijeti kvalitetnijemservisiranju potreba svih budžetskih korisnika.mr NIKOLA VUKIĆEVIĆ,pomoćnik ministraSLOBODANKA POPOVIĆ,koordinator Odsjeka za budžŽetske operacijedr STANKO JEKNIĆ,koordinator Odsjeka za makroekonomsku analizui saradnju sa međunarodnim institucijama25

Crna Gora u međunarodnimfinansijskim organizacijamaGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.Članstvo Republike Crne Goreu međunarodnimfinansijskimorganizacijamaObnovljena državnost i nezavisnostza Republiku Crnu Goru označavajunovi početak, uz istovremenoprihvatanje naslijeđenih obaveza. Odlukomo proglašenju nezavisnosti RepublikeCrne Gore («Službeni listRCG», br. 36/06), donešenoj na zasijedanjuSkupštine Republike Crne Gore,3.06.2006. godine, precizirano je,između ostalog, da će Republika CrnaGora, sa punim međunarodno pravnimsubjektivitetom, primjenjivati ipreuzeti međunarodne ugovore i sporazumekoje je zaključila i kojima jepristupila Državna zajednica Srbija iCrna Gora, a koji se odnose na CrnuGoru i koji su saglasni sa važećimpravnim poretkom. Nakon obnove državnosti,kao jedno od otvorenih pitanjapostavilo se članstvo u međunarodnimfinansijskim institucijama. Utom smislu bio je neophodan dogovorsa Srbijom, koji bi bio prihvatljivza međunarodne finansijske institucije,prvenstveno za Međunarodni monetarnifond i za Svjetsku banku.U cilju realizacije navedenog,predstavnici Republike Crne Gore iRepublike Srbije potpisali su 10.jula2006. godine Sporazum između RepublikeSrbije i Republike Crne Goreo regulisanju članstva u međunarodnimfinansijskim organizacijama i razgraničenjufinansijskih prava i obaveza(«Službeni list RCG», br. 45/06), kojimje propisano da će Republika Srbijanastaviti članstvo državne zajedniceu međunarodnim finansijskim organizacijama,a republike su definisalenačin preuzimanja, alociranih i nealociranih,kreditnih obaveza, preuzetihpo osnovu međunarodnih ugovorai sporazuma.Nakon potpisivanja navedenogsporazuma Predsjednik Vlade RepublikeCrne Gore podnio je, 12. jula2006. godine, zahtijev za učlanjenjeRepublike Crne Gore u Međunarodnimonetarni fond. Zahtijev za učlanjenjeRepublike Crne Gore u grupacijuSvjetske banke, odnosno u Međunarodnubanku za obnovu i razvoj, Međunarodnoudruženje za razvoj, Međunarodnufinansijsku korporaciju iMultilateralnu agenciju za garantovanjeinvesticija, Predsjednik Vlade RepublikeCrne Gore podnio je 17. jula2006. godine.Istovremeno kroz niz sastankaka ikomunikacija započete su aktivnostina regulisanju članstva u Evropskojbanci za obnovu i razvoj (EuropeanBank for Reconstruction and Development- EBRD). Čitava proceduraokončana je u veoma kratkom roku, aBord Guvernera EBRD-a, na sjedniciodržanoj 25. oktobra 2006. godine,potvrdio je da je Republika Crna Goraispunila uslove za prijem u članstvoBanke. Nakon toga Generalni sekretarbanke izdao je sertifikat da je RepublikaCrna Gora postala član Evropskebanke za obnovu i razvoj, retroaktivno,od 3. juna 2006. godine. OdlukomVlade, ministar finansija imenovan jeza guvernera Republike Crne Gore uEvropskoj banci za obnovu i razvoj.Po bančinoj proceduri, određeno jeda Crnoj Gori pripadne 400 akcija, poosnovu kojih je trebalo izvršiti uplatu,u iznosu od 1.050.000 eur. Sredstva suobezbijeđena dodjelom granta odJadranka Radunovićstrane Švajcarske konstituence, nakonšto je, shodno odluci Vlade, Crna Gorapostala član ove konstituence.Procedura zadovoljavanja uslovaza prijem Crne Gore u članstvo MMFai grupaciju Svjetske banke bila jeznačajno komplikovanija.U skupštinskoj proceduri, 26. oktobra2006. godine, usvojen je Zakono članstvu Republike Crne Gore u Međunarodnommonetarnom fondu idrugim finansijskim organizacijama(«Službeni list RCG», br. 66/06). Usvajanjeovog zakona predstavlja dio procedurekoju svaka država mora da ispunikako bi pristupila Međunarodnommonetarnom fondu i Svjetskojbanci. Shodno navedenom zakonuCrna Gora prihvata članstvo u Međunarodnommonetarnom fondu(MMF), Međunarodnoj banci za obnovui razvoj (IBRD), Međunarodnojfinansijskoj korporaciji (IFC), Međunarodnomudruženju za razvoj (IDA)i Multilateralnoj organizaciji za garantovanjeinvesticija (MIGA). Zakonomje definisano da fiskalni agent Republikeu Svjetskoj banci bude Ministarstvofinansija, a da Republiku u IFC-u,IDA-u, IBRD-u i MIGA-u predstavljaministar finansija, kao Guverner. Zafiskalnog agenta Republike u Međunarodnommonetarnom fondu određenaje Centralna banka Crne Gore, a26

Crna Gora u međunarodnimfinansijskim organizacijamaGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.Predsjednik Savjeta Centralne banke,imenovan je za Guvernera, kojipredstavlja Republiku u MMF-u.Nakon usvajanja zakona i izvršenemisije MMF-a, Savjet MMF-a definisaoje visinu kvote, u iznosu od 27,5 mil.specijalnih prava vučenja (SpecialDriving Rights-SDR 1 ), kao i obavezuda Crna Gora uplati 24% od svog upisakapitala u SDR-ima ili u valuti kojase primjenjuje u Crnoj Gori. Crna Goratreba da uplati ova sredstva u rokuod šest mjeseci od dana kada se izglasanjeno članstvo u MMF-u.Nakon što je Vlada Republike CrneGore prihvatila predloženu kvotuBord guvernera MMF-a odobrio ječlanstvo Crne Gore u toj međunarodnojfinansijskoj instituciji, čime je završenposlednji formalni korak za zvaničniprijem Crne Gore. Najavljeno jeda će se zvanični prijem Crne Gore učlanstvo i ceremonija potpisivanjaStatuta MMF-a održati 18. januara2007. godine, u Vašingtonu.Nakon što postane član MMF-a CrnaGora stiče neophodan uslov začlanstvo u grupaciji Svjetske banke.Crna Gora obaviještena je i dala jesaglasnost na predložene visine kvotaza članstvo u afilijacijama Svjetskebanke (IFC-u, IDA-u, IBRD-u i MIGAu).Definisane visine kvota, po afilijacijamaSvjetske banke:Po osnovu članstva u IBRD-u, potrebanje:a) Obavezni upis kapitala, po osnovu438 akcija, vrijednosti 120.635USD po akciji. Precizirano je da se 6%akcija uplati na sledeći način: 0,60% uiznosu od 317.029 USD i 5,40%(2.854.259 USD) u valuti koja se primjenjujeu Crnoj Gori, u gotovomnovcu ili izdavanjem vrijednosnih papira,ib) Opcioni upis kapitala, po osnovu250 akcija, ne zahtijeva se plaćanjeu momentu upisa kapitala.Po osnovu članstva u IDA-u potrebanje:a) Obavezni upis kapitala, u iznosuod 566.985 USD, koji će se uplatitina sledeći način: 10% u iznosu od56.689,50 USD i 90% (510.286,50USD)u valuti koja se primjenjuje u CrnojGori, u gotovom novcu ili izdavanjemvrijednosnih papira.b) Opcioni upis kapitala uplatiti uekvivalentnom iznosu 150.729 USD valutekoja se primjenjuje u Crnoj Gori.Za članstvo u IFC-u potrebno je naime obaveznog upisa kapitala, po osnovu1.035 pripadajućih akcija, vrijednosti1.000 USD po akciji, uplatiti1.035.000 USD u momentu prijema uIFC-u.Po osnovu članstva u MIGA-u potrebnoje na, ime obaveznog upisa kapitala,u momentu prijema uplatiti, poosnovu 61 akcije, 660.020 USD, pri čemu20% ovog iznosa treba uplatiti nasledeći način: 10% platiti u gotovom uvažećoj valuti i 10% u promisornoj noti(vlastita mjenica), denominirana uvlastitoj valuti.U Ministarstvu finansija realizujuse završne aktivnosti koje su neophodneza članstvo Crne Gore u grupacijuSvjetske banke, a odnose se naobavezu potpisivanja sporazuma izmeđuafilijacija Svjetske banke i CrneGore o preuzimanju prava i obavezapo osnovu prethodnih ugovora i sporazumakoje je Državna zajednica Srbijai Crna Gora sklopila sa Svjetskombankom, a odnose se na Crnu Goru.Nakon realizacije aktivnosti, propisanihprocedurama navedenih finansijskihorganizacija, očekuje se daće tokom januara 2007. godine CrnaGora postati član i afilijacija Svjetskebanke.Članstvo u MMF-u značajno je zadržavu sa više aspekata, država automatskidobija veći kredibilitet u međunarodnimkrugovima, međunarodniinvestitori na osnovu izvještajaMMF-a dobijaju informaciju da li je državarizična za strana ulaganja, kakvase politika vodi u državi.Međunarodni monetarni fond jemeđunarodna organizacija, koju čine184 države članice, zadužena je zanadzor globalnog finansijskog sistema,preko kamatnih stopa i bilansaplaćanja , kao i za pružanje tehničke ifinansijske pomoći. Ocjena MMF-a ouspješnosti vođenja ekonomske politikeu državi biće signal stranim investitorimada li da ulažu u Crnu Goru.Odsjek za međunarodnusaradnju i EU integracije,koordinator OdsjekaJADRANKA RADUNOVIĆ1- SDR nije valuta, već obračunska jedinica, odnosno vještački stvoreno sredstvo plaćanja u međunarodnim finansijskim transakcijama, određeno pravilima MMF-a.27

Crna Gora u međunarodnimfinansijskim organizacijamaGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.Članstvo Crne Gore uMeđunarodnommonetarnom fondu i Svjetskoj banciVAŠINGTON, 18. JANUAR 2007 GODINECrna Gora je postala članica grupe Svjetske banke, nakonšto je ministar finansija Igor Lukšić potpisao StatutMeđunarodne banke za obnovu i razvoj (IBRD). Osimčlanstva u toj finansijskoj instituciji, Crna Gora je pristupilai Međunarodnom udruženju za razvoj (IDA), Međunarodnojfinansijskoj korporaciji (IFC) i Agenciji za osiguranjemultilateralnih investicija (MIGA).Ministar finansija u Vladi RCG dr Igor Lukšić, koji boraviu Vašingtonu povodom realizacije članstva RepublikeCrne Gore u Svjetskoj banci i Međunarodnom monetarnomfondu (Međunarodnoj banci za obnovu i razvoj,Međunarodnoj finansijskoj korporaciji, Međunarodnomudruženju za razvoj i Multilateralnoj agenciji za garantovanjeinvesticija), potpisao je original statuta Međunarodnebanke za obnovu i razvoj i deponovao kod Vlade SjedinjenihAmeričkih država Instrument Prihvatanja StatutaMeđunarodne banke za obnovu i razvoj, na svečanostiodržanoj 18.januara 2007 godine, u Vašingtonu.Ministar Lukšić potpisao je istog dana i originale statutaMeđunarodne finansijske korporacije i Međunarodnogudruženja za razvoj, original Konvencije o osnivanjuMultilateralne agencije za garantovanje investicija u sjedištuSvjetske banke i deponovao Instrumente Prihvatanjastatuta Korporacije i Udruženja i Instrument ratifikacijeKonvencije Agencije kod Međunarodne banke za obnovui razvoj.Ministar Lukšić je nakon potpisivanja ocijenio da jepristupanje Crne Gore u članstvo Svjetske banke istorijskidan za državu i građane.«Prema našem ubjeđenju, saradnja sa ovim institucijamadoprinijeće, izmedu ostalog da Crna Gora u svijetubude prepoznata kao država koja vodi politiku koja usrednjem i dužem roku treba da uz uspješnu realizacijupoveća životni standard građana. To je ono što je u interesusvake politike, pa i one koju vodi naša vlada», rekaoje ministar Lukšić.Pristupanjem Crne Gore IBRD ima 185 clanica, IDA166, IFC 179, a MIGA 170 članica. Prema saopštenju SB«Pored finansijske i pomoći u smislu istraživanja koje suVladi Crne Gore obezbijedile IDA i IBRD, grupa SB ceposredstvom IFC-a i MIGA nastaviti podršku u cilju pospješivanjainvesticija u privatnom sektoru u Crnoj Gori».Fokus strategije SB, najvjerovatnije će biti na pružanjupodrške Crnoj Gori na putu učlanjenja u Evropsku uniju,promovisanju razvoja i otvaranja novih radnih mjesta,kroz investicije u turističku infrastrukturu u skladu saprincipima održivog razvoja i zaštite životne sredine.Ministar finansija dr Igor Lukšic imenovan je za guverneraCrne Gore u članicama grupacije Svjetske banke.VAŠINGTON, 19. JANUAR 2007 GODINEU okviru programa učlanjenja u MMF i Svjetsku banku,ministar finansija u Vladi Crne Gore dr Igor Lukšićimao je danas susrete sa direktorom MMF-a Rodrigom deRatom, zamjenikom direktora Fonda, Muriljom Portuga-28

Crna Gora u međunarodnimfinansijskim organizacijamaGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.lom i predstavnicima menadžmenta.Razgovarano je o vidovima buduće saradnje i sadržininovog aranžmana kojim MMF zeli da podrži ekonomskupolitiku Vlade. Ministar finansija imao je i kraći susret sapredsjednikom Svjetske banke Polom Volfovicem i menadžmentomBanke radi dogovora o aktivnostima u ciljuizrade novog paketa podrške crnogorskim reformama.Ministar Lukšić danas je uputio pismo ministru finansijaHolandije Geritu Zalmu sa zahtjevom za prijem učlanstvo konstituence kojom predsjedava Holandija. PoredHolandije članovi ove konstituence su još i Armenija,Bosna i Hercegovina, Bugarska, Gruzija, Hrvatska, Izrael,Kipar, Makedonija, Moldova i Ukrajina.PRESS CLIP“Crna Gora je pristupila Međunarodnom monetarnomfondu (MMF) i Svjetskoj banci, što je uvećalo brojčlanova obje institucije na 185 zemalja. /web.worldbank.org/investicija i turizma za dalji razvoj zemlje”. [Xinhua (China)/Factiva]Televizija Crne Gore naglašava da su ”originale statutaMMF-a i konvencije Svjetske banke potpisali crnogorskiministar finansija i predsjednik Savjeta Centralne banke,Igor lukšić i Ljubiša Krgović... Učlanjenjem u MMF i Svjetskubanku Crna Gora je zaokružila svoju integraciju uglobalni ekonomski sistem i dobila pravo da se kandidujeza finansijsku pomoć kao i ostali članovi ovih organizacija...Članstvo u MMF-u je veoma važno jer će uz pomoćprograma ove međunarodne organizacije Crna Gora ubrzatisvoj put ka Evropskoj Uniji, naglasio je Krgović... Lukšićvjeruje da je članstvu u MMF-u i Svjetskoj banci od izuzetnogznačaja za Crnu Goru zbog njenog budućeg rejtinga,kao i da je to odličan signal svim potencijalnim investitorimakoji su spremni da investiraju u Crnu Goru...[Televizija Crne Gore/Factiva]”Kvota Crne Gore, odnosno ulog u MMF-u, postavljenaje na 41,2 miliona USD od ukupno 325 milijardi USDraspoređenih na 185 članica... Iz Svjetske banke je rečenoda ona priprema novu četvorogodišnju strategiju za CrnuGoru sa ciljem da pruži podršku javnim finansijama i ohrabriinvesticije u privatni sektor. ‘Strategija, za koju seočekuje da će biti završena do sredine 2007 godine, vjerovatnoće se fokusirati na pružanje podrške Crnoj Gorina putu ka članstvu u Evropskoj uniji; unapređenje rastai zaposlenosti putem investiranja u ekološki održivu turističkuinfrastrukturu, kao i druge infrastrukturene potrebeod najvišeg značaja; i davanje podrške naporimavlade da ojača i racionalizuje javne servise poput zdravstvai obrazovanja’, rečeno je iz Banke. [Agence FrancePresse/Factiva]Ova balkanska republika sa 620.000 stanovnika postalaje prošlog ljeta najnovija zemlja Evrope, nakon što sunjeni birači na referendumu u maju podržali odvajanjeod Srbije... I MMF i Svjetska banka su dali, u četrvrtak, odvojenasaopštenja o učlanjenju Crne Gore. Šef MMF-a Rodrigode Rato rekao je da je tranzicija zemlje u nezavisnostbila impresivna i da je ekonomska aktivnost obnovljena.Takođe je naglasio da zemlja sve više postaje predmetinteresovanja investitora...” [The AssociatedPress/Factiva]De Rato je dalje napomenuo da “budućnost nosimnogo izazova. Za postizanja održivog rasta prosperitetabiće potreban zdrav ekonomski menadžment, kakobi se stvorili uslovi za ekonomski rast i stabilnost - prijesvega koristeći pogodnosti obimnih direktnih stranihPR SLUŽBAPortparol, Ana MiljanićAsistent portparola, Biljana Bataković29

Crna Gora u Partnerstvu za mirGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.Crna Gora uPartnerstvu za mir- transparentnostbudžeta odbranePrijem Republike Crne Gore u programNato-a ''Partnerstvo za mir'' velikoje priznanje za sve napore koji su u poslednjihdvije godine preduzimani naplanu reforme sistema odbrane. Analizekoje su rađene prije poziva Crnoj Gori uParnerstvo za mir pokazale su da je, posebnou domenu finansiranja sektorabezbjednosti, napravljen značajan napredaksa dobrim šansama da se u narednomperiodu u potpunosti dostignustandardi NATO-a.Reforme u finansijskom dijelu sistemaodbrane počele su u toku 2005. godine,a intezivirane u budžetskoj 2006.godini, kao i u usvojenom budžetu za2007. godinu.Hronološki gledano, reformski koracisu bili:Predrag Stamatović nastavljeno je sa daljim smanjenjembroja plaćenih lica u sistemu odbranei tokom 2005- 2006. godine, brojstalno zaposlenih smanjen je za 3.160, iliza 51%, da bi na početku 2007. godineiznosio oko 3.000 lica; u potpunosti je finansiran socijalniprogram viška kadra u Vojsci; postignuta je stabilnost u finansiranjusistema odbrane; još prije proglašenja nezavisnostiCrne Gore formiran je poseban organza finansiranje sistema odbrane i na tajnačin obezbijeđena logistika finansiranjanezavisno od Beograda. Nakon formiranjaMinistarstva odbrane, ovaj organje uključen u sastav tog ministarstva; napušten je značajan broj lokacijai objekata koje je koristila Vojska štoje uticalo na smanjenje troškova; prodajom dijela vojne imovine,koja nije bila potrebna za funkcionisanjeVojske, ostvareni su prihodi koji sukroz budžet, shodno odlukama Vlade,iskorišćeni za socijalni program i isplatuzaostalih obaveza Vojske; preuzeta je isplata vojnih penzijeza oko 3.000 korisnika na teritoriji RepublikeCrne Gore, nakon što je Fond zasocijalno osiguranje vojnih osiguranikaBeograd, u drugoj polovini 2005. godine,jednostrano prekinuo dalju isplatu.Za 2007. godinu vojne penzije su isključeneiz budžeta odbrane i uključene uFond penzijskog i invalidskog osiguranjeRepublike Crne Gore; likvidirane su dvije nerentabilnevojnodohodovne ustanove, koje su egzistiraleu sistemu odbrane i koje su umjestoprofita proizvodile gubitke, a oko200 zaposlenih lica u njima zbrinuta sukroz odgovarajući socijalni program; pokrenut je postupak za privatizacijujednog broja ustanova iz sistemaodbrane, od kojih je jedna već privatizovana(MTRZ ‘’Sava Kovačević’’ – Tivat),dok je za drugu ustanovu budžetskog tipa(Centar vojnomedicinskih ustanovaMeljine) postupak u toku; kroz aktivnost Vladine komisijebiće definisana nepokretna imovina kojaje potrebna za funkcionisanje Vojske,kao i postupak sa imovinom koja Vojscineće biti potrebna.Opredeljenje Republike Crne Goreje da prilikom planiranja i izdvajanjasredstava za sistem odbrane teži ustanovljenimstandardima koji važe za evro-atlantskeintegracije. To se, prije svega,odnosi na procenat izdvajanjasredstava iz BDP i strukturu troškovabudžeta odbrane.Može se konstatovati da se Crne Gora,u ovom pogledu, već približila NATOstandardima, što ilustruje činjenica damr Mijajlo Savovićsu u poslednje tri godine izdaci za odbranusmanjeni sa 2,45% BDP u 2005.godini na 2,04% procijenjenog BDP u2007. godini. Pregled izdataka za odbranuprikazan je na sledećoj tabeli.Takođe, i struktura troškova u budžetuodbrane je na dobrom putu da budeusaglašena sa standardima koji važeu ovoj oblasti. Postignuti rezultati suveoma značajni, što se može vidjeti nasledećoj tabeli.Struktura izdataka za odbranu u periodu2005-2007.g.Pored navedenog obezbijeđena jetransparentnost u planiranju i trošenjusredstava za sistem odbrane, kao i obezbeđenjenovca samo u okviru državnogbudžeta.Svakako, za uspješan tok i završetakreforme sistema odbrane, u situaciji kadasu potrebe daleko veće od mogućnosti,bila bi dragocjena pomoć zemaljakojima je Crne Gora pristupanjemNATO programu – ''Partnerstvo za mir'',već postala partner.Predrag Stamatović,savjetnik ministramr Mijajlo Savović,savjetnik za budžŽet odbrane30

Zakonodavna aktivnostGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.Zakonodavna aktivnostMinistarstva finansijau 2006. godiniUVODCrna Gora je kroz usvajanje i implementacijuzakona, strategija i tekućihprograma, uz podršku međunarodnezajednice tokom 2006. godinenapravila vidan iskorak na svim poljima.Ministarstvo finansija je, samo uokviru zakonodavne aktivnosti, uskladu sa kapitalnim strategijama kojesu u prethodnom trogodišnjem periodupostavljene u cilju sveukupnograzvoja, izradilo oko 70 zakona, (određenbroj zakonskih projekata je u vladinojili skupstinskoj proceduri), zatimpreko stotinu podzakonskih akata,uredbi, odluka, pravilnika itd. Utom procesu, sačinjen je velik brojAnaliza, procjena i studija, koje suprethodile izradama gotovo svih zakonskihprojekata.- KLJUČNI ZAKONSKI PROJEKTIIZ PROGRAMA RADA MINISTAR-STVA FINANSIJA ZA 2006. GODINUPredlog zakona o svojinsko-pravnimodnosima, uključen u Programrada Vlade RCG za 2007. godinu.Donošenjem Zakona o svojinskopravnimodnosima, Crna Gora će cjelovitourediti opšti pravni sistem stvarii prava što će obezbijediti imaocimatih prava, u pogledu stvarnih prava, istovjetanobim kao i u ostalim državamaEvrope.Ovim Predlogom zakona uređenaje i preuzeta materija o etažnoj svojini,fiducijarnom prenosu prava svojinei hipoteci, što omogućava veću usklađenosti sistematičnost zakonskogteksta, olakšava cjelovitost uvida upredmet regulisanja kao i samo regulisanjeU izradi Predloga ovog zakona korišćenje uglavnom Konstantinovićevmodel formulisanja pravnih normi,koji se odlikuje jasnoćom i preglednošćuzakonskog teksta, pri čemu sukorišćena najbolja iskustva iz uporednogprava, prilagođena našoj stvarnostii usklađena sa međunarodnimstandardima u toj oblasti.U Predlogu ovog zakona jasno suodređeni subjekti, objekti i načelastvarnih prava kao i opšti principi nakojima se zasnivaju (određenost, zabranazloupotrebe stvarnih prava,ograničenja prava svojine i dr.). Određenje pravni pojam svojine, socijalnafunkcija svojine, mogućnost i načinograničavanja svojina, određena su idefinisana ostala stvarna prava (službenost,stvarni teret i zaloga, vlasničkaprava države i dr.) Zakonom su daljeuređena pitanja sticanja i prestankaprava svojine na osnovu pravnogposla, nasleđivanjem, odlukom državnogorgana na način pod uslovima utvrđenimzakonom i dr. U zakonu suposebno uređena pitanja prava susvojine,prava zajedničke svojine i etažnesvojine. Naravno, na odgovarajućinačin uređena su i pitanja prava službenosti,lične službenosti, susjedskaprava. Donošenje svojinskog zakonikajedno je od najvažnijih državnih pitanja.Svojinski zakon mora zaživjetikako bi postao pravo prakse. Svakonovo vrijeme zahtijeva i nova rješenja.Ana MiljanićSigurni smo da ovaj zakon ide u pravcunovih vremena.Predlog zakona o držŽavnoj imovini,uključen u Program rada VladeRCG za 2007. godinu.Pripremom ovog teksta Zakona,zajedno sa drugim propisima iz teoblasti, zaokružena je zakonska normativakoja uredjuje imovinu i imovinskaprava.Normiranjem pojedinih rješenja uPredlogu Zakona o državnoj imovini,osnovno nastojanje je bilo da se definišusvi pojmovi u ovoj oblasti i utvrdejasna ovlašćenja u pogledu pravaraspolaganja, upravljanja, korišćenja,razmjene i dr. na državnoj imovini dase obezbijedi evidencija i procjena državneimovine i konstituišu organi kojiupravljaju i štite tu imovinu (organza imovinu i inspektor državne imovine).Predloženim zakonom su jasnodefinisani pojmovi raspolaganja, korišćenjai upravljanja državnom imovinomi učinjena jasnim njihova značenja.Uređen je i postupak evidencijedržavne imovine i formiranje njenogRegistra za što posebnu obevezu i odgovornostimaju nadležni organi Republikei opštine koji koriste državnuimovinu ili vrše nadzor nad tom imovinom(državna imovina koja je uređenaposebnim zakonima kao što su31

Zakonodavna aktivnostGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.Zakon o morskom dobru, Zakon oputevima, Zakon o šumama, Zakon ovodama i dr.).Zakon o držŽavnom premjeru i katastru,usvojila Vlada RCG – u skupštinskojproceduriRealizacijom ovog Zakona za cijeluteritoriju Crne Gore biće na savremeni kvalitetan način obezbijeđeno:Sigurnost vlasništva i zakupa; Zaštitadržavnog interesa; Garancije za dobijanjekredita; Osnov za oporezivanjezemljišta i imovine; Monitoring tržištazemljišta; Smanjenje sukoba interesa;Sprovođenje zemljišne reforme; Unapređenjeurbanističkog planiranja iVođenje zemljišne politike - sistemomstatističkih podataka.Zakon o izmjenama i dopunamaZakona o eksproprijacijiIzmjenama i dopunama važećegZakona o eksproprijaciji, koje je SkupštinaRCG usvojila sredinom 2006. godineizvršeno je usklađivanje i poboljšanjenormi koje regulišu pitanje ulaskau posjed i obezbjeđenja odgovarajućetržišne naknade bivšim vlasnicimaza eksproprisane nekretnine, kaoi prava korisnika ekproprijacije da naosnovu obezbijeđene tržišne cijenenaknade za bivšeg vlasnika, dobijeodgovarajuća prava upisa svojine iulaska u posjed eksproprisanih nepokretnosti.Izmjenama i dopunama zakonapropisano je da se upis prava svojinena eksproprisanu nepokretnost vršina osnovu pravosnažnog rješenja oeksproprijaciji i dokaza o isplaćenojnaknadi. Ovakvim rješenjem (za razlikuod prethodnog rješenja)bivši vlasnikeksproprisane nepokretnosti jemaksimalno zaštićen , tako što je korisnikeksproprijacije onemogućenda pravo svojine prenese na sebe istupi u posjed eksproprisanog zemljišta,dok bivšem vlasniku, po pravosnažnomrješenju o eksproprijaciji neisplati naknadu, koja se od strane državnogorgana-Uprave za nekretnine,određuje po tržišnim cijenama. Sadruge strane i korisnik eksproprijacijeje takođe zaštićen od eventualnih,relativno čestih opstrukcija bivšegvlasnika,jer nazavisno od njegovogeventualnog neslaganja sa rješenjemo eksproprijaciji i visinom određenenaknade, stiče pravo da prenese pravosvojine i stupi u posjed, po pravosnažnostirješenja o eksproprijaciji iisplatom tržišne naknade koju određujeresorni, nepristrasni državni organ.Takođe, dopunama Zakona je izvršenoi terminološko usklađivanje sadrugim pozitivnim propisima, a napravljenesu i određene intervencije ucilju poboljšanja same procedure utvrđivanjatržišne vrijednosti eksproprisanenepokretnosti i deponovanjatih sredstava za vrijeme trajanja postupkaeksproprijacije kod nadležnogdržavnog organa, što čini dodatnu sigurnostobezbjeđenja za bivšeg vlasnika.Izmjenama i dopunama ovog Zakona,drugostepeni postupak izoblasti eksproprijacije izmješten je izUprave za nekretnine u Ministarstvofinansija.Podzakonska regulativa tog Zakonaobuhvatila je izradu i objavljivanjeu Službenom listu «Uputstva o načinui postupku isplate sredstava sa računadepozita za eksproprijaciju».Zakon o javnim nabavkama, usvojenu Skupštini RCG u julu.Novi Zakon o javnim nabavkamaje usaglašen sa Direktivama EvropskeUnije, međunarodnom praksom i zakonodavnimrješenjima zemalja u regionu,što će značajno uticati na ostvarivanjejednog od osnovnih principaaqui communitera- slobodan protokroba, usluga i kapitala, na načinšto će se obezbijediti uslovi za ravnopravnutržišnu utakmicu i obezbjeđivanjenajbolje vrijednosti za novac.Oblasti koje su bile problematične uprimjeni i različito tumačene preciznijesu obrađene: metode javnih nabavki,postupak zaštite prava i sl. Poredtoga, detaljno je regulisan žalbenipostupak, propisan krug lica kojaimaju aktivnu legitimaciju, tok postupkapred prvostepenim organom ipred Državnom komisijom, rokovi ukojima se podnosi prigovor i žalba,način odlučivanja i vrste odluka. OdlukaDržavne komisije je pravosnažna,isključeno je pravo pokretanjaupravnog spora iz razloga što jeupravni spor dugotrajan, prolongiratok postupaka javne nabavke, koji jepo svom karakteru hitan. Lica koja suaktivno legitimisana u žalbenom postupkupo odredbama Zakona o javnimnabavkama, mogu ostvariti pravonaknade štete pred redovnim sudovimau okviru parničnog postupka.Slična praksa je utvrđena u zakonodavstvimaiz oblasti javnih nabavki uzemljama u okruženju. Preporuke izEvropskog partnerstva vezane za javnenabavke sadrže obavezu da seobezbijedi sprovođenje konzistentnogi efikasanog sistem javnih nabavkiu Crnoj Gori i obezbjedi jačanjeadministrativnih kapaciteta nadležnogorgana uprave i Državne komisije.Takođe, shodno Preporukama, neophodnoje obezbijediti transparentnostprocedura, bez obzira na vrijednostugovora o kom se radi i na taj načinu potpunosti izbjeći diskriminacijuponuđača. Navedene preporuke ucijelosti su inkorporirane u tekst novogZakona o javnim nabavkama.Podzakonska regulativa - PremaZakonu o javnim nabavkama, urađenoje i objavljeno u SlužŽbenom listusledeće:-Uredba o organizaciji i načinu radadržavne uprave (kojom se formiraDirekcija za javne nabavke)- Pravilnik o obliku, sadržini i načinuizdavanja isprave kojom se obezbjeđujeuredno plaćanje obaveza izjavnih nabavki- Pravilnik o metodologiji iskazivanjakriterijuma u odgovarajući brojbodova, načinu i postupku ocjene iupoređivanja ponuda- Plan javnih nabavki.Zakon o Završnom računu BudžŽetaRepublike Crne Gore za 2005. godinu,koji je usvojen u Skupštini RCG unovembru.Politika budžetske potrošnje za2005. godinu imala je za cilj smanjenjebudžetskog deficita, odnosno finansiranjebudžetskih rashoda iz realnihizvora, odnosno ravnotežu budžetskihprihoda i rashoda, stabilnofunkcionisanje svih korisnike Budžeta,smanjenje unutrašnjeg duga, redovnaisplata obaveza po osnovu de-32

Zakonodavna aktivnostGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.ma po sebi, ima značajne pozitivneefekte u vezi sa kreiranjem ekonomskepolitike, racionalnim planiranjemdržavnog budžeta i upravljanjembudžetskim deficitom, lakšim izvještavanjemi efikasnom saradnjom sameđunarodnim organizacijama, sakojima Crna Gora ima finansijskearanžmane. Zakonodavna aktivnost Ministarstvafinansija u okviru sektora zaprivredu, finansije, međunarodnu saradnjui sistem igara na sreću u toku2005. i 2006. godine u skladu sa Programomrada Vlade RCG, obuhvatilaje: Zakon o tekućim i kapitalnim poslovimasa inostranstvom; Zakon omjenici; Zakon o izmjenama i dopunamazakona o sprječavanju pranjanovca i finansiranju terorizma; Zakono finansijskom lizingu; Zakon o preuzimanjuakcionarskih društava; Zakono izmjenama i dopunama zakona ozaštiti depozita; Zakon o računovodstvui reviziji; Zakon o izmjenama i dopunamazakona o hartijama od vrijednosti;Predlog zakona o osiguranju(Usvojenna sjednici Vlade RCGod 1 decembra 2005. godine, nakončega je upućen u Skupštinsku proceduru);Predlog Zakona o dobrovoljnimpenzionim fondovima (Usvojenna sjednici Vlade RCG od 1 decembra2005. godine, nakon čega je upućen uSkupštinsku proceduru); Predlog zakonao obaveznom osiguranju u saobraćaju(Usvojenna Sjednici VladeRCG od 27. jula 2006, nakon čega jeupućen u Skupštinsku proceduru);Predlog Zakona o isplati devizne štednjegrađana položene kod ovlašćenihbanaka sa sjedištem van RepublikeCrne Gore(Upućen Komisiji na razmatranjei usvajanje); Predlog Zakonao izmjenama i dopunama zakona onevladinim organizacijama (U procesupriprema materijala za Komisiju).INFORMISANJE JAVNOSTIPored Programa rada i regulative koja je pratila Agendu ekonomskih reformi,realizovani su i objavljeni mnogi projekti koji su doprinijeli procesu informisanjašire javnosti o sveukupnim aktivnostima Ministarstva finansija i pojednim segmentimarada, kao što su kvartalni Bilteni, koji obuhvataju kapitalne izvještaje – o javnomdugu, makro-fiskalnoj situaciji i trendovima, aktuelne izmjene pravne regulative,glavne projekte i mnoge druge korisne informacije.Objavili smo Vodič kroz poresko pravo Crne Gore - elektronsko izdanje, kojimje omogućen pregled zakonodavstva, sa odgovorajućim korisnim komentarima zalak i brz uvid u osnovne karakteristike pojedinih poreskih oblika u okviru crnogorskogporeskog sistema. Crna Gora je sa reformom poreskog sistema, kao iukupnog finansijskog sistema otpočela 2001. godine, a osnovni ciljevi usmjerenisu, prije svega, na to da se: stimuliše domaća proizvodnja i investicije; Crna Goraučini atraktivnom stranim investitorima; roba proizvedena u Crnoj Gori učini konkurentnijomna stranom tržištu; poreski sistem uskladi sa direktivama Evropskeunije i medjunarodnim standardima; poreski sistem učini jednostavnijim, efikasnijimi lakšim za primjenu. U februaru 2007 planirano je objavljivanje proširenogizdanja Vodiča kroz poresko pravo Crne Gore, koje će obuhvatiti i niz izmjena iz2006. godine Podzakonski akti: Uredba o kriterijumimaza utvrđivanje korisnika inačinu raspodjele dijela prihoda odigara na sreću usvojena je i objavljenau »Službenom listu RCG« broj: 56/05od 3. avgusta 2005.godine.Pravilnici: Usvojenim Zakonom oigrama na sreću („Sl. List RCG” br.52/04 od 02. 08. 2004) predviđeno jedonošenje podzakonskih akata u toku2005. godine. Podzakonski akatisu usvojeni i objavljeni u Službenomlistu RCG , broj 10/05 i to:- Pravilnik oprostornim i tehničkim uslovima kojekazino mora da ispunjava i obrascimao dnevnom obračunupo pojedinomstolu za igre na sreću.; Pravilnik oprostornim i tehničkim uslovima zapriređivanje kladioničkih igara; Pravilniko prostornim i tehničkim uslovimaza automat klub i obrascima izvještajao radu i popisu stanja brojčanika;Pravilnik o prostornim i tehničkimuslovima za priređivanje binga,TV tombole i tombole zatvorenog tipai Pravilnik o uslovima za vršenjetehničkog pregleda automata i stolovaza igre na sreću.Takođe, redovno su realizovaniIzvještaji i Analize kao što su: Smjerniceza izradu kapitalnog budžeta,kojima se definiše način i postupakizrade kapitalnog budžeta u ciljutransparentnijeg finansijskog izvještavanjai davanja osnova za kvalitetnijedonošenje odluka iz oblastiekonomske politike, zatim, Izvještajo stanju javnog duga Crne Gore (do31. decembra 2005. godine), s osvrtomna sprovođenje Strategije zaupravljanje dugom Republike u2005. godini, Analiza realizacije poreskepolitike za 2005. godinu, Izvještajo konsolidovanoj javnoj potrošnji(centralni budžet, vanbudžetskifondovi i opštine) u 2005. godini,kojim se obrađuju pokazateljikonsolidovane javne potrošnje(centralni budžet, vanbudžetski fondovii opštine) u 2005. godini, Izvještajo makrofiskalnim kretanjima,koji sadrži pokazatelje koji se odnosena makrofiskalna kretanja, Izvještajo realizaciji makroekonomske ifiskalne politike u prvih šest mjesecii predlaganje ciljeva i smjernica fiskalnepolitike na osnovu kojih seplaniraju primici i izdaci za narednugodinu, i dr.Imajući u vidu zavidan napredaki rezultate koje je Crna Gora postiglatokom 2006 godine, konstantnimvođenjem odgovarajuće ekonomskepolitike, podsticanjem ključnihsektora - pogotovo turizma, kao iputem kontinuirane zakonodavneaktivnosti svih relevantnih institucijasistema, razvijeni su novi i unaprijeđenaje funkcionalnost postojećihorgana državne uprave, u pravcu većeprilagođenosti sistema potrebamagrađana, biznisa i društva u cjelini.Portparol Ministarstva finansijaANA MILJANIĆ34

Aktivnosti ministra finansijaGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.Pregled najvažnijih aktivnostiMinistra finansija 2006. godine30. decembar 2006. godine: ČlanstvoRepublike Crne Gore u Grupi SvjetskebankeOdbori Guvernera članica GrupeSvjetske banke, Međunarodne banke zaobnovu i razvoj, Međunarodne finansijskekorporacije i Međunarodnog udruženjaza razvoj usvojili su 29.decembra2006 godine Rezoluciju Međunarodne banke za obnovu i razvojBr.582, Rezoluciju Međunarodne finansijske korporacije Br.245, iRezoluciju Međunarodnog udruženja za razvoj Br.214 nazvane“Članstvo Republike Crne Gore“ kojom se omogućava realizacijačlanstva Republike Crne Gore u Banci, Korporaciji i Udruženju.Usvajanje Rezolucije Multilateralne agencije za garantovanje investicija,četvrte članice Grupe Svjetske banke, od strane OdboraGuvernera Agencije očekuje se početkom januara. Istovremeno,Vlada Republike Crne Gore imenovala je Ministra finansija dr IgoraLukšića za Guvernera Republike Crne Gore u Međunarodnojbanci za obnovu i razvoj, Međunarodnoj finansijskoj korporaciji,Međunarodnom udruženju za razvoj i Multilateralnoj agenciji zagarantovanje investicija. Ministar finansija dr Igor Lukšić potpisaćeoriginal statuta Međunarodne banke za obnovu i razvoj u UnitedStates Department of State i deponovati kod Vlade SjedinjenihAmeričkih država Instrument prihvatanja Statuta Međunarodnebanke za obnovu i razvoj na svečanosti zakazanoj za 18. januar2007 godine, u Vašingtonu. Takođe, ministar finansija potpisaćeoriginale statuta Međunarodne finansijske korporacije i Međunarodnogudruženja za razvoj i original Konvencije o osnivanju Multilateralneagencije za garantovanje investicija u sjedištu Svjetskebanke i deponovati Instrumente prihvatanja statuta Korporacije iUdruženja i Instrument ratifikacije Konvencije Agencije kod Međunarodnebanke za obnovu i razvoj na svečanostima zakazanimza 18 januar, u Vašingtonu.29. decembar 2006. godine: Potpisan Sporazum između VladeRCG, Saveza Sindikata i Unije poslodavaca Crne Gore, kao i Odlukao najnižŽoj cijeni rada na nivou RCGMinimalna cijena rada, osnovica za obračun plata u javnomsektoru, postepeno će se uvećavati u narednoj godini i u julu dostići55 EUR, predviđeno je sporazumom koji su danas potpisalipredstavnici Vlade, Saveza sindikata i Unije poslodavaca. Dokumentsu potpisali premijer Željko Šturanović, kao i predsjedniciSaveza Sindikata i Unije poslodavaca Danilo Popović i Predrag Mitrović.Minimalna cijena rada, koja nije mijenjana od polovine2002. godine, biti povećana na 52 EUR u januaru, 53 u martu i 55u julu, dok će naknada za topli obrok i regres ostati 25 i 150 EUR.Sporazumom je predviđeno da Vlada do kraja godine usvoji izmjenei dopune Odluke o formiranju Ekonomsko-socijalnog savjeta,što je, prema riječima Šturanovića, već urađeno u četvrtak. TajSavjet imaće po sedam predstavnika iz redova socijalnih partnera.Novoformirani Savjet je sporazumom zadužen da do jula dostaviSkupštini usaglašene izmjene i dopune Zakona o radu, Opšteg koletivnogugovora i pripremi nacrte zakona o mirnom rješavanjuradnih sporova i doprinosima kao i o još nekim propisima.20. decembar 2006. godine: Izjava ministra finansija IgoraLukšića nakon sjednice Vlade RCG povodom rezultata socijalnogdijaloga oko utvrdjivanja najmanje cijene rada…Vlada je danas ponudila da cijenarada u narednoj godini raste usvakom kvartalu, kako bi sa sadašnjih50 dostigla 55 EUR. U prvomkvartalu cijena rada bi bila povećanana 52 EUR, drugom 53, trećem54 i četvrtom 55 EUR. Prema tompredlogu, naknada za topli obrokiznosila bi 25, a za regres 100 EUR.Kao alternativni predlog Vlada nudida minimalna cijena rada bude uprva četiri mjeseca naredne godine51 EUR, od maja do spetembra53, a ostatak godine 55, uz topliobrok od 25 i a regres od 150 EUR.Ponuđeno je da ukupno mjesečno primanje ne može biti manjeod 100 eura…20. decembar 2006. godine: Potpisan Ugovor kojim se predviđaizrada softverskog rješenja za objedinjenu naplatu poreza i doprinosau Poreskoj upraviCrnogorska Poreska uprava će, na osnovu danas potpisanogugovora Vlade i slovenačke kompanije Hermes Softlab, do krajanaredne godine dobiti objedinjeni registar za naplatu poreza i doprinosa.Ugovor, vrijedan 1,22 miliona EUR, potpisali su u Podgoriciministar finansija Igor Lukšić i predsjednik Upravnog odboraHermes Softlaba Peter Testen. Njegova realizacija finansira se iz,prije dvije godine Crnoj Gori odobrenog beskamatnog kreditaSvjetske banke, namijenjenog podršci crnogorskim penzijskim reformama.“…Poreska uprava će ovim projektom biti direktno povezanasa registrima fondova zdravstva, penzijskog i invalidskogosiguranja, privrednog suda, zavoda za zapošljavanje, platnogprometa i građana. Na taj način omogućićemo smanjenje administrativnihtroškova države, izbjeći preklapanja i administriranja i,što je veoma važno iz ugla Ministarstva finansija, odnosno Poreskeuprave, olakšati naplatu poreza i doprinosa…”.7. decembar 2006. godine: Izjava ministra finansija Igora Lukšićanakon sjednice Vlade RCG - Predlog zakona o poreskim savjetnicima“…Poreski savjetnici su novo zanimanje koje obveznicima trebada olakša ponašanje u skladu sa poreskim i carinskim propisima.Predlog zakona o poreskim savjetnicima je rađen po ugleduna njemačke i slovačke propise, a primjenjivaće se od jula nared-35

Aktivnosti ministra finansijaGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.ne godine. U međuvremenubiće pripremljeniplan iprogram ispita za tozvanje. U početkuće licence poreskimsavjetnicima davatiMinistartsvo, dok ćeposlije održavanjaosnivačke skupštinenjihovog udruženjataj posao bitiprepušten njemu…”Ministar finansija Igor Lukšić povodom usvajanja Informacijeo regulisanju obaveza Ruske Federacije prema RCG nastalih poosnovu obračuna vezanih za robni promet izmedju bivšeg SSSR-ai bivše SFRJ, sa Predlogom sporazuma i Predlogom protokola – “…Predlogom sporazuma o regulisanju ruskog klirinškog duga CrnojGori, vrijednog 18 miliona dolara, stvaraju se uslovi za njegovovraćanje u robi i uslugama. Rusija će Crnoj Gori 6,6 miliona dolaravratiti kroz projekte nauke i obrazovanja, četiri miliona za regionalnosnabdijevanje, a za ostatak nabaviti mašine i opremu.…Jako je važno da bi se ovim sporazumom, a nadam se da će sesteći uslovi da se on što prije potpiše i ratifikuje u parlamentu, mogaoubrzo realizovati niz korisnih projekata…”6. decembar 2006. godine: Ministar finansija dr Igor Lukšićprilikom prezentacije Izvještaja Svjetske banke pod nazivom »Pregledjavne potrošnje i institucija«"…Ministarstvo finansija Crne Gore, dalo je punu podršku ipružilo punu saradnju, zajedno sa ostalim ministarstvima i državniminstitucijama timu eksperata Banke koji su radili na izvještaju.Izvještaj na jedan sistematičan i kvalitetan način, uz obilje podatakaprikazuje činjenično stanje u nekoliko oblasti koje su izuzetnobitne za upravljanje sistemom javne potrošnje u Crnoj Gori... Naravno,ne možemo se složiti sa apsolutno svim predlozima datimu dokumentu o tome kako dalje. U nekim slučajevima su moždaocjene postojećeg stanja date na previše kritički način ali to neumanjuje kvalitet dokumenta i uvjeren sam da će uz buduću saradnjuizmeđu Vlade Crne Gore i Banke na implementaciji ovogdokumenta doći do približavanja stavova koji su to koraci i koji jevremenski okvir optimalan za dalju reformu sistema javne potrošnjeu Crnoj Gori. …Dokument je rađen u prvoj polovini 2006.godine tako da je značajan napredak u ekonomskim reformama uCrnoj Gori ostao nezabilježen. Određene primjedbe i predlozi kojise mogu pročitati u dokumentu su u međuvremenu uvaženebudući da je došlo do implementacije nekoliko značajnih projekatakoji su bili početkom godine samo u fazi ideje… "6. decembar 2006. godine: Ministar finansija Igor Lukšić primioambasadora Republike Češke u Beogradu Ivana Jestraba…Ministar Lukšićje informisao sagovornikao planovimaVlade Crne Gore zanaredni, četvorogodišnjiperiod i najavioda je sljedeći korakusvajanje sveobuhvatneAgendekoja će sadržati prioritetne aktivnosti Vlade RCG do 2010.godine.On je, takođe, ocijenio da je makroekonomska stabilnost postignuta,kroz solidan zakonodavni okvir, što je u krajnjoj liniji sasvimdobra i adekvatna podloga za realizaciju daljih, opsežnih reformiu narednom periodu...4. decembar 2006. godine: Ministar finansija dr Igor Lukšićpotpisao Sporazum o reprogramiranju duga između Vlade RepublikeItalije, Republike Crne Gore i Republike Srbije -Trilateralni Sporazum potpisali su , u ime italijanske Vlade državnipodsekretar MIP-a Italije Famiano Crucianelli, i u ime VladeSrbije, ministar unutrašnjih poslova Dragan Jočić…Sporazum o smanjenju i reprogramu duga između vlada Italije,Crne Gore i Srbije, obuhvata dug prema italijanskoj Državnojagenciji za osiguranje spoljne trgovine–SACE i Artidankazi /ArtigiancassaSpA/, menadžeru ODA /Official development assistance/,odnosno razvojnih kredita, u ime Italije. Ukupne obaveze CrneGore prema SACE-u, nakon otpisa od 66 odsto, prema dostavljenimdužnickim listama, iznose oko 4,67 miliona EUR i 3,29 milionaUSD, što odgovara podacima Narodne banke Srbije (NBS) o visiniduga Crne Gore prema toj italijanskoj instituciji. Otplata duga SA-CE-u nakon otpisa, počeće 22. septembra 2008. godine i završićese 22. marta 2024… Sporazum o smanjenju i reprogramu duga, kakoje objašnjeno, potpisuje se u cilju realizacije usaglašenog zapisnikao konsolidaciji dugova Savezne Republike Jugoslavije (SRJ).30. novembar 2006. godine: Izjava ministra finansija IgoraLukšića nakon sjednice Vlade RCG - Predlog zakona o budžŽetuRepublike Crne Gore za 2007. godinu.“...U budžetu za narednu godinu su prvi put razdvojeni kapitalnii tekući izdaci. Ukupni prihodi su planirani na 582,95 milionaEUR, a kapitalni budžet na 33,91 miliona… Ukupna javna potrošnjanaredne godine, prema procjenama, biće 42,85 odstoBDP-a, odnosno 41,16 odsto kada se izuzme kapitalni budžet.BDP je procijenjen na dvije milijarde EUR jer se ove godine očekujenjegov rast veći od šest odsto… Plan je zasnovan na zvaničnojprocjeni Monstata za 2004. godinu prema kojoj je BDP uvećan uodnosu na prvobitno očekivanje i iznosio 4,2 odsto… Procjenakonsolidovane tekuće javne potrošnje je u skladu sa planom Vladeda postepeno u narednih četiri do pet godina obori njen nivona 35 odsto BDP, iz čega su izuzeti kapitalni izdaci jer će oni bitizastupljeni u većem obimu...”29. novembar 2006. godine: Ministar finansija dr Igor Lukšićprimio privremenog predstavnika Evropske Komisije MartinaHarvijaTokom razgovoraministar Lukšićje ocijenio dasu nedavno obavljenirazgovori uBriselu tokomUnaprijeđenogstalnog dijalogaEPD-a sa ECOFINombili jedinstvenaprilika da Crna Gora prezentuje najnovije makroekonomske pokazatelje,razvojnu politiku finansijskog sektora, fiskalnu politiku,kao i planirane aktivnosti i izrazio nadu da je Evropska Komisijazadovoljna ostvarenim napretkom u proteklom periodu...36

Aktivnosti ministra finansijaGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.17. novembar 2006. godine: Ministar finansija Igor Lukšić otvorioseminar „Srednjoročno fiskalno planiranje – Međunarodnoiskustvo i primjena u Crnoj Gori“ – PodgoricaCrnoj Gori je potreban novi pristup u upravljanju javnompotrošnjom koji će planirati fiskalne resurse na rok od tri do petgodina umjesto jedne, uz stalno preispitivanje prioriteta na osnovupostignutih rezultata, ocijenili su danas stručnjaci.“…Ograničeneresurse koje Vlada ima na raspolaganju trebalo bi upotrijebitiza razvoj infrastrukture i pažljivo odabrane prioritetesocijalne potrošnje koja će obezbijediti visoku stopu ekonomskograsta u dugoročnom periodu, u kontekstu društva koje brineo građanima… Vlada mora da uskladi potrošnju sa prioritetimai utvrdi da li je to pomjerilo njene strateške ciljeve, što će dovestido jeftinije, transparentnije i efikasnije alokacije resursa ufunkciji građana… Uvođenje strogog srednjoročnog pristupabudžetiranju predstavlja preokret našeg usredsređenja sa jednostavnogobezbjeđivanja makroekeonomske stabilnosti, kojusmo ostvarili, ka formulisanju trajnog i ujednačenog ekonomskograzvoja… Posebno treba investirati u oblasti kao što suobrazovanje, infrastruktura i poslovno okruženje, kako bi se CrnaGora transformisala u dinamičnu ekonomiju zasnovanu naznanju…”25. oktobar 2006. godine: Crna Gora postala član Evropskebanke za obnovu i razvojCrna Gora postala je član Evropske banke za obnovu i razvoj(European Bank for Reconstruction and Development - EBRD).Bord Guvernera EBRD-a, na sjednici održanoj 25. oktobra 2006.godine, potvrdio je da je Republika Crna Gora ispunila uslove zaprijem u članstvo Banke. Nakon toga, Generalni sektetar banke jeizdao sertifikat da je Republika Crna Gora postala član Evropskebanke za obnovu i razvoj, retroaktivno, od 3. juna 2006. godine.Prijemom Crne Gore u članstvo EBRD-a ispunjeni su svi uslovi zanastavak uspješne saradnje sa Bankom na već započetim projektima,Projekat modernizacije aerodroma Podgorica i Tivat, Projekatmodernizacije i unapređenja budućeg sistema za upravljanje vazdušnimsaobraćajem i Projekat rekonstrukcije regionalnih putevau Crnoj Gori.13. oktobar 2006. godine: Prezentacija ministra finansija IgoraLukšića sa učešća na Poslovno-investicionom samitu – hotelMaestral, Miločer“…Trenutna procjena je da ćeučešće javne potrošnje u BDP-u biti44,6 odsto, ali da projekcija neće bitidostignuta zato što su opštine trošileviše nego što je planirano… U narednihnekoliko godina, odnosno do2010. godine, učešće javne potrošnjeu BDP-u trebalo bi da se svake godinesmanjuje za jedan procentni poen, takoda bi nakon tog perioda bilo ispod 35 odsto. Pored toga crnogorskiizazovi u narednim godinama, što bi trebalo da bude i dionove četvorogodišnje vladine Agende ekonomskih reformi, su daljafiskalna konsolidacija i pad javnog duga ispod 30 odsto BDP-ado 2011. godine… Očekujem da Crna Gora ove godine ostvari projektovanustopu inflacije, i da će budžetski suficit, koji je obezbijeđenove godine, voditi ka obaranju poreskih stopa u direktnom, ane u oporezivanju potrošnje… Ove godine će Crna Gora prvi putumjesto budžetskog deficita zabilježiti suficit od 0,6 odsto brutodomaćeg proizvoda. Ukoliko se naplata prihoda nastavi kao u prvihdevet mjeseci, taj procenat bi mogao biti i veći. Suficit - budžetskivišak će biti upotrijebljen za otplatu obaveza…”5. oktobar 2006. godine: Izjava ministra finansija Igora Lukšićanakon sjednice Vlade RCG - Predlog zakona o članstvu RepublikeCrne Gore u Medjunarodnom monetarnom fondu i drugimmedjunarodnim finansijskim institucijama"…U Vašingtonu smo dobili uvjeravanja o prijemu naše državeu MMF i Svjetsku banku negdje do kraja novembra ili sredine decembra,što je u poređenju sa drugim zemljama regiona i generalnomprocedurom veoma brzo…". Ministarstvo finansija je zajednosa Centralnom bankom Crne Gore pripremilo Predlog zakona, čijeje usvajanje dio procedure koju svaka država mora da ispuni kakobi pristupila tim organizacijama. Crna Gora je dostavila međunarodnimorganizacijama aplikaciju za članstvo 17. jula, a sredinomavgusta je MMF-ova misija boravila u Podgorici, sa čim je najvećidio obaveza ispunjen. "…Nakon prijema možemo nastaviti sverazgovore oko dalje podrške MMF-a Crnoj Gori i novog programasaradnje sa Svjetskom bankom…". Predlogom zakona je definisanoda guverner Crne Gore u MMF-u i dalje bude predsjednik SavjetaCentralne banke, a ministar finansija u Svjetskoj banci.3. oktobar 2006.godine: Ministar finansija dr Igor Lukšić potpisaoUgovor o kreditu za izvoz u iznosu od 2.439.280,61 eura zanabavku informacione opreme za sistem obrazovanja u okviruProjekta "Informacioni sistem obrazovanja u Crnoj Gori" sa g-djom Tianom Mitrović, direktorom za rad u poslovima sa privredomu Societe Generale banci i g-dinom Mladenom Rabrenovićem,generalnim direktorom Podgoričke-Societe Generale bankeMinistar Lukšić:“…Na ovaj način stvaramopreduslov zadalje unapređenje informatičkihznanja ikvaliteta rada u školama,kao i kvalitetaznanja koje će školepružati što je jedanod ključnih segmenatau budućem periodu,odnosno unastavku reforme obrazovanja u narednih nekoliko godina. Kreditje na period od pet godina, sklopljen pod veoma povoljnim uslovima.Finansiranje ovog projekta obezbijediće se kroz kreditniaranžman za izvoz koji je realizovan uz podršku španske Vlade…”Ugovor je sastavni dio Komercijalnog ugovora o izvozu koji jepotpisao ministar prosvjete i nauke Slobodan Backović, u okvirurealizacije španskog robnog kredita tj Projekta «Informacioni sistemobrazovanja u Crnoj Gori».31. avgust 2006.: Izjava ministra finansija Igora Lukšića nakonsjednice Vlade RCG - Predlog zakona o izmjenama i dopunamaZakona o porezu na dohodak fizičkih lica“…Predlog zakona umjesto sadašnjih progresivnih poreskihstopa od 15, 19 i 23 odsto, koje se primjenjuju u zavisnosti od iznosaprimanja, podrazumijeva uvođenje jedinstvene. Ona će odjanuara iznositi 15 odsto, 2009. godine 12, a 2010. 9 odsto, što ćeje izjednačiti sa stopom poreza na dobit preduzeća i crnogorskiporeski sistem učiniti jednim od najkonkurentnijih u Evropi. Biće37

Aktivnosti ministra finansijaGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.povećan i neoporezivi iznos dohotka, sa 785 na 840 EUR godišnje,odnosno sa 65 na 70 EUR mjesečno, a poreske olakšice, do sadadefinisane posebnom Vladinom uredbom, unesene su u Predlogzakona…”15. avgust 2006.: Ministar finansija Crne Gore dr Igor Lukšić,predsjednik Savjeta Centralne banke Ljubiša Krgović i šef MisijeMMF-a Piter Dojl, održŽali konferenciju za novinare povodom posjeteMMF-a Crnoj Gori:Ministar Lukšić: »…Kroz članstvo u MMF-u Crna Gora će bitipotpuno integrisana kao nova država u međunarodnu finansijskuzajednicu, a od ocjene te institucije da li država vodi dobru ekonomskupolitiku puno zavisi da li će strani investitor odlučiti dadođe. Započeta je i procedura prijema Crne Gore u SB i Evropskubanku za obnovu i razvoj (EBRD)…”Šef Misije MMF-a Crnu Goru Piter Dojl kazao je da će uslovečlanstva Crne Gore odrediti Izvršni i Odbor guvernera te institucije,na osnovu izvještaja Misije. “…Misija će nakon povratka u Vašingtonpripremiti izvještaj, nakon čega će Izvršni odbor predložitiCrnoj Gori njenu kvotu, odnosno članski ulog. Ta kvota će odreditiulogu Crne Gore i njen pristup sredstvima MMF-a…”Kada budu ispunjeni uslovi za članstvo, u Vašingtonu će bitipotpisan sporazum sa MMF-om, nakon čega će Crna Gora imatišest mjeseci da plati kvotu. Postoje dva ključna elementa za utvrđivanjekvote - prvi na osnovu statističkih podataka o ekonomijiCrne Gore u ovoj i prethodnim godinama što uključuje bruto domaćiproizvod (BDP), strane rezerve u Centralnoj banci i podatkeo platnom bilansu.17. jul 2006.: Ministar finansija dr Igor Lukšić razgovarao sa delegacijomEvropske banke za obnovu i razvoj (EBRD) -Generalnim sekretaromHorstomReichenbach-om,Manuelom Sagerom-predstavnikom švajcarskekonstituence,Emanuel Mauriceompravnim savjetnikomEBRD-a, LinkolnomColmom, šefomkancelarije za institucionalnapitanja i Dragicom Pilipović, šefom kancelarije EBRD-a uBeogradu, o procesu pokretanja formalnog postupka pristupanjai članstva u toj instituciji - Predstavnici EBRD-a izrazili su zadovoljstvopovodom postizanja Sporazuma između Republike Crne Gorei Republike Srbije o regulisanju članstva u međunarodnim finansijskimorganizacijama i razgraničenju finansijskih prava iobaveza. Ministar Lukšić je ukazao da je postignut sporazum odobostranog interesa, koji podrazumijeva kompromisno rješenječlanstva u najvažnijim međunarodnim institucijama, kao što jeMMF, Svjetska banka, Evropska banka za obnovu i razvoj i Bankaza razvoj Savjeta Evrope. On je naglasio da je time pokazan visokstepen razumijevanja i poslata veoma pozitivna poruka EvropskojUniji, ali i domaćoj i međunarodnoj javnosti, u smislu daljeg procesakompromisnog rješavanja mnogih preostalih pitanja.Ministar Lukšić je kazao da je u interesu Crne Gore da u štoskorijem roku realizuje članstvo u EBRD-u, i istakao da ćepredstavnici Ministarstva finansija, pored pripreme dokumenataza saglasnost Vlade RCG do kraja jula, biti u komunikaciji saEBRD-om na dnevnoj osnovi, kako bi Bord Guvernera EBRD-a,do kraja septembra 2006 godine, imao svu potrebnu dokumentacijui mogao usvojiti odluku o samostalnom pristupu Crne Gore.10. jul 2006.: Potpisan Sporazum između Crne Gore i Srbije o regulisanjučlanstva u međunarodnim finansijskim instititucijama irazgraničenju finansijskih prava i obaveza iz predhodnog perioda.“…Veoma brzo smo se dogovorili, a to govori jako puno o odgovornostii zrelosti rukovodstava Crne Gore i Srbije i šalje dobruporuku međunarodnim institucijama…”. Ministar Lukšić je najavioda će Crna Gora nakon potpisivanja Sporazuma aplicirati za dobijanječlanstva u međunarodnim finansijskim institucijama i da ćeono koštati oko milion i po eura. On je objasnio da će taj iznos bitiobezbijeđen od novca koji će na osnovu Sporazuma, uplatiti Srbija.Prema potpisanom Sporazumu, korišćenje već uzetih zajmovakod međunarodnih organizacija, do regulisanja statusa CrneGore, nastaviće se preko Narodne banke Srbije kao agenta.28.jun 2006.godine: Susret ministara finansija i guvernera centralnihbanaka: Lukšić – Dinkić – Jelašić - KrgovićMinistar finansijau Vladi RCG IgorLukšić: “ Crnoj Goripripada 5.88 odsto uodnosu na 44.6 milionadolara, što će seumanjiti za određeneobaveze premaSrbiji. Razliku od 30miliona Srbija uplaćujeCrnoj Gori a odtoga 1.5 milion eura je za članstvo u međunarodnim finansijskiminstitucijama. Članski ulozi zavise od ekonomske snage države, paje moguće da za Crnu Goru budu niži”.Ministar finansija u Vladi Srbije Mlađan Dinkić: “ Postojećakvota u MMF –u iznosi 467.7 miliona specijalnih prava vučenja ili698 miliona dolara i nju nasljeđuje Srbija. Cnoj Gori će pripasti5.88 odsto ili 41 milion dolara”.Na sastanku je bilo riječi i o staroj deviznoj štednji, i dogovorenoje da se ubuduće razgovara na nivou nekadašnje SFRJ, kao ivojnim penzijama, za što pregovarači nijesu imali mandate da neštokonkretno dogovore.Dinkić i Jelašić čestitali su juče građanima Crne Gore podizanjezastave na Ist riveru.22. jun 2006. godine: Završno saopštenje Misije Međunarodnogmonetarnog fonda nakon posjete delegacije te organizacijeCrnoj Gori“Nezavisnost za Crnu Goru označava novi početak. U tomkontekstu, naš cilj je da ponudimo predloge o tome kako najboljeiskoristiti u makroekonomskoj sferi ovu jedinstvenu priliku. Mnogotoga se dobro odvija. Inflacija je niska, javni dug ima tendencijupada, naplata PDV-a doprinosi dobrom ostvarenju prihoda, direktnestrane investicije su u porastu uz nove koje se očekuju, bankesu privatizovane, kreditna aktivnost je u ekspanziji, pristup tržištimaEU se ostvaruje uz olakšice, a izgledi za postizanje Sporazumao stabilizaciji i pridruživanju i za članstvo u STO i Partnerstvuza mir su dobri. Vaše ambicije su prikladne. Nastojite da ostvaritestalno povećanje privrednog rasta, zaposlenosti i realnihdohodaka, i kao nezavisnih ciljeva i kao osnove za ulazak u EU38

Aktivnosti ministra finansijaGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.jednog dana. Ovi ciljevi su dostižŽni. Za njihovo ostvarivanje će bitipotrebno, kao prvo, djelovanje kako bi se obezbijedilo održavanjeredovnih uslova za privrednu djelatnost u kontekstu nezavisnosti,a kao drugo, veći naglasak na srednjoročnim nego na kratkoročnimciljevima u formulisanju makroekonomskih politika,naročito u pogledu fleksibilnosti, održivosti i ponude... Ekonomskiizgledi i politika za period 2006-2007. - Mi predviđamo rastBDP-a po stopi od 5 ˝ i 6 odsto za 2006 i 2007 godinu, koji će seodržati zbog ranijih strukturnih reformi, izvoza i snažnog rastabankarskih kredita. Ova dinamika je reflektovana u dosadašnjimdobrim prihodima u 2006. godini, a pozdravljamo i činjenicu daje održana disciplina na strani potrošnje čak i tokom nedavnog referendumskogperioda. Podaci za prvi kvartal pokazuju suficit od15 miliona eura, što je bolje od očekivanog, velikim dijelom zbogdobre naplate PDV-a. Predlažemo da se politika za preostali dio2006 godine fokusira na očuvanje dobrih fiskalnih učinaka koji sudo sada ostvareni, u skladu sa smanjenjem deficita od 0.2 odstoBDP-a¸i u skladu sa ukupnim javnim dugom na kraju 2006 godineod 39 odsto BDP-a...“20. jun 2006.godine: Ministar finansija Igor Lukšić razgovaraosa predsjednikom Evropske banke za obnovu i razvoj Žanom LemijeromTokom susreta,razmijenjena su mišljenjao aktuelnoj političkoji ekonomskojsituaciji u Crnoj Gorinakon sticanja nezavisnosti,i obostranoje izraženo zadovoljstvopovodom demokratskeatmosfere isveukupnog dosadašnjeg progresa, pogotovo na planu ekonomije.Takođe, razgovarano je o tekućim projektima koje finansiraEBRD, kao i eventualnim budućim programima, sa akcentom nabudući status i članstvo Crne Gore u toj multilateralnoj instituciji.Obostrano je izraženo zadovoljstvo zbog progresa u ekonomskimi sveukupnim reformama, kao i dosadašnjoj saradnji, a predsjednikEBRD-a Žan Lemijer najavio je i otvaranje stalne kancelarijete institucije u Podgorici-Crnoj Gori, usljed sve većeg investicionoginteresa i jačanja institucionalne saradnje.2. jun 2006.godine: Sveti Stefan: Uvodno izlaganje ministra finansijaIgora Lukšića na Regionalnoj Konferenciji ministara finansijai guvernera centralnih banaka Jugoistočne Evrope"...Ovakva okupljanjauvijek predstavljaju dobrupriliku za poboljšanjesaradnje I uspostavljanjesnažnih odnosa izmedjunaših zemalja.Na samom početkunaglasio bih da je ranijeostvarena ekonomskanezavisnost i samoodrživostCrne Gore dozivjelasvoj logičan nastavak u sticanju i formalne nezavisnosti. Pitanjedržavno pravnog statusa Crne Gore je riješen i očekujemo daće ovo značajno uticati na dalji razvoj naše ekonomije. Pozicionirajucise kao jedan od evropskih centara, umjesto kao dio nefunkcionalnezajednice omogućava nasoj državi da potpuno ravnopravnoučestvuje i podstiče ekonomske integracione procese. Nataj način, biće jednostavnije promovisati brojne resurse koji će bitiu funkciji ekonomskog razvoja...”26. april 2006.godine: Ministar finansija dr Igor Lukšić, povodompotpisivanja Sporazuma o saradnji Ministarstva finansija CrneGore i Ministarstva finansija Islanda"Imao sam danas zadovoljstvoda sa kolegom, ministromfinansija IslandaArni Matiesenom potpišemSporazum o saradnji dvaministarstva. Male zemlje suupućene jedne na druge,pogotovo ukoliko imajuznačajnih sličnosti. Za nas uCrnoj Gori posebno nakonobnavaljanja državnosti, iskustvo Islanda je izuzetno interesantno,jer može predstavljati uzor za brži rast i razvoj, što je u današnjemsvijetu karakteristika malih zemalja..."24. april 2006. godine: Radna posjeta Vašingtonu nastavljenarazgovorom sa američkom administracijomPredstavnici američke administracije su posebno interesovanjepokazali za aktuelni politički trenutak u Crnoj Gori i projekcijebuducih odnosa sa MMF-om i Svjetskom bankom. U tom kontekstuministar Lukšić je istakao da politička dešavanja, organizacijareferenduma i nakon toga izbora, neće imati negativnog uticajana ekonomske performanse i ponovio spremnost Vlade CrneGore da razgovara sa Vladom Srbije o svim pitanjima od obostranoginteresa u periodu nakon održavanja referenduma...24. april 2006.godine: Delegacija Crne Gore nastavila radnuposjetu Vašingtonu razgovorima sa predstavnicima MMF-aDelegacija Crne Gore, koju predvode ministar finansija drIgor Lukšić i predsjednik Centralne banke Ljubiša Krgović nastavilaje radnu posjetu Vašingtonu razgovorima sa predstavnicimaMMF: En Kruger, zamjenikom direktora MMF-a, Majklom Deplerom,direktorom MMF za Evropu, kao i novim šefom misije PiteromDojlom. Tema razgovora je bila trenutna ekonomska situacijau Crnoj Gori i revizija upravo završenog aražmana, kao i okviriza budući aranžman...24. april 2006.godine: Proljećni sastanci MMF-a i Svjetske banke- razgovori crnogorske delegacije sa USAIDDelegacija Republike Crne Gore, tokom Proljecnih sastanakaMMF i Svjetske Banke, susrela se sa direktorom za Balkan u USAIDg-dinom Edvardom Dikensom. Analizirana su ekonomska kretanjau Crnoj Gori i odnosi sa medjunarodnim finansijskim institucijama.Naglašeno je pitanje realizacije tekucih projekata USAID,kao i programa u naredne tri godine, posebno u infrastrukturnimi drugim razvojnim oblastima...Ministar finansija dr Igor Lukšić i predsjednik Savjeta CentralneBanke Crne Gore, g-din Ljubiša Krgović, u okviru kontakata saposlovnom zajednicom susreli su se i sa investicionom grupom izNjuorka, Pikvik Kapital. Razgovarano je o ekonomskom ambijentuza privatne investicije u Crnoj Gori. Naglašen je poseban interesove investicione grupe za oblasti: turizma, energetike, zdrav-39

Aktivnosti ministra finansijaGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.stva, obrazovanja i finansijskih usluga.16. mart 2006. godine: Izjava ministra finansija Igora Lukšićanakon sjednice Vlade RCG povodom usvajanja Informacije o Projektu»1000 stambenih kredita«Tržišne kamatnestope i visina ličnihprimanja za najvećibroj građanapredstavljaju ograničenjeza kandidovanjekod banaka zadobijanje stambenogkredita, po standardimbančinim uslovima. U tom smislu Ministarstvo finansija smatraloje svrsishodnim da u komunikaciji sa bankama osmisli projekatkojim će pomoći da što veći broj građana bude u mogućnostida koristi stambene kredite, koje će na duže rokove i uz „niske“kamatne stope moći otplaćivati iz svojih redovnih prihoda. Dužirokovi otplate i „niska“ kamatna stopa podrazumijevali su mogućnost„subvencionisanja“ kamatnih stopa. Pri tome se pošlo od parametarakao što su: prosječni mjesečni anuitet, prosječna zaradau državnoj upravi i uopšte prosječna zarada u Republici, prosječnacijena mjesečnog zakupa, prosječna cijena metra kvadratnogstambenog prostora i sl. Ocijenjeno je da je neophodno stvoritiuslove da prosječni mjesečni anuitet bude u liniji prosječnih troškovazakupa stana, odnosno maksimalno polovine primanja crnogorskogdomaćinstva.Ugovor između Vlade Republike Crne Gore i predstavnika Crnogorskekomercijalne banke, Podgoričke - Societe Generalebanke i Montenegro - NLB banke, potpisan je 4.aprila 2006 godine,nakon čega je, u okviru Projekta "1000 stambenih kredita -Stvaramo uslove za samostalan žŽivot ", 14 aprila uslijedilo i potpisivanjeUgovora sa bankom »HYPO Alpe – Adria a.d Podgorica i17. aprila sa Nikšićkom bankom.9. mart 2006. godine: Ministar finansija dr Igor Lukšić razgovaraosa delegacijom francuske banke "Societe Generale" i generalnimdirektorom "Podgoričke banke" Mladenom Rabrenovićem"Ministar Lukšićje izrazio zadovoljstvodolaskom «SocieteGenerale» u CrnuGoru i uspješnomprivatizacijom Podgoričkebanke i naglasioda je to veomaznačajno, kako izugla povratka povjerenjagrađana u bankarskisistem, tako isveukupne reforme i razvoja bankarskog sektora u Crnoj Gori. Onje istakao da taj primjer dokazuje da rizici za ulaganja u Crnu Goruznačajno opadaju i da je bilo opravdano uvjerenje da će, nakonpotpisivanja ugovora i ulaska jedne od najvećih evropskih banakana crnogorsko tržište, doći do povećanja konkurencije u domaćembankarskom sistemu.Zajednički je ocijenjeno da je privatizacija Podgoričke bankejedna od najznačajnijih i veoma uspješnih privatizacija - sprovedenihu posljednjem periodu, kao i da se na osnovu dosadašnjih rezultatamogu konstatovati brojni pozitivni pomaci od dolaska «SocieteGeneral».3. mart 2006. godine: Skupština Republike Crne Gore, na sjedniciod 1. marta 2006. godine, donijela je Zakon o referendumu održŽavno-pravnom statusu Republike Crne Gore, koji je objavljenu "SlužŽbenom listu RCG", broj 12/06.Shodno odredbama navedenog zakona (član 34), sredstva zasprovodjenje referenduma obezbjedjuju se iz budžetskih sredstavaRepublike. Pored sredstava za sprovodjenje referenduma, iznosod 2.000.000,00 eur staviće se na raspolaganje iz budžetskihsredstava najkasnije tri dana od dana donošenja odluke o raspisivanjureferenduma, u svrhu finansiranja referendumske kampanjeobje referendumske opcije (po 1.000.000,00 eur za referendumskuopciju).Sredstva za finansiranje referendumske kampanje raspodijeljujuse subjektima referendumske kampanje, registrovanim uskladu sa citiranim zakonom, koji su, shodno odredbama člana 39Zakona, u obavezi da u svrhu prikupljanja sredstava za finansiranjetroškova referendumske kampanje i za sve uplate i isplate vezaneza finansiranje troškova referendumske kampanje otvore posebanžiro račun kod organa ovlašćenog za poslove platnog prometakoji se ne može koristiti u druge svrhe. Ministarstvo finansijaje obezbijedilo sredstva za finansiranje referendumske kampanje,a njihova uplata će uslijediti odmah nakon dostavljanja žiro računaod strane subjekata referendumske kampanje.PR služba,ANA MILJANIĆ,portparol,BILJANA BATAKOVIĆ,asistent portparola40

Izvještaj o stanju javnog duga Crne GoreGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.Javni dug Republike Crne Gore- 31. decembar, 2006. godineZAKONSKI OKVIRZakonska regulativa koja se odnosina pitanje javnog duga Republike CrneGore regulisana je odredbama četiri zakona:Zakon o budžetu, Zakon o zaduživanjui upravljanju dugom javnog sektora,Zakon o regulisanju obaveza i potraživanjapo osnovu ino duga i devizneštednje građana i Zakon o povraćajuoduzetih imovinskih prava i obeštećenju.Dok posljednja dva zakona definišui reprogramiraju postojeće obaveze RepublikeCrne Gore, nastale za vrijemeSFRJ, Zakon o budžetu iz 2001. god. i Zakono zaduživanju i upravljanju dugomjavnog sektora iz 2004. god. uređuju načini postupak zaduživanja države, zakonskeprocedure, organe nadležne zaevidentiranje, izvještavanje i upravljanjejavnim dugom, limite zaduženja i izdavanjagarancija, plaćanje po ino i domaćimobavezama itd.Javni dug je, u skladu sa tim Zakonom,definisan kao ukupan dug javnogsektora države koji se sastoji od unutrašnjegi spoljnjeg duga nastalog zaduživanjemu ime države ili preuzimanjem dugaod strane države, kao rezultat davanjagarancija ili drugih akata na osnovukojih država izričito priznaje dug, pri čemupod javnim sektorom potpadaju: državniorgani, javna preduzeća čiji je osnivačdržava, lokalna samouprava, vanbudžetskifondovi i sva domaća pravnalica koja su najmanje 51% u državnomvlasništvu. Shodno odredbama Zakonajavnim dugom upravlja Ministarstvo finansija,koje, između ostalog, učestvujeu aktivnostima koordiniranja, ugovaranjai formalizaciji, za svako novo zaduživanjedržave i obavlja poslove nadzora,evidencije, analiziranja i ocjena vezanihza dug javnog sektora.STANJE I PROMIJENEU JAVNOM DUGU RCGSTANJE JAVNOG DUGA REPUBLIKE CRNE GORE NA DAN 31.12.2006EURO (MILIONI)Javni dug Crne Gore, bez javnih preduzeća,iznosi 701,1 milona eura na dan31.12.2006. godine. Unutrašnji dug iznosi197,1 miliona eura ili 28,1% od ukupnogjavnog duga, dok spoljni javni dugiznosi 504 miliona eura ili 71,9% odukupnog javnog duga.U strukturi spoljnog duga glavnapromijena u prethodna tri mjeseca odnosise na uvećanu obavezu od oko 12,5mil. eura prema Pariskom klubu povjerilacauslijed dodavanja kapitalisane kamatena iznos duga, kao i što je predviđenoodredbama bilateralnih sporazuma.U stanje duga ključene su i obaveze poosnovu prvih povlačenja kredita vladaPoljske i Mađarske, kao i nova povlačenjaiz aranžmana sa KfW-om.U strukturi unutrašnjeg duga evidentanje porast obaveza po osnovurestitucije, dok su umanjene obavezepo državnim zapisima za 1,5 mil. eura,zaostale budžetske obaveze za čak 10,6mil i krediti kod komercijalnih banakasu u potpunosti otplaćeni.U narednom periodu ostaje da se regulišupitanja duga prema vladama Libije(pregovori otpočeli) i Kuvajta, klirinškidug SFRJ prema Češkoj i Slovačkoj i41

Izvještaj o stanju javnog duga Crne GoreGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.EVALUACIJA I ODRžIVOSTJAVNOG DUGANemanja Pavličićdug po API obveznicama u okviru Londonskogkluba povjerilaca. Dug premavladama ove četiri zemlje Crnoj Gori jepripao po osnovu raspodijele nealociranogduga (5,88% od 38% za Srbiju i CrnuGoru), i tačan iznos duga i način reprogramabiće utvrđen u pregovorima.Što se tiče API obveznica(AlternativeParticipation Instruments) u toku je alociranjekrajnjih korisnika sa teritorijeRCG, i nakon toga slijede preogovori ukome će se utvrditi način regulisanjaeventualne obaveze.U narednom periodu očekuju se iprva povlačenja po osnovu četiri potpisanaugovora: sa EIB-om u iznosu od 5mil. eur, projekat otpadnih voda za Nikšić,ugovor sa Societe General (iznoskredita od 2,5 mil. eur) o nabavci ITopreme za škole, ugovor sa Vladom KraljevineŠpanije u iznosu od 5 mil. eur,projekat izgradnje otpada, i kredit VladeRepublike Francuske za energetski sektoru iznosu od 8,479 mil. eur.Podaci navedeni u tabeli pokazujubruto javni dug RCG, dok kod potraživanjanajznačajniji je dug Ruske Federacijeprema RCG u iznosu od 18 mil. USD,i očekuje se skoro potpisivanja sporazuma.Takođe, u drugoj polovini decembraizvršen je transfer 32,366.57 unci(po trenutnoj tržišnoj cijeni od oko 620USD za uncu 20,066 mil USD) deblokiranogzlata od strane Banke za međunarodnaporavnanja (BIS). Po osnovu deblokiranihsredstava očekuje se prilivjoš od oko 2,5 mil. USD.Komisija za naplatu potraživanju uokviru Ministarstva finansija, izmeđuostaloga riješava i naplatu ino-dugova uskladu sa odredbama Zakona o regulisanjuobaveza i potraživanja po osnovuino duga i devizne štednje građana. Najvećidio dugova se rješava u toku privatizacijedužnika i to naplatom u gotovini,konverzijom duga u akcije i međusobnimporavnanjima. Zaključkom VladeRCG utvrđeno je da krajnji korisnicikredita izmiruju svoje obaveze u rokovimai na načina na koji Vlada RCG izmirujeove obaveze prema ino-kreditorima.Iako se ova potraživanja smatrajuteško naplativim, zbog finansijskog položajakrajnjeg korisnika kredita, određenidio je ipak realno naplativ ipredstavlja razliku između bruto i netojavnog duga RCG.Javni dug Crne Gore, sa javnim preduzećima,iznosio je oko 775 miliona euraili 42,4% BDP na dan 31.12.2006. godine.Javna preduzeća koji su korinici inokredita, a kojima je Crne Gora izdala garancijuili kontragaranciju, Monteput, AerodromiCG, EPCG i Agencija za kontroluleta su preduzeća sa autonomnim prihodima,i postoji osnovana pretpostavkada će navedena preduzeća redovno servisiratisvoje obaveze, pa prema ESA-95računovodstvenoj metodi te obaveze nisuuključene u javni dug, već se tretirajukao dug javnog sektora.Tabela 2. Visina i struktura javnogduga Crne Gore u periodu 2002- decembar2006. god.Kao što se vidi iz Tabele 2., nivo javnogduga smanjen je 88,3% u 2002. god.na 38,3% u 2006. god. Posebno je značajnosmanjenje spoljnog javnog dugasa 68,7% na 27,6% BDP-a. Do smanjenjaje došlo uslijed restruktuiranja i otpisaduga u okviru Pariskog kluba, zaključnosa drugim otpisom iz februara 2006.god. u ukupnom iznosu od 66% nominalnogiznosa, kao i reprogramom premaIFC- u i IBRD-u.Najveći dio ino duga, oko 84%, jedug nastao za vrijeme SFRJ i SRJ, i preuzetje Zakonom o regulisanju obaveza ipotraživanja na osnovu ino duga i staredevizne štednje, dok je čak 72% domaćegduga, prije svega obaveze po osnovustare devizne štednje i restitucije,«naslijeđen» na osnovu obaveza iz dobaSFRJ.U okviru Pariskog kluba povjerilacaostalo da se još potpiše bilateralni sporazumasa Japanom, odnosno Japanskombankom za međunarodnu saradnjuJBIC (dug u iznosu od oko 123 mil.jena, nije uključen u podatke), dok je saItalijom i Srbijom potpisan trilateralnisporazuma o reprogramu duga 4. decembra,2006. god. Sekretarijat Pariskogkluba, pismom od 13. novembra 2006.god., najavio je namjeru zemalja kreditorada sa Crnom Gorom, uslijed sticanjanezavisnosti, potpiše bilateralnesporazume. Stanje duga po Pariskomklubu, uslijed potpisivanja bilateralnihsporazuma, neće se bitnije promijeniti,jer su obaveze RCG definisane po principukrajnjeg korisnika u postojećim bi-42

Izvještaj o stanju javnog duga Crne GoreGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.lateralnim sporazumima sa SRJ odnosnoSCG. Od septembra 2007. god. CrnaGora će početi sa otplatom 60% kapitalisanekamate u 14 polugodišnjih rata,što će dug po Pariskom klubu uvećati zacca 12,5 mil. eura.Unutrašnji dug je takođe značajnosmanjen, sa 255,6 mil. na 197,1 mil. eura,sa tim što su se u iznos domaćeg dugauključile i obaveze po osnovu restutucije.Obaveze po osnovu restuticije, shodnoZakonu o povraćaju oduzetih imovinskihprava i obeštećenja, uključuju seu iznos javnog dugu na osnovu pravosnažnihodluka lokalnih komisija, nadležnihza pitanja obeštećenja, i ukupankrajnji iznos teško je odrediti, samo uposljednjem kvartalu 2006. god. obavezapo tom osnovu porasla je za 42,2 mileura.Kod obaveza po osnovu stare devizneštednje, treba napomenuti da jeSkupština RCG usvojila Zakon o isplatidevizne štednje građana položene kodovlašćenih banaka sa sjedištem vamRCG, i na osnovu do sada prikupljenihinfomacija taj iznos je 19,821 mil. eura.Međutim, odredbe zakona predviđajuda za isplaćenu deviznu štednju po osnovuovog zakona, RCG zadržava pravopotraživanja od država sukcesora SFRJ,ukoliko se u postupku sukcesije ne odlučidrugačije, i da na isplatu imaju pravograđani sa prebivalištem u RCG, a kojimaisplata nije izvršena po zakonimadržave na čijoj se teritoriji nalazi sjedištebanke. Stoga eventualnu obavezu od19,821 mil. eura treba uzeti sa rezervom,dok se u zakonskom roku od godinudana ne utvrdi stvarna obaveza.Kod državnih zapisa se predviđa, uslijedlikvidnosti budžeta, emitovanjeoko 3,3 mil eura, dok je registrovan značajanpad ponderisane kamatne stopesa skoro 11% p.a. u 2003. i 2004. god naispod 1% (0.45% na šestomjesečne do2,96%) u 2006. god.Kod ocijene održivost javnog duga,prema metodologiji koju koristi Svjetskabanka, doduše samo za održivostspoljnog duga, Crna Gora se može klasifikovatikao nisko zadužena zemlja. Naime,kod oba kriterijuma, odnos NPVjavnog duga (iako iznos nije eksplicitnoutvrđen, ne mijenja u značajnoj mjeriovdje date procente) i BDP (preko 80%zemlja visoko zadužena, 48%-80% srednjezadužena i manje od 48%- zemljanisko zadužena) i odnos NPV javnogduga i izvoza roba i usluga (preko 220%-visoko zadužena, 132%-220% srednjezadužena i ispod 132% nisko zadužena),Crna Gora spada u kategoriju niskozaduženih ekonomija. Podaci za CrnuGoru su kod prvog kriterijuma 38,3%, akod drugog 92% (prema podacima Centralnebanke Crne Gore izvoz roba i uslugau 2005. god bio je 730.858 mil eurabez doznaka, koje takođe ulaze u obračunpo metodologiji Svjetske banka).Takođe i po trećem, široko korišćenomkriterijumu, odnos javnog duga i budžetskihprihoda, za Crnu Goru taj racioiznosi oko 137%, što ukazuje da CrnaGora ima održivu dužničku poziciju.Kod likvidnosti, odnosno mogućnostiredovnog servisiranja obaveza po osnovujavnog duga, odnos između ukupnogservisiranja duga i izvoza roba i uslugaje u 2005. god. bio 14%, što je znatnoispod kritiče vrijednosti od 30%. Trebanapomenuti da se u toku 2005. god značajnootplaćene zaostale budžetske obaveze(preko 20 mil. eura) i nisu uzete uobzir doznake, koje značajno poboljšavajusituaciju. U prva tri kvartala 2006.god. obaveze po osnovu servisiranja su41,42 mil. eura dok su u 2005. bili 103.3mil. eura., što uz isti prihod na osnovu izvozaroba i usluga značajno smanjuje racioservisiranja obaveza. Drugi racio likvidnosti,odnos plaćene kamate i ukupanizvoz roba i usluga je 2,72%, dok jekritičan iznos 20%. Indikatori likvidnosti,iako su dosta statički, kao i uostalom ostaliindikatori zaduženosti, služe kao dobriinstrumenti za pokazatelje redovnogservisiranja obaveza zemlje.Kod valutne i kamatne strukture inoobaveza Crne Gore, situacija je takođe,veoma povoljna. Od ukupnog iznosaspoljnog duga samo je dio Pariskog kluba(26% duga u USD, a 3% uostalim valutama),dug prema Anglo- Yugoslavbanci (u USD) i IDA krediti (U SDR) sene servisira u eurima. Ostale obaveze suiskazane i servisiraju se u «domaćoj» valuti- eurima. Ukupne obaveze u USD iostalim valutama godišnje iznose oko1,8 mil. USD, što uzimajući u obzir značajnedolarske depozite Ministarsva finansijakod CBCG (preko 4,5 mil. USD)omogućava nesmetano servisiranjeobaveza u USD u narednom periodu.Fiksna kamatna stopa (kreće se kodPariskog kluba- ODA kredita 2%, ili čakispod kod robnih bilateralnih kredita,do 5,60%) je dominantna kod Pariskogkluba povjerilaca (96,4% duga se servisirapo fiksnoj kamati) i IBRD (preko60% duga se sevisira po fiksnoj kamati),koji čine skoro 80% ino obaveza. Ukupaniznos javnog duga koji se servisirapo varijabilnoj stopi je 109 mil. eura.Kod ostalih zajmova, kamatna stopa(izuzev IDA, koji su beskamatni i nosesamo trošove servisiranja 0,75% i angažovanja0,50%) je odgovarajući LIBOR(uglavnom EURIBOR) +0,5%. Kod «novih»zaduženja, kamatna stopa je veomapovoljna, formira se uglavnom sa maržomod 0,5% iznad kamate koje odobravajuino kreditorima, koje sa rejtingomAAA se zadužuju na međunarodnom finansijskomtržištu.Osim povoljne valutne i kamatnestrukture kredita, krediti koji ulaze ujavni dug RCG imaju dug otplatni i grejsperiod (do 2031. god. kod IBRD, 2024odnosno 2041 kod povjerilaca iz Pariskogkluba, dok «nova» zaduženja kodimaju grejs 2 do deset godina i otplataod 10 do 20 godina). Crna Gora takođe,što je značajno za nova zaduženja, imapristup koncesionalnim kreditima (samoove godine potpisani sa KfW-projekatvodosnadbijevanja i otpadnih voda,sa Vladom Poljske-željeznice i poljoprivreda,sa Vladom Austrije-projekatzdravstva, Vladom Mađarske - projekatobrazovanja u ukupnom iznosu od 41,4mil eura) i međunarodniom finansijskiminstitucijama (EIB, EBRD) kojiproslijeđuju sredstva sa malom maržomod 0,5 do 1%.Novo zaduženje RCG usmijereno jeu cilju realizacije kapitalnih infrastrukturnihprojekata iz oblati energetike,putne infrastrukture, vodosnadbijevanjai otpadnih voda itd., tj. u skladu sa«zlatnim budžetskim pravilom», premakome deficit budžeta, kao izvor javnogduga, se koristi samo za kapitalnu potrošnju.Odsjek za upravljanje dugom,analizu zaduženosti,upravljanje gotovinom iodnose sa inostranstvomNEMANJA PAVLIČIĆ,koordinator Odsjeka43

Konsolidovana javna potrošnjaGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.Konsolidovana javnapotrošnjau CrnojGori uperioduI - XII2006.godineIzvještaji o konsolidovanoj javnojpotrošnji urađeni su u skladu sabudžetskim sistemom, na osnovukojeg se evidencija javne potrošnjeplanira, iskazuje i odobrava po sistemugotovinskih tokova. Napominjemoda su podaci za 2006. godinu akoji se odnose na Fond zdravstva ilokalnu samoupravu procijenjeni,na osnovu ostvarenje za prvih devetmjeseci 2006. godine.Konsolidovana javna potrotrošnjau periodu januar-decembar2006. godine ostvarena je u iznosuod 887,62 mil.eur. Ostvareni nivojavne potrošnje finansiran je iz porezau iznosu od 544,13 mil.eur, taksi24,24 mil.eur, doprinosa 242,12mil.eur, prihoda od kapitala 8,0544

Konsolidovana javna potrošnjaGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.mil.eur, naknada 43,18 mil eur i ostalihprimitaka 63,36 mil.eur Ukupannivo tekućih prihoda za 23,75mil.eur veći je od ostvarene potrošnje.U istom periodu planirani su prihodiod poreza u iznosu od 483.62mil.eur, prihodi od taksi 20,25mil.eur, prihodi od doprinosa230,98 mil.eur, prihodi od kapitala4,20, prihodi od naknada 29,41 mileur i ostali prihodi u iznosu od 32,69mil.eur.Ostvareni iznosi upoređeni saplaniranim iznosima pokazuju dasu, za 12 mjeseci 2006. godine, prihodiod poreza, doprinosa, taksi inaknada i prihodi od kapitala ostvareniu iznosu većem od planiranog,dok su ostali prihodi ostvareni u iznosunižem od postavljenog planom.Konsolidovani deficit javne potrošnjeza 2006. godinu godine planiranje u iznosu od 47,97 mil.eur aostvaren je suficit u nivou od 23,75mil.eur Suficit je najveći kod BudžetaVlade u iznosu od 34,61 mil. eurdok je kod Fonda penzijskog i invalidskogosiguranja ostvaren deficit uiznosu od 0,84 mil.eur. Zavod za zapošljavanjeje ostvario deficit od10,1 mil eur, Republički fond zdravstvaje ostvario deficit u iznosu od1,53 mil. eur i lokalna samoupravasuficit u iznosu od 1,6 mil. eur.Tokom 2006. godine politika finansiranjaznačajno odstupa odplana. Visok nivo tekućih prihoda isuficit budžeta omogućili su da seizmire obaveze iz prethodnih godinau iznosu od 45,51 mil.eur odčega je stara devizna štednja 10,94mil eur, vraćanje glavnice po kreditimau iznosu od 36,35 mil.eur i otplatakamata u iznosu od 22,32 mileur.BUDŽETREPUBLIKEPrimici Budžeta Republike za periodjanuar-decembar 2006. godineiznose 582,26 mil eur.Izvorni prihodi Budžeta Republikeza period januar-decembar2006. godine iznose 567,11 mil euri veći su 15,11 % u odnosu na planirane.Struktura izvornih prihoda BudžetaRepublike u ovom periodu jesledeća:Prihodi po osnovu poreza iznose499,38 mil eur i veći su 14,24 % uodnosu na planirane. Veće ostvarenjeu odnosu na plan evidentno jekod svih vrsta poreza osim porezana dobit kod kojeg je ostvarenje79,04 % planiranog iznosa i akciza45

Konsolidovana javna potrošnjaGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.kod kojih je ostvarenje 93,33 % planiranogiznosa.Prihodi po osnovu taksi iznose13,9 mil eur, što je za 31,77 % više uodnosu na planirane; Prihodi po osnovunaknada iznose 17,87 mil euršto je 64,95 % više u odnosu na planiraniiznos. Veće ostvarenje u odnosuna plan evidentno je kod naknadaza priređivanje naknada za srećuza 1,95 puta i naknada za puteve3 puta.Potrošnja Fonda penzijskog i invalidskogosiguranja za period januar-decembar2006. godine ostvarenaje u iznosu od 195,6 mil.eur. PotrošnjaFonda finansirana je iz doprinosau iznosu od 138,46 mil.eur,ostalih prihoda 1,95 mil.eur i transferaiz budžeta Republike 54,33mil.eur. Ukupan nivo tekućih prihodaza 0,84 mil.eur niži je od ostvaredrStanko JeknićOstali republički prihodi iznose26,64 mil eur, što je 78,08 % planiranogiznosa, a posledica je niskog nivoaostvarenih ostalih prihoda. Većeostvarenje kod ostalih republičkihprihoda evidentno je prihoda kojeorgani ostvare vršenjem svoje djelatnosti2,73 puta.Konsolidovani izdaci budžeta zadvanaest mjeseci tekuće godine iznose532,49 mil eur i u odnosu naplan veći su za 4,43 %. U ovom perioduostvaren je suficit budžeta uiznosu od 34,61 mil eur što je uslovilopovećanje depozita od 2,48 mileur.2. FONDPENZIJSKOG IINVALIDSKOGOSIGURANJA46

Konsolidovana javna potrošnjaGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.ne potrošnje i finansiran je prihodimaod privatizacije. Povećanja depozitau ovom periodu iznosi8,55mil. eur.U ovom periodu planirani suprihodi od doprinosa u iznosu od122 mil.eur, ostali prihodi 0,8mil.eur i transferi od budžeta Republike69,33 mil.eur. Ostvareni iznosiupoređeni sa planiranim pokazujuda su u ovom periodu, tekućiprihodi Fonda penzijskog i invalidskogosiguranja ostvareni u iznosuvišem od postavljenog plana za14,35%. Konsolidovani izdaci fondaizvršeni su sa 101,8 % u odnosuna plan.3. FONDZDRAVSTVASredstva isplaćena za zdravstvenuzaštitu, koja se finansira prekoFonda za zdravstvo, za dvanaest mjeseci2006. godine iznose 112,27mil.eur. Potrošnja Fonda finansiranaje iz doprinosa u iznosu od97,56.eur, transfera iz budžeta Republike6,94 mil eur i iz depozita u iznosuod 2,99 mil eur.U ovom periodu planirani suprihodi od doprinosa u iznosu od103,69 mil.eur, ostali prihodi 1,35mil.eur i transferi 7,05 mil.eur. Ostvareniiznosi upoređeni sa planiranimpokazuju da su, za dvanaestmjeseci 2006. godine tekući prihodiFonda zdravstva ostvareni u iznosunižem od postavljenog planom,procenat ostvarenja u odnosu naplan je 98,82 %.Fond za zdravstvo je za 12 mjeseci2006. godine ostvario deficit u iznosuod 1,53 mil. eur i finansiran jesmanjenjem depozita.4. ZAVOD ZAZAPOŠLJAVANJEIsplaćena sredstva za finansiranjeobaveza Zavoda za zapošljavanjeza dvanaest mjeseci 2006. godine iznose21,33 mil.eur. Obaveze Zavodaza zapošljavanje finansirane su izdoprinosa u iznosu od 6,1 mil.eur,ostalih prihoda 2,56 mil.eur, taksi1,88 mil eur i transfera iz budžeta Republike5,57 mil.eur. Ukupan nivotekućih prihoda za 10,1 mil.eur manjije od ostvarene potrošnje i nedostajućasredstva finansirana su izprivatizacionih prihoda i smanjenjadepozita.U ovom periodu planirani suprihodi od doprinosa u iznosu od5,3 mil.eur, ostali prihodi 2,75mil.eur i transferi od budžeta Republike5,57 mil.eur. Ostvareni iznosiupoređeni sa planiranim pokazujuda za 12 mjeseci 2006. godinie, tekućiprihodi Zavoda za zapošljavanjeostvareni u iznosu većem odpostavljenog planom za 0,15 %.Deficit Zavoda za zapošljavanjeza dvanaest mjeseci 2006. godine47

Konsolidovana javna potrošnjaGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.planiran je u iznosu od 8,76 mil eur.Isplata kredita za samozapošljavanje,kao i ostvarenih prihoda uslovilisu potrebu da se sredstva potrebnaza isplatu obaveza Zavoda obezbijedeputem deficitarnog finansiranjau iznosu od 10,1 mil.eur.5. LOKALNASAMOUPRAVAKonsolidovani izdaci lokalne samoupraveza dvanaest mjeseci 2006.godini iznose 86,65 mil.eur. Potrošnjaje finansirana iz poreza u iznosuod 44,75 mil.eur, transfera izbudžeta Republike 1,73 mil.eur, taksi8,47 mil.eur, naknada 25,31 mileur i ostalih prihoda 4,74 mil.eur.Konsolidovani bilans pokazuje suficitod 1,6 mil eur.U ovom periodu planirani su prihodiod poreza u iznosu od 46,47mil.eur, taksi 8,29 mil.eur, naknada22,58 mil eur i ostalih prihoda 5,42mil.eur. Ostvareni iznosi upoređenisa planiranim pokazuju da su, za 12mjeseci 2006 godine, tekući prihodiu lokalnoj samoupravi ostvareni uiznosu višem od postavljenog planom- 103,07 % od plana, dok sukonsolidovani izdaci izvršeni sa98,51 % u odnosu na plan.Radovan ŽivkovićPoreski prihodi, prihodi od doprinosa,taksi, naknada i prihodi od kapitalaveći su od planiranih, dok suostali prihodi ostvareni u iznosu nižemod postavljenog planom. Visokstepen naplate poreskih prihodaVladislav Karadžićopredijeljuju porez na dodatu vrijednost,porez na imovinu i porezna međunarodnu trgovinu i transakcije,čija mjesečna dinamika naplatepokazuje kontinuirano veći nivood projektovanog budžetskimZAKLJUČNE OCJENE• Konsolidovana javna potrošnjaza 12 mjeseci 2006. godine ostvarenaje u iznosu od 887,62 mil.eur. Ostvareninivo javne potrošnje finansiranje iz poreza u iznosu od 544,13mil.eur, taksi 24,24 mil.eur, doprinosa242,12 mil.eur, prihoda od kapitala8,05 mil.eur, naknada 43,18 mileur i ostalih prihoda 63,36 mil.eur.48

Konsolidovana javna potrošnjaGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.suficit budžeta omogućili su da se izmireobaveze iz prethodnih godinau iznosu od 45,51 mil.eur od čega jestara devizna štednja 10,94 mil eur,vraćanje glavnice po kreditima u iznosuod 36,35 mil.eur i otplata kamatau iznosu od 22,32 mil eur.• Konsolidovana javna potrošnjaizražena u procentima BDP-a u2006. godini ostverena je sa 48,65 %,a posle drugog nivoa konsolidacije(izuzeti doprinosi na teret poslodavca)dolazi se do nivoa javne potrošnjeod 46,96 % BDP-a, što je znatnopovoljnije u odnosu na nivo javnepotrošnje u zemljama Euro-zone.Na primje,. prosječan nivo javne potrošnjeu Euro-zoni u 2005. godinibio je 47,5 BDP-a (u Belgiji 50,1 %,Češkoj 43,7 %, Danskoj 53,1 %, Grčkoj46,2 %,Mađarskoj 50,7 %, Kipru44,7 % itd.)OSNOVNISTATISTIČKIINDIKATORI U2006. GODINIKRETANJE ZARADAplanom.• Konsolidovani suficit javne potrošnjeza 12 mjeseci 2006. godinegodini ostvaren je u iznosu od 23,75mil. eur. Suficit je ostvaren kod BudžetaRepublike u iznosu od 34,61mil. eur i lokalnih samouprava u iznosuod 1,6 mil. eur Zavod za zapošljavanjeje ostvario deficit od10,01 mil. eur dok je Fond zdravstvaostvario deficit u iznosu od 1,53 mil.eur a Fond PIO u iznosu od 0,84 mil.eur. Politika javne potrošnje u 2006.godini je imala za cilj prioritetno finansiranjeobaveza po osnovu državnogduga, racionalizaciju javnepotrošnje i efikasnu poresku naplatu.• Visok nivo tekućih prihoda iProsječna zarada u u decembru2006.godine u našoj Republici iznosilaje 430,94 eura, dok je prosječnazarada bez poreza i doprinosa izno-49

Konsolidovana javna potrošnjaGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.na isti mjesec prethodne godine2,3%. Godišnja proizvodnja u2006.godini u odnosu na 2005.godinuviša je za 1,0%.CIJENE NA MALOCijene na malo u Republici CrnojGori u decembru mjesecu 2006.godinebile su više za 0,2% u odnosuna novembar mjesec. Stopa rasta cijenana malo u decembru 2006.godineu odnosu na decembar2005.godine bila je viša za 2%.TROŠKOVI ŽIVOTAsila 280,63 eura. U odnosu na novembarmjesec prosječne zarade zabilježilesu najveći mjesečni rast tokom2006.godine od 12,09%. Ovakvokretanje zarada u decembru karakterističnoje i u ranijim periodima,kad isplatioci zarada nastoje daisplate zaostale zarade iz ranijih mjeseci,kao i razna druga davanja kojaprate zarade.Prosječna zarada u 2006. godiniu našoj Republici iznosila je 377.36eura, dok je prosječna zarada bezporeza i doprinosa u 2006. godini iznosila245.95 eura. U odnosu na2005.godinu prosječne zarade bezporeza i dorinosa zabilježile su rastod 15.39%. Ako se ima u vidu da sutroškovi života u 2006.godini u odnosuna 2005.godinu porasli za3.0%, proizilazi da su realna primanjazaposlenih u našoj Republici u2006.godini povećana za 12,03%.INDUSTRIJSKAPROIZVODNJAIndustrijska proizvodnja u CrnojGori u decembru 2006. godine zabilježilaje rast po svim pokazateljimai to: u odnosu na prosječnu jednomjesečnuproizvodnju iz prethodnegodine 10,9%, u odnosu naprethodni mjesec 4,0% i u odnosuRast cijena na malo artikala i uslugaza ličnu potrošnju, odnosnotroškova života u decembru mjesecu2006.godine bio je viši za 0,3% u odnosuna novembar mjesec.Stopa rasta troškova života u decembru2006.godine u odnosu nadecembar 2005.godine bila je višaza 2,8%.– Koordinator Odsjeka zamakroekonomsku analizui saradnju sa međunarodniminstitucijama,dr STANKO JEKNIĆ,- Samostalni savjetnikRADOVAN ŽIVKOVIĆ,- Viši savjetnik,VLADISLAV KARADŽIĆ50

Plan konsolidovane javne potrošnjeGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.Plan konsolidovanejavne potrošnje uCrnoj Gori za 2007. godinuPlanirana javna potrošnja u 2007. godini zasniva se na ciljevimaekonomske politike u 2007. godini kojima je predviđenopovećanje zaposlenosti, prestrukturiranje preduzeća i privatizacija,smanjenje siromaštva i realni porast životnog standarda,dok su osnovni ciljevi javne potrošnje usmjereni na povećanjeprihoda Budžeta, racionalizaciju potrošnje budžeta Vlade iFonda zdravstva, kao i intenziviranje reformi u oblasti sudstva,obrazovanja i državne uprave.Drugim nivoom konsolidacije dolazi se do ukupnog nivoajavne potrosnje od 42,85 % BDP-a.BUDŽET REPUBLIKE CRNE GOREPlaniranje prihoda Budžeta Republike za 2007. godinuizvršeno je na osnovu ostvarenih prihoda u prethodnim godinamai u prvih devet mjeseci 2006. godine, procijenjenog rastaBDP-a, rasta cijena na malo, kao i procijenjenog fiskalnog uticajanovih propisa koji će se primjenjivati u 2007. godini.Javni prihodi za 2007. godinu procijenjeni su u iznosu od909,10 mil.eur, dok su javni rashodi procijenjeni u iznosu od897,04mil.eur. Povećanje procjenjenih izvornih prihoda u 2007.u odnosu na 2006. godinu rezultat je pozitivnih trendova unaplati PDV-a, poreza na međunarodnu trgovinu i transakcije,naknada, taksi i ostalih prihodaProcijenjeni suficit javne potrošnje za 2007. godinu iznosi12,07 mil.eur što čini 0,60 % procijenjenog BDP-a i njegovastruktura opredjeljena je u sljedećim iznosima:Budžetski suficit iznosi 10,73 mil eur, dok opštine procjenjujusuficit na 1,34 mil eur. Napominjemo da nije uključenaeventualna dodatna upotreba privatizacionih prihoda za ulaganjau infrastrukturu.Na osnovu navedenih parametara tekući prihodi budžetaRepublike (bez prihoda od privatizacije, donacija i pozajmica ikredita) u 2007. godini planirani su u iznosu od 588,99 mil. eur,što čini povećanje od 19,55 % u odnosu na plan u 2006. godini.Planirano povećanje tekućih prihoda budžeta zasnovano je napozitivnim trendovima naplate kod PDV-a, poreza na međunarodnutrgovinu i transakcije, naknada i ostalih prihodaPri tome, neto negativni fiskalni uticaj primjene proporcionalnestope od 15 % kod poreza na dohodak fizičkih lica u2007. godini iznosiće 3,8 mil eur.51

Plan konsolidovane javne potrošnjeGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.Konsolidovani izdaci tekućegbudžeta Republike planirani su u iznosuod 578,26 mil eur, što je 28,86 % procijenjenogBDP-a. Tekući izdaci suplanirani na nivou od 332,09 mil eur,transferi za socijalnu zaštitu 43,43 mileur, transferi institucijama, pojedincimai NVO sektoru 119,90 mil eur, kapitalniizdaci 69,25 mil eur i rezerve 5,97 mileur.Bruto zarade čine 8,97 % procijenjenogBDP-a. Povećanje u 2007. godiniuzrokovano je preuzimanjimnadležnosti bivše državne zajednice,otvaranjem predstavništava u inostranstvui planiranim povećanjemnajniže cijene rada za 4%.Planirani suficit budžeta za 2007.godinu iznosi 10,73 mil eur.REPUBLIĆKI FOND PENZIJSKOGI INVALIDSKOG OSIGURANJAProcjena primitaka i izdatakabudžeta Fonda PIO za 2007. godinu zasnovanaje na podacima o kretanju primitakai izdataka u prethodnim godinamai prvih devet mjeseci 2006. godine,podacima o kretanju bruto domaćegproizvoda uskladjenim sa MMF-om iEU, procjene ukupnog nivoa javnepotrošnje u Crnoj Gori za 2007. godinu,relativnog učešća budžeta Fonda PIO uu BDP-u, procjeni rasta broja penzionerai rasta zarada i troškova života kaoosnovnih parametara za usklađivanjepenzijskih izdataka.Na osnovu navedenih parametara,procijenjeni tekući prihodi Fonda PIOza 2007. godinu iznose 136.38 mil eur ,dok se na transfere iz BudžetaRepublike Crne Gore odnosi 64,34mil.eur. U iznosu transfera uključena susredstva rezervisana za eventualnuisplatu vojnih penzija. Procijenjeni prihodod doprinosa iznosi 135,38 mil euri od ostalih prihoda 1,0 mil. eur.U ukupno procijenjenim izdacimaza tekuće i kapitalne izdatke ( brutozarade,ostala lična primanja,rashode zamaterijal i usluge, kapitalne izdatke iostale izdatke) predviđeno je 5,23mil.eur ili dok izdaci za ostvarivanjeprava iz penzijsko-invalidskog osiguranjačine 194,76 mil. eurIzdaci za prava iz penzijskog osiguranjasu procijenjeni na 194,76 mil.eur ito za isplatu penzija 167,76 mil. eur i52

Plan konsolidovane javne potrošnjeGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.doprinos za zdravstvenu zaštitu penzionera27,00 mil. eur.Povećanje depozita na kraju godineiznosi 7,2 mil eur, zahvaljujući prihodimaod privatizacijeVlada Republike Crne Gore usvojilaje Finansijski plan održivosti sistemazdravstva u Crnoj Gori za period 2005-2007. godine kojim se predviđa prestrukturiranjezdravstvenog sistema upravcu jačanja primarne zdravstvenezaštite, uz istovremenu racionalizacijuresursa i povećanje efikasnosti na drugomi trećem nivou zdravstvene zaštite asaglasno Master planu razvoja zdravstva.Primici Fonda zdravstva za 2007.godinu planiraju se u iznosu od 115,92mil. eur. Prihodi od doprinosa zazdravstvenu zaštitu planirani su u iznosuod 80,59 mil. eur, Transferi izBudžeta Republike za zdravstvenu zaštituizbjeglih i raseljenih lica, zdravstvenuzaštitu nezaposlenih i kapitalne izdatkeplanirani su u iznosu od 6,88 mil. eur.,dok transferi Fonda PIO za zdravstvenoosiguranje penzionera iznose 27 mileur. Ostali prihodi planirani su kao prihodod participacije u zdravstvenojzaštiti osiguranika i kao ostali prihodiinstitucija Fonda zdravstva u iznosu od1,45 mil. eur.Ukupni izdaci Republičkog fondazdravstva procijenjeni su u iznosu od115,92 mil. eur, od čega se na zarade ilična primanja zaposlenih odnosi 54,96mil.eur , na transfere za socijalnu zaštitu58,1 mil. eur a na kapitalne izdatke 2,86mil. eur. Izdaci za zarade i ostala ličnaprimanja odnose se na zaposlene uFondu zdravstva i u Javnim zdravstvenimustanovama Crne Gore.ZAVOD ZA ZAPOŠLJAVANJECRNE GORESvojim aktivnostima Zavod zazapošljavanje Crne Gore nastoji da, krozrazličite obrazovne programe, podignekvalitet radne snage i smanji izraženustrukturnu neusklađenost ponude itražnje za određenim zanimanjima.Istovremeno, realizacijom novih razvojnihprojekata i programa, kojiomogućavaju otvaranje novih radnihmjesta, prvenstveno kroz pružanjefinansijske podrške samozapošljavanjui malom preduzetništvu, Zavod utiče nasmanjenje broja nezaposlenih.Procjena primitaka i izdatakabudžeta Zavoda za zapošljavanje u 2007.godini zasnovana je na ostvarenju zaprvih devet mjeseci 2006. godine, realnomrastu procijenjenog brutodomaćeg proizvoda za 2007. godinu irelativnom učešću Zavoda za zapošljavanjeu procijenjenoj javnoj potrošnjiza 2007. godinu.Prihodi Zavoda za zapošljavanjeCrne Gore u 2007. godini planirani su uiznosu od 19,21 mil.eur, od čega se natekuće prihode odnosi 12,64 mil.eur,dok se na transfere iz Budžeta RCG zazapošljavanje pripravnika i novčanenaknade nezaposlenim licima odnosi6,57 mil.eur.Izdaci Zavoda u 2007. godini planiranisu u iznosu od 19,21 mil.eur, odčega se na tekuće izdatke odnosi 7,83mil.eur (bruto zarade i ostala primanja,rashodi za materijal, renta ), na transfereza socijalnu zaštitu - sredstva zatehnološke viškove 3,66 mil. eur, dok sena transfere institucijama i pojedincima6,67 mil. eur, na kapitalne izdatkeodnosi se 0,60 mil.eur i na pozajmice ikredite za samozapošljavanje 0,45mil.eur.LOKALNA SAMOUPRAVAProcjena primitaka i izdatakabudžeta opština za 2007.godinu zasnovanaje na procjeni ostvarenja budžetskepotrošnje za devet mjeseci 2006. godine53

Plan konsolidovane javne potrošnjeGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.u dvadeset i jednoj opštini u RepubliciCrnoj Gori, njenom relativnom učešću uprocijenjenom Bruto domaćemproizvodu za 2007. godinu, kao ifiskalnom uticaju predloženih propisana lokalnu samoupravu, prvenstvenoZakona o porezu na dohodak fizičkihlica.Primici lokalne samouprave u 2007.godini planirani su u iznosu od 93,7 mil.eur od čega se na izvorne prihodeodnosi 89,06 mil.eur, dok se na transfereiz budžeta RCG odnosi 1,98 mil. eur i naprihode od privatizacije 2,66 mil.eur.Planirani izdaci u 2007. godini iznose89,71 mil.eur, od čega se na tekućeizdatke odnosi 56,4 mil. eur, a na kapitalneizdatke 28,5 mil. eur, transfere institucijama3,15 i rezerve 1,66 mil eurFOND ZA OBEŠTEĆENJEU cilju obezbjeđenja sredstava zaobeštećenje bivših vlasnika koji nemajupravo na fizički povraćaj oduzetihnepokretnosti, Vlada RCG je formiralaFond za obeštećenje. Fond ima svojstvopravnog lica i u okviru svoje djelatnostiobezbjeđuje sredstva za obeštećenjebivših vlasnika za prava oduzeta u koristopštenarodne, državne, društvene ilizadružne svojine.Prihodi Fonda na osnovu privatizacijeu 2007. godini zavisiće od cijeneprodaje imovine koja je predmet privatizacijei dinamike ostvarenja procesaprivatizacije. Po osnovu prodajeobveznica za restituciju na tržištu hartijaod vrijednosti od strane bivših vlasnikai njihovom daljom prodajom u postupkuprivatizacije, državni fondovi su steklipravo da od Fonda za obeštećenje,kao novi vlasnici obveznica potražujuobeštećenje u iznosu na koji teobveznice glase, u skladu sa Zakonom opovraćaju oduzetih imovinskih prava iobeštećenju. Na taj nacin se umanjujenjihova obaveza prema Fondu za iznosvrijednosti navedenih obveznica, čiji supostali vlasniciZakonom o budžetu RCG za 2007.godinu, Fondu za obeštećenje planiranasu sredstva za tekuće troškove uiznosu od 0,5 mil eur.Depoziti Fonda za obeštećenje na 16.10. 2006. godine iznose oko 14 mil eur.Fondu je do novembra. 2006.godine od strane opštinskih komisija zapovraćaj i obeštećenje dostavljeno naizvršenje ukupno 259 pravosnažnihrješenja, čija ukupna vrijednost iznosi54

Plan konsolidovane javne potrošnjeGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.47.602.734,16 eur.Po pristiglim pravosnažnim rješenjima opštinskih komisijabivšim vlasnicima je od strane fonda isplaćeno ukupno11.770,361.00 eur, od čega u novcu 2.046.073,00 eur, a uobveznicama 9.724.288,00 eur, sa rokom dospijeća 15 godina.Očekivane obaveze Fonda prema bivšim vlasnicima u 2007.godini po do sada pristiglim rješenjjma iznosiće 2.145.339,00eur. Za isplatu ovih obaveza u potpunosti su obezbijeđena sredstvau Fondu.Plan očekivanih prilivaFOND ZA RAZVOJ REPUBLIKE CRNE GOREFond za razvoj Republike Crne Gore osnovan je radi podsticanaprivrednog razvoja, svojinskog, proizvodnog i finansijskogprestukturitanja privrede i razvoja tržišta kapitala. Fond zarazvoj Republike Crne Gore svoje prihode ostvaruje prodajomakcija iz svog portfelja ubiranjem dividende iz preduzeća kojapozitivno posluju i kamaćenje plasiranih sredstava.Prioriteti poslovne politike fonda su:- Finansiranje dinamičnog preduzetništva (akcenat na rastućimmikro, malim i srednjim preduzećima) što je u skladu spolitikom Vlade Republike Crne Gore i Agendom ekonomskihreformi;- Podrška projektima izvoznog karaktera- Podrška projektima iz oblasti poljoprivredne proizvodnje iproizvodnje hrane;- Podrška projektima iz turističke djelatnosti- Puno uvažavanje regionalne regionalne komponenterazvoja Republike Crne Gore (prednost finansiranju će imatiprojekti iz sjevernog regiona naše republike)Plan očekivanih prihodaU saradnji sa Evropskom agencijom za rekonstrukciju uFondu će u narednom periodu biti angažovani inostranieksperti s zadatkom sagledavanja rada i funkcionisanja Fonda ucilju u cilju njegovog rekonstruisanja.Fond za razvoj RCG posluje na principima ekonomskesamoodrživosti, jer svojim izvornim prihodima pokriva tekućetroškove poslovanja (amortizaciju, materijalne troškove, ličnedohotke i ostale troškove). Izvorni prihodi Fonda su: prihodi odkamata i prihodi od dividendiFond je obavezan da shodno Zakonu o povraćaju oduzetihimovinskih prava i obeštećenju (Sl.list RCG 21/04) 10% svojihprivatizacionih prihoda transferiše u Fond za restituciju.Značajan dio privatizacionih prihoda Fond ostvaruje uobveznicama, koje nije moguće direktno upotrijebiti kaopodršku razvojnim projektima.a) Plan očekivanih priliva i odliva sa računa Fonda za razvojRCG za 2007. godinub) Plan očekivanih prihoda i rashoda Fonda za razvoj RCGza 2007. godinuSREDNJOROČNI OKVIR JAVNE POTROŠNJEU CRNOJ GORI ZA PERIOD 2007-2009U sljedećoj tabeli dat je srednjoročni okvir javne potrošnje2007-2009:Procjene srednjoročnog okvira javne potrošnje 2007-2009pokazuju rast realnog BDP-a, stabilan i nizak nivo inflacije kao ismanjenje ukupnog javnog duga. Procjene su usaglašene saprocjenama Međunarodnog monetarnog fonda, i u skladu su saAgendom ekonomskih reformi za Crnu Goru. Ekonomskereforme u periodu 2007-2009 usmjerene su na smanjenje učešćajavne potrošnje u BDP-u, smanjenje poreskog opterećenjagrađana i privrede, povećanje BDP-a i zaposlenosti.Fiskalne reforme predviđaju reformu poreskog sistemasmanjenjem poreskih stopa čime će se ukupni ekonomskiambijent učiniti atraktivnijim za strane investicije i privatno preduzetništvo( npr. smanjenje stope poreza na dohodak fizičkihlica i postavljanje gornjeg limita za iznos lokalnih komunalnihtaksi).Takođe, važan činilac za nastavak reformi je restriktivnabudžetska politika i dalji pad učešća javne potrošnje , na nivo od36,97 % BDP-a u 2009. godini (tekuća konsolidovana potrošnja –isključen Kapitalni budžet). Kontrolisani rast fonda zarada uz rel-55

Plan konsolidovane javne potrošnjeGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.Stanko Jeknićativno opadanje njihovog učešća u BDPučine osnovnu pretpostavku za realizacijustabilnog koncepta finansiranjajavne potrošnje.Smanjenje učešća ukupnog javnogduga u BDP-u predstavlja najvažniji cilj usrednjoročnom okviru. Smanjenje trebada obuhvati inostrani i domaći dugbudžeta Republike,lokalnih samouprava,vanbudžetskih fondova i svih preduzećasa većinskim državnim vlasništvom narepubličkom i lokalnom nivou.Jedan od prioriteta je smanjiti ukupannivo duga ispod 30 % BDP-a, što ćese prema procjenama uz implementacijureformi realizovati 2010. godine.ODSJEK ZAMAKROEKONOMSKUANALIZUI SARADNJU SAMEĐUNARODNIMINSTITUCIJAMAdr Stanko Jeknić, koordinator OdsjekaRadovan Živković, samostalni savjetnikVladislav KaradžŽić, viši savjetnik56