Moduł IX - Instytut Filologii Polskiej

Bourdieu P., Reguły sztuki, przeł. A. Zawadzki, Kraków 2001.Bourdieu P., Męska dominacja, przeł. L. Kopciewicz, Warszawa 2004.Brozi K.J., Antropologia wartości, Lublin 1994.Buber M., Problem człowieka, przeł. R. Reszke, Warszawa 1993.Buchowski M.(wyb.), Amerykańska antropologia kognitywna, Warszawa 1993.Buchowski M., Burszta W., O założeniach interpretacji antropologicznej, Warszawa 1991.Burma I., Magolit A., Okcydentalizm. Zachód w oczach wrogów, przeł. A. Lipszyc, Kraków2005.Burszta J.W., Antropologia kultury, Poznań 1998.Burszta J.W., Wymiary antropologicznego poznania kultury, Poznań 1992.Burszta W.J., Piątkowski K., O czym opowiada antropologiczna opowieść, Warszawa 1994.Cassirer E., Esej o człowieku, wstęp do filozofii i kultury, przeł. A. Staniewska, Warszawa1971.Ciało i tekst. Feminizm w literaturoznawstwie, red. A. Nasiłowska, Warszawa 2001.Cocchiara G., Dzieje folklorystyki w Europie, Warszawa 1971.Debord G., Społeczeństwo spektaklu, przeł. M. Kwaterko, Warszawa 2006.Duszak A., Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa 1998.Eliade M., Sacrum, mit, historia, przeł. A. Tatarkiewicz, Warszawa 1974.Firth R., Społeczności ludzkie, przeł. J. Dunin, Warszawa 1965.Fiske J., Wprowadzenie do badań nad komunikowaniem, Wrocław 1999.Foucault M., Słowa i rzeczy, przeł. T. Komendant, Gdańsk 2005.Freud Z., Człowiek, religia, kultura, Warszawa 1967.Freud Z., Poza zasadą przyjemności, Warszawa 1975.Freud Z., Kultura jako źródło cierpień, Warszawa 1992.Geertz C., Interpretacja Kultur, przeł. Piechaczek, Kraków 2005.Godzic W., Oglądanie i inne przyjemności kultury popularnej, Kraków 1996.Golka M., Kultura jako system, Poznań 1992.Goffman, Człowiek w teatrze życia codziennego, przeł. H. Datner-Śpiewak, P. Śpiewak,Warszawa 2000.Greimas A., Leach E., Rytuał i narracja, przeł. M. Buchowski i in., Warszawa 1989.Gwóźdź A., Obrazy i rzeczy. Film między mediami, Kraków 1997.Habermas J., Teoria działania komunikacyjnego, Warszawa 1999.Hall E.T., Ukryty wymiar, Warszawa 1997.Hauser A., Społeczna historia sztuki i literatury, Warszawa 1974.Hopfinger M., Kultura współczesna – audiowizualność, Warszawa 1985.Hum M., Słownik teorii feminizmu, przeł. B. Umińska, J.Mikos, Warszawa 1993.Hyży E., Kobieta, ciało tożsamość, Kraków 2003.Intermedialność w kulturze końca XX wieku , red. A. Gwóźdź, S. Krzemień-Ojak, Białystok1998.Janion M., Kobiety i duch inności, Warszawa 1996.Jung C.G., Archetypy i symbole, przeł. J. Prokopiuk, Warszawa 1981.Kalaga W., Mgławice dyskursu, Kraków 1997.Kempny M., Antropologia bez dogmatów - teoria społeczna bez iluzji, Warszawa 1994.Kluszczyński R. W., Film -wideo - multimedia. Sztuka ruchomego obrazu w erzeelektronicznej, Warszawa 1999.Kluszczyński R.W., Społeczeństwo informacyjne. Cyberkultura. Sztuka multimedialna,Kraków 2001.Kłoskowska A., Kultura masowa, Warszawa 1964.Kłoskowska A., Socjologia kultury, Warszawa 1983.Kołakowski L., Cywilizacja na ławie oskarżonych, Warszawa 1990.4

Komunikacja międzykulturowa, red. A. Kapciak, L. Korporowicz, A. Tyszka, Warszawa1996.Krąpiec M.A., U podstaw rozumienia kultury, Lublin 1991.Kroeber A.L., Istota kultury, przeł. P. Sztompka, Warszawa 1973.Krytyka feministyczna: siostra teorii i historii literatury, red. G. Borkowska, L. Sikorska,Warszawa 2000.Kultura, komunikacja literatura, red. S. Żółkiewski, M. Hopfinger, Wrocław 1976.Kultura, tekst, ideologia, przekład i red. A. Preis-Smith, Kraków 2004.Kuper A., Między charyzmą i rutyną. Antropologia brytyjska 1922-1982, przeł. K.Kaniowska, Łódź 1987.Lacan J., Funkcje i pola mówienia i mowy w psychoanalizie, przeł. B. Gorczyca, W.Grajewski, Warszawa 1996.Lévi-Strauss C., Antropologia strukturalna, przeł. K. Pomian, Warszawa 1973.Lévi-Strauss C., Myśl nieoswojona, przeł. A. Zajączkowski, Warszawa 1968.Linton R., Kulturowe podstawy osobowości, przeł. A. Jasińska-Kania, Warszawa 1975.Lipski A., Łęcki K., Perspektywy socjologii kultury artystycznej, Warszawa 1992.Lyotard J.F., Kondycja ponowoczesna, Warszawa 1997.Malinowski B., Szkice z teorii kultury, Warszawa 1958.McLuhan M., Wybór pism, przeł. K. Jakubowicz, Warszawa 1975.Miczka T., O zmianie zachowań komunikacyjnych. Konsumenci w nowych sytuacjachaudiowizualnych, Katowice 2002.Muzyka w kontekście kultury, red. L. Polony, Warszawa 1978.Nauka o komunikowaniu. Podstawowe orientacje teoretyczne, red. B. Dobek-Ostrowska,Wrocław 2001.Nowacka E., Świat człowieka - świat kultury, Warszawa 2002.O kulturze i jej badaniu, red. K. Zamiara, Warszawa 1985.Ong W.J., Oralność i piśmienność, Warszawa 1992.Paluch A., Mistrzowie antropologii społecznej, Warszawa 1990.Pojęcia i problemy wiedzy o kulturze, red. A. Kłoskowska, Wrocław 1991 [ EncyklopediaKultury Polskiej XX wieku].Przedmiot i funkcje teorii kultury, red. S. Pietraszko, Wrocław 1982.Putman R., Myśl feministyczna. Wprowadzenie, przeł. J. Mikos, B. Umińska, Warszawa 2002.Rosner K., Hermeneutyka jako krytyka kultury, Warszawa 1991.Said E., Orientalizm, przeł. M. Wyrwas-Wiśniewska, Poznań 2005.Sapir E.: Kultura, język, osobowość, przeł. B. Stanosz, Warszawa 1978.Semiotyka kultury, wybór i oprac. E. Janus, M.R. Mayenowa, Warszawa 1977.Sokolewicz Z., Wprowadzenie do etnologii, Warszawa 1974.Strinati D., Wprowadzenie do kultury popularnej, przeł. W. J. Burszta, Poznań 1998.Suszczyński Z., Słowo w kulturze mediów, Białystok 1999.Symbole i symbolika , red. M. Głowiński, Warszawa 1990.Szacki J., Tradycja, Warszawa 1971.Ślęczka K., Feminizm. Ideologie i koncepcje współczesnego feminizmu, Katowice 1999.Wilkoszewska K., Piękno w sieci. Estetyka a nowe media, Kraków 1999.Współczesne systemy komunikowania, red. B. Dobek-Ostrowska, Wrocław 1997.Wysłouch S., Literatura a sztuki wizualne, Warszawa 1994.Żółkiewski S., Teksty kultury, Warszawa 1988.17. Uwagi dodatkowe: –Kartę przedmiotu oprac. dr hab. prof. UR Jolanta Pasterska.5

Numer 2.1. Nazwa przedmiotu: Wykład monograficzny2. Kod przedmiotu:3. Formuła przedmiotu: wykład4. Typ przedmiotu: obowiązkowy, zakończony zaliczeniem5. Rok: I, semestr 16. Liczba punktów ECTS: 27. Poziom przedmiotu: średnio zaawansowany8. Liczba godzin w tygodniu: 29. Liczba godzin w semestrze: 15 [9]10. Język nauczania: polski11. Wykładowcy: pracownicy Instytutu Filologii Polskiej12. Wymagania wstępne: –13. Cel nauczania: poszerzenie wiedzy polonistycznej studentów14. Program nauczania: podają prowadzący na początku roku akademickiego15. Metody i formy oceny pracy studenta: obecność na wykładach (sprawdzana wyrywkowo)16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze: podają prowadzący na pierwszym wykładzie17. Uwagi dodatkowe:Student ma obowiązek uczestniczyć w wykładzie monograficznym, wykładmonograficzny jest obowiązkowy, a prowadzący ma prawo do weryfikowania zdobytejwiedzy np. poprzez kolokwium zaliczeniowe.Tematyka wykładów i prowadzący są ogłaszani na spotkaniu organizacyjnymrozpoczynającym każdy rok akademicki.Numer 3.1.Nazwa przedmiotu: Konteksty literatury polskiej XX i XXI w.2. Kod przedmiotu:a3. Formuła przedmiotu: wykład4. Typ przedmiotu: obowiązkowy, zakończony zaliczeniem5. Rok: II6. Liczba punktów ECTS: 37. Poziom przedmiotu: zaawansowany8. Liczba godzin w tygodniu: 29. Liczba godzin w semestrze: 3010. Język nauczania: polski11. Wykładowcy: Pracownicy Zakładu Literatury Polskiej XX Wieku12. Wymagania wstępne: zaliczony kurs historii literatury polskiej oraz literaturywspółczesnej na poziomie licencjackim; znajomość podstawowych faktów, zagadnień i lekturz zakresu literatury polskiej XX wieku.13. Cel nauczania: syntetyzowanie oraz problematyzowanie wiedzy na temat rozwojuliteratury polskiej XX wieku w kontekście zagadnień tradycji literackiej oraz świadomościnarodowej i kulturowej.6

14. Program nauczania: wykład poświęcony najważniejszym zjawiskom dwudziestowiecznejliteratury polskiej w kontekście jej związków zarówno z tradycją literacką, jak inowoczesnymi kierunkami artystycznymi; w odniesieniu do historycznego i kulturowegokontekstu wskazuje różne sposoby oraz zakresy funkcjonowania tradycji w literaturze MłodejPolski, dwudziestolecia międzywojennego, okresu wojny i okupacji, a także w literaturzepowojennej w kraju i na emigracji; zagadnienie tradycji literackiej ma służyć do budowaniapomostów pomiędzy przeszłością, teraźniejszością i przyszłością, a także do określaniakondycji moralno-duchowej człowieka XX stulecia.15. Metody i formy oceny pracy studenta: zaliczenie wykładu na podstawie uczestnictwa wzajęciach. Egzamin po semestrze zimowym I roku.16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze: Z. Jarosiński, Literatura lat 1945-1975,Warszawa 1996; J. Jarzębski, Proza dwudziestolecia, Kraków 2005; J. Kulczycka-Saloni, I.Maciejewska, A. Z. Makowiecki, R. Taborski, Młoda Polska, Warszawa 1991; J.Kwiatkowski, Dwudziestolecie międzywojenne, Warszawa 2000; A. Nasiłowska, Literaturaokresu przejściowego 1975-1996, A. Nasiłowska, Trzydziestolecie 1914-1944, Warszawa1995; M. Podraza-Kwiatkowska, Literatura Młodej Polski, Warszawa 1992; J. Święch,Literatura polska w latach II wojny światowej, Warszawa 1997.b.3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia.4. Typ przedmiotu: obowiązkowy, zakończony zaliczeniem z oceną.5. Rok: II.6. Liczba punktów ECTS: 3.7. Poziom przedmiotu: zaawansowany.8. Liczba godzin w tygodniu: 2.9. Liczba godzin w semestrze: 30.10. Język nauczania: polski.11. Wykładowcy: Pracownicy Zakładu Literatury Polskiej XX Wiekub1 Neoklasycyzm w literaturze polskiej XX wieku12. Wymagania wstępne: zaliczony kurs historii literatury polskiej oraz literaturywspółczesnej na poziomie licencjackim; znajomość podstawowych faktów, zagadnień i lekturz zakresu literatury polskiej XX wieku; zainteresowanie zagadnieniem tradycji literackiej orazproblematyką loci communes w literaturze epok najnowszych.13. Cel nauczania: pogłębienie wiedzy studentów w zakresie sposobów funkcjonowaniatradycji literackiej, w szczególności zaś – tradycji klasycznej w literaturze polskiej XX wieku(w kontekście historycznoliterackim, estetycznym, filozoficznym). Celem ćwiczeń jestprzegląd zjawisk dwudziestowiecznego neoklasycyzmu zarówno w refleksji krytycznonaukowejoraz poetykach sformułowanych, jak i w twórczości literackiej poetów i pisarzy.Zajęcia mają ułatwiać porządkowanie, syntetyzowanie i rozumienie idei rozwojowychliteratury XX wieku, pobudzać do refleksji, która sytuuje się na pograniczuliteraturoznawstwa, antropologii i filozofii, a także wskazywać obszary problemowedomagające się nowych rozstrzygnięć.14. Program nauczania:14.1. Zagadnienie tradycji literackiej w aspekcie teoretycznym;14.2. Kategoria klasycyzmu w ujęciu teoretycznym i historycznym;14.3. Parnasizm w liryce młodopolskiej;7

14.4. „Śladem muzy antycznej” – Leopold Staff;14.5. W kręgu „Museionu” (L. H. Morstin, W. Kościelski, E. Leszczyński) i „Lamusa”(M. Pawlikowski, M. Wolska);14.6. Klasycyzm skamandrytów. Powojenny spór o klasycyzm w dwudziestoleciu;14.7. „Powrót do Europy” – Jarosław Iwaszkiewicz;14.8. Tradycja klasyczna w prozie i esejach Jana Parandowskiego;14.9. Czesława Miłosza spór z klasycyzmem;14.10. „Sztuka nie zna pojęcia postępu” – metafizyczny neoklasycyzm ponowieńJarosława Marka Rymkiewicza;14.11. Zbigniewa Herberta dialog z tradycją;14.12. Koncepcja klasycyzmu tragicznego Ryszarda Przybylskiego;14.13. Spór romantyczno-klasycystyczny w wystąpieniach Nowej Fali;14.14. Klasycyści i barbarzyńcy lat 90-tych (M. Świetlicki, J. Podsiadło, K. Jaworskivs. K. Koehler, W. Wencel, A. Szlosarek);14.15. Pamięć i konkret w poezji Janusza Szubera;15. Metody i formy oceny pracy studenta: ocena ciągła (bieżące przygotowanie i aktywność),śródsemestralny pisemny test kontrolny, kontrola obecności.16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze:J.Abramowska, Topos i niektóre miejsca wspólne badań literackich, [w:]Teoretycznoliterackie tematy i problemy, red. J. Sławiński, Wrocław 1986.S. Balbus, Między stylami, Kraków 1996.S. Barańczak, Nieufni i zadufani. Romantyzm i klasycyzm w młodej poezji lat sześćdziesiątych,Wrocław 1971.J. Błoński, Czym był, czym mógł być klasycyzm, [w:] tegoż, Odmarsz, Kraków 1978.Czytanie Herberta, red. P. Czapliński, Poznań 1995.J. Dudek, Europejski korzenie poezji Czesława Miłosza, Kraków 1995.J. Dudek, Poezja polska XX wieku wobec tradycji, Kraków 2002.T. S. Eliot, Szkice literackie, red., wyb., przedm. i przypisy W. Chwalewik, przeł. H.Pręczkowska, Warszawa 1963.M. Głowiński, Poetyka Tuwima a polska tradycja literacka, Warszawa 1962.M. Jastrun, Eseje. Mit śródziemnomorski. Wolność wyboru. Historia Fausta, Warszawa 1973.A. Kaliszewski, Gry Pana Cogito, Kraków 1982 (wyd. II, rozszerzone, Łódź 1990).A. Kaliszewski, Nostalgia stylu. Neoklasycyzm liryki polskiej XX wieku w krytyce, badaniachi poetykach immanentnych (w kontekście tradycji poetologicznej klasycyzmu), Kraków 2007.Z. Kubiak, Przestrzeń dzieł wiecznych. Eseje o tradycji kultury śródziemnomorskiej, Kraków1993.Z. Kubiak, Szkoła stylu. Eseje o tradycji poezji europejskiej, Warszawa 1972.I. Maciejewska, Leopold Staff. Lwowski okres twórczości, Warszawa 1965.I. Maciejewska, Leopold Staff. Warszawski okres twórczości, Warszawa 1973.K. Maliszewski, Nasi klasycyści, nasi barbarzyńcy. Szkice o nowej poezji, Bydgoszcz 1999.A. Mazur, Parnasizm w poezji polskiej drugiej połowy XIX i XX wieku, Opole 1993.O twórczości Jarosława Iwaszkiewicza, oprac. A. Brodzka, Kraków 1983.J. Parandowski, Godzina śródziemnomorska, Warszawa 1956.A. Poprawa, Kultura i egzystencja w poezji Jarosława Marka Rymkiewicza, Wrocław 1999.R. Przybylski, Et in Arcadia ego. Esej o tęsknotach poetów, Warszawa 1966.R. Przybylski, To jest klasycyzm, wstęp M. Janion, Warszawa 1978.J. M. Rymkiewicz, Czym jest klasycyzm. Manifesty poetyckie, Warszawa 1967.8

A. Sandauer, Poeci czterech pokoleń, Kraków 1977.b 2 Trwałość tematyki kresowej i żydowskiej w różnorodnych ujęciach rodzajowychi gatunkowych12. Wymagania wstępne: znajomość polskiej i światowej literatury na poziomie licencjatu.13. Cel nauczania: głębsze rozumienie wysokiej kultury polskiej, wskazywanie spoiwświadomości kulturowej, tworzenie syntezy literatury dwudziestowiecznej, zainteresowanietrwałością tematyki kresowej i żydowskiej w różnorodnych ujęciach rodzajowych igatunkowych.14. Program nauczania:14.1. Istota literatury kresowej.14.2. Rewolucja bolszewicka we wspomnieniach Zofii Kossak-Szczuckiej.14.3. Kresy jako metaprzestrzeń przygody – Kochanek Wielkiej NiedźwiedzicySergiusza Piaseckiego.14.4. Topika judajska w literaturze polskiej XX wieku. Topos miasteczka (sztetł),wątki chasydzkie w utworach Adolfa Rudnickiego i Juliana Stryjkowskiego.14.5. Zagłada Żydów w twórczości Henryka Grynberga, Jerzego Ficowskiego,Czesława Miłosza, Zbigniewa Herberta, Adolfa Rudnickiego i Irit Amiel.14.6. Historia na Kresach. Proza Leopolda Buczkowskiego, Józefa Mackiewicza,Włodzimierza Odojewskiego.14.7. Łagry w poezji (Beaty Obertyńskiej, Mariana Czuchnowskiego, AleksandraWata), opowiadaniach (Herminii Naglerowej) oraz wspomnieniach (BeatyObertyńskiej i Barbary Skargi).14.8. Elementy arkadyjskie w Czesława Miłosza powieści o wtajemniczeniu.14..9. Pamięć Kresów w esejach Józefa Wittlina, Jerzego Stempowskiego i StanisławaVincenza.14.10. Kresy w twórczości pisarzy urodzonych po wojnie na przykładzie LidyAleksandra Jurewicza.15. Metody i formy oceny pracy studenta: przedmiot kończy się zaliczeniem, warunkiem jegouzyskania jest systematyczne i aktywne uczestnictwo w zajęciach oraz pełna znajomość lekturwskazanych przez prowadzącego.16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze:Z. Kossak-Szczucka, Pożoga. Wspomnienia z Wołynia 1917-1919, z przedm. S. Estreichera,Rzeszów 1990.S. Piasecki, Kochanek Wielkiej Niedźwiedzicy, Warszawa 1994.A.Rudnicki, Lato, Warszawa 1938 lub tegoż: Sto jeden, t. 1, Kraków 1984. oprac. J. Wróbel,s. 91-199.J. Stryjkowski, Austeria, wyd. dowolne.Wybór utworów poetyckich, np. A. Słonimski, Elegia miasteczek żydowskich, W. Szlengel,Rzeczy, H. Grynberg, Retoryczne pytanie, J. Ficowski, *** (Muranów góruje), Cz. Miłosz,Biedny chrześcijanin patrzy na getto, Z. Herbert, Pan Cogito szuka rady [w:] Męczeństwo izagłada Żydów w zapisach literatury polskiej, wybór i oprac. I. Maciejewska, Warszawa1988.9

A. Rudnicki, wybór opowiadań: Czysty nurt, Wielkanoc, Kupiec łódzki [w:] tegoż, Sto jeden,t. 1, Kraków 1984. Oprac. J. Wróbel, s.65-90, t. 2, s.15-23, 100-134.H. Grynberg, Żydowska wojna, Warszawa 1965.I. Amiel, Osmaleni, Izabelin 1999 oraz tejże, wiersze (Egzamin z Zagłady, Mniej zmarli, Ona,Dzieciom holocaustu, Współczesny mit) z tomu Wdychać głęboko, Izabelin 2002.J. Mackiewicz, Droga donikąd, Londyn 1955 lub inne powieści.W. Odojewski, Zasypie wszystko, zawieje..., wyd. dow.L. Buczkowski, Czarny potok, Warszawa 1954.Gułag polskich poetów. Od Komi do Kołymy .Wiersze. Wybór i przedmowa N. Taylor-Terlecka, Londyn 2001 (np. B. Obertyńska, W. Broniewski, A. Wat, M. Czuchnowski, Z.Broncel, A. Międzyrzecki); H. Naglerowa, (wybór opowiadań: Śledztwo, Kazachstańskienoce, Chleb) [w:] Ludzie sponiewierani, Rzym 1945 lub tejże, Kazachstańskie noce,Londyn 1958.B. Obertyńska, W domu niewoli lub B. Skarga, Po Wyzwoleniu…(1944-1956), Warszawa2000 (I wyd. Paryż 1985 pod pseudonimem Wiktoria Kraśniewska).Cz. Miłosz, Dolina Issy, wyd. dow.J. Wittlin, Mój Lwów, [w:] tegoż, Orfeusz w piekle XX wieku, Kraków 2000.S. Vincenz, Rzeczywistość urojona, Lwowscy kosmopolici [w:] tegoż, Tematy żydowskie,Gdańsk 1993.J. Stempowski, W dolinie Dniestru, Esej berdyczowski, [w:] tegoż, W dolinie Dniestru i inneeseje ukraińskie. Wybór i oprac. A. S. Kowalczyk, Warszawa 1993.A. Jurewicz, Lida, wyd. dow.E. Czaplejewicz, Czym jest literatura kresowa?, [w:] Kresy w literaturze. Twórcydwudziestowieczni, pod red. E. Czaplejewicza i E. Kasperskiego, Warszawa 1996.B. Hadaczek, Zarys literatury kresowej, [w:] Kresy w literaturze polskiej XX wieku, Szczecin1993.S. Uliasz, Kresy jako przestrzeń kulturowa, [w:] O literaturze kresów i pograniczu kultur.Rozprawy i szkice, Rzeszów 2001.M. Pałaszewska, Zofia Kossak, Warszawa 1999; J. Olejniczak, Posłowie, [w:] Z. Kossak-Szczucka, Pożoga. Wspomnienia z Wołynia 1917-1919, Katowice-Cieszyn 1990.E. Pogonowska, „Pożoga” Zofii Kossak-Szczuckiej, czyli rzecz o utracie Kresów, [w:] Formydyskursu w powieści, red. M. Woźniakiewicz-Dziadosz, Lublin 1996.J. Kolbuszewski, Wokół „Pożogi”, „Odra” 1990, nr11.K. Polechoński, Żywot człowieka uzbrojonego.Biografia, twórczość i legenda literackaSergiusza Piaseckiego,Warszawa – Wrocław 2000.B. Hadaczek, „Bogom nocy równi”( o bohaterach powieści Sergiusza Piaseckiego), [w:]„Szczecińskie Prace Polonistyczne”, nr 7. Kresy w literaturze, pod red. B. Hadaczka,Szczecin 1996.A. Paliwoda, Przestrzenny kontekst powieści Sergiusza Piaseckiego, [w:] Epoka przemian.Wiek XX w literaturze polskiej. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi ZbigniewowiAndresowi, pod red. Z. Ożoga, J. Wolskiego, Rzeszów 2005.W. Panas, Topika judajska [w:] Słownik literatury polskiej XX wieku, Wrocław 1995, s. 1095-1004.E. Prokop-Janiec, Międzywojenna literatura polsko-żydowska jako zjawisko kulturowe iartystyczne, Kraków 1992.J. Wróbel, Adolf Rudnicki „Lato” [w:] Lektury polonistyczne. Dwudziestoleciemiędzywojenne i II wojna światowa, pod red. R. Nycza, J. Jarzębskiego, t.1, Kraków 1997 lub[w:] tegoż, Przed Sądnym Dniem. „Lato” [w:] Miara cierpienia. O pisarstwie AdolfaRudnickiego, Kraków 2004, s.194-212.A. Wal, Twórczość w cieniu menory. O prozie Adolfa Rudnickiego, Rzeszów 2002.10

E. Wiegandt, Austria Felix czyli o micie Galicji w polskiej prozie współczesnej, tu: rozdz. III.Prywatne mitologie ( Juliana Stryjkowskiego imię własne), s. 109-140, Poznań 1997 (1988 I);A. Sobolewska, Dwa moralitety Juliana Stryjkowskiego,[w:] Sporne postaci polskiejliteratury współczesnej. Kontynuacje, pod red. A. Brodzkiej, L. Burskiej, Warszawa 1996.W. Kot, Julian Stryjkowski (rozdz. II. Pogasły szabasowe świece, Kalendarium życia itwórczości), Poznań 1997.J. Wróbel, Spalony świat Adolfa Rudnickiego, [w:] tegoż, Tematy żydowskie w literaturzepolskiej 1939-1987, Kraków 1991.A. Wal, Literackie świadectwa żydowskiej apokalipsy, [w:] tejże, Twórczość w cieniu menory.O prozie Adolfa Rudnickiego, Rzeszów, 2002, s. 83-123.J. Wróbel, Henryka Grynberga rozrachunki z Polską, [w:] tegoż, Tematy żydowskie wliteraturze polskiej 1939-1987, Kraków 1991, s. 128-144.A. Sobolewska, Księgi wieczyste Henryka Grynberga, [w:] Sporne postaci polskiej literaturywspółczesnej. Następne pokolenie, pod red. A. Brodzkiej, L. Burskiej, Warszawa 1995.S. Buryła, Opisać zagładę. Holocaust w twórczości Henryka Grynberga, Wrocław 2006;M. Głowiński, Posłowie do I. Amiel, Osmaleni, Izabelin 1999, s. 103-109.P. Śliwiński, Posłowie do Wdychać głęboko, Izabelin 2002.R. Wasita, Ocaliła mnie polszczyzna. Spotkanie z Irit Amiel – polską i hebrajską poetką zIzraela…, „Literatura na Świecie” 1996, nr 10, s. 278-279.A. Wal, „Opowiedz ludziom”. Poezja Irit Amiel, [w:] Poezja polska na obczyźnie. Studia iszkice, t. 2, red. Z. Andres, J. Wolski, Rzeszów 2005.S. J. Żurek, Synowie księżyca. Zapisy poetyckie Aleksandra Wata i Henryka Grynberga wświetle tradycji i teologii żydowskiej, Lublin 2004.H. Grynberg, Holocaust w literaturze polskiej, [w:] Antologia polskiej krytyki literackiej naemigracji 1945- 1985,Wybór, wstęp J. Dąbała, Lublin 1992 lub [w:] Prawda nieartystyczna;J. Leociak, Tekst wobec Zagłady, Wrocław 1997 (tu rozdz. Dlaczego pisali oraz Opisaćgetto).J. Błoński, Biedni Polacy patrzą na getto, Kraków 1994.W. Bolecki, Literatura jako relacja prawdomówna: „Droga donikąd” Józefa Mackiewicza,[w:] Literatura współczesna, t. 1. Red. R. Nycz, J. Jarzębski. Kraków 1997. Seria: Lekturypolonistyczne.W. Bolecki, Ptasznik z Wilna o Józefie Mackiewiczu, Kraków 1991.Odojewski i krytycy. Antologia tekstów. Wyb. i oprac. S. Barć, Lublin 1999 (tu: M. Janion,Cierń i róża Ukrainy, A. Werner, To piekło nie jest rajem).M. Rabizo-Birek, Między mitem a historią. Twórczość Włodzimierza Odojewskiego,Warszawa 2002 (tu rozdz. I i II).I. Iwasiów, Cmentarze, w tejże, Kresy w twórczości W. Odojewskiego, Szczecin 1994.K. Uniłowski, Proza kresowa....., [w:] Literatura emigracyjna 1939-1989, t.2. red. J.Olejniczak, Katowice, 1996.S. Burkot, Leopold Buczkowski „ Czarny potok” [w:] tegoż, Proza powojenna 1945-1980.Analizy i interpretacje, Warszawa 1984.M. Stępień, Od mowy pozornie zależnej do „czarnego potoku” świadomości, [w:] Literaturawobec wojny i okupacji. Studia pod red. M. Głowińskiego, J. Sławińskiego., Wrocław....1976.M. Indyk, Szkatułkowy cytat. Struktura narracji w „Czarnym potoku” LeopoldaBuczkowskiego, [w:] Lektury polonistyczne: Literatura współczesna, t.1, pod red. R. Nycza, J.Jarzębskiego, Kraków 1997.T. Błażejewski, Przemoc świata. Pisarstwo Leopolda Buczkowskiego, Łódź 1991.R. Nycz, O pisarstwie Leopolda Buczkowsklego, [w:] Sylwy współczesne, Kraków 1996 (IIwyd).11

N. Tylor, Proza zsyłkowa [w:] Literatura emigracyjna 1939-1989, red. M. Pytasz, Katowice1994, t. 1, s. 261-289.E. Czaplejewicz, Polska literatura łagrowa, Warszawa 1992, s. 5-53.G. Herling-Grudziński, Na krawędzi człowieczeństwa, [w:] tegoż, Wyjście z milczenia,Warszawa 1993 (o prozie H. Naglerowej).R. Szczerbakiewicz, Gułag. Spojrzenie Europejki. „Po wyzwoleniu…”Barbary Skargi, (w:)Kresowianki. Krąg pisarek heroicznych, R. K. Stępnik, M. Gabryś, Lublin 2006.I. Sariusz-Skąpska, Polscy świadkowie GUŁagu. Literatura łagrowa 1939-1989, Kraków2002.Polacy w ZSSR (1939-1942). Antologia. Opracowanie i wstęp Marii Czapskiej, Paryż 1963;A. Zawada, Czesław Miłosz, Wrocław 1996.J. Błoński, Miłosz jak świat, Kraków 1998.J. Olejniczak, Arkadia – topos i idea. Opis ewolucji motywu, Między Arkadią i katastrofą.Szkic o twórczości Czesława Miłosza, [w:] Arkadia i małe ojczyzny. Vincenz – Stempowski –Wittlin – Miłosz, Kraków 1992.A. Fiut, Dolina Issy - powieść o wtajemniczeniu, „Znak” 1981, nr 4-5, przedruk [w:] tegoż ,Pytanie o tożsamość, Kraków 1995.I. Sławińska, „To jest daleki kraj…” [w:] Poznawanie Miłosza. Studia i szkice o twórczościpoety, pod red. J. Kwiatkowskiego, Kraków 1985.J. Błoński, Dolina Issy [w:] tamże; L. Vallee, Dolina Issy - interpretacja, „Literatura naŚwiecie” 1981, nr 6.A. S. Siemaszko, Zaplecze historyczne „Doliny Issy”, „Przegląd Powszechny” 1984, nr 6, 7,8.D. Heck, Esej - gatunek uwikłany w paradoksy, [w:] Kosmopolityzm i sarmatyzm. Antologiapowojennego eseju polskiego. Wybór i oprac. D. Heck, Wrocław 2003.J. Olejniczak, Esej i dziennik na emigracji, [w:] Literatura emigracyjna 1939-1989, t. 1,Katowice 1994, red. M. Pytasz, s. 226-250.M. Klecel, Próba o esejach Vincenza, [w:] Vincenz i krytycy. Antologia tekstów. Wybór,wstęp i oprac. P. Nowaczyński, Lublin 2003, s. 107-124.A. Nasalska, Tematy żydowskie Vincenza [w:] Studia o Stanisławie Vincenzie, red. P.Nowaczyński, Lublin-Rzym 1994, s. 189-200.J. Olejniczak, Arkadia i małe ojczyzny. Vincenz – Stempowski – Wittlin – Miłosz. Kraków1992.A. S. Kowalczyk, Kryzys świadomości europejskiej w eseistyce polskiej lat 1945-1977(Vincenz - Stempowski - Miłosz), Warszawa 1990.A. S. Kowalczyk, Nieśpieszny przechodzień i paradoksy. Rzecz o Jerzym Stempowskim,Wrocław 1997.S. Uliasz, Powroty do dzieciństwa na pograniczu. Wokół „Lidy” Aleksandra Jurewicza, [w:]tegoż, O literaturze Kresów i pograniczu kultur. Rozprawy i szkice, Rzeszów 2001;M. Czermińska, Centrum i kresy w prozie pisarzy urodzonych po wojnie, [w:] tejże,Autobiograficzny trójkąt. Świadectwo, wyznanie i wyzwanie, Kraków 2000; M. Zaleski,Pamięć wielonarodowej Rzeczypospolitej w literaturze po roku 1939, W: Sporne postacipolskiej literatury współczesnej, pod red. A. Brodzkiej, Warszawa 1994.b 3 Dialog i spór z tradycją romantyczną w literaturze polskiej XX wieku12. Wymagania wstępne: zaliczony kurs historii literatury polskiej oraz zagadnieńwspółczesnej literatury na poziomie licencjackim; znajomość podstawowych faktów,zagadnień i lektur z zakresu literatury polskiej XX wieku.12

13. Cel nauczania: pogłębienie wiedzy studentów w zakresie funkcjonowania tradycjiliterackiej, w szczególności zaś – kluczowej dla literatury polskiej tradycji romantycznej wliteraturze polskiej od roku 1939 (w szerokim kontekście historycznoliterackim, estetycznym,filozoficznym). Celem ćwiczeń jest przegląd zjawisk będących różnymi formamikontynuowania, dialogu bądź sporu z tradycją romantyczną w jej rozmaitych formachistnienia (mitologii narodowej, postaw tyrtejskich i mesjanistycznych, tradycjiniepodległościowych zrywów i powstań, motywów, topiki, symboliki romantycznej,wizerunku ojczyzny i polskości, problematyki religijnej i egzystencjalnej, stosunku do natury,historii i kultury, wizji celów i zadań sztuki, wypracowanych w czasie romantyzmu nowychśrodków i form wyrazu) zarówno w refleksji krytyczno-naukowej, w sformułowanychpoetykach, jak i w twórczości literackiej poetów i pisarzy. Zajęcia mają ułatwiaćporządkowanie, syntetyzowanie i rozumienie idei literatury XX wieku, pobudzać do refleksji,która sytuuje się na pograniczu literaturoznawstwa, antropologii i filozofii, a takżewskazywać obszary programowe domagające się nowych rozstrzygnięć.14. Program nauczania:14.1. Tradycja romantyczna w liryce W. Rolicz-Liedera i T. Micińskiego;14.2. Wielkie tematy romantyczne w dramatach S. Wyspiańskiego;14.3. Fabuły S. Żeromskiego;14.4. Tradycja romantyzmu w liryce J. Wittlina, J. Czechowicza, W. Sebyły i Cz.Miłosza.14.5. Aktualizacje tradycji romantycznej w poezji czasów wojny i okupacji -romantyzm wrześniowy i poezja „wieszczów” wojennych (Wierzyński, Broniewski,Lechoń, Tuwim, Słonimski);14.6. „Romantycy czasów wojny” - poezja pokolenia wojennego wobec tradycjiromantycznej na wybranych przykładach: K.K. Baczyński, T. Gajcy, W. Bojarski, A.Trzebiński, T. Borowski, Z. L. Stroiński;14.7-8. Wiwisekcje tradycji romantycznej, martyrologicznej i tyrtejskiej w proziepowojennej, pastisz i trawestacja (Jezioro bodeńskie Stanisława Dygata lub Trans-Atlantyk Witolda Gombrowicza);14.9-10. Eseistyka powojenna wobec romantyzmu: A. Kijowski, Listopadowywieczór, T. Łubieński, Bić się czy nie bić;14.11-12. Powojenna powieść kresowa wobec romantycznej szkoły ukraińskiej ibiałoruskiej (W. Odojewski, Zasypie wszystko, zawieje, T. Konwicki, Sennik polski lubBohiń);14.13. Mickiewicz współczesnych (na kanwie powieści biograficznych JarosławaMarka Rymkiewicza Żmut i Baket);14.14. Poezja pokolenia ’68 wobec romantyzmu – nowoczesne aktualizacje kategoriijedności słowa i czynu, postulat poezji zaangażowanej, nieufnej, ironicznej – wiersze iwypowiedzi programowe Barańczaka, Krynickiego, Zagajewskiego, Wojaczka;14.15-16. Romantyzm egzystencjalny – motywy śmierci, szaleństwa, miłości,samotności, artysty w literaturze XX wieku na wybranych przykładach: J. Krzysztoń,Obłęd; M. Bieńczyk, Terminal; E. Lipska, Żywa śmierć i Nie o śmierć tutaj chodzilecz o biały kordonek, W. Odojewski, Czas odwrócony i Bez tchu, H, Waniek, Dziadyberlińskie);14.17. Dramat współczesny wobec poromantycznych stereotypów i klisz: SławomirMrożek, Indyk, Witold Gombrowicz, Ślub. Alternatywne zagadnienia;13

14.18. Legenda i tradycja Norwidowska w twórczości poetów grupy Kontynenty (innymodel biografii emigranta): wybrane wiersze i eseje B. Czaykowskiego, A.Czerniawskiego, F. Śmieji, B. Taborskiego;14.19-20. Romantyzm w literaturze przełomu XX i XXI wieku: przemiany wizerunkuojczyzny w najnowszej poezji (wybrane wiersze M. Świetlickiego, K.Maliszewskiego, P. Huelle, T. Różyckiego, W. Wencla, T. Dąbrowskiego); próbapoematu: Dwanaście stacji Tomasza Różyckiego wobec tradycji romantycznegopoematu dygresyjnego (Pan Tadeusz, Beniowski);14.21. Współczesne rozumienie tradycji romantycznej.15. Metody i formy oceny pracy studenta: ocena ciągła (przygotowanie do zajęć, aktywność),pisemny test kontrolny, obecność na zajęciach.16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze:I. Maciejewska, Topika tradycji narodowych, [w:] Słownik literatury XX wieku. Pod red. A.Brodzkiej, m. Puchalskiej, M. Semczuk, A. Sobolewskiej, E. Szary-Matywieckiej, Wrocław1995.A. Łempicka, Wstęp [do:] S. Wyspiański, Wyzwolenie, Wrocław 1970.J. Nowakowski, Wstęp [do:] S. Wyspiański, Warszawianka. Lelewel. Noc listopadowa,Wrocław 1967.A. Hutnikiewicz, Stefan Żeromski, Warszawa 1960.J. Błoński, Sztuki wszystkie Sławomira Mrożka, Kraków 1995.S. Burkot, Proza polska w latach 1945-1980, Kraków 1984; Proza powojenna 1945-1987,Warszawa 2002.P. Czapliński, Opowieść o potrójnym wybuchu w: tegoż, Powrót centrali. Literatura w nowejrzeczywistości, Kraków 2007.A. Fabianowski, Konwicki, Odojewski i romantycy, Kraków 1997.Z. Majchrowski, Mickiewicz i wiek XX, Gdańsk 2006 (tam m.in. szkice o Gombrowiczu).Mickiewicz. Dwa wieki kultury polskiej, p. red. K. Maciąga i M. Stanisza, Rzeszów 2007.A. Nasiłowska, Trzydziestolecie 1914-1944, Warszawa 2008; Literatura okresuprzejściowego (1976-1996), Warszawa 2006.G. Ostasz, „Przeciwko smokom, jadom, kulom...”. O poezji polskiej lat 1939-1945, Rzeszów1998.G. Ostasz, W cieniu Herostratesa. O tradycjach romantyzmu w poezji polskiej lat 1914-1939,Rzeszów 1993.Z. Ożóg, Romantycy czasów wojny. Krzysztof Kamil Baczyński i poeci „Sztuki i Narodu”wobec tradycji romantycznej, Rzeszów 2002.Jerzy Święch, Literatura polska w latach II wojny światowej, Warszawa 1997.Maria Janion, Zmierzch paradygmatu [w:] tejże, Czy będziesz wiedział, co przeżyłeś?,Warszawa 1996.M. Janion, Róża i cierń Ukrainy [w:] tejże, Wobec zła, Warszawa 1989 lub [w:] Odojewski ikrytycy, Lublin 1999.Maria Janion, Maria Żmigrodzka, Romantyczne tematy egzystencji, [w:] tychże, Romantyzm iegzystencja, Gdańsk 2001.A. Legeżyńska, Piotr Śliwiński, Poezja polska w latach 1968-1998, Warszawa 2000.Polska literatura współczesna wobec romantyzmu, red. M. Łukaszuk, D. Seweryn, Lublin2007;M. Rabizo-Birek, Młodej polskiej poezji liryki zaangażowane, „Teksty Drugie” 2004, nr 3;14

M. A. Szulc Packalèn, Pokolenie ’68. Studium o poezji polskiej lat siedemdziesiątych,Warszawa 1997;T. Walas, Zrozumieć swój czas. Kultura polska po komunizmie, Kraków 2004 (tam: szkictytułowy).b 4 Dramat polski XX wieku12. Wymagania wstępne: znajomość polskiej i światowej literatury na poziomie licencjatu.13. Cel nauczania: Zapoznanie studentów z ewolucją form dramatycznych ostatniegostulecia. Omówienie głównych kierunków: realizmu, naturalizmu, ekspresjonizmu,symbolizmu, groteski. Śledzenie ewolucji elementów strukturalnych, rozpatrywanie zmian natle zachodzących przemian światopoglądowych, artystycznych. Na przykładzie konkretnychtekstów – badanie założeń artystycznych, kierunków poszukiwań, eksploracji różnychobszarów kultury teatralnej, realizacji scenicznych.14. Program nauczania:14.1. W poszukiwaniu tragedii chrześcijańskiej – Karol Hubert Rostworowski Judaszz Kariothu;14.2. Dwie drogi rozwoju dramatu: Tadeusz Rittner W małym domku i Stanisław I.Witkiewicz W małym dworku;14.3. Jerzy Szaniawski Dwa teatry;14.4 Groteska w teatrze. Teatrzyk „Zielona Gęś” Konstantego IldefonsaGałczyńskiego;14.5. Teatr Osobny Białoszewskiego;14.6. Teatr Różewicza: Do piachu; Świadkowie albo nasza mała stabilizacja;14.7. Świat Mrożka. Sławomir Mrożek Krawiec;14.8. Misterium lat osiemdziesiątych. E. Bryll, Wieczernik;14.9. Dramaturgia lat pierwszych. Michał Walczak, Kopalnia.15. Metody i formy oceny pracy studenta: przedmiot kończy się zaliczeniem, warunkiem jegouzyskania jest systematyczne i aktywne uczestnictwo w zajęciach oraz pełna znajomość lekturwskazanych przez prowadzącego.16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze:K. H. Rostworowski, Judasz z Kariothu, [w:] tenże: Wybór dramatów, opr. J. Popiel,Wrocław 1992 (BN I 281).T. Rittner, W małym domku, [w:] tenże: Dramaty, opr. Z. Raszewski, Warszawa 1966.S. I. Witkiewicz, W małym dworku, [w:] tegoż: Dramaty, t. I, opr. K. Puzyna, Warszawa 1962(lub inne wydanie).Jerzy Szaniawski, Dwa teatry, [w:] tegoż: Wybór dramatów, opr. A. Hutnikiewicz, Wrocław1988 (BN I 263).K. I. Gałczyński, Teatrzyk „Zielona Gęś” ma zaszczyt przedstawić, Warszawa 1968.M. Białoszewski, Teatr Osobny: 1955-1963, wstęp A. Sandauer, Warszawa 1971.T. Różewicz, Do piachu, Świadkowie albo nasza mała stabilizacja, [w:] tegoż: Teatr, wstęp J.Kelera, T. 1-2, Kraków 1988.W. Gombrowicz, Ślub, [w:] tegoż: Dzieła, red. naukowa J. Błoński, t. 6, Kraków 1986.S. Mrożek, Krawiec; E. Bryll, Wieczernik, Warszawa 1990.15

M. Walczak, Kopalnia, „Dialog” 2004, nr 8.J.L. Styan, Współczesny dramat w teorii i scenicznej praktyce, przeł. M. Sugiera, Wrocław1995.P. Szondi, Teoria nowoczesnego dramatu. 1880-1950, przeł. E. Misiołek, Warszawa 1976.G. Sinko, Postać sceniczna i jej przemiany w teatrze XX wieku, Wrocław 1988.A. Krajewska, Dramat i teatr absurdu w Polsce, Poznań 1996.A. Ubersfeld, Czytanie teatru I, przeł. A. Żurowska, Warszawa 2002.H.T. Lehman, Teatr postdramatyczny, przeł. D. Sajewska, M. Sugiera, Kraków 2004.J. Popiel, Sztuka dramatyczna Karola Huberta Rostworowskiego, Wrocław 1990.L. Eustachiewicz, Dramaturgia Młodej Polski, Warszawa 1982.Myśl teatralna Młodej Polski. Antologia, wybór I. Sławińska, S. Kruk, wstęp I. Sławińska,Warszawa 1966.G. Matuszek, Naturalistyczne dramaty, Kraków 2001.J. Błoński, Witkacy. Sztukmistrz, filozof, estetyk, Kraków 2000.J. Popiel, Dramat a teatr polski dwudziestolecia międzywojennego, Kraków 1995.M. P. Markowski, Polska literatura nowoczesna. Leśmian, Schulz, Witkacy, Kraków 2007.Myśl teatralna polskiej awangardy 1919-1939. Antologia, wstęp i wybór S. Marczak-Oborski,Warszawa 1973.M. Bukowska-Schielmann, Jerzy Szaniawski „Dwa teatry”, [w:] Dramat polski.Interpretacje, pod. red. J. Ciechowicza, Z. Majchrowskiego, t. II, Gdańsk 2002.L. Eustachiewicz, Twórczość dramatyczna Jerzego Szaniawskiego, „Ruch Literacki” 1960, nr1-2.K. Starczewska, Technika dramatopisarska Jerzego Szaniawskiego, [w:] Z problemówliteratury XX wieku, (praca zbiorowa) t. 2, Warszawa 1965.E. Laska, Źródła literackie „Zielonej Gęsi”, „Przegląd Humanistyczny” 1965 nr 5.J. Kopciński, Gramatyka i mistyka: wprowadzenie w teatralną osobność MironaBiałoszewskiego, Warszawa 1997.G. Niziołek, Ciało i słowo. Szkice o teatrze Tadeusza Różewicza, Kraków 2004.E. Wąchocka, Autorskie „ja” w dramaturgii Tadeusza Różewicza oraz H. Filipowicz, Od„Kartoteki” do „Klucza”. Problem formy w dramatach Tadeusza Różewicza, [w:] Zobaczyćpoetę. Materiały konferencji „Twórczość Tadeusza Różewicza” UAM Poznań, 4-6.11.1991,pod red. E. Guderian-Czaplińskiej i E. Kalemy-Kasprzak, Poznań 1993.J. Błoński, Forma, śmiech i rzeczy ostateczne, Kraków 1994.R. Fieguth, Słowo, sacrum i władza. Komentarze do „Ślubu” Gombrowicza i jego tradycjiromantycznych, „Teksty Drugie” 1995, nr 1.J. Mariański, Gombrowicza tragedia filozoficzna, [w:] Poetyka bez granic?, (zbior. pod red.W. Boleckiego i W. Tomasika, Warszawa 1995.J. Błoński, Wszystkie sztuki Sławomira Mrożka, Kraków 1995.M. Sugiera, Dramaturgia Sławomira Mrożka, Kraków 1996.H. Stephan, Mrożek, Kraków 1996.S. Bardijewska, Ernest Bryll – prawdy dramatu poetyckiego, [w:] tejże: Własna przestrzeń,Warszawa 1987.b 4 Związki polskiej literatury XX wieku z tradycją religijną12. Wymagania wstępne: zaliczony kurs historii literatury polskiej oraz zagadnieńwspółczesnej literatury na poziomie licencjackim; znajomość podstawowych faktów,zagadnień i lektur z zakresu literatury polskiej XX wieku.16

13. Cel nauczania: głębsze rozumienie związków literatury polskiej XX wieku z tradycjąjudeochrześcijańską; analiza wybranych elementów tradycji: problematyka, tematyka,motywy, obrazowanie, gatunki, style.14. Program nauczania:14.1. Religia a literatura. Wprowadzenie;14.2. Franciszkanizm w poezji Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego;14.3. Religijne aspekty dramatu młodopolskiego;14.4. Wymiar religijny w poezji niepodległościowej;14.5. Problematyka teologiczna w liryce dwudziestolecia międzywojennego(skamandryci, Iłłakowiczówna, Staff, Liebert);14.6. Motywy religijne w poezji lat wojny i okupacji;14.7. Wątek maryjny w powojennej poezji polskiej;14.8. Współczesna modlitwa poetycka;14.9. Religijne wątki w dramaturgii R. Branstaettera;14.10. Fenomen liryki poetów-kapłanów (ks. J. Twardowski, ks. Janusz S. Pasierb, ks.Karol Wojtyła);14.11. Realizacje tematu religijnego w twórczości pokolenia „Brulionu” i roczników 70.15. Metody o formy oceny pracy studenta: ocena ciągła (bieżące przygotowanie i aktywność),śródsemestralny pisemny test kontrolny, kontrola obecności.16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze:Z. Zarębianka, Religia w przestrzeni literatury. Literatura w przestrzeni religii. Rekonesans[w:] Epoka przemian. Wiek XX w literaturze polskiej, pod red. Z. Ożoga i J. Wolskiego,Rzeszów 2005, s. 45-52 lub: [w:] Z. Zarębianka, Czytanie sacrum, Kraków-Rzym 2008, s. 24-30.Z. Zarębianka, O niektórych związkach między literaturą a religią, [w:] Z. Zarębianka,Czytanie sacrum, Kraków-Rzym 2008, s.18-23.T. Lewandowski, Młodopolski modernizm katolicki [w:] Problematyka religijna w literaturzepozytywizmu i Młodej Polski. Świadectwa poszukiwań, pod red. S. Fity, Lublin 1993, s. 197-252.H. Filipkowska, Poezja religijna Młodej Polski [w:] Polska liryka religijna, pod red. S.Sawickiego i P. Nowaczyńskiego, Lublin 1983, s. 301-340.I. Maciejewska, Franciszkanizm w poezji Młodej Polski [w:] Problematyka religijna wliteraturze pozytywizmu i Młodej Polski. Świadectwa poszukiwań, pod red. S. Fity, Lublin1993, s. 309-328.H. Filipkowska, Aspekty chrześcijańskie dramatu epoki Młodej Polski [w:] Dramat i teatrreligijny w Polsce pod red. I. Sławińskiej i W. Kaczmarka, Lublin 1991, s. 265-286.E. Miodońska-Brookes, „Zdobywaj co dzień Boga i siebie na nowo...”. Religijne aspektydramatów Wyspiańskiego [w:] Dramat i teatr religijny w Polsce pod red. I. Sławińskiej i W.Kaczmarka, Lublin 1991, s. 235-264.I. Maciejewska, Franciszkanizm w poezji polskiej po 1918 roku [w:] Religijne aspektyliteratury polskiej XX wieku pod red. M. Jasińskiej-Wojtkowskiej i J. Święcha, Lublin 1997,s. 37-64.I. German, Biblia w twórczości S. Żeromskiego [w:] Problematyka religijna w literaturzepozytywizmu i Młodej Polski. Świadectwa poszukiwań, pod red. S. Fity, Lublin 1993, s. 329-374.17

K. Stępnik, Wymiar religijny poezji niepodległościowej [w:] Religijne aspekty literaturypolskiej XX wieku pod red. M. Jasińskiej-Wojtkowskiej i J. Święcha, Lublin 1997, s. 81-116.A. Hutnikiewicz, Motywy religijne w polskiej poezji lat międzywojennych [w:] Polska lirykareligijna, pod red. S. Sawickiego i P. Nowaczyńskiego, Lublin 1983, s. 457-486.P. Nowaczyński, O miejscu Lieberta w polskiej poezji religijnej [w:] Tenże, Studia zliteratury XX wieku, Lublin 2004, s. 83-136.Z. Zarębianka, Bóg skamandrytów [w:] Religijne aspekty literatury polskiej XX wieku pod red.M. Jasińskiej-Wojtkowskiej i J. Święcha, Lublin 1997, s. 65-80.M. Jasińska-Wojtkowska, Sacrum w poezji L. Staffa [w:] Polska liryka religijna, pod red. S.Sawickiego i P. Nowaczyńskiego, Lublin 1983, s. 371-422.M. Ołdakowska-Kuflowa, Chrześcijańskie widzenie świata w poezji KazimieryIłłakowiczówny, Lublin 1993.J. Święch, Motywy religijne w poezji II wojny światowej [w:] Religijne aspekty literaturypolskiej XX wieku pod red. M. Jasińskiej-Wojtkowskiej i J. Święcha, Lublin 1997, s. 117-152.S. Zak, Wątek maryjny w powojennej poezji polskiej [w:] Religijne aspekty literatury polskiejXX wieku pod red. M. Jasińskiej-Wojtkowskiej i J. Święcha, Lublin 1997, s. 153-182.Z. Zarębianka, Matka Boska Częstochowska we współczesnej poezji polskiej [w:] Taż, Tropysacrum. Od zagadnień motywicznych do perspektyw hermeneutycznych, Bydgoszcz 2001, s.75-92.Z. Ożóg, Modlitwa w poezji współczesnej, Rzeszów 2007.Z. Jasińska, Religijne wątki w dramaturgii R. Brandstaettera [w:] Dramat i teatr religijny wPolsce pod red. I. Sławińskiej i W. Kaczmarka, Lublin 1991, s. 401-418.S. Sawicki, Trylogia dramatyczna Karola Wojtyły [w:] Dramat i teatr religijny w Polsce podred. I. Sławińskiej i W. Kaczmarka, Lublin 1991, s. 447-456.A. Sulikowski, Poetycki świat ks. Jana Twardowskiego, Lublin 1992.Wokół twórczości ks. Jana Twardowskiego, pod red. A. Sulikowskiego, Szczecin 2007.B. Chrząstowska, „Wierzę wierszem”. O poezji kapłańskiej [w:] Religijne aspekty literaturypolskiej XX wieku pod red. M. Jasińskiej-Wojtkowskiej i J. Święcha, Lublin 1997, s. 217-301.M. Borkowska, Modlitwa, słowo i sztuka w poezji ks. Janusza S. Pasierba, Lublin 2003.A. Przybylska, Samotnośc możliwa w człowieku. Mistyczny aspekt „Poezji i dramatów”Karola Wojtyły, Kraków 2003.D. Dąbrowska, Poezja religijna tak zwanego drugiego obiegu (1980-1989) [w:] Religijneaspekty literatury polskiej XX wieku pod red. M. Jasińskiej-Wojtkowskiej i J. Święcha, Lublin1997, s. 387-407.Z. Zarębianka, Sacrum na cenzurowanym. Nowa metafizyczność na nowe tysiąclecie [w:] Taż,Tropy sacrum. Od zagadnień motywicznych do perspektyw hermeneutycznych, Bydgoszcz2001, s. 161-179.Z. Zarębianka, Rzeczywistość i duch(owość) w nowej poezji na przykładzie pokolenia„Brulionu” [w:] Taż, Czytanie sacrum, Kraków-Rzym 2008, s. 88-98.Z. Zarębianka, De(ko)nstrukcja sacrum? Strategie wobec sacrum w twórczości poetyckiej po1989 roku. Rekonesans [w:] Taż, Czytanie sacrum, Kraków-Rzym 2008, s. 99-109.b 5 Pisarstwo kobiece i jego rozwój.12. Wymagania wstępne: znajomość polskiej i powszechnej literatury XX wieku napoziomie licencjatu.13. Cel nauczania: Zajęcia będą ukierunkowane na rozwijanie umiejętności pogłębionejlektury oraz interpretacji tekstu literackiego jako tekstu kultury. Podkreślona zostanieorientacja na odbiór i funkcja społeczna literatury.14. Program nauczania:18

14.1 Wobec kryzysu formacji patriarchalnej.14.2 Feminizm jako emancypacyjny temat kulturowy.14.3. Społecznikowski feminocentryzm przełomu wieków.14.4. Modernistyczny narcyzm wobec wzoru „matki Polki”.14.5 Scenariusze kobiecego istnienia w psychobiograficznej powieści międzywojnia.14.6. Elitarna powieść kobieca i jej relacja z literatura popularną. Romans„prawdziwy”.14.7. Psychologizm a wzory miłości. Kobieta „niekochana” czy „niekochająca”?14.8. Poszukiwanie tożsamości i „pełnoletności ”.Od romansu jako inicjacjiegzystencjalnej do powieści społeczno-politycznej.14.9. Poetycki świat „ pań piszących” :- modernistyczne tęsknoty i dyskrecja uczuć- kobieta nowa i jej erotyczna odwaga- odkrycie ciała oraz refleksja integralna, poezja kultury.14.10. Spór o kształt kultury i udział pisarek w uformowaniu międzywojennego„kulturalizmu”.14.11. O kulturę alternatywną. Wzbogacenie dyskursu androcentrycznego o kobiecedoświadczenie i hierarchię wartości.14.12. Literatura uczestnicząca. Doskonalenie człowieka i społeczeństwa w miejsceidei odzyskania suwerenności ojczyzny.15. Metody i formy oceny pracy studenta: Metoda problemowa, dyskusja i eksplikacja tekstu.Studenci są oceniani za aktywny udział w zajęciach, który poprzedza znajomość wskazanychlektur.16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze:Teksty literackie: (wyd. dowolne)E. Orzeszkowa, Marta.Z. Urbanowska, Księżniczka.Z. Nałkowska, Narcyza; Niedobra miłość.H. Boguszewska, Całe życie Sabiny.M. Kuncewiczowa, Przymierze z dzieckiem; Cudzoziemka.P. Gojawiczyńska, Dziewczęta z Nowolipek; Rajska jabłoń.M. Dąbrowska, Noce i dnie.E. Szelburg-Zarembina, Wędrówka Joanny.A. Gruszecka, Przygoda w nieznanym kraju.I. Krzywicka, Kobieta szuka siebie; Wichura i trzciny.M. Pawlikowska-Jasnorzewska, Wybór poezji.H. Poświatowska, Wiersze wybrane.A. Świrszczyńska, Jestem baba.W. Szymborska: Widok z ziarnkiem piasku.Opracowania zalecane:S. de Beauvoire, Druga płeć, Warszawa 2003.G. Borkowska, Cudzoziemki. Studia o polskiej prozie kobiecej, Warszawa 1996.L. Branon, Psychologia rodzaju. Kobiety i mężczyźni - podobni czy różni, Gdańsk 2002.B. Budrowska, Macierzyństwo jako punkt zwrotny w życiu kobiety, Wrocław 2000.Ciało i tekst. Feminizm w literaturoznawstwie - antologia szkiców, pod red. A. NasiłowskiejWarszawa 2001.M. Czerwiński, Przemiany obyczaju, Warszawa 1972.19

E. Fromm, Ucieczka od wolności, Warszawa 2003.A. Giddens, Przemiany intymności, Warszawa 2006.A.Górnicka-Boratyńska, Chcemy całego życia. Antologia polskich tekstów feministycznych zlat1870-1939, Waraszawa 1999.K. Horney, Psychologia kobiety, Poznań 1997.M. Humm, Słownik teorii feminizmu, Warszawa 1993.E. Kaschack, Nowa psychologia kobiety. Podejście feministyczne, Gdańsk 1996.K. Kłosińska, Ciało, pożądanie, ubranie, Kraków 1999.E. Kraskowska, Piórem niewieścim. Z problemów prozy kobiecej dwudziestoleciamiędzywojennego, Poznań 1999.Krytyka feministyczna - siostra teorii i historii literatury. Praca zbiorowa pod red. G.Borkowskiej i L. Sikorskiej, Warszawa 2000.Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. M. P. Markowski i R. Nycz,Kraków 2006.N. Luhman, Semiotyka miłości. O kodowaniu intymności, Warszawa 2003.Nikt nie rodzi się kobietą. Oprac. T. Hołówka. Warszawa 1982.R. Putnam-Tong, Myśl feministyczna. Wprowadzenie, Warszawa 2002.D. de Rougemont, Miłość a świat kultury zachodniej, Warszawa 1968.P. Servan-Schreiber, Od wolności do szczęścia, Warszawa 1998.Słownik literatury popularnej, red. T. Żabski, Wrocław 2006.K. Starczewska, Wzory miłości w kulturze Zachodu, Warszawa 1975.T. Szlendak, Architektonika romansu, Warszawa 2002.S.Walczewska, Damy, rycerze i feministki. Kobiecy dyskurs emancypacyjny w Polsce,Kraków 1997.Kartę przedmiotu oprac. pracownicy Zakładu Literatury XX Wieku.20

Numer 4.1.Nazwa przedmiotu: Współczesny język polski2. Kod przedmiotu:3. Formuła przedmiotu: wykład4. Typ przedmiotu: obowiązkowy, zakończony egzaminem (rok pierwszy, semestrpierwszy), ćwiczenia prowadzone są jako przedmiot ograniczonego wyboru5. Rok: I, semestr 16. Liczba punktów ECTS: 37. Poziom przedmiotu: średnio zaawansowany8. Liczba godzin w tygodniu: 29. Liczba godzin w semestrze: 30 [18]10. Język nauczania: polski11. Wykładowcy: dr Bożena Taras oraz pracownicy Zakładu Języka Polskiego12. Wymagania wstępne: –– znajomość zagadnień językowych na poziomie studiów polonistycznych 1. stopnia.13. Cel nauczania:- rozszerzenie i uporządkowanie wiedzy o współczesnym języku polskim,- ukazanie studentom najważniejszych zjawisk językowych we współczesnej polszczyźnie,- omówienie zmian i podstawowych tendencji rozwojowych,uświadomienie studentom funkcji używania wzorcowej polszczyzny w ustnej i pisemnejkomunikacji.14. Program nauczania:Lp. Treści merytoryczne przedmiotuLiczba godzin1. Wprowadzenie do problematyki współczesnego języka polskiego. Ogólna 2charakterystyka przedmiotu (cele i zadania). Tematyka wykładów, lektury,metody oceny.2. Ustalenia terminologiczne i chronologiczne – etymologia i semantyka pojęć 2oraz cezury: ‘współczesność – współczesny’, ‘język polski – polszczyzna’.3. Odmiany językowe współczesnej polszczyzny: polszczyzna ogólna – 2polszczyzna gwarowa, język mówiony – język pisany, odmiana oficjalna –odmiana nieoficjalna.4. Poprawność językowa współczesnej polszczyzny – podstawowe pojęcia: 2system językowy, norma językowa i jej wewnętrzne zróżnicowanie (poziomwzorcowy i poziom użytkowy), uzus językowy, kryteria poprawnościjęzykowej, innowacja i błąd językowy.5. Analiza i ocena poprawności wewnętrznojęzykowej (błędy systemowe: 2gramatyczne, leksykalne, fonetyczne, i błędy użycia: stylistyczne) orazzewnętrznojęzykowej (błędy ortograficzne i interpunkcyjne).6. Aktualne zagadnienia kultury języka w Polsce. Wpływ prasy, radia, 2telewizji, Internetu na rozwój współczesnego języka polskiego. Zmiany wewspółczesnej polszczyźnie – przegląd zjawisk.7. Charakterystyka wybranych zmian we współczesnej polszczyźnie: ekspansja 6potoczności, model grzeczności językowej, modna leksyka.21

8. Polskie ośrodki lingwistyczne – omówienie przedmiotu prowadzonych 2badań i przedstawicieli.9. Naukowe wydawnictwa językoznawcze (wydawnictwa zwarte i periodyki). 2Przegląd literatury językoznawczej dotyczącej współczesnego językapolskiego.10. Sylwetki polskich językoznawców. 311. Działalność opiniodawczo-doradcza: polskie instytucje i towarzystwa (Rada 3Języka Polskiego, Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego,Towarzystwo Kultury Języka).12. Podsumowanie wykładów. 215. Metody i formy oceny pracy studenta:- wiedza zdobyta na wykładzie zostanie zweryfikowana na egzaminie.16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze:Spis lektur obowiązkowych:1. Bugajski Marian, 2006, Język w komunikowaniu, Warszawa.2. Handke Kwiryna, 2008, Socjologia języka, Warszawa.3. Kołodziejek Ewa, 2005, Człowiek i świat w języku subkultur, Szczecin.4. Marcjanik Małgorzata, 2007, Grzeczność w komunikacji językowej, Warszawa.5. Rada Języka Polskiego, www.rjp.pan.plSpis lektur uzupełniających:1. Bajerowa Irena, 2003, Zarys historii języka polskiego 1939-2000, Warszawa.2. Bralczyk Jerzy, Mosiołek-Kłosińska Katarzyna (red.), 2000, Język w mediachmasowych, Warszawa.3. Bralczyk Jerzy, Mosiołek-Kłosińska Katarzyna (red.), 2001, Zmiany w publicznychzwyczajach językowych, Warszawa.4. Dąbrowska Anna (red.), 2008, Język a Kultura, t. 20, Tom Jubileuszowy, Wrocław.5. Gajda Stanisław (red.), 2001, Język polski, Opole.6. Grzenia Jan, 2007, Komunikacja językowa w Internecie, Warszawa.7. Jadacka Hanna, 2005, Kultura języka polskiego. Fleksja, słowotwórstwo, składnia,Warszawa.8. Kamińska-Szmaj Irena, 2007, Agresja językowa w życiu publicznym. Leksykoninwektyw politycznych 1918-2000, Wrocław.9. Krzyżanowski Piotr, Nowak Paweł (red.), 2004, Manipulacja w języku, Lublin.10. Markowski Andrzej, 2005, Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne,Warszawa.11. Mazur Jan, Małyska Agata, Sobstyl Katarzyna (red.), 2007, Człowiek wobec wyzwańwspółczesności. Upadek wartości czy walka o wartość?, Lublin.12. Michalewski Kazimierz (red.), 2004, Współczesne odmiany języka narodowego, Łódź.13. Ożóg Kazimierz, 2004, Język w służbie polityki. Językowy kształt kampaniiwyborczych, Rzeszów.14. Ożóg Kazimierz, 2007, Polszczyzna przełomu XX i XXI wieku. Wybrane zagadnienia,Rzeszów, (wyd. 3., poprawione i uzupełnione).15. Ożóg Kazimierz, Taras Bożena (red.), 2010, Karol Wojtyła – Jan Paweł II. Słowaprawdy i życia. Szkice lingwistyczne, Rzeszów.16. Pisarek Walery (red.), 1999, Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomietysiącleci, Kraków.17. Puzynina Jadwiga, 1997, Słowo – wartość – kultura, Lublin.18. Smółkowa Teresa, 2001, Neologizmy we współczesnej leksyce polskiej, Kraków.22

17. Uwagi dodatkowe:Kartę przedmiotu oprac. dr Bożena Taras.Numer 4 a.1.Nazwa przedmiotu: Współczesny język polski2. Kod przedmiotu:3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia4. Typ przedmiotu: obowiązkowy, zakończony zaliczeniem (rok pierwszy, semestrpierwszy), ćwiczenia prowadzone są jako przedmiot ograniczonego wyboru5. Rok: I, semestr 16. Liczba punktów ECTS: 37. Poziom przedmiotu: średnio zaawansowany8. Liczba godzin w tygodniu: 29. Liczba godzin w semestrze: 30 [18]10. Język nauczania: polski11. Wykładowcy: dr Bożena Taras oraz pracownicy Zakładu Języka Polskiego12. Wymagania wstępne: –– znajomość zagadnień językowych na poziomie studiów polonistycznych 1. stopnia.13. Cel nauczania:- poszerzenie wiedzy w dziedzinie współczesnej polszczyzny (ukazanie najważniejszychzjawisk językowych, omówienie zmian i podstawowych tendencji rozwojowych),- kształtowanie samoświadomości językowej studentów poprzez ćwiczenie umiejętnościposługiwania się wzorcową polszczyzną w mowie i piśmie,doskonalenie umiejętności sprawnego i poprawnego posługiwania się językiem w różnychsytuacjach komunikacyjnych do osiągania określonych celów komunikacyjnych.14. Program nauczania:Lp. Treści merytoryczne przedmiotu1. Program zajęć, lektury i warunki zaliczenia. Ogólna charakterystyka 2przedmiotu (cele i zadania).2. Współczesny język polski w opinii jego użytkowników:31) osób z wyższym wykształceniem (np. humanistów,matematyków, fizyków, lekarzy, biologów, ekonomistów),2) pracowników prasy, radia, telewizji,3) uczestników Forum Kultury Słowa w Rzeszowie,4) studentów Uniwersytetu Rzeszowskiego (filologii polskiej iinnych kierunków).3. Język rzeszowskich studentów (socjolekt studentów Uniwersytetu 3Rzeszowskiego, Politechniki Rzeszowskiej, Wyższej Szkoły Informatykii Zarządzania, Wyższej Szkoły Prawa i Administracji).4. Nazwy w przestrzeni społecznej (norma wzorcowa i norma użytkowa): 51) nazwy własne (nazwiska, imiona, przezwiska, nazwy miejsc),2) terminologia,3) nazwy obszaru tabu.5. Zmiany we współczesnej polszczyźnie:1) pisownia polska,2) wulgaryzacja wypowiedzi,3) modna leksyka.5Liczba godzin23

6. Grzeczność w komunikacji językowej:1) interpersonalnej,2) interpersonalno-medialnej,3) publicznej,4) masowej.7. Lingwistyka polska i jej przedstawiciele:41) badania naukowe,2) działalność popularyzatorska oraz opiniodawczo-doradcza,3) wydawnictwa zwarte i periodyki,4) biogramy językoznawców.8. Analiza tekstów mówionych i pisanych: ocena ich poprawności 4językowej (błędy gramatyczne, leksykalne, fonetyczne, stylistyczne,ortograficzne, interpunkcyjne).9. Podsumowanie zajęć. 215. Metody i formy oceny pracy studenta:– obecność na zajęciach (usprawiedliwione nieobecności do zaliczenia w trybieindywidualnym),– aktywność na zajęciach (m.in. rozwiązywanie zadań tematycznych, referowanie zadanychartykułów i przygotowanych materiałów),– prezentacja sylwetki polskiego lingwisty.16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze:Spis lektur obowiązkowych:6. Bartol Danuta, 1986, O warszawskiej gwarze studenckiej, w: Współczesnapolszczyzna. Wybór zagadnień, red. Halina Kurkowska, Warszawa, s. 321-335.7. Dąbrowska Anna, 2008, Zmiany obszarów podlegających tabu we współczesnejkulturze, w: Język a Kultura, t. 20, Tom Jubileuszowy, red. Anna Dąbrowska,Wrocław, s. 173-196.8. Grochola-Szczepanek Helena, 2010, Od gender studies do lingwistyki płci, czylio terminologii genderowej w języku polskim, „Język Polski”, R. XC, z. 3, s. 211-219.9. Grybosiowa Antonina, 2008, Nowa jakość – nowa nazwa? (o nazwie inteligencja),w: Język a Kultura, t. 20, Tom Jubileuszowy, red. Anna Dąbrowska, Wrocław, s. 51-58.10. Handke Kwiryna, 2008, Nazwy własne w przestrzeni społecznej, w: tejże: Socjologiajęzyka, Warszawa, s. 307-372.11. Jadacka Hanna, 2005, Kultura języka polskiego. Fleksja, słowotwórstwo, składnia,Warszawa.12. Klebanowska Barbara, 1986, Poglądy przedstawicieli warszawskiej inteligencji nawspółczesną polszczyznę, w: Współczesna polszczyzna. Wybór zagadnień, red. HalinaKurkowska, Warszawa, s. 364-377.13. Klemensiewicz Zenon, 1965, Higiena językowego obcowania, „Język Polski”, z.1-2.14. Kołodziejek Ewa, 2005, Subkultura studencka, w: tejże: Człowiek i świat w językusubkultur, Szczecin, 159-195.15. Kowalikowa Jadwiga, 2008, O wulgaryzacji i dewulgaryzacji we współczesnejpolszczyźnie, w: Język a Kultura, t. 20, Tom Jubileuszowy, red. Anna Dąbrowska,Wrocław, s. 81-88.16. Marcjanik Małgorzata, 2007, Grzeczność w komunikacji językowej, Warszawa.17. Markowski Andrzej, 2005, Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne,Warszawa.224

18. Ożóg Kazimierz, 2008, Zmiany we współczesnym języku polskim i ich kulturoweuwarunkowania, w: Język a Kultura, t. 20, Tom Jubileuszowy, red. Anna Dąbrowska,Wrocław, s. 59-79.19. Saloni Zygmunt, 2011, Co w roku 2010 obowiązuje w pisowni polskiej?, „JęzykPolski”, R. XCI, z. 2-3, s. 117-124.20. Czasopisma: „Język Polski”, „Poradnik Językowy”.21. Rada Języka Polskiego, www.rjp.pan.plSpis lektur uzupełniających:19. Bajerowa Irena, 2003, Zarys historii języka polskiego 1939-2000, Warszawa.20. Bralczyk Jerzy, Mosiołek-Kłosińska Katarzyna (red.), 2000, Język w mediachmasowych, Warszawa.21. Bralczyk Jerzy, Mosiołek-Kłosińska Katarzyna (red.), 2001, Zmiany w publicznychzwyczajach językowych, Warszawa.22. Bugajski Marian, 2006, Język w komunikowaniu, Warszawa.23. Dąbrowska Anna (red.), 2008, Język a Kultura, t. 20, Tom Jubileuszowy, Wrocław.24. Doroszewski Witold, 1982, Język. Myślenie. Działanie. Rozważania językoznawcy,Warszawa.25. Gajda Stanisław (red.), 2001, Język polski, Opole.26. Grzenia Jan, 2007, Komunikacja językowa w Internecie, Warszawa.27. Handke Kwiryna, 2008, Socjologia języka, Warszawa.28. Kamińska-Szmaj Irena, 2007, Agresja językowa w życiu publicznym. Leksykoninwektyw politycznych 1918-2000, Wrocław.29. Klemensiewicz Zenon, 1982, Składnia, stylistyka, pedagogika językowa, Warszawa.30. Kołodziejek Ewa, 2005, Człowiek i świat w języku subkultur, Szczecin.31. Krzyżanowski Piotr, Nowak Paweł (red.), 2004, Manipulacja w języku, Lublin.32. Mazur Jan, Małyska Agata, Sobstyl Katarzyna (red.), 2007, Człowiek wobec wyzwańwspółczesności. Upadek wartości czy walka o wartość?, Lublin.33. Michalewski Kazimierz (red.), 2004, Współczesne odmiany języka narodowego, Łódź.34. Ożóg Kazimierz, 2004, Język w służbie polityki. Językowy kształt kampaniiwyborczych, Rzeszów.35. Ożóg Kazimierz, 2007, Polszczyzna przełomu XX i XXI wieku. Wybrane zagadnienia,Rzeszów, (wyd. 3., poprawione i uzupełnione).36. Ożóg Kazimierz, Taras Bożena (red.), 2010, Karol Wojtyła – Jan Paweł II. Słowaprawdy i życia. Szkice lingwistyczne, Rzeszów.37. Pisarek Walery (red.), 1999, Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomietysiącleci, Kraków.38. Puzynina Jadwiga, 1997, Słowo – wartość – kultura, Lublin.39. Smółkowa Teresa, 2001, Neologizmy we współczesnej leksyce polskiej, Kraków.Kartę przedmiotu oprac. dr Bożena Taras.25

Numer 5.1. Nazwa przedmiotu: Metodologia badań literackich2. Kod przedmiotu:a3. Formuła przedmiotu: wykład4. Typ przedmiotu: obowiązkowy, zakończony egzaminem5. Rok: I i II, semestr 2 oraz 3.6. Liczba punktów ECTS: 3+37. Poziom przedmiotu: zaawansowany8. Liczba godzin w tygodniu: 2 i 19. Liczba godzin w semestrze: 30, 15 [18, 10]10. Język nauczania: polski11. Wykładowcy: pracownicy Zakładu Teorii i Antropologii Literatury.12. Wymagania wstępne:Opanowanie materiału przekazanego w ramach zajęć z poetyki i teorii literatury.Wymagana jest także znajomość wybranych zagadnień z filozofii i logiki.13. Cel nauczania:Student poznaje najważniejsze metody badań literackich i powinien otrzymaćprzygotowanie do samodzielnej pracy naukowej w zakresie interdyscyplinarnychstudiów nad literaturą i kulturą literacką. Wykład ma także ułatwić wybórinstrumentariów badawczych, wyzyskiwanych w toku przygotowania rozpraw –magisterskiej i doktorskiej.14. Program nauczania: Problemy wyodrębnienia i autonomii nauk humanistycznych. Odmienność przedmiotubadań i statusu twierdzeń naukowych. Teorie formalne. Rodzaje definicji. Eksplikacje.Problemy klasyfikacji i typologii. Redukcjonizm. Badania porównawcze. Związkiinterdyscyplinarne: historia, socjologia, lingwistyka, psychologia, antropologia,neurobiologia i neurofizjologia. Pluralizm metod i problemów. Wieloparadygmatyczność. Konflikty dyskursów.Standardy naukowości. Anarchizm metodologiczny. Problemy akumulacji wiedzyliteraturoznawczej – szkoły, kierunki, mody. W kręgu fenomenologii. Krytyka założeń naturalizmu. Antypsychologizm. Metodafenomenologiczna. Analiza eidetyczna. Transcendentalna redukcja. R. Ingardenakoncepcja dzieła literackiego. Metodologiczne inspiracje fenomenologii. Szkołagenewska. Estetyka recepcji. Psychoanaliza w badaniach dzieła literackiego. Główne kategorie i pojęcia psychoanalizyliteratury. Psychokrytyka. Psychoanalityczne idee produkcji tekstów i teorie językapoetyckiego. Problemy podmiotu. Metody badań krytyki tematycznej i nurtu mitograficznego. Podstawowe pojęciatematologii. Hermeneutyka i sztuka interpretacji. Tradycje hermeneutyki. Pojęcie „rozumienia”.Przedzrozumienie. Doświadczenie hermeneutyczne. Krąg hermeneutyczny. Metody itypy interpretacji. Heremeneutyki filozoficzne i hermeneutyki literackie. Procedury imetody hermeneutyczne. Gry językowe. Hermeneutyki głębi. Hermeneutyczna krytykakomunikacji literackiej. Problemy literaturoznawczej kompetencji.26

Propozycje metodologiczne „Szkoły formalnej". Teoria literatury. Literackość.Koncepcja badań języka poetyckiego. Badania narracji. Koncepcja „obrazu autora”. „Faktliteracki”, „Sjużet”, „Skaz”. Typologia funkcji. Strukturalistyczne inspiracje w badaniach literackich. Główne idee i pojęcia. Operacjemetajęzykowe. Narratologia. Historia i wypowiedź. Schematy fabularne. Reguły analizystrukturalnej. Poststrukturalizm. Semiotyka w badaniach literackich. Rodowód i tradycje semiologii. Semiotykaamerykańska. Szkoła tartuska. Semiotyka francuska. Przekład intersemiotyczny. Metodybadań semiotycznych. Postmodernizm. Metodologiczne konsekwencje różnych koncepcji rozumienia „epokiponowoczesnej”. Krytyka idei „literackości” i autonomii tekstu. Krytyka „sztukiinterpretacji”. Problemy logocentryzmu. Zagadnienia retoryki i gramatyki. Czytanie jakoniedoczytanie. Problematyka intertekstualności. Dekonstrukcja. Gra z lukami. Lekturylogocentryczne. „Dobre czytanie”. Strategie i metody dekonstrukcji tekstu literackiego. Feminizm. Badania genderowe. Koncepcje współczesnego feminizmu a przemiany whumanistyce XX wieku. Postfeminizm. Krytyka feministyczna. Ginokrytyka,arachnologia, feminologia a fallogocentryzm, Rewizjonizm w krytyce feministycznej.Nowe koncepcje podmiotowości. Kwestie tożsamości. „Inni” a badania literackie. Nowenarzędzia analityczne. Antropologia literatury. Nowa pozycja tekstu literackiego. Literatura w kręgu praktyksymbolicznych. Konteksty społeczne badań literackich. Badania mechanizmówkonstruowania znaczeń. Wymiana kulturowa. Przemoc symboliczna. Literatura a opresja.Obiegi i poziomy kultury. Dyskursy. Jak badać „własne” i „cudze” teksty?15. Metody i formy oceny pracy studenta: egzamin ustny.16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze:A. Opracowania:Balbus T., Między stylami,. Kraków 1993.Banasiak B., Filozofia „końca filozofii”. Dekonstrukcja Jacquesa Derridy. Warszawa 1995.Baran B., Postmodernizm i końce wieku. Kraków 2003.Baran B., Saga Heideggera, Kraków 1988.Bronk A., Rozumienie, dzieje, język. Filozoficzna hermeneutyka H. G. Gadamera. Lublin1988.Burzyńska A., Dekonstrukcja i interpretacja,. Kraków 2001.Chmielowski F., Sztuka, sens, hermeneutyka. Filozofia sztuki H.-G. Gadamera.Danek D., Sztuka rozumienia. Literatura i psychoanaliza. Warszawa 1997.Dehmel P., Dekonstrukcja –rozumienie – interpretacja. Studia z filozofii i nie tylko. Kraków2006.Derrida J., Głos i fenomen. Wprowadzenie do teorii znaku w fenomenologii Husserla,Warszawa 1997.Drwięga M., Paul Ricoeur daje do myślenia. Bydgoszcz 1998.Dybel P., Dialog i represja. Antynomie psychoanalizy Zygmunta Freuda, Warszawa 1995.Fiala E., Modele freudowskiej metody badania dzieła literackiego, Lublin 1991.Głowiński M., Poetyka i okolice, . Warszawa 1992.Hawkes T, Strukturalizm i semiotyka,. przekł. I. Sieradzki. Warszawa 1988.Ingarden R., Wstęp do fenomenologii Husserla. Warszawa 1974.Jacobi J., Psychologia C. G. Junga, przekł. S. Ławicki, Warszawa 1968.Komendant T., Władze dyskursu. Michel Foucault w poszukiwaniu siebie. Warszawa 1994.27

Lechte J., Panorama współczesnej myśli humanistycznej. Od strukturalizmu dopostmodernizmu, przekł. T. Baszniak, Warszawa 1999.Markowski M..P., Efekt inskrypcji. Jacques Derrida i literatura,. Kraków 2003.Michalski K, Heidegger i filozofia współczesna, Warszawa 1978.Nycz R., Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze. Kraków 2001.Obrębska M., W poszukiwaniu ukrytej struktury, Poznań 2002.Paczkowska – Łagowska E., Logos życia. Filozofia hermeneutyczna w kręgu WilhelmaDiltheya. Gdańsk 2000.Panas W., W kręgu metody semiotycznej. Lublin 1991.Po strukturalizmie. Współczesne badania teoretycznoliterackie, red. R. Nycz. Wrocław 1992.Postmodernizm. Teksty polskich autorów., red. A. M. Potocka, Kraków 2003.Rosner K, Semiotyka strukturalna w badaniach nad literaturą. Jej osiągnięcia, perspektywy,ograniczenia, Kraków 1981.Roudinesco E., Jacques Lacan. Jego życie i myśl, przekł. R. Reszke. Warszawa 2005.Studia z teorii literatury. Archiwum przekładów „Pamiętnika Literackiego” Wrocław 1977.Ulicka D., Granice literatury i pogranicza literaturoznawstwa. Fenomenologia RomanaIngardena w świetle filozofii lingwistycznej, Warszawa 1999.Ulicka D., Ingardenowska filozofia literatury. Warszawa 1992.Wokół rozumienia. Wybór i tłum. G. Sowiński. Kraków 1993.Zakrzewska -Manterys E., Hermeneutyczne inspiracje. Warszawa 1998.Żyłko B., Bachtin M.., W kręgu filozofii języka i literatury. Gdańsk 1994.B. Teksty:Bachelard G., Wyobraźnia poetycka, przekł. H. Chudak, A. Tatarkiewicz. Warszawa 1975.Bachtin M., Problemy literatury i estetyki, przekł. W. Grajewski, Warszawa 1982.Bachtin M., Problemy poetyki Dostojewskiego, przekł. N. Modzelewska, Warszawa 1970.Barthes R., Imperium znaków, przekł. A. Dziadek (popraw. P. Markowski) Warszawa 1999.Barthes R., Mit i znak, przekł. W. Błońska i inni, Warszawa 1970.Barthes R., Mitologie, przekł. A. Dziadek, Warszawa 2000.Bloom H., Lęk przed wpływem. Teoria poezji, przekł. A. Bielik-Robson i M. Szuster.Bourdieu P., Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego, przekł. A. Zawadzki.Kraków 2001.Cassirer E., Esej o człowieku. Wstęp do filozofii kultury, przekł. A. Staniewska, Warszawa1971.Clifford J., Kłopoty z kulturą. Dwudziestowieczna etnografia, literatura i sztuka, przekł. E.Dżurak i inni, Warszawa 2000.Dekonstrukcja w badaniach literackich, red. R. Nycz, Gdańsk 2000 (Archiwum przekładów„Pamiętnika Literackiego”).Derrida J., O gramatologii, przekł. B .Banasiak. Warszawa 1999.Derrida J., Pismo filozofii, przekł. B. Banasiak i inni,. Kraków 1992.Derrida J., Pismo i różnica, przekł. K .Kłosiński. Warszawa 2004.Dilthey W., Pisma estetyczne, przekł. K. Krzemieniowa., Warszawa 1982.Eco U., Czytanie świata, przekł. M. Woźniak, Kraków 1999.Eco U., Dzieło otwarte, przekł. J. Gałuszka i inni. Warszawa 1973.Eco U., Lector in fabula. Współdziałanie w interpretacji tekstów narracyjnych, przekł. P.Salwa, Warszawa 1994.Eichenbaum B., Szkice o prozie i poezji,. przekł. L. Pszczołowska i R. Zimand,. Warszawa1973.Foucault M., Porządek dyskursu, przekł. M. Kozłowski. Gdańsk 2003.Foucault M., Szaleństwo i literatura, przekł. W. Banasiak i inni, Warszawa 1999.28

Freud Z., Kultura jako źródło cierpień, przekł. R. Reszke, Warszawa 1993Freud Z., Wstęp do psychoanalizy. przekł. S. Kemperówny i W.Zaniewskiego, wyd. III,Warszawa 1994.Gadamer H..G., Aktualność piękna. Sztuka jako gra, symbol i święto, przekł. K.Krzemieniowa, Warszawa 1993.Gadamer H.G., Język i rozumienie, przekł. P. Dehmel, B. Sierocka. Warszawa 2003.Geertz C., Interpretacja kultur, przekł. M .M. Piechaczek. Kraków 2005Heidegger M., Bycie i czas, przekł. B. Baran., Warszawa 1994.Husserl E, Idea fenomenologii. Pięć wykładów, przekł. J. Sidorek. Warszawa 1990.Ingarden R., O dziele literackim, przekł. M. Turowicz. Warszawa 1960, 1980.Ingarden R., Studia z estetyki, t. 1-3. Warszawa 1966 -1970.Jakobson R., W poszukiwaniu istoty języka. Wybór pism., przekł. S. Amsterdamski i inni, t. 1-2, Warszawa 1999.Jauss H. R., Historia literatury jako prowokacja, przekł. M. Łukasiewicz. Warszawa 1999.Język i społeczeństwo, przekł. J. Arnold i inni, wyb. M. Głowiński, Warszawa 1980.Jung C. G., Archetypy i symbole, przekł. J. Prokopiuk, Warszawa 1976.Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. M. P. Markowski, R. Nycz,Kraków 2006.Lacan J., Funkcja i pole mówienia i mowy w psychoanalizie, przekł. B. Gorczyca, W.Grajewski, Warszawa 1996.Lévi-Strauss C., Antropologia strukturalna, przekł. K. Pomian, Warszawa 1970.Łotman J., Struktura tekstu artystycznego, przekł. A. Tanalska, Warszawa 1984.Man P. de, Alegorie czytania, przekł. A. Przybysławski. Kraków 2004.Merleau-Ponty M., Proza świata, przekł. E. Bieńkowska i inni. Warszawa 1976.Mukařovsky J., Wśród znaków i struktur, przekł. J. Baluch i inni, Warszawa 1970.Odkrywanie modernizmu. Przekłady i komentarze, przekł. P. Bukowski i inni, red. R. Nycz,Kraków 1998.Peirce Ch. S., Wybór pism semiotycznych, red. H. Buczyńska-Garewicz, Warszawa 1997.Postmodernizm a filozofia, red. S .Czerniak i A. Szahaj, Warszawa 1996.Postmodernizm. Antologia przekładów, red. R. Nycz, Kraków 1998.Poulet G., Metamorfozy czasu, przekł. W. Błońska i inni, Warszawa 1977.Praska szkoła strukturalna w latach 1926-1948, przekł. W. Górny, Warszawa 1966.Propp W., Morfologia bajki, przekł. W. Wojtyga-Zagórska, Warszawa1976.Psychoanaliza i literatura, red. P. Dybel, M. Głowiński, Gdańsk 2001(Archiwum przekładów„Pamiętnika Literackiego”).Ricoeur P., Egzystencja i hermeneutyka. Rozprawy o metodzie, przekł. E. Bieńkowska,.Warszawa 1985.Ricoeur P., Język, tekst interpretacja, przekł. P. Graff, K. Rosner, Warszawa 1989.Rosyjska szkoła stylistyki, wybór M. R. Mayenowa, Z. Saloni, Warszawa 1970.Symbole i symbolika, przekł. G. Borkowska i inni, wybór M. Głowiński,. Warszawa 1990.Tynianow J., Fakt literacki, przekł. E. Feliksiak i inni, Warszawa 1978.17. Uwagi dodatkowe: –b3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia4. Typ przedmiotu: obowiązkowy, zakończony zaliczeniem z oceną5. Rok: I, semestr 2.6. Liczba punktów ECTS: 37. Poziom przedmiotu: zaawansowany29

8. Liczba godzin w tygodniu: 29. Liczba godzin w semestrze: 30 [18]10. Język nauczania: polski11. Wykładowcy: pracownicy Zakładu Teorii i Antropologii Literatury.12. Wymagania wstępne: takie, jak do wykładu (por. 12a, p.12)13. Cel nauczania: takie, jak wykładu (por. 12a, p.13)14. Program nauczania: skorelowany z tematyką wykładu15. Metody i formy oceny pracy studenta: aktywność na zajęciach, kolokwium zaliczeniowe16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze: jak do wykładu17. Uwagi dodatkowe: –Kartę przedmiotu oprac. prof. dr hab. Krzysztof Dmitruk.Numer 61. Nazwa przedmiotu: Metodologia badań językoznawczych2. Kod przedmiotu:3. Formuła przedmiotu: wykład4. Typ przedmiotu: obowiązkowy, zakończony egzaminem5. Rok i semestr: rok I, semestr 2.6. Liczba punktów ECTS: 37. Poziom przedmiotu: zaawansowany8. Liczba godzin w tygodniu: 29. Liczba godzin w semestrze: 30 [18]10. Język nauczania: polski11. Wykładowcy: pracownicy Zakładu Języka Polskiego12. Wymagania wstępne:Opanowanie materiału przekazanego w ramach zajęć z językoznawstwa ogólnego na studiachpierwszego stopnia. Wymagana jest także znajomość wybranych zagadnień z filozofii.13. Cel nauczania: zaznajomienie studentów z najważniejszymi metodami badań językoznawczych; przygotowanie do samodzielnej pracy naukowej w zakresie językoznawstwa; przygotowanie do pisania pracy magisterskiej i do podjęcia studiów trzeciegostopnia (doktoranckich).14. Program nauczania: Synchronia i diachronia w badaniach językoznawczych Strukturalizm w ujęciu Ferdynanda de Saussure’a – strukturalne, synchronicznei autonomiczne podejście do języka. Generatywizm Noama Chomsky’ego (fazy: teoria standardowa z lat sześćdziesiątych,teoria „rządu i wiązania”, program minimalistyczny) Podejścia kognitywne (Ronald Langacker, George Lakoff, Leonard Talmy) Pojęcie prawa językowego i dyskusja wokół jego bezwyjątkowości Opisowość i normatywność w językoznawstwie Główne obszary lingwistyki normatywnej (kultura języka, polityka językowa, stylistykanormatywna, retoryka, poetyka) Obszary wartościowania wypowiedzi językowych (etyka mówienia, artystyczne wartościwypowiedzi, szczerość i kłamstwo)30

Podstawowe hipotezy dyscyplin pogranicznych (psycho-, socjo-, pragma-,etnolingwistyki)15. Metody i formy oceny pracy studenta:16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze:Bobrowski I., Językoznawstwo racjonalne, Kraków 1993.Bobrowski I., Zaproszenie do językoznawstwa. Kraków 1998 (i nast.).Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red. K. Polański, Wrocław 1993.Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin 2001.Fisiak J., Wstęp do współczesnych teorii lingwistycznych, Warszawa 1975.Grabias S., Język w zachowaniach społecznych, Lublin 2003.Gramatyka komunikacyjna, red. A. Awdiejew, Kraków 1999.Grucza F., Zagadnienia metalingwistyki, Warszawa 1983.Gołąb Z., A. Heinz, K. Polański, Słownik terminologii językoznawczej, Warszawa 1970.Heinz A., Dzieje językoznawstwa w zarysie. Warszawa 1978.Helbig G., Dzieje językoznawstwa nowożytnego. Wrocław 1982.Langacker R.W., Wykłady z gramatyki kognitywnej, Lublin 1995.Malmberg B., Nowe drogi w językoznawstwie. Warszawa 1969.Metodologie językoznawstwa. Podstawy teoretyczne, red. P. Stelmaszczyk, Łódź 2006.Milewski T., Językoznawstwo (dowolne wydanie).Perlin J., Metodologia językoznawstwa diachronicznego, Warszawa 2004.Przybylska R., Wstęp do nauki o języku polskim. Podręcznik dla szkół wyższych,Wydawnictwo Literackie 2003.Przyczynki do metodologii lingwistyki, red. J. Pogonowski, T. Zgółko, Poznań 1996Stanosz B., Nowaczyk A., Logiczne podstawy języka, Wrocław 1976.Tabakowska E., Gramatyka i obrazowanie: wprowadzenie do językoznawstwa kognitywnego,Kraków 1995.Tabakowska E., Kognitywizm po polsku – wczoraj i dziś, Kraków 2004.17. Uwagi dodatkowe: –Kartę przedmiotu oprac. pracownicy Zakładu Języka Polskiego.3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia4. Typ przedmiotu: ograniczonego wyboru, zakończony zaliczeniem z oceną5. Rok i semestr: rok I, semestr 2.6. Liczba punktów ECTS: 37. Poziom przedmiotu: zaawansowany8. Liczba godzin w tygodniu: 29. Liczba godzin w semestrze: 30 [18]10. Język nauczania: polski11. Wykładowcy: pracownicy Zakładu Języka Polskiego12. Wymagania wstępne: jak do wykładu13. Cel nauczania: jak do wykładu14. Program nauczania: jest to przedmiot ograniczonego wyboru, tak więc student, w ramachogólnej tematyki zajęć, wybiera jeden z tematów szczegółowych. Proponuje sięstudentom trzy opcje:1. Metodologia badań dialektologicznych2. Metodologia badań onomastycznych3. Metodologia badań historycznojęzykowych31

a) Metodologia badań dialektologicznych11. Prowadzący: dr Ewa Oronowicz-Kida12. Wymagania wstępne: podstawowa wiedza dotycząca głównych prądów językoznawstwaogólnego w XX wieku; znajomość podstaw dialektologii polskiej.13. Cele przedmiotu (efekty kształcenia i kompetencji): zapoznanie z różnorodnymitechnikami badawczymi oraz metodami opisu i interpretacji danych stosowanymiw badaniu języka (ze szczególnym uwzględnieniem badań terytorialnych odmianpolszczyzny); przedstawienie głównych nurtów metodologicznych w polskichbadaniach dialektologicznych; kształcenie umiejętności samodzielnegogromadzenia, opisywania i interpretowania danych gwarowych.14. Treści merytoryczne przedmiotu: Określenie przedmiotu zajęć, przedstawienie podstawowej literatury, zapoznanie zwarunkami zaliczenia przedmiotu. Syntetyczne omówienie podstawowych założeń głównych prądów językoznawstwaogólnego w XX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem strukturalizmu, gramatykitransformacyjno-generatywnej i kognitywizmu. Przegląd stanowisk dotyczących ujmowania dialektologii i jej przedmiotu: definicjadialektologii i gwary; współczesne sposoby komunikowania się ludności wiejskiej;dialektologia opisowa i dialektologia historyczna; relacje między językiem ogólnym adialektami; dialektologia a inne dyscypliny badawcze; historia i dorobek dialektologiipolskiej. Podział terytorialny polszczyzny (dialekty i odmiany regionalne); wybranezagadnienia fonetyki i leksyki dialektalnej. Dialektologiczne techniki badawcze: Metody prowadzenia badań terenowych;Kwestionariusze dialektologiczne. Transkrypcja fonetyczna ze słuchu. Prezentacjatranskrypcji fonetycznej samodzielnie zgromadzonych podczas badań terenowychnagrań oraz materiałów leksykalnych uzyskanych przy zastosowaniu metodykwestionariuszowej. Dialektologiczne metody opisu i interpretacji danych gwarowych: - Metodyjakościowe, np. metoda porównawcza, historyczna. Metody jakościowe, np.statystyczna. Najważniejsze metody opisu faktów językowych w historii dialektologii:filologiczno-historyczna; opisowa; geografia lingwistyczna. Główne nurty metodologiczne w badaniach dialektologicznych; polskie szkołydialektologiczne: Okres międzywojenny: * nurt historyczny, retrospektywny – szkołakrakowska;* nurt synchroniczno-socjologiczny – szkoła warszawska.- Okrespowojenny:* nurt systemowy (dialektologia strukturalna);* nurt socjolingwistyczny(komunikatywny). Pisemne kolokwium zaliczeniowe. 114. Metody oceny: ocena bieżąca (obecność i aktywność na zajęciach), pisemne kolokwium.15. Spis zalecanych lektur:Bańczerowski J., Pogonowski J., Zgółka T., 1982, Wstęp do językoznawstwa, Poznań.Bobrowski I., 1998, Zaproszenie do językoznawstwa, Kraków.Dialektologia jako dziedzina językoznawstwa i przedmiot dydaktyki, 2002, red. S. Gala, Łódź.Dejna K., 1973, Dialekty polskie, Wrocław.Dejna K., 1994, Atlas polskich innowacji dialektalnych, Warszawa-Łódź.Doroszewski W., 1934, Mowa mieszkańców wsi Staroźreby. Opis i tezy teoretyczne, PraceFilologiczne XIV.32

Doroszewski W., 1953, Przedmiot i metody dialektologii, Poradnik Językowy, z. 1, s. 1-8; z.2, s. 1-7; z. 3, s. 2-10; z. 4, s. 4-12.Doroszewski W., 1962, Uwagi o metodach geografii lingwistycznej, (w:) Studia i szkicejęzykoznawcze, Warszawa, s. 373-379.Doroszewski W., 1962, Kilka uwag o metodach gwaroznawczych, (w:) Studia i szkicejęzykoznawcze, Warszawa, s. 380-392.Dunaj B., 1996, Przedmiot i kierunki badań dialektologicznych, (w:) Studia dialektologiczneI, red. B. Dunaj, J. Reichan, Kraków.Falińska B., 1997, Badania dialektologiczne pod kierunkiem profesora WitoldaDoroszewskiego, (w:) Tradycja badań dialektologicznych w Polsce, red. H. Sędzia, s.23-26.Furdal A., 1977, Językoznawstwo otwarte, Opole.Grzegorczykowa R., 2007, Wstęp do językoznawstwa, Warszawa.Gwary dziś 1, 2001, Metodologia badań, red. J. Sierociuk, Poznań.Gwary dziś 2, 2003, Regionalne słowniki i atlasy gwarowe, red. J. Sierociuk, Poznań.Gwary dziś 3, 2006, Wewnętrzne zróżnicowanie języka wsi, red. J. Sierociuk, Poznań.Gwary dziś 4, 2007, Konteksty dialektologii, red. J. Sierociuk, Poznań.Handke K., Rzetelska-Feleszko E., 1977, Przewodnik po językoznawstwie polskim, Wrocław.Habrajska G., 1998, Dialektologiczne metody we współczesnym językoznawstwie, (w:)Teoretyczne, badawcze i dydaktyczne założenia dialektologii, red. S. Gala, Łódź, s. 55-61.Heine A., 1978, Dzieje językoznawstwa w zarysie, Warszawa.Kurek H., 1997, Tradycje badań dialektologicznych a przemiany językowe, (w:) Tradycjabadań dialektologicznych w Polsce, red. H. Sędziak, Olsztyn, s. 129-133.Lachur Cz., 2004, Zarys językoznawstwa ogólnego, Opole.Leszczyński Z., 1973, Sto lat dialektologii polskiej. Rozwój problematyki dialektologicznej wpracach K. Nitscha, Nauka Polska, nr 2, s. 363-369.Leszczyński Z., 1997, 1997, Dziesięciolecie 1929-1939 w dialektologii polskiej, (w:) Tradycjabadań dialektologicznych w Polsce, red. H. Sędzia, Olsztyn, s. 14-22.Leszczyński Z., 1998, O dziewiętnastowiecznych początkach dialektologii polskiej, (w:)Teoretyczne, badawcze i dydaktyczne założenia dialektologii, red. S. Gala, Łódź, s. 69-75.Lewicki A. M., 1993, Językoznawstwo polskie prowadzącego XX wieku, (w:) Encyklopediakultury polskiej XX wieku, t.2, Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław,s. 589-624.Łuczyński E., Maćkiewicz J., 2001, Językoznawstwo ogólne. Wybrane zagadnienia, Gdańsk.Milewski T., 1976, Językoznawstwo, Warszawa.Nitsch K., 1955-1958, Wybór pism polonistycznych, t. 1-4, Wrocław-Kraków.Nitsch K., 1960, Ze wspomnień językoznawcy, Warszawa.Sigurel B., 1975, Struktura języka. Zagadnienia i metody językoznawstwa współczesnego,Warszawa.Studia Dialektologiczne I, 1996, red. B. Dunaj, J. Reichan, Karków.Studia Dialektologiczne II, 2002, red. J. Okoniowa, B. Dunaj, Karków.Studia Dialektologiczne III, 2006, red. J. Okoniowi, Kraków.Współczesna polszczyzna. Stan, perspektywy, zagrożenia, 2008, red. Z. Cygal-Krupa, Tarnów.Zaręba A., 1955, O metodzie i technice badań gwarowych, Biuletyn PTJ XIV, s. 140-155.TEKSTY GWAROWENitsch K., 1960, Wybór polskich tekstów gwarowych, Warszawa.Węgier J., Oronowicz E., 1992, Język mówiony mieszkańców wsi Polski południowowschodniej.Teksty prowadzącego omówienia, Rzeszów.33

Teksty gwarowe publikowane na łamach „Języka Polskiego”.b) Metodologia badań onomastycznych11. Prowadzący: dr Agnieszka Myszka12. Wymagania wstępne: podstawowa wiedza dotycząca głównych prądów językoznawstwaogólnego w XX wieku13. Cele przedmiotu (efekty kształcenia i kompetencji): zapoznanie z różnorodnymitechnikami badawczymi oraz metodami opisu i interpretacji danych stosowanymi wbadaniach onomastycznych; przedstawienie głównych nurtów metodologicznych w polskichbadaniach nazw własnych14. Treści merytoryczne przedmiotu: Istota języka. Język naturalny. Język jako system znaków, cechy języka Przegląd metodologii, szkół (strukturalizm, generatywizm, kognitywizm) –powtórzenie i usystematyzowanie wiadomości Przedmiot badań onomastyki; nazwa pospolita a nazwa własna; działy onomastyki,metody gromadzenia materiału, szkoły onomastyczne Arbitralność znaków językowych; nazwy jako asemantyczne znaki językowe; problemznaczenia nazw własnych Krakowska szkoła onomastyczna (W. Taszycki i jego klasyfikacja semantyczna) Wrocławska szkoła onomastyczna (S. Rospond i strukturalne podejście do nazw;stratygrafia Socjolingwistyczne aspekty imiennictwa (W. Lubaś, W.P. Cienkowski) Gdańska szkoła onomastyczna (H. Górnowicz) Kategoryzacja; kategorie arystotelesowskie i kategoryzacja przez prototyp Językowy obraz świata a nazwy Nowe tendencje badawcze – onomastyka kulturowa Powtórzenie i utrwalenie materiału – kolokwium zaliczeniowe15. Metody oceny: Wszyscy studenci zobowiązani są do aktywnego uczestnictwa w zajęciachoraz do napisania kolokwium zaliczeniowego; ocenę podwyższa wygłoszeniereferatu lub przygotowanie prezentacji.16. Spis zalecanych lektur:Bobrowski I., Językoznawstwo racjonalne, Kraków 1993.Bobrowski I., Zaproszenie do językoznawstwa, Kraków 1998.Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red. K. Polański, Wrocław 1993.Fisiak J., Wstęp do współczesnych teorii lingwistycznych, Warszawa1975.Górnowicz H., Wstęp do onomastyki, Gdańsk 1988.Grabias S., Język w zachowaniach społecznych, Lublin 2003.Gramatyka komunikacyjna, red. A. Awdiejew, Kraków 1999.Grzegorczykowa R., Wstęp do językoznawstwa, Warszawa 2007.Grzenia J., Słownik nazw własnych. Ortografia, wymowa, słowotwórstwo i odmiana,Warszawa.Jakus – Borkowa E., 1987, Nazewnictwo polskie, Opole 1980.Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin 1999.Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa, red. E. Tabakowska, Kraków 2001.Łuczyński E., Maćkiewicz J., Językoznawstwo ogólne. Wybrane zagadnienia, Gdańsk 2005.Metodologie językoznawstwa. Podstawy teoretyczne, red. P. Stelmaszczyk, Łódź 2006Nowe nazwy własne. Nowe tendencje badawcze, red. A. Cieślikowa i in., Kraków 2007.Perlin J., Metodologia językoznawstwa diachronicznego, Warszawa 2004.34

Polskie nazwy własne. Encyklopedia, red. E. Rzetelska-Feleszko, Warszawa – Kraków 1998.Przeszłość w językowym obrazie świata, red. A. Pajdzińska, P. Krzyżanowski, Lublin 1999.Przybylska R., Wstęp do nauki o języku polskim. Podręcznik dla szkół wyższych,Wydawnictwo Literackie 2003.Przyczynki do metodologii lingwistyki, red. J. Pogonowski, T. Zgółko, Poznań 1996.Stanosz B., Nowaczyk A., Logiczne podstawy języka, Wrocław 1976.Tabakowska E., Gramatyka i obrazowanie: wprowadzenie do językoznawstwa kognitywnego,Kraków 1995.Tabakowska E., Kognitywizm po polsku – wczoraj i dziś, Kraków 2004.Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin 2001.Kartę przedmiotu oprac. pracownicy Zakładu Języka Polskiego.Numer 7.1. Nazwa przedmiotu: Retoryka w piśmiennictwie staropolskimi oświeceniowym2. Kod przedmiotu:3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia audytoryjne4. Typ przedmiotu: obowiązkowy, zakończony zaliczeniem z oceną5. Rok i semestr: rok I, semestr 16. Liczba punktów ECST: 37. Poziom przedmiotu: średnio zaawansowany8. Liczba godzin w tygodniu: 29. Liczba godzin w semestrze: 30 [18]10. Język nauczania: polski11. Wykładowcy: dr hab. prof. UR Roman Magryś oraz dr Grzegorz Trościński12. Wymagania wstępne:Student przed rozpoczęciem przedmiotu powinien posiadać wiedzę z zakresu poetykina poziomie studiów licencjackich oraz wiedzę historycznoliteracką dotyczącąpiśmiennictwa epok dawnych na tym samym poziomie.13. Cel nauczania:Celem ćwiczeń jest przedstawienie najważniejszych pojęć z zakresu teorii retoryki,sprawne posługiwanie się nimi w odniesieniu do piśmiennictwa epok dawnych,wykształcenie umiejętności analizy dzieł literackich z doby staropolskiej i oświeceniaprzez odwołanie się do środków językowych znanych teorii wymowy.14. Program nauczania: Podstawowe pojęcia i zasady retoryki: Etymologia i zakres terminu „retoryka”.Klasyczna definicja retoryki. Współczesne definicje retoryki. Istota retoryki. Głównycel retoryki. Retoryka a perswazja.35

Środki i metody retorycznej perswazji w ramach inwencji, kompozycji i elokucji:Zastosowanie toposów. Dowodzenie i argumentacja. Użycie afektów perswazyjnych.Wykorzystanie tropów i figur retorycznych. Dobór stylu wymowy. Sztuka przekonywania w literaturze średniowiecza: środki i metody perswazyjnew Rozmowie Polikarpa ze Śmiercią, Skardze umierającego, Pieśni o Wiklefie, Wierszuo zachowaniu się przy stole, Pieśni o zabiciu Andrzeja Tęczyńskiego. Sztuka przekonywania w literaturze renesansu: środki i metody perswazyjnew Odprawie posłów greckich i Satyrze Jana Kochanowskiego, Kazaniach Piotra Skargi,pismach społeczno-politycznych Andrzeja Frycza Modrzewskiego oraz prozie i mowachowej doby. Perswazja w piśmiennictwie epoki baroku: chwyty retoryczne w Satyrach KrzysztofaOpalińskiego (Satyra I. Na złe ćwiczenie i rozpasaną edukację młodzi, Satyra VII. NaTych, co się sobie mądrymi i uczonymi zdadzą), utworze Coś nowego ŁukaszaOpalińskiego, Pieśni w ucisku Zbigniewa Morsztyna Perswazja w piśmiennictwie późnego oświecenia: chwyty retoryczne w odach KajetanaKoźmiana ( Oda na pokój w roku 1809, Oda na upadek dumnego w roku 1815), Odziedo Polaków Franciszka Wężyka, Odzie na cześć Kopernika Ludwika Osińskiego. Perswazyjna funkcja stylów literatury średniowiecza: styl sekwencyjny „dwójkowy” ,augustyniański (Krystus z martwych wstał je…), ars dictandi (Kazania świętokrzyskie),styl dolorystyczny ( Posłuchajcie, bracia miła), styl dyskursywno-retoryczny ( Pieśń oWiklefie Andrzeja Gałki z Dobczyna). Perswazyjna funkcja stylów literatury renesansu: styl Mikołaja Reja, język JanaKochanowskiego, klasyczna proza polska Łukasza Górnickiego, styl Piotra Skargi, stylnakłaniający Orzechowskiego. Języki i style literatury barokowej: styl retoryczny, style genologiczne (panegirycznyi satyryczny), style semantyczne (styl wanitatywny, turpistyczno-makabryczny,katastroficzny, style religijne, styl hedonistyczny, styl reistyczny). Styl i perswazja w literaturze oświecenia: retoryczne wyznaczniki tematu saisonsw literaturze XVIII w., alegoria i personifikacja w poezji oświecenia, formy lirykiosobistej i sentymentalnej, język poetycki Ignacego Krasickiego, rola motywówantycznych i biblijnych w literaturze oświecenia.15. Metody i formy oceny pracy studenta:Zaliczenie z oceną na podstawie pracy bieżącej i kolokwium końcowego16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze: zob. niżej17. Uwagi dodatkowe:Wykaz lekturLektury obowiązkoweA. Podręczniki i Syntezy z dziedziny retoryki:Jaroszyński Czesław, Jaroszyński Piotr, Podstawy retoryki klasycznej, Warszawa1998.36

Korolko Mirosław, Sztuka retoryki .Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1998.Lichański Jakub Zdzisław, Retoryka: Historia. Teoria .Praktyka, Tom 1. i 2.,Warszawa 2007.Teresa Kostkiewiczowa, Horyzonty wyobraźni, Warszawa 1984.Lichański Jakub Zdzisław, Retoryka. Od renesansu do współczesności – tradycjai innowacja.Lichański Jakub Zdzisław, Retoryka. Od średniowiecza do baroku, Warszawa 1992.Lausberg Heinrich, Retoryka literacka. Podstawy wiedzy o literaturze, przeł. AlbertGorzkowski, Bydgoszcz 2002.Łyczywek Roman, Missuna Olgierd, Sztuka wymowy sądowej, Wyd. 2., Warszawa1982.Michałowska Teresa, Staropolska teoria genologiczna, Wrocław 1974.Michałowska Teresa, Cytowska Maria, Źródła wiedzy teoretycznoliterackiejw Polsce. Średniowiecze-Renesans – Barok.Mikuta Marian, Kultura żywego słowa, Wyd. 2, Warszawa 1963.Stabryła Stanisław, Antyczna teoria literatury, Wrocław 1982.Stefaniak Adam, Erystyka i retoryka, Lublin 1974.Wierusz Kowalski Jan, Język a kult. Funkcja i struktura języka sakralnego, Warszawa1973.Wilkoń Aleksander, Dzieje języka artystycznego w Polsce. Język i style literaturybarokowej, Kraków 2002.Wilkoń Aleksander, Dzieje języka artystycznego w Polsce. Renesans, Katowice 2004.Wilkoń Aleksander, Dzieje języka artystycznego w Polsce. Średniowiecze, Katowice2004.Ziomek Jerzy, Retoryka opisowa, Wrocław 1990.B. Teksty – obowiązuje znajomość lektur z literatury staropolskiej i polskiegooświecenia, a ponadto należy przeczytać następujące utwory:Górnicki Łukasz, Dworzanin polski, oprac. R. Pollak, Wrocław 1954, (BN I 109).Górnicki Łukasz, Pisma, oprac. R. Pollak, T. 1-2, Warszawa 1961.Kochowski W., Utwory poetyckie. Wybór, oprac. M. Eustachiewiczowa, Wrocław1991, (BN I 92.)Modrzewski Andrzej Frycz, Wybór pism, oprac. W. Voisé, Wrocław 1977 (BN I229).Najdawniejsze zabytki języka polskiego, oprac. W. Taszycki, Wrocław 1975 (BN I104) [tu:, Pieśń o Wiklefie, Wiersz o zabiciu Andrzeja Tęczyńskiego].Opaliński Krzysztof, Satyry, oprac. L. Eustachiewicz, Wrocław 1953 (BN I 147) [tu:Satyra I i Satyra VII).Opaliński Łukasz, Wybór pism, oprac. S. Grzeszczuk, Wrocław 1959 (BN I 172) [ tu:Coś nowego].Proza polska wczesnego renesansu 1510 – 1550, oprac. J. Krzyżanowski, Warszawa1954.Rej Mikołaj, Wybór pism, wyboru dokonał i oprac. J. Ślaski, Warszawa 1979.Skarga Piotr, Kazania sejmowe, oprac. J. Tazbir przy współudziale M. Korolki,Wrocław 1995. (BN I 70).Starowolski Szymon, Wybór pism, oprac. I Lewandowski, Wrocław 1991 (BN I 272).37

Średniowieczna proza polska, zebrał i oprac. S. Vrtel-Wierczyński, Wrocław 1959,(BN I 68).Wybór mów staropolskich, Wybór i oprac. B. Nadolski, Wrocław – Kraków 1961,(BNI 175).C. Opracowania szczegółoweBarłowska Maria, Jerzy Ossoliński .Orator polskiego baroku, Katowice 2000Cichocka Helena, Lichański Jakub Zdzisław, Zarys historii retoryki. Od początku do upadkucesarstwa bizantyńskiego, Warszawa 1995.Dajewski Władysław, Śladami wielkich mówców, Kraków 1970.Dubisz Stanisław, Język i polityka. Szkice z historii stylu retorycznego, Warszawa 1992.Dziechcińska Hanna, Proza staropolska, problemy literackości i gatunków, Wrocław 1967.Kalicki Tadeusz, Z zagadnień składni retorycznej, Kraków 1965.Korolko Mirosław, O prozie „Kazań sejmowych” Piotra Skargi, Warszawa 1971.Kultura żywego słowa w dawne j Polsce, pod red. H. Dziechcińskiej, Warszawa 1989.Lichański Jakub Zdzisław, Łukasz Górnicki, sarmacki Castiglione, Warszawa 1998.Michałowska Teresa, Między poezją a wymową. Konwencje i tradycje staropolskiej prozynowelistycznej, Wrocław 1970.Mayen Józef, O stylistyce utworów mówionych, Wrocław 1972.Mayenowa Maria Renata, O języku poezji Jana Kochanowskiego, Warszawa 1983.O języku poetyckim Jana Kochanowskiego. Wybór artykułów z „ Języka Polskiego”, oprac.M. Kucała, Kraków 1984.O retoryce, Wybór, wstęp, oprac., J. Z. Lichański, Warszawa 1995.Ostrowska Ewa, O artyzmie polskich średniowiecznych zabytków językowych(„Bogurodzica”, „Kazania świętokrzyskie”, „Posłuchajcie bracia miła”), Kraków 1967.Ostowska Ewa, Z dziejów języka artystycznego i jego piękna, Kraków 1978.Platt Dobrochna, Kazania pogrzebowe z przełomu XVI i XVII wieku. Z dziejów prozystaropolskiej, Wrocław 1992.Retoryka a literatura, pod red. B. Otwinowskiej, Wrocław 1984.Retoryka antyczna i jej dziedzictwo, pod red. M. Grzesiowskiego, Warszawa 1996.Rynduch Zbigniew, Nauka o stylach w retorykach polskich XVII wieku, Gdański 1967.Skubalanka Teresa, Historyczna stylistka języka polskiego, Wrocław 1984.Szlesiński Iwo, Charakterystyka językowo-stylistyczna prozy kaznodziejskiej XVII wieku,Łódź 1978.Szmydtowa Zofia, W kręgu renesansu i romantyzmu, Warszawa 1979.Sztuka i ideologia XV wieku, pod red. P. Skubiszewskiego, Warszawa 1978.Ulčinaite Eugenija, Teoria retoryczna w Polsce i na Litwie w XVII wieku. Próba rekonstrukcjischematu retorycznego, Wrocław 1984.Ziomek Jerzy, Prace ostatnie, Warszawa 1994.Lektury zalecane(3 do wyboru)Abramowska Janina, Topos i niektóre miejsca wspólne badań literackich, „PamiętnikLiteracki” 1982, z. 1-2.Adamek Zbigniew, Homiletyka, Tarnów 1992.Barycz Henryk, Szlakami dziejopisarstwa staropolskiego. Studia nad historiografią w XVI-XVIII w., Wrocław 1981.Bralczyk Jerzy, Język na sprzedaż, Warszawa 199638

Bralczyk Jerzy, O języku polskiej propagandy politycznej lat siedemdziesiątych, Uppsala1987.Chamot Bolesław, Homofonia i monolog: retoryka prozy monologowej, Wrocław 1988.Cytowska Maria, Szelest Hanna, Literatura rzymska. Okres augustowski, Warszawa 1990.Cytowska Maria, Szelest Hanna, Literatura rzymska. Okres cesarstwa, Warszawa 1992.Czaplejewicz Eugeniusz, Wstęp do poetyki pragmatycznej, Warszawa 1977.Dąbrowski Paweł J., Praktyczna teoria negocjacji, Warszawa 1990.Dobrosielski Marian, Logika i retoryka, Warszawa 1957.Dłuska Maria, Prozodia języka polskiego, Warszawa 1976.Furmaniak Stanisław, Zarys deklamatoryki, Warszawa 1958.Garczyński Stefan, Sztuka myśli i słowa, Warszawa 1976.Gostyńska Dorota, Retoryka iluzji, Warszawa 1994.Hartman Jan, Heurystyka filozoficzna, Wrocław 1997.Julkowska Violetta, Retoryka w narracji historycznej Joachima Lelewela, Poznań 1998.Korolko Mirosław, Andrzej Frycz Modrzewski. Humanista, pisarz, Warszawa 1978.Korus Kazimierz, Poetyka Lukiana z Samosat. Kryteria oceny i wartościowania, Kraków1982.Kotarski Edmund, Publicystyka polityczna polskiego Odrodzenia. Wprowadzeniew problematykę W: Problemy literatury staropolskiej. Seria 2, Wrocław 1973.Kowalczyk Maria, Krakowskie mowy uniwersyteckie z pierwszej połowy XV wieku, Wrocław1970.Kuc Leszek, Praktyka przepowiadania słowa Bożego, Warszawa 1973.Lalewicz Janusz, Komunikacja językowa i literatura, Wrocław 1975.Lewiński Piotr H., Retoryka reklamy, Wrocław 1990Malewski Andrzej, ABC porządnego mówienia, Warszawa 1958.Nadolski Bronisław, Wokół nauki o stylach w jezuickich retorykach, „PamiętnikLiteracki,1963, R. 54, z. 3.Owczarz Ewa, Między retoryką a dowolnością. Wśród romantycznych struktur powieściowychw okresie międzypowstaniowym, Toruń 1993.Pietraszko Stanisław, Doktryna literacka polskiego klasycyzmu, Wrocław 1966.Romankówna Mieczysława, Sztuka pisania listów, „Filomata”: 1962, nr 159.Siwek Gerard, Przepowiadać skuteczniej, Kraków 1992.Smuszkiewicz Antoni, Retoryka współczesnej polskiej powieści historycznej dla dziecii młodzieży, Poznań 1987.Stawecka Krystyna, Maciej Kazimierz Sarbiewski prozaik i poeta, Lublin 1989.Turasiewicz Romuald, Demostenes, Kraków 1992.Wantuła Andrzej, Zarys homiletyki ewangelickiej, Warszawa 1974.Wojtasik Lesław, Psychologia propagandy politycznej, Warszawa 1975.Zgółka Tadeusz, Język wśród wartości, Poznań 1998.Kartę przedmiotu oprac. dr hab. prof. UR Roman Magryś.39

Numer 8.1.Nazwa przedmiotu: Konteksty literatury XIX w.2. Kod przedmiotu:3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia4. Typ przedmiotu: ograniczonego wyboru, zakończony zaliczeniem z oceną (rok pierwszy,semestr drugi)5. Rok: I, semestr 26. Liczba punktów ECTS: 37. Poziom przedmiotu: średnio zaawansowany8. Liczba godzin w tygodniu: 29. Liczba godzin w semestrze: 30 [18]10. Język nauczania: polski11. Wykładowcy: dr Kazimierz Surowiec oraz pracownicy Zakładu Literatury Romantyzmui Pozytywizmu12. Wymagania wstępne: znajomość historii literatury polskiej oraz teorii literatury napoziomie studiów licencjackich.Cele przedmiotu (efekty kształcenia i kompetencji):1. Zapoznanie studentów z kluczowymi problemami liryki i epiki romantyzmui pozytywizmu (takimi jak: odzwierciedlenie podstawowych idei światopoglądowychi estetycznych w liryce i epice romantyzmu i pozytywizmu, ewolucja form lirycznych,ewolucja form narracyjnych, zagadnienia genologiczne, problemy wartościowania);2. Zaznajomienie studentów z wybranymi zjawiskami historii literatury romantyzmui pozytywizmu w Europie;3. Ukazanie związków literatury polskiej i europejskiej w dobie romantyzmui pozytywizmu;4. Kształcenie umiejętności krytycznej refleksji nad procesami zachodzącymi w kulturzeXIX wieku w Polsce i w Europie;5. Doskonalenie sztuki interpretacji tekstów literackich doby romantyzmu i pozytywizmuna szerokim tle kultury XIX wieku.6. Kształcenie umiejętności prowadzenia dyskusji naukowych.Metody oceniania: aktywne uczestnictwo w zajęciachW ramach ćwiczeń proponuje się studentom wybór jednej spośród trzech opcji:1. Liryka romantyzmu i pozytywizmu.2. Wybrane zagadnienia prozy okresu romantyzmu i pozytywizmu.3. Europejskie konteksty literatury polskiej XIX wieku.1. LIRYKA ROMANTYZMU I POZYTYWIZMULp. Treści merytoryczne przedmiotu Liczbagodzin1. Wyróżniki liryki romantycznej – omówienie planu zajęć 2 godz.2. Romantyczne manifesty: Samuel Taylor Coleridge, O poezji czyli sztuce; 2 godz.Percy Bysshe Shelley, Obrona poezji; Friedrich Schlegel, Fragmenty z„Lyceum”, Fragmenty z „Atheneum”.3. Dzieje romantycznej liryki 2 godz.4. Romantyk a wiara. A. Mickiewicz, Arcy-Mistrz, Rozmowa wieczorna, 6 godz.Rozum i wiara40

5. Poetycka modlitwa. Zygmunt Krasiński, Hymn 2 godz.6. Miłość w romantycznej perspektywie filozoficzno-kulturowej. Cyprian 2 godz.Kamil Norwid, Daj mi wstążkę7. Rzecz o sztuce. Cyprian Kamil Norwid, Promethidion 6 godz.8. Cykl Nad głębiami Adama Asnyka jako przykład liryki intelektualnej 4 godz.9. Stylizacja i dydaktyzm w liryce Marii Konopnickiej: Przed sądem, A jak 4 godz.poszedł król na wojnę…2. WYBRANE ZAGADNIENIA PROZY POLSKIEJ OKRESU ROMANTYZMUi POZYTYWIZMULp. Treści merytoryczne przedmiotu Liczbagodzin1. Polska proza w okresie międzypowstaniowym 2 godz.2. Powieść społeczno-polityczna XIX wieku: Seweryn Goszczyński, Król 4 godz.zamczyska3. Polska XIX-wieczna powieść obyczajowa: Kollokacja Józefa 2 godz.Korzeniowskiego4. Dokumentarna powieść Józefa Ignacego Kraszewskiego: Stara baśń 4 godz.5. Sienkiewiczowska powieść historyczna na tle dziejów gatunku: Quo 6 godz.vadis6. „Sprawa kobieca” w Emancypantkach Bolesława Prusa 4 godz.8. Cham Elizy Orzeszkowej jako powieść obyczajowo-psychologiczna 4 godz.9. Bez dogmatu Henryka Sienkiewicza jako powieść psychologiczna 4 godz.3. EUROPEJSKIE KONTEKSTY LITERATURY POLSKIEJ XIX WIEKULp. Treści merytoryczne przedmiotu Liczbagodzin1. Romantyzm jako zjawisko ogólnoeuropejskie – omówienie planu zajęć 2 godz.2. Manifesty romantyzmu [Percy Bysshe Shelley, Obrona poezji; Samuel 2 godz.Taylor Coleridge, O poezji czyli sztuce; Friedrich Schlegel, Fragmenty z„Lyceum”, Fragmenty z „Atheneum”,]3. Wędrówki Childe Harolda Byrona jako wzorzec romantycznego 4 godz.poematu autobiograficznego.4. Problemy romantycznego dramatu: Wiktor Hugo, Hernani. 4 godz.5. Powieść realistyczna Honoriusza Balzaca Eugenia Grandet. 4 godz.6. Metoda naturalistyczna Emila Zoli w powieści Wszystko dla pań. 4 godz.7. Problematyka nowel i opowiadań Lwa Tołstoja (Ojciec Sergiusz, Sonata 4 godz.Kreutzerowska).8. Nowatorstwo dramaturgii Antoniego Czechowa na przykładzie 4 godz.Wiśniowego sadu.Słowniki i encyklopedieFrancis Claudon [i inni], Encyklopedia romantyzmu. Malarstwo, Rzeźba, Architektura,Literatura, Muzyka, przeł. Helena Kęszycka, Warszawa 1992.41

Słownik literatury polskiej XIX wieku, pod red. Józefa Bachórza i Aliny Kowalczykowej,Wrocław 1991 (i wyd. nast.).Marek Piechota, Jacek Lyszczyna, Słownik Mickiewiczowski, Katowice 2000.Jarosław Marek Rymkiewicz, Dorota Siwicka, Alina Witkowska, Marta Zielińska,Mickiewicz. Encyklopedia, Warszawa 2001.PodręcznikiAlina Witkowska, Literatura romantyzmu, Warszawa 1986.Alina Witkowska, Ryszard Przybylski, Romantyzm, Warszawa 1997 (i wyd. nast.).Historia literatury polskiej w dziesięciu tomach, t. 5: Romantyzm, cz. 1 i 2, pod red. AnnySkoczek, Bochnia-Kraków 2003.Lektury polonistyczne. Oświecenie – romantyzm, t. I, pod red. Andrzeja Borowskiegoi Janusza S. Gruchały, Kraków 1997.Markiewicz Henryk, Pozytywizm, Warszawa 1978 i wyd. nast.Markiewicz Henryk, Literatura pozytywizmu, Warszawa 1986 i wyd. nast.Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku, Seria IV Literatura polska w okresie realizmui naturalizmu, red. J. Kulczycka-Saloni, H. Markiewicz, Z. Żabickiego, t. 1-4, Warszawa1965-1971.Opracowania ogólneStanisław Burkot, Spory o powieść w polskiej krytyce literackiej XIX wieku, Wrocław 1968.Bogusław Dopart, Agnieszka Ziołowicz, Wstęp, [w:] I ziarno duszy nagie pozostało.Antologia wierszy polskiego romantyzmu, Kraków 2006.Maria Janion, Gorączka romantyczna, Gdańsk 2007 [lub wyd. wcześniejsze; także: MariaJanion, Prace wybrane, pod red. Małgorzaty Czermińskiej, t. I: Gorączka romantyczna,Kraków 2000].Maria Janion, Maria Żmigrodzka, Romantyzm i egzystencja. Fragmenty niedokończonegodzieła, Gdańsk 2004.Marek Stanisz, Przedmowy romantyków. Kreacje autorskie, idee programowe, gryz czytelnikiem, Kraków 2007.Marek Stanisz, Wczesnoromantyczne spory o poezję, Kraków 1998.Andrzej Walicki, Filozofia a mesjanizm. Studia z dziejów filozofii i myśli społeczno-religijnejromantyzmu polskiego, Warszawa 1970; Andrzej Walicki, Mesjanizm Adama Mickiewicza wperspektywie porównawczej, Warszawa 2006 [jedna pozycja do wyboru].Kazimierz Wyka, Romantyczna nobilitacja powieści, [w:] O potrzebie historii literatury.Szkice polonistyczne z lat 1944-1967, Kraków 1967.Danuta Knysz-Rudzka, Ewa Paczoska, Naturalizm i naturaliści w Polsce, Warszawa 1992.Markiewicz Henryk, Główne problemy wiedzy o literaturze, Kraków 1965 (tu: Realizm,naturalizm, typowość).Markiewicz Henryk, Przekroje i zbliżenia. Rozprawy i szkice historycznoliterackie, Warszawa1967 (tu: Dialektyka pozytywizmu polskiego, Antynomie powieści realistycznejdziewiętnastego wieku, Literatura okresu pozytywizmu w perspektywie polskiej i światowej).Markiewicz Henryk, Świadomość literatury. Rozprawy i szkice, Warszawa 1985 (tu:Pozytywiści wobec romantyzmu polskiego).Problemy literatury polskiej okresu pozytywizmu, red. Edmund Jankowski i JaninaKulczycka-Saloni, t. 1-3, Wrocław 1980-1984.Jan Tomkowski Mój pozytywizm, Warszawa 1993.Opracowania szczegółoweROMANTYZMCyprian Norwid, Interpretacje, red. S. Makowski, Warszawa 1986 [tu: Andrzej Mierzejewski,Promethidion]42

Bogusław Dopart, Koncepcja literatury mesjanicznej w prelekcjach paryskich AdamaMickiewicza, „Ruch Literacki” 1982, z. 5-6;Elżbieta Feliksiak, Poezja i myśl. Studia o Norwidzie, Lublin 2001 (stąd: Norwidowski światmyśli);Józef Fert, Poeta sumienia. Rzecz o twórczości Norwida, Lublin 1993;Konrad Górski, Mickiewicz – Towiański, Warszawa 1986;Maria Janion, Zygmunt Krasiński. Debiut i dojrzałość, Warszawa 1962;Alina Kowalczykowa, Słowacki, Warszawa 1999 [lub wyd. wcześniejsze].Michał Kuziak, O prelekcjach paryskich Adama Mickiewicza, Słupsk 2007 [jedna pozycja dowyboru].Liryka Cypriana Norwida, red. Piotr Chlebowski, Włodzimierz Toruń, Lublin 2003.Janusz Maciejewski, Cyprian Norwid, Warszawa 1992;Zbigniew Majchrowski, Cela Konrada. Powracając do Mickiewicza, Gdańsk 1998.Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku, seria III: Literatura krajowa w okresie romantyzmu1831 – 1863, t. I-III, Kraków-Warszawa 1975, 1988, 1992 [tu opracowania z tomu I: MariaJanion, Poezja w kraju. Próba syntezy; Maria Żmigrodzka, Proza fabularna w kraju; MariaJanion, Wincenty Pol; Stefan Treugutt, Józef Dunin Borkowski; Maria Janion, LucjanSiemieński; Maria Janion, Gustaw Ehrenberg; z tomu II: Józef Bachórz, Grupy literackie wKrólestwie Polskim w okresie międzypowstaniowym; Maria Dernałowicz, Roman Zmorski,Stanisław Burkot, Włodzimierz Wolski, Marek Kwapiszewski, Karol Baliński, Józef Bachórz,Deotyma; z tomu III: Józef Bachórz, Poezja a powieść; Romantyzm a realizm].Marta Piwińska, Juliusz Słowacki od duchów, Warszawa 1992 [jedna pozycja do wyboru].Marta Piwińska, Wolny myśliwy. Osiem prób czytania Mickiewicza, Gdańsk 2003(stąd rozdz.Prelekcje o Polsce dla Zachodu. Mickiewicz-Miłosz);Poezja polska od romantyzmu do dwudziestolecia międzywojennego. Interpretacje, red. AlinaKowalczykowa i Teresa Marciszuk, Warszawa 1999.Krzysztof Rutkowski, Braterstwo albo śmierć. Zabijanie Mickiewicza w Kole Sprawy Bożej,Gdańsk 1999 [jedna pozycja do wyboru].Jarosław Marek Rymkiewicz, Juliusz Słowacki pyta o godzinę, Warszawa 1982;Stefan Sawicki, Norwida walka z formą, Warszawa 1986;Dorota Siwicka, Ton i bicz. Mickiewicz wśród towiańczyków, Wrocław 1990;Słowacki mistyczny. Propozycje i dyskusje sympozjum 10-11 grudnia 1979, red. M. Janioni M. Żmigrodzka, Warszawa 1981;Zofia Stefanowska, Próba zdrowego rozumu. Studia o Mickiewiczu, Warszawa 2001(stąd rozdz. Legenda słowiańska w prelekcjach paryskich);Kazimierz Surowiec, Norwidowska synteza sztuka w „Promethidionie”, [w:] MiędzyWaszyngtonem a Brukselą, „Tyczyńskie Zeszyty Naukowe” 2004, nr 1.Andrzej Waśko, Zygmunt Krasiński. Oblicza poety, Kraków 2001 [jedna pozycja do wyboru].Alina Witkowska, Adam Mickiewicz. Słowo i czyn, Warszawa 1998 [lub wyd. wcześniejsze].Alina Witkowska, Towiańczycy, Warszawa 1989;Kazimierz Wyka, Cyprian Norwid. Studia, artykuły, recenzje, Kraków 1989 [stąd zwłaszcza:Cyprian Norwid. Poeta i sztukmistrz];Czesław Zgorzelski, Liryka w pełni romantyczna. Studia i szkice o wierszach Słowackiego,Warszawa 1981.POZYTYWIZMJózef Bachórz, Realizm bez „chmurnej jazdy”. Studia o powieściach Józefa Korzeniowskiego,Warszawa 1979.Antoni Baczewski, Poezja Adama Asnyka, El...y. Rzeszów 1991.Grażyna Borkowska, Wstęp [w] Eliza Orzeszkowa, Cham, Kraków 1999.43

Tadeusz Budrewicz, „Cham” i problem porozumienia, „Rocznik KomisjiHistorycznoliterackiej” 1994, nr 29-30.Tadeusz Bujnicki, Wstęp [w:] Henryk Sienkiewicz, Bez dogmatu, Wrocław 2002 (BN I 301).Stanisław Burkot, Kraszewski. Szkice historycznoliterackie, Warszawa 1988 Wincenty Danek,Józef Ignacy Kraszewski. Warszawa 1973;Wincenty Danek, Powieści historyczne J. I. Kraszewskiego, Warszawa 1966;Ewa Ihnatowicz, „Emancypantki”. Skromne suknie emancypantki, [w:] idem, Literacki światrzeczy. O realiach w pozytywistycznej powieści obyczajowej, Warszawa 1995.Michał Kabata, Myśl filozoficzna XIX wieku w poezji Adama Asnyka, „Poezja” 1975, nr 11.Marceli Kosman, Quo vadis. Prawda i legenda, Poznań 2000.Julian Krzyżanowski, O „Chamie” Elizy Orzeszkowej [w:] W kręgu wielkich realistów.Kraków 1962.Julian Krzyżanowski, Adam Asnyk. Poeta czasów niepoetyckich. [w:] W kręgu wielkichrealistów, Kraków 1962.Zofia Mocarska-Tycowa, Wybory i konieczności. Poezja Asnyka wobec gustów estetycznychi najważniejszych pytań swoich czasów, Toruń 1990.Edward Pieścikowski, „Emancypantki” Bolesława Prusa, Warszawa 1970.Sienkiewicz i epoki. Powinowactwa, pod red. Ewy Ihnatowicz, Warszawa 1996 (tu: JolantaSztachelska, Henryk Sienkiewicz – portret dekadenta; Eligiusz Szymanis, Leon Płoszowski –bohater romantyczny. Konstrukcja bohatera „Bez dogmatu” Henryka Sienkiewicza).Tadeusz Żabski, Wstęp [w:] Henryk Sienkiewicz, Quo vadis. Powieść z czasów Nerona,Wrocław 2002 (BN I 298).Literatura obca – opracowaniaDzieje literatur europejskich, pod red. Władysława Floryana, t. 1-3, Warszawa 1979-1991.Żuławski Juliusz, Byron nieupozowany, Warszawa 1979 [lub wyd. wcześniejsze].Barrére Jean-Bertrand, Hugo. Człowiek i dzieło, przeł. Jerzy Parvi, Warszawa 1968.Knysz-Rudzka Danuta, Europejskie powinowactwa naturalistów polskich, Warszawa 1992.Andre Maurois, Prometeusz, czyli Życie Balzaca, przeł. Julian Rogoziński, Warszawa 1970.Halina Suwała, Emil Zola, Warszawa 1968.Jerzy Adamski, Historia literatury francuskiej, Wrocław 1989.Ryszard Przybylski, Dostojewski i „przeklęte problemy”, Warszawa 1964.Bogdan Urbankowski, Dostojewski – dramat humanizmów, Warszawa 1978.Antoni Semczuk, Lew Tołstoj, Warszawa 1967,Ryszard Łużny, Wstęp [w:] Lew Tołstoj, Opowiadania i nowele. Wybór, Wrocław 1985 (BNII 217).Antoni Semczuk, Iwan Turgieniew, Warszawa 1970.René Śliwowski, Antoni Czechow, Warszawa 1965.Kartę przedmiotu oprac. pracownicy Zakładu Literatury Romantyzmu i Pozytywizmu.44

Numer 9, 10, 11.1.Nazwa przedmiotu: Przedmiot do wyboru2. Kod przedmiotu:3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia warsztatowe4. Typ przedmiotu: przedmiot do wyboru, zakończony zaliczeniem z oceną5. Rok: rok II, semestr 36. Liczba punktów ECTS: 47. Poziom przedmiotu: -8. Liczba godzin w tygodniu: 29. Liczba godzin w semestrze: 30 [18]10. Język nauczania: polski11. Wykładowcy: pracownicy Instytutu Filologii Polskieja1. Nazwa przedmiotu: Dramat staropolski i oświeceniowy2. Kod przedmiotu:3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia warsztatowe4. Typ przedmiotu: przedmiot do wyboru, zakończony zaliczeniem z oceną (student dokonujewyboru przedmiotu po konsultacji z promotorem)5. Rok i semestr: rok II, semestr trzeci6. Liczba punktów ECTS: 47. Poziom przedmiotu: średnio zaawansowany8. Liczba godzin w tygodniu: 29. Liczba godzin w semestrze: 30 [18]10. Język nauczania: j. polski11. Wykładowcy: dr Magdalena Patro-Kucab oraz inni pracownicy Zakładu LiteraturyStaropolskiej i Polskiego Oświecenia12. Wymagania wstępne: znajomość dzieł literackich przynależących do kanonu literaturystaropolskiej i oświeceniowej13. Cel nauczania: zapoznanie z tradycją i przemianami polskiego dramatu od średniowieczapo schyłek oświecenia14. Program nauczania: Od liturgii do teatru (Mikołaj z Wilkowiecka, Historyja o chwalebnymZmartwychwstaniu Pańskim), Zapustny śmiech i świat na opak odwrócony: komedia dworska (P. Baryka, Z chłopakról), Miłość rodem z barokowej idylli (S.H. Lubomirski, Ermida, królewna pasterska), Repertuar sceny narodowej w XVIII w. (A.K. Czartoryski, Kawa, F. Zabłocki, Królw kraju rozkoszy, W. Bogusławski, Henryk VI na łowach), Tragedia neoklasycystyczna (A. Feliński, Barbara Radziwiłłówna), Romantyczny upiór wchodzi na scenę (A. Mickiewicz, Dziady cz. IV).15. Metody i formy oceny pracy studenta: czynny udział w zajęciach (samodzielneopracowanie wybranego zagadnienia na podstawie wskazanej bibliografii), kolokwium.16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze:Bibliografia podmiotowa:Baryka P., Z chłopa król: komedia dworska, posłowie W. Walecki, Wrocław 1992.45

Baryka P., Z chłopa król, [w:] Dramaty staropolskie, oprac. J. Lewański, t. 4, Warszawa1961.Bogusławski W., Henryk VI na łowach, oprac. Z. Wołoszyńska, Wrocław 1964, BN I, nr 153.Czartoryski A.K., Kawa, [w:] Komedie, oprac., Z. Zahrajówna, Warszawa 1955.Feliński A., Barbara Radziwiłłówna, [w:] Polska tragedia neoklasycystyczna, wybór i oprac.D. Ratajczakowa, Wrocław 1988, BN I, nr 260.Lubomirski S.H., Ermida, królewna pasterska, [w:] Dramaty staropolskie, oprac.J. Lewański, t. 5, Warszawa 1961.Mickiewicz A., Dziady cz. IV, [w:] Dziady, posłowie J.M. Rymkiewicz, Warszawa 1998.Mikołaj z Wilkowiecka, Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim, oprac.J. Okoń, Wrocław 1971, BN I, nr 201.Zabłocki F., Król w kraju rozkoszy, tekst ustaliła, wstępem i objaśnieniami opatrzyłaJ. Pawłowiczowa, Kraków 1973, BN I, nr 214.Bibliografia przedmiotowa:Bar A., Czartoryski jako teoretyk i historyk dramatu, „Pamiętnik Literacki” 1930.Bieńkowski Z., Gatunki dramatyczne w okresie staropolskim, „Ruch Literacki” 1970, z. 2.Budzykowa H., W sprawie chronologii niektórych utworów literatury mieszczańskiej XVII w.,„Pamiętnik Literacki” 1951, s. 242-250.Dopart B., Dziady Adama Mickiewicza: poemat, adaptacje, tradycje, Kraków 1999.Dramaty Franciszka Zabłockiego: interpretacje, pod red. M. Cieńskiego i T.Kostkiewiczowej, Wrocław 2000.Fiegut R., Patos klasycznie przytłumiający. O Barbarze Radziwiłłównie Felińskiego,„Pamiętnik Literacki” 1973, z. 2.Lewański J., Dramat i teatr średniowiecza i renesansu w Polsce, Wrocław 1981.Libera Z., Barbara Radziwiłłówna, [w:] Literatura, komparatystyka, folklor. KsięgapoświęconaJ. Krzyżanowskiemu, Warszawa 1968.Łukaszewicz J., Drama mieszczańska w twórczości Franciszka Zabłockiego, „PracePolonistyczne” 2005, seria 60, s. 85-100.Łukaszewicz J., Dramaty Franciszka Zabłockiego jako przekłady i adaptacje, Wrocław 2006.Kallenbach J., Czwarta część Dziadów Adama Mickiewicza: studium porównawcze, Kraków1888.Kielski B., O wpływie Moliera na rozwój komedii polskiej, „Rozpr. AU Wydz. Filolog.”1907, t. 42.Krawczykowski Z., Henryk VI na łowach na tle epoki, „Scena Wrocławska” 1950, nr 3.Kuchowicz Z., Barbara Radziwiłłówna, Łódź 1976.Krzyżanowski J., Dramaturgia Polski renesansowej, [w:] J. Krzyżanowski, W wieku Rejai Stańczyka, Warszawa 1958.Od Arystotelesa do Goethego: poetyki, manifesty, komentarze, wyd. 2 popr. i uzup., pod red.E. Udalskiej, Katowice 2001.Okoń J., O kilku przekazach tekstu Historii o chwalebnym Zmartwychwstaniu..., Wrocław1965.Okoń J., Wstęp do: Mikołaj z Wilkowiecka, Historyja o chwalebnym ZmartwychwstaniuPańskim, Wrocław 1971, BN I, nr 201.Ozimek S., Kto to był Theatralski?, „Pamiętnik Teatralny” 1956, z. 2/3.Pavis P., Słownik terminów teatralnych, oprac. S. Świątek, Warszawa 1998.Polańczyk D., II i IV część Dziadów Adama Mickiewicza, Lublin 2006.46

Problemy teorii dramatu i teatru, wybór i oprac. J. Degler, wyd. 2 zmien. i uzup., Wrocław2003.Przybylski R., Testament zamordowanego Królestwa, [w:] R. Przybylski, Klasycyzm czyliPrawdziwy koniec Królestwa Polskiego, Warszawa 1983.Ratajczakowa D., Komedia oświeconych 1752-1795, Warszawa 1993.Ratajczakowa D., Wstęp do: Polska tragedia neoklasycystyczna, Wrocław 1988, BN I, nr260.Roszkowska W., Włoski rodowód komedii S[tanisława] H[erakliusza] Lubomirskiego,Wrocław 1960.Rozmowy o Dziadach, pod red. B. Kuczery-Chachulskiej i M. Prussak, Warszawa 2005.Rutkowska M., Terminologia dramatu i teatru w polskim oświeceniu, Poznań 2007.Rudnicka J., Relacje o warszawskich przedstawieniach Henryka VI na łowach z 1792 r.,„Pamiętnik Teatralny” 1960, z. 1.Stanisław Herakliusz Lubomirski – twórca i dzieła, pod red. A. Karpińskiego, Warszawa2004.Stasiewicz K., Walory artystyczne języka komedii Stanisława Herakliusza Lubomirskiego,„Acta Universitatis Nicolai Copernici” 1991, z. 230, s. 27-56.Stoff A., Formy wypowiedzi dramatycznej, Toruń 1985.Szyjkowski M., Dzieje nowożytnej tragedii polskiej. Typ pseudoklasyczny (1661-1831),Kraków 1920, s. 48-52.Ślaski J., Dawny dramat polski w reprintach, „Nowe Książki” 1993, nr 8.Wierzbicka K., Życie teatralne w Warszawie za Stanisława Augusta, Warszawa 1949.Windakiewicz S., Teatr polski przed powstaniem sceny narodowej, Kraków 1921.Wołoszyńska Z., Wojciech Bogusławski wobec wzorów dramaturgii zachodnioeuropejskiej(Bogusławski a twórczość Vittorio Alfierego), „Acta Universitatis Wratislaviensis” 1991, nr1368, s. 229-241.Wołoszyńska Z., Wstęp do: Komedia obyczajowa warszawska, t. 1, Warszawa 1960.Wołoszyńska Z., Wstęp do: W. Bogusławski, Henryk VI na łowach, Wrocław 1964, BN I, nr153.Wprowadzenie do nauki o teatrze, wybór i oprac. J. Degler, Wrocław 1974.Wydrych M., Stanisław Herakliusz Lubomirski – komediopisarz. Rozpoznanie tematu,„Kieleckie Studia Filologiczne” 1994, t. 8, s. 149-163.Zahrajówna Z., Wstęp do: A.K. Czartoryski, Komedie, Warszawa 1955.Zielińska M., Opowieść o Gustawie i Maryli czyli Teatr, życie i literatura, Warszawa 1998.17. Uwagi dodatkowe: –Kartę przedmiotu oprac. dr Magdalena Patro-Kucab.b1. Nazwa przedmiotu: Literatura i historia2. Kod przedmiotu:3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia warsztatowe4. Typ przedmiotu: przedmiot do wyboru5. Rok i semestr: II rok, semestr 36. Liczba punktów ECTS: 47. Poziom przedmiotu: średnio zaawansowany8. Liczba godzin w tygodniu: 29. Liczba godzin w semestrze: 30 [18]10. Język nauczania: język polski47

11. Wykładowca: dr Kazimierz Surowiec12. Wymagania wstępne: znajomość historii Polski oraz historii literatury polskiej napoziomie studiów licencjackich13. Cele nauczania:Poszerzenie wiedzy studentów o związki literatury i historiiDoskonalenie umiejętności analizy i interpretacji wybranych tekstów literackich,których istotne tworzywo stanowi tkanka historyczna.Kształcenie rozumienia odmienność literackiej kreacji od zapisu historycznegoi ujęcia historiograficznego.14. Program nauczania: Twórcy literatury wobec historii Dzieło literackie jako źródło historyczne Historiozoficzne koncepcje narodu Romantyczny historyzm Literackie dziedzictwo powstania listopadowego i powstania styczniowego Patriotyzm czynu i patriotyzm ofiary w literaturze romantycznej Historyczni bohaterowie romantycznego mitu osobowego Literacki osąd wydarzeń galicyjskich 1846 roku Motyw ziemi – ojczyzny w literaturze pozytywistycznej Prawda dziejowa i fikcja literacka w powieściach Zygmunta Kaczkowskiego,Józefa Ignacego Kraszewskiego i Henryka Sienkiewicza15. Metody i formy oceny pracy studenta: ocena bieżąca, zaliczenie z oceną16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze:Antologie i zbiory poezjiPoezja powstania listopadowego, wybrał i oprac. Andrzej Zieliński, Wrocław – Kraków1971, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.Dora B. Kacnelson, Z dziejów polskiej pieśni powstańczej XIX wieku. Folklor powstaniastyczniowego, Wrocław 1974, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.Maria Konopnicka, Z teki Grottgera, Warszawa 1992.Maria Janion, Reduta. Romantyczna poezja niepodległościowa, Kraków 1979.Władysław Syrokomla, Wybór poezji i prozy, oprac. Krystyna Poklewska, Wrocław 1992(BN I 37) [tu: Chorał].Literatura polska – teksty beletrystyczneZygmunt Kaczkowski, Murdelio, posłowie Czesław Kłak, Rzeszów 1989.Józef Ignacy Kraszewski, Brühl, oprac. Józef Feldman, Wrocław 1969 (BN I 114) [lub innewydanie] lub Hrabina Cosel [dowolne wydanie].Józef Ignacy Kraszewski, Stara baśń, oprac. Wincenty Danek, Wrocław 1988 (BN I 53) [lubwyd. wcześniejsze].48

Jan Lam, Pan komisarz wojenny. Koroniarz w Galicji, oprac. Stanisław Frybes, Wrocław1960.Eliza Orzeszkowa, Gloria victis, Warszawa 1986.Henryk Sienkiewicz, Quo vadis. Powieść z czasów Nerona, oprac. Tadeusz Żabski, Wrocław2002 (BN I 298).PodręcznikiAlina Witkowska, Literatura romantyzmu, Warszawa 1986.Alina Witkowska, Ryszard Przybylski, Romantyzm, Warszawa 1997 (i wyd. nast.).Markiewicz Henryk, Pozytywizm, Warszawa 1978 i wyd. nast.Markiewicz Henryk, Literatura pozytywizmu, Warszawa 1986 i wyd. nast.Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku, Seria IV Literatura polska w okresie realizmui naturalizmu, red. J. Kulczycka-Saloni, H. Markiewicz, Z. Żabickiego, t. 1-4, Warszawa1965-1971.Opracowania ogólneDziedzictwo literackie powstania styczniowego, red. Jan Zygmunt Jakubowski, JaninaKulczycka-Saloni, Stanisław Frybes, Warszawa 1964.Maria Janion, Maria Żmigrodzka, Romantyzm i historia, Warszawa 1978.Czesław Kłak, Romantyczne tematy i dylematy. Echa powstania listopadowego w literaturze,historiografii i publicystyce , Rzeszów 1992.Jacek Kolbuszewski, Literatura wobec historii. Studia, Wrocław 1997.Zbigniew Kuderowicz , Filozofia dziejów, Warszawa 1983.Literatura wobec historii, pod red. Jacka Leszczyny, Katowice 2005.Henryk Markiewicz, Fikcja w dziele literackim a jego zawartość poznawcza, [w:] Pracewybrane, t. 3, Kraków 1996.Henryk Markiewicz., Literatura i historia, Kraków 1994.Henryk Markiewicz, Świadomość literatury. Rozprawy i szkice, Warszawa 1985.Janusz Sławiński, Lektura dzieła a wiedza historyczna, [w:] Dzieło literackie jako źródłohistoryczne, red. Zofia Stefanowska, Janusz Sławiński, Warszawa 1978.Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. Józef Bachórz i Alina Kowalczykowa, Wrocław1994.Jan Tomkowski, Mój pozytywizm, Warszawa 1993.Opracowania szczegółoweTadeusz Bujnicki, Światopogląd i poetyka. Szkice o powieściach historycznych HenrykaSienkiewicza. Wydawnictwo WSP, Rzeszów 1999.Stanisław Burkot, Kraszewski. Szkice historycznoliterackie, Warszawa 1988.Wincenty Danek, Powieści historyczne J. I. Kraszewskiego, Warszawa 1966; WincentyDanek, Józef Ignacy Kraszewski. Warszawa 1973.Czesław Kłak, Polski Leonidas. Rzecz o legendzie historycznej i literackiej generała JózefaSowińskiego, Warszawa 1986.Marceli Kosman, Quo vadis. Prawda i legenda, Poznań 2000.Literatura i historia. Interpretacje, red. Tadeusz Bujnicki i Ireneusz Opacki, Warszawa –Katowice – Kraków 1982.Justyna Leo, Wstęp, [w:] Maria Konopnicka, Z teki Grottgera, Warszawa 1992.Poezja polska. Interpretacje, red. Krystyna Heska-Kwaśniewicz i Bogdan Zeler,Wydawnictwo „Książnica”, Katowice 2000.Andrzej Romanowski, Rota – hymn niepodległości, [w:] Przed złotym czasem. Szkice o poezjii pieśni patriotyczno-wojennej lat 1908 – 1918, Kraków 1990.49

Joanna Rusin, Człowiek świętego imienia. Legenda Traugutta w piśmiennictwie polskim XIXi XX wieku, Rzeszów 2002.Kazimierz Surowiec, Gloria victis - dziejowa pamiątka „gasnącego pokolenia”. „ZeszytyNaukowe WSP w Rzeszowie. Z. 13. Seria Filologiczna. Historia literatury 2”, Rzeszów 1994.Tadeusz Żabski, Wstęp, [w:] Henryk Sienkiewicz, Quo vadis. Powieść z czasów Nerona,Wrocław 2002 (BN I 298).Kartę przedmiotu oprac. dr Kazimierz Surowiec.c1. Nazwa przedmiotu: Literatura i mity2. Kod przedmiotu:3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia warsztatowe4. Typ przedmiotu:5. Rok: rok II, semestr trzeci6. Liczba punktów ECTS: 47. Poziom przedmiotu: średnio zaawansowany8. Liczba godzin w tygodniu: 29. Liczba godzin w semestrze: 30 [18]10. Język nauczania: polski11. Wykładowcy: pracownicy Zakładu Literatury Romantyzmu i Pozytywizmu12. Wymagania wstępne: obecność na zajęciach, aktywność, dobre przygotowanie do zajęć,przynoszenie zalecanych i analizowanych tekstów13. Cel nauczania: pogłębienie wiedzy uzyskanej na poziomie licencjackim, doskonalenieumiejętności samodzielnej analizy i interpretacji, zainteresowanie problematyką zajęć14. Program nauczania:1. Informacje wstępne, omówienie problematyki zajęć – 1 g.2. Obecność mitu w dziejach człowieka – 4 g.3. Lilla Weneda jako literacki mit o początkach narodu polskiego – 4 g.4. Aryman nad brzegami Niemna. Walka dobra ze złem w Chamie Elizy Orzeszkowej –4 g.5. Dziurdziowie w świetle mitu i rytuału kozła ofiarnego. Problem zbrodni i kary – 4 g.6. Placówka. Losy Ślimaka jako kolejne wcielenie Hioba – 4 g.7. Polskie mity narodowe; mit powstania i powstańca. Analiza poematu Lituania MariiKonopnickiej (z odniesieniem do innych znanych tekstów romantyzmu ipozytywizmu) oraz kartonów Grottgera – 4 g.8. Świat pogański i chrześcijański w Quo vadis. Dobro zwyciężające zło, miłośćzwyciężająca śmierć – 4 g.15. Metody i formy oceny pracy studenta: dyskusja, praca z tekstem, przygotowywaniereferatów16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze:Mitologia. Mity i legendy świata, zbior. (PWN), Warszawa 2009.J. Parandowski, Mitologia, wyd. dowolne.L. Kołakowski, Obecność mitu, wyd. dowolne.K. Armstrong, Krótka historia mitu, Kraków 2005.J. Maślanka, Literatura a dzieje bajeczne, wyd. dowolne.C. Zalewski, Powracająca fala. Mityczne konteksty wybranych powieści BolesławaPrusa i Elizy Orzeszkowej, Kraków 2005.50

M. Gloger, Aryman nad brzegami Niemna. „Cham” Elizy Orzeszkowej jakomanichejska parabola [W:], Literatura i sztuka drugiej połowy XIX wieku.Światopoglądy – postawy – tradycje, red. Barbara Bobrowska, Stanisław Fita, JakubA. Malik, Lublin 2004, s. 307-338.M. Ursel, Wstęp do: J. Słowacki, Lilla Weneda, wyd. 2, Wrocław 1986.Wokół „Biblii”. Z ks. Józefem Tischnerem rozmawia Ewelina Puczek, Kraków 2005.Inspiracje i motywy biblijne w literaturze pozytywizmu i Młodej Polski, red. H.Filipkowska, S. Fita, Lublin 1999.A. Kamieńska, Twarze Księgi, wyd. dowolne.H. Samsonowicz, O „historii prawdziwej”. Mity, legendy i podania jako źródłohistoryczne, Gdańsk 1997.T. Żabski, Wstęp do: H. Sienkiewicz, Quo vadis, BN, nr 298, Wrocław 2002.Z Rzymu do Rzymu, pod red. J. Axera przy współpracy M. Bokszczanin, Warszawa2002.M. Kosman, Na tropach bohaterów „Quo vadis”, Warszawa 1998.J. Prokop, Szczególna przygoda żyć nad Wisłą. Studia i szkice literackie, Londyn 1985.W. Kopaliński, Słownik symboli, wyd. dowolne.W. Kopaliński, Słownik mitów i tradycji kultury, wyd. dowolne.J. Strzelczyk, Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian, wyd. 2 popr. i uzupełnione,Poznań 2007.Kartę przedmiotu oprac. dr hab. prof. UR Kazimierz Maciąg.d1. Nazwa przedmiotu: Literatura i filozofia2. Kod przedmiotu:3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia warsztatowe4. Typ przedmiotu: przedmiot do wyboru5. Rok i semestr: II rok, semestr 36. Liczba punktów ECTS: 47. Poziom przedmiotu: średnio zaawansowany8. Liczba godzin w tygodniu: 29. Liczba godzin w semestrze: 30 [18]10. Język nauczania: język polski11. Wykładowcy: Pracownicy Zakładu Literatury Romantyzmu i Pozytywizmu12. Wymagania wstępne:13. Cele nauczania:14. Program nauczania:15. Metody i formy oceny pracy studenta:16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze:Program oraz warunki zaliczenia przedstawia Prowadzący zajęcia podczas pierwszegospotkania.e1. Nazwa przedmiotu: Warsztaty krytycznoliterackie2. Kod przedmiotu:3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia warsztatowe4. Typ przedmiotu: obowiązkowy, zakończony zaliczeniem z oceną5. Rok: II, semestr 4.51

6. Liczba punktów ECTS: 47. Poziom przedmiotu: średnio zaawansowany8. Liczba godzin w tygodniu: 29. Liczba godzin w semestrze: 30 [18]10. Język nauczania: polski11. Wykładowcy: dr Zofia Brzuchowska, dr Stanisław Dłuski, dr Jan Wolski, dr MagdalenaRabizo-Birek12. Wymagania wstępne: znajomość poetyki, teorii i metodologii literatury oraz historiiliteratury polskiej i obcej w zakresie studiów licencjackich (ze szczególnym uwzględnieniemznajomości literatury i kultury polskiej XX i XXI wieku)13. Cel nauczania: zapoznanie studentów z najważniejszymi zagadnieniami teorii i historiikrytyki literackiej; krytyka literacka w przestrzeni kultury współczesnej; sztuka pisaniatekstów krytycznych14. Program nauczania:- Teoria krytyki literackiej.- Ocena i wartościowanie dzieła literackiego.- Funkcje i zadania krytyki.- Metody krytyki.- Krytyka jako sztuka czytania na wybranych przykładach.- Krytyka w przestrzeni współczesnej kultury- Omówienie napisanych przez studentów recenzji krytycznych.15. Metody i formy oceny pracy studenta: metoda problemowa, dyskusja, eksplikacja tekstów,aktywne uczestnictwo w zajęciach oraz przygotowanie tekstu krytycznego (recenzja nowościwydawniczej, szkic krytyczny, rozmowa z pisarzem, felieton, esej itp.).16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze:Literatura obowiązkowa:Dyskursy krytyczne u progu XXI wieku. Między rynkiem a uniwersytetem, p. red. T. Cieślaka-Sokołowskiego i D. Kozickiej, Kraków 2007.Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień-Sławińska A., Sławiński J., Słownik terminówliterackich, wyd. dowolne (tam hasła poświęcone gatunkom tekstów krytycznych).„Kartografowie dziwnych podróży”. Wypisy z polskiej krytyki literackiej XX wieku, pod red.Marty Wyki, Kraków 2004.Literatura i krytyka (numer monograficzny), „Znak” 1998, nr 7 (518).Dybciak K., Istota i struktura krytyki literackiej [w:] Problemy teorii literatury, seria 3,Wrocław-Warszawa 1988.Głowiński M., Próba opisu krytycznego [w:] tegoż, Dzieła wybrane, t. II: Dzieło wobecodbiorcy. Szkice z komunikacji literackiej, Kraków, s. 301-315 (także [w:] Badania nadkrytyką literacką, seria druga, pod red. M. Głowińskiego i K. Dybciaka, Wrocław 1984).Sławiński J., Funkcje krytyki literackiej, w tegoż, Dzieło, język, tradycja, Prace wybrane, t. II,Kraków 1998 oraz [w:] Z historii i teorii literatury. Prace poświęcone V MiędzynarodowemuKongresowi Slawistów w Sofii, p. red., K. Budzyka, Wrocław 1963, s. 281-301.Sawicki S., Ku świadomej ocenie w badaniach literackich [w:] O wartościowaniu wbadaniach literackich, pod red. S. Sawickiego i W. Panasa, Lublin 1986.W. Stróżewski, Wartości estetyczne i nadestetyczne w: tegoż, Wokół piękna, Kraków 2002, s.180-205 oraz w: O wartościowaniu w badaniach literackich, p. red. S. Sawickiego i W.Panasa, Lublin 1986, s. 35-56.Literatura uzupełniająca:52

Bereza H., Aksjologia, Artyzm, Krytyka, Pryncypium. Łaska, Pisanie w: tegoż, Pryncypia,Kraków 1993, s. 5-7, 25-34, 45-51.Nowacki D., Próba rynku w tegoż: Zawód: czytelnik, Kraków 1999, s. 163-185.Czapliński P., Powrót centrali, Kraków 2007.Eliot T.S., Rola krytyki; Krytyk doskonały; O krytyku krytycznie [w:] tegoż, Szkice krytyczne,Warszawa 1972.Ransom J. C., Krytyka jako czysta spekulacja [w:] Nowa krytyka. Antologia, oprac. Z.Łapiński, Warszawa 1983.Rorty R., Wybawienie od egotyzmu: James i Proust jako ćwiczenia duchowe (fragmenty),„Teksty Drugie” , 2006, nr 3, s. 181-205.Wolski J., Krytyko, krytyko cóżeś ty za pani [w:] tegoż, Dotykanie wiersza, Rzeszów 2004,s. 310-315.Literatura może być modyfikowana przez prowadzących i dostosowywana do aktualnychpotrzeb metodycznych.17. Uwagi dodatkowe: –Kartę przedmiotu oprac. pracownicy Zakładu Literatury XX Wieku.f1. Nazwa przedmiotu: Interpretacja i pragmatyka odbioru dzieła literackiego2. Kod przedmiotu:3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia warsztatowe4. Typ przedmiotu: przedmiot do wyboru5. Rok i semestr: II/2 st., semestr 36. Liczba punktów ECTS: 47. Poziom przedmiotu: średnio zaawansowany8. Liczba godzin w tygodniu: 29. Liczba godzin w semestrze: 30 [18]10. Język nauczania: język polski11. Wykładowcy: Pracownicy Zakładu Literatury Polskiej XX Wieku12. Wymagania wstępne: zaliczony kurs historii literatury polskiej oraz literaturywspółczesnej na poziomie licencjanckim; wiedza z zakresu poetyki i teorii literatury13. Cele nauczania: przyswojenie przez studentów wiedzy z zakresu teorii odbioru dziełaliterackiego; interpretacja wybranych utworów w kontekście komunikacji literackiej14. Program nauczania: Wirtualny odbiorca w strukturze utworu poetyckiego; komunikacjaliteracka jako sfera napięć; odbiór, konotacje, styl; o konkretyzacji; świadectwa i styleodbioru; kanony poetyckości i style historyczne; grupa literacka a model poezji15. Metody i formy oceny pracy studenta: zaliczenie ćwiczeń na podstawie regularnegouczęszczania na zajęcia, przygotowania merytorycznego oraz aktywnego udziału. Pisemnainterpretacja wybranego wiersza z punktu widzenia teorii komunikacji16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze: R. Jakobson, Poetyka w świetle językoznawstwa,„Pamiętnik Literacki” 1960, z. 2; J. Lalewicz, Komunikacja językowa i literatura, 1975;Problemy odbioru i odbiorcy, red. T. Bujnicki i J. Sławiński, 1977; M. Słowiński, Styleodbioru. Szkice o komunikacji literackiej, Kraków 1977.Kartę przedmiotu oprac. pracownicy Zakładu Literatury Polskiej XX Wieku.g1. Nazwa przedmiotu: Retoryka w komunikacji53

2. Kod przedmiotu:3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia warsztatowe4. Typ przedmiotu: przedmiot do wyboru5. Rok i semestr: II rok, semestr 36. Liczba punktów ECTS: 47. Poziom przedmiotu: średnio zaawansowany8. Liczba godzin w tygodniu: 29. Liczba godzin w semestrze: 30 [18]10. Język nauczania: język polski11. Wykładowcy: Pracownicy Zakładu Współczesnego Języka Polskiego12. Wymagania wstępne:13. Cele nauczania:14. Program nauczania:15. Metody i formy oceny pracy studenta:16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze:Program oraz warunki zaliczenia przedstawia Prowadzący zajęcia podczas pierwszegospotkania.h1. Nazwa przedmiotu: Językowa i stylistyczna analiza tekstu2. Kod przedmiotu:3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia warsztatowe4. Typ przedmiotu: przedmiot do wyboru5. Rok i semestr: II rok, semestr 36. Liczba punktów ECTS: 47. Poziom przedmiotu: średnio zaawansowany8. Liczba godzin w tygodniu: 29. Liczba godzin w semestrze: 30 [18]10. Język nauczania: język polski11. Wykładowcy: Pracownicy Zakładu Współczesnego Języka Polskiego12. Wymagania wstępne: -13. Cele nauczania: kształcenie umiejętności analizy zjawisk językowych i stylistycznychcharakterystycznych dla współczesnego języka polskiego.14. Program nauczania:Problematyka języka i stylu. Fonetyczne, słowotwórcze, fleksyjne i składniowe strukturyjęzyka. Leksyka. Stylowe wskaźniki i wykładniki stylu.Środki stylowe: fonetyczne, słowotwórcze, fleksyjne i składniowe. Leksykalne środkistylistyczne. Tropy stylistyczne i ich funkcje.Funkcje stylistyczne frazeologizmów .w tekstach artystycznych.Gatunki i ich typy, funkcje oraz właściwości językowo-stylistyczne.Kompozycja tekstu i jej rola w tekście. Funkcje tytułu.Reklama i jej podstawowe właściwości. Typy reklamy. Aspekt pragmatyczny reklamy.Humor – jego typy i funkcje w tekście.Gry językowe w różnych tekstach.Styl artystyczny. .styl humorystyczny i groteskowy.Całościowa analiza języka i stylu tekst.15. Metody i formy oceny pracy studenta: aktywność na ćwiczeniach, ocena ciągła.16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze:54

Gramatyka współczesnego języka polskiego. Fonetyka i fonologia, red. H.Wróbel, Kraków1995;Gramatyka współczesnego języka polskiego, Morfologiia, red. R.Grzegorcxykowa,R.Laskowski, H.Wróbel, Warszawa 1998,Gramatyka współczesnego języka polskiego. Składnia, red. Z.Topolińska, Warszawa 1984,Klemensiewicz Z., Problematyka składniowej interpretacji stylu, (w:) Składnia, stylistyka,pedagogika językowa, red. A.Kałkowska, Warszawa 1982,Mechanizmy perswazji i manipulacji, Łask 2007;Mikołajczak S., Składnia wybranych utworów Bolesława Prusa i Stefana Zeromskiego,Poznań 1983,Pajdzińska A., Frazeologizmy jako tworzywo współczesnej poezji, Lubli 1993,Pajdzzińska A., Funkcja zdań minimalnych w wybranych utworach współczesnychprozaików, (w:) O języku literatury, red. J.Bubak i A.Wilkoń, Katowice 1998;Pisarkowa K., Składnia rozmowy telefonicznej, Wrocław 1975,Ruszkowski M., O stylu prozy polskiej XX wieku. Zbiór studiów, Kielce 2000.Wojtak M., Gatunki prasowe, Lublin 2004;Encyklopedia kultury polskiej XX w., t.2, red. J.Bartmiński, Warszawa 1993,Polszczyzna na co dzień, red. M.Bańko, Warszawa 2006;J.Puzynina, Język wartości, Warszawa 1992;J. Warchala, Kategoria potoczności w języku, Katowice 2008;J.Warchala, Dialog potoczny a tekst, Katowice 2001S.Wilkoń, Spójność i struktura tekstu. Wstęp do lingwistyki tekstu, Kraków 2002.U. Żydek-Bednarczuk, Wprowadzenie do lingwistycznej analizy tekstu, Kraków 2005.Kartę przedmiotu oprac. dr M. Ampel-Rudolf.i1. Nazwa przedmiotu: Język mówiony mieszkańców współczesnej polskiej wsi(blok przedmiotów do wyboru)1. Kod przedmiotu:2. Formuła przedmiotu: ćwiczenia warsztatowe3. Typ przedmiotu: przedmiot do wyboru, zakończony zaliczeniem z oceną4. Rok i semestr: rok II, semestr 3.5. Liczba punktów ECTS: 46. Poziom przedmiotu: podstawowy7. Liczba godzin w tygodniu: 28. Liczba godzin w semestrze: 30 [18 na studiach niestacjonarnych]9. Język nauczania: polski10. Wykładowcy: dr Ewa Oronowicz-Kida i inni Pracownicy Zakładu Historii Językai Dialektologii11. Wymagania wstępne: znajomość podstaw dialektologii polskiej, posiadaniepodstawowych wiadomości z geografii Polski13. Cel nauczania: zapoznanie z terytorialnym zróżnicowaniem języka polskiego; zapoznanie z systemowymi cechami głównych dialektów polskich; zwrócenie uwagi na uwarunkowane pokoleniowo, sytuacyjnie, socjologicznie,środowiskowo, kontekstowo, idiolektalnie sposoby mówienia na wsi; uświadomienie przyczyn przemian językowych mieszkańców wsi;55

zainteresowanie językową przeszłością i współczesnością wsi Rzeszowszczyzny.14. Program nauczania: Terytorialne zróżnicowanie polszczyzny; zdefiniowanie gwary, dialektu; dialektyzmui regionalizmu. Dialekty języka polskiego i odmiany regionalne polszczyny; charakterystykawybranych fonetycznych cech dialektalnych. Język mówiony mieszkańców wsi – gwara; odmiana mieszana łącząca elementygwary, polszczyzny ogólnej i potocznej; wariant utożsamiany z polszczyzną ogólną. Przyczyny przemian językowych mieszkańców wsi; pozycja gwar dzisiaj; nowefunkcje gwary. Procesy integracji językowej gwar i polszczyzny ogólnej. Najnowsze zmiany w zasobie leksykalnym języka mieszkańców wsi; słownictwozwierciadłem kultury i zaangażowania społecznego mieszkańców wsi. Rzeszowszczyzna w polskich badaniach etnograficznych i dialektologicznych;zróżnicowanie językowe Rzeszowszczyzny.15. Metody i formy oceny pracy studenta: pisemne kolokwium zaliczeniowe, aktywność nazajęciach.16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze:Literatura obowiązkowa:Dejna K., Dialekty polskie, Wrocław 1993.Dejna K., Atlas polskich innowacji dialektalnych, Warszawa 1994.Dejna K., Z zagadnień interferencji oraz integracji językowej w gwarach, Rozprawy KomisjiJęzykowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego 36, 1990, s.37-45.Handke K., Terytorialne odmiany polszczyzny, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku,t.2 Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław 1993, s.191-211.Karaś M., O ludowych gwarach Rzeszowszczyzny, [w:] Z dziejów kultury i literatury ZiemiPrzemyskiej, Przemyśl 1969, s.345-364.Kucała M., Gwary i regionalne odmiany polszczyzny XX wieku, [w:] Polszczyzna XX wieku.Ewolucja i perspektywy rozwoju, red. S. Dubisz, S. Gajda, Warszawa 2001, s.193-198.Kurek H., Przemiany językowe wsi regionu krośnieńskiego. Studium socjolingwistyczne,Kraków 1995.Kurek H., Przemiany leksyki gwarowej na Podkarpaciu, Kraków 2003.Nitsch K., Dialekty języka polskiego, Warszawa 1958.Ożóg K., Język polskiej wsi na tle przemian współczesnej polszczyzny, [w:] Teoretyczne,badawcze i dydaktyczne założenia dialektologii, red. S. Gala, Łódź 1998, s.119-126.Pelcowa H., Zmiany językowe jako problem badawczy współczesnej dialektologii, [w:]Teoretyczne, badawcze…, s.105-117.Sierociuk J., Przyczyny przemian dialektów ludowych, [w:] Język-kultura-społeczeństwo.Wybór studiów i materiałów, red. S. Dubisz, Warszawa 1990.Urbańczyk S., Zarys dialektologii polskiej, Warszawa 1984.Literatura uzupełniająca:Dejna K., Gwara i jej stosunek od innych odmian języka, [w:] Teoretyczne, badawcze…, s.13-22.Bąk S., O niektórych cechach gwarowych między dolną Wisłoką, Wisłą i dolnym Sanem,Sprawozdania Towarzystwa Naukowego 14, Wrocław 1962.56

Cygan S., Zmiany w słownictwie mieszkańców wsi w kontekście przemian społecznokulturowych,Kieleckie Studia Filologiczne, t.10, red. I. Bobrowski, 1996, s.43-53.Czopek S., Rzeszów-Rzeszowszczyzna. Przeszłość daleka i bliska, Rzeszów 2000.Handke K., Polszczyzna regionalna – problematyka i stan badań, [w:] Polszczyznaregionalna Pomorza, t.1, Wejherowo 1986.Karaś M., Przegląd i charakterystyka badań językowych w Małopolscy południowej, ZeszytyNaukowe UJ, LX Prace Językoznawcze 5, Kraków 1963, s.341-354Kowalska A., Z historii polszczyzny ogólnej i regionalnej, red. O. Wolińska, 2002.Kąś J., Interferencja leksykalna słownictwa gwarowego i ogólnopolskiego (na przykładziegwar orawskich), Kraków 1994Kucharzyk R., Gwara w ocenie jej użytkowników, Język polski, 2001, z.1-2, s.98-104.Kurek H., Przełączanie kodu językowego, czyli socjolingwistyczne aspekty wzajemnegooddziaływania języka literackiego i dialektów, Język Polski, z.1-2, 1987, s.63-69.Kurek H., Jak się mówi na wsi, czyli kilka uwag o zanikaniu gwar, Język Polski, 1988, s.50-54.Kurek H., Zachowania komunikacyjne mieszkańców współczesnej wsi, [w:] Kształcenieporozumiewania się, red. S. Gajda, J. Nicoń, Opole 1994, s.104-114.Kwaśnicka A., Polsko-ukraińskie związki leksykalne w zakresie obrzędowości weselnej wgwarach okolic Przemyśla, Kraków 2005.Oronowicz E., Cechy kresowe w gwarze wsi Munina, Język Polski, LII, 1990, s.208-211.Oronowicz E., Uwagi o wpływach wschodniosłowiańskich w języku mieszkańców wsidawnego powiatu jarosławskiego, [w:] Teoretyczne, badawcze…, s.177-181.Oronowicz-Kida E., Cechy gwarowe w przyśpiewkach ludowych z Radawy w powieciejarosławskim, [w:] Studia Philologica, red. J. Pasterska, R. Mnich, E. Pszenyczny,Drohobycz 2005, s.337-343.Oronowicz-Kida E., Nowa rzeczywistość społeczno-gospodarcza we współczesnychpiosenkach zespołu folklorystycznego z Piwody w powiecie jarosławskim, [w:] Nowezjawiska w języku, tekście i komunikacji, red. A. Naruszewicz-Duchlińska, M.Rutkowski, Olsztyn 2006, s.227-233.Pawłowski E., Podział gwar małopolskich na tle wzajemnych wpływów gwarowych oraznowych tendencji językowych, Rozprawy Komisji Językowej WTN, VI, s.191-202.Pelcowa H., Przeszłość w językowym obrazie świata współczesnej wsi, [w:] Przeszłość wjęzykowym obrazie świata, red. A. Pajdzińska, P. Krzyżanowski, Lublin 1999, s.253-266.Pelcowa H., Interferencje leksykalne w gwarach Lubelszczyzny, Lublin 2001.Pelcowa H. Kompetencja językowa i kompetencja komunikacyjna mieszkańców wsi regionulubelskiego, [w:] Język polski. Współczesność – historia, red. W. Książek-Bryłowa, H.Duda, Lublin 2000, s.91-104.Region, regionalizm – pojęcia i rzeczywistość, red. K. Handle, Warszawa 1993.Regionalna i funkcjonalna wariantywność języka polskiego jako przedmiot badańjęzykoznawczych, Prace Naukowe UŚ, red. A. Grybosiowa, Katowice 1996.Ruszel K., Leksykon kultury ludowej w Rzeszowskiem, Rzeszów.Sikora K., Czesak A., Długosz B., Gwary wschodnich okolic Leżajska (rekonesansbadawczy), Podkarpackie Spotkania, t.3, Kultura wsi podkarpackiej, red. H. Kurak, F.Tereszkiewicz, Kraków 2003, s.111-120.Tokarski R., Obraz wsi utrwalony w języku, Prace Filologiczne 37, 1992, s.269-280.Walczak B., Z problematyki gwar przejściowych i mieszanych (dyferencjacja a mieszanie sięjęzyków), Rozprawy Slawistyczne 6, Gwary mieszane i przejściowe na terenachsłowiańskich, red. S. Warchoł, Lublin 1993, s.335-348.57

Węgier J., Oronowicz E., Język mówiony mieszkańców wsi Polski południowo-wschodniej,Rzeszów 1992.Zagórski Z., Gwara z punktu widzenia teoretycznego i praktycznego, [w:] Teoretyczne,badawcze…, s.23-30.Zarębina M., Słownictwo mieszkańców wsi Polski południowo-wschodniej (analizastatystyczna), [w:] Z polszczyzny historycznej i współczesnej, red. T. Ampel, Rzeszów1997, s.35-50.17. Uwagi dodatkowe: –Kartę przedmiotu oprac. dr E. Oronowicz-Kida.j1. Nazwa przedmiotu: Wprowadzenie do onomastyki (blok przedmiotów do wyboru)2. Kod przedmiotu:3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia warsztatowe4. Typ przedmiotu: przedmiot do wyboru, zakończony zaliczeniem z oceną5. Rok i semestr: rok II, semestr 3.6. Liczba punktów ECTS: 47. Poziom przedmiotu: podstawowy8. Liczba godzin w tygodniu: 29. Liczba godzin w semestrze: 30 [18 na studiach niestacjonarnych]10. Język nauczania: polski11. Wykładowcy: dr Agnieszka Myszka i inni pracownicy Zakładu Historii Językai Dialektologii12. Wymagania wstępne: znajomość gramatyki opisowej i historycznej języka polskiego13. Cel nauczania: zainteresowanie językową przeszłością i współczesnością w zakresie nazewnictwa; zapoznanie studentów z dziedzictwem kulturowym utrwalonym w nazwach,zwłaszcza geograficznych, wykształcenie umiejętności interpretacji etymologii i struktury najbardziejpopularnych typów nazewniczych, zapoznanie ze źródłami do badań nazw własnych i metodami badań onimów14. Program nauczania: Miejsce onomastyki wśród innych dziedzin językoznawstwa; czym zajmuje sięonomastyka, kiedy powstała; metody badań onomastycznych, podstawowa literatura,podział onomastyki; Co to jest nazwa własna (nomen appellativum a nomen proprium – podobieństwa iróżnice; klasa przejściowa: nomina in statu nascendi); Klasyfikacje nazw własnych: strukturalne, gramatyczne, semantyczne, funkcjonalne iinne; Antroponimia – co starsze: imię czy nazwisko? Budowa nazwy osobowej w Polsce i winnych systemach nazewniczych; Imię: typy imion w Polsce używanych, ich geneza i motywy wyboru; Nazwisko. Proces kształtowania się nazwisk; typy nazwisk; czy istnieją nazwiskaszlacheckie i chłopskie? Przezwisko a przydomek;58

Toponimia – podział toponimów, związki nazw z historia społeczną i gospodarczą,klasyfikacja semantyczna nazw miejscowych (nazwy dzierżawcze a patronimiczne irodowe; nazwy służebne i etniczne; nazwy topograficzne; nazwy kulturowe;Hydronimy; analiza najstarszej warstwy nazewniczej jako źródło poznania etnogenezySłowian;Zoonimia – sposoby kreacji i motywy nominacji zwierząt domowych i dzikich;E-nimy jako jedna z najnowszych warstw nazewniczych; ich funkcje, budowa, zakresużycia;Chrematonimy i ideonimy jako mniej prototypowe klasy nazw własnychOdmiana nazw własnych: imion i nazwisk oraz toponimów.15. Metody i formy oceny pracy studenta: aktywność na zajęciach, praca pisemnapoświęcona analizie wybranych nazw własnych; ocenę podwyższa wygłoszeniereferatu oraz aktywny udział we wszystkich zajęciach.16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze:Lektura podstawowaGórnowicz H., Wstęp do onomastyki, Gdańsk 1988.Grzenia J., Słownik nazw własnych. Ortografia, wymowa, słowotwórstwo i odmiana,Warszawa 1980.Jakus-Borkowa E., Nazewnictwo polskie, Opole 1987.Polskie nazwy własne. Encyklopedia, red. E. Rzetelska-Feleszko, Warszawa – Kraków 1998.Rospond S., Mówią nazwy, Warszawa 1976.Literatura uzupełniająca:Bubak J., Księga naszych imion, Wrocław 1993.Grodecki R., Wole i Lgoty. Przyczynek do dziejów osadnictwa w średniowiecznej Polsce [w:]Studia z historii społecznej i gospodarczej poświęcone F. Bujakowi, Lwów 1931, s. 45-65.Handke K., Polskie nazewnictwo miejskie, Warszawa 1992.Łemkowie w historii i kulturze Karpat, red. J. Czajkowski, Rzeszów-Sanok 1992.Malec M., Imiona chrześcijańskie w średniowiecznej Polsce, Kraków 1994Reczek S., Ze studiów nad onomastyczną przeszłością Rzeszowszczyzny [w:] Z tradycjikulturalnych Rzeszowa i Rzeszowszczyzny, red. S. Frycie i S. Reczek, Rzeszów1966, s.317-426.Rieger J., Nazwy wodne dorzecza Sanu, Wrocław 1969.Rieger J., Słownictwo i nazewnictwo łemkowskie, Warszawa 1995.Rudnicki J., Nazwy geograficzne Bojkowszczyzny, Lwów 1939.Ruszel K., Lasowiacy. Materiały do monografii etnograficznej, Rzeszów 1994.Rzeszów-Rzeszowszczyzna. Przeszłość daleka i bliska, red. S. Czopek, Rzeszów 2000.Stieber Z., Toponomastyka Łemkowszczyzny, cz. 1. Nazwy miejscowe, cz. 2 Nazwy terenowe,Łódź 1948-1949.Przydatne słowniki:Bańkowski A., Etymologiczny słownik języka polskiego, t. I-II, Warszawa 2000.Brückner A., Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 1993.Karłowicz J., Słownik gwar polskich, t. I-VI, Kraków 1900-1911.Linde S.B., Słownik języka polskiego, t. I-VI, Lwów 1854-1860.Nazwy miejscowe Polski: historia, pochodzenie, zmiany, red. K. Rymut, t. I-VI, Kraków59

1996-2007.Reczek S., Podręczny słownik dawnej polszczyzny, Wrocław 1968.Rospond S., Słownik etymologiczny miast i gmin PRL, Wrocław 1984.Rymut K., Nazwy miast Polski, Wrocław 1980.Sławski F., Słownik etymologiczny języka polskiego, t. I-V, Kraków 1952-1982.Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych, red. A. Cieślikowa iinni, t. I-VI, Kraków 1995-97.Słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska, t. I, red. S. Rospond, Warszawa-Wrocław; t. II-IV, red. H. Borek, Warszawa-Wrocław, t. V-VIII, red. S. Sochacka,Opole 1970-1994.Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski,B. Chlebowski, W. Walewski, t. I – XV, Warszawa 1880-1895, 1902.Słownik gwar polskich, t. I, red. M. Karaś, t. II-V, red. J. Reichan, Kraków 1979-1996.Słownik historyczno- geograficzny ziem polskich w średniowieczu, red. K. Buczek, t. I-VIII,Wrocław 1971-1991.Słownik języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, t. I-VIII,Warszawa 1900-1927.Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, t. I-XI, Warszawa 1958-1969.Słownik języka polskiego, red. M. Szymczak, t. I-II, Warszawa 1983-1985.Słownik nazwisk współcześnie w Polsce używanych, wyd. K. Rymut, t. I-X, Kraków 1992-1994.Słownik polszczyzny XVI w., red. M.R. Mayenowa i inni, t. I-XXVII, Wrocław 1966-1999.Słownik staropolski, red. S. Urbańczyk, t. I - X, Wrocław 1953-2000.Słownik staropolskich nazw osobowych, t. I-VI, red. W. Taszycki, t. VII, z. 1-3, red. M.Malec, Kraków 1965-1987.Szymański J., Herbarz średniowiecznego rycerstwa polskiego, Warszawa 1993.Wykaz urzędowych nazw miejscowości w Polsce, t. I-III, Warszawa 1982-1984.Kartę przedmiotu oprac. dr A. Myszka.k1.Nazwa przedmiotu: Historia języka jako przedmiot dydaktyki szkolnej (blokprzedmiotów do wyboru)2. Kod przedmiotu:3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia audytoryjne4. Typ przedmiotu: przedmiot do wyboru, zakończony zaliczeniem z oceną5. Rok i semestr: rok II, semestr 4.6. Liczba punktów ECTS: 47. Poziom przedmiotu: podstawowy8. Liczba godzin w tygodniu: 29. Liczba godzin w semestrze: 30 [18 na studiach niestacjonarnych]10. Język nauczania: polski11. Wykładowcy: pracownicy Zakładu Historii Języka i Dialektologii12. Wymagania wstępne: znajomość gramatyki opisowej na poziomie studiów licencjackichi znajomość podstaw gramatyki historycznej13. Cel nauczania: przypomnienie podstawowych wiadomości z gramatyki historycznej;doskonalenie wiadomości i umiejętności z zakresu językoznawstwa diachronicznego,które obejmują programy szkoły średniej. Studenci podczas zajęć będą zdobywaćpodstawową wiedzę na temat zmian zachodzących w języku polskim w trakcie jegorozwoju, będą poznawać rozwój systemu fonetycznego i fleksyjnego. Ponadto będą60

śledzić wpływ zmian historycznych na kształt współczesnego systemu (np. alternacjetematyczne). Studenci zapoznają się również z archaizmami fonetycznymi ifleksyjnymi, które funkcjonują we współczesnej polszczyźnie.14. Program nauczania: Język polski na tle innych języków słowiańskich i indoeuropejskich – podobieństwai różnice w grafii, wymowie, zasobie fonemów. Konsekwencje zaniku i wokalizacji jerów. Ślady istnienia jerów we współczesnymjęzyku polskim. Nieregularności w rozwoju jerów, chronologia rozwoju jerów,konsekwencje rozwoju jerów (alternacje). Przegłos polski i lechicki. Konsekwencje przegłosów i jego ślady we współczesnejpolszczyźnie. Nieregularności przegłosu, chronologia przegłosu, konsekwencjeprzegłosu. Nosówki dawniej i dziś. Geneza grafemu ą. Nazwy własne typu: Jan Kanty,Sandomierz. Iloczas i samogłoski pochylone w języku literackim i w gwarach. Teksty literackiepoświadczające istnienie samogłosek długich i krótkich. O z kreską jako pozostałośćdawnego o długiego. Prasłowiański i polski system konsonantyczny. Palatalizacje prasłowiańskie i polskiei ich konsekwencje. Polskie procesy palatalizacyjne i ich konsekwencje.Upodobnienia i uproszczenia grup spółgłoskowych, dyspalatalizacje. Przyczyny spółgłoskowych alternacji tematycznych we współczesnym językupolskim. Upodobnienia i uproszczenia wewnątrz grup spółgłoskowych; ich przyczyny imechanizm; istota węzła morfologicznego. Deklinacje dawne i dzisiejsze; geneza utrwalonych w literaturze i tekstach kulturyform typu: wilcy, dwie słowie, dawnymi laty, wyjść za mąż itp. Bogactwo form zaimkowych w prasłowiańszczyźnie, relikty zaimkowe wewspółczesnym języku polskim; rozwój odmiany zaimka on, supletywizm wodmianie zaimków i jego geneza. Relikty dawnej odmiany prostej przymiotników we współczesnym języku polskim;sposoby tworzenia przymiotników odrzeczownikowych. Kształtowanie się imiennych kategorii: rodzaju i liczby; relikty liczby podwójnej. Koniugacje dawne i dzisiejsze; analiza utrwalonych w literaturze i tekstach kulturyform typu: serce roście, ziści nam, spuści nam, przybieżeli do Betlejem itp. Archaizmy fleksyjne występujące we współczesnym języku polskim oraz utrwalonew przysłowiach i zwrotach frazeologicznych.15. Metody i formy oceny pracy studenta:Zaliczenie przedmiotu na podstawie oceny aktywności studenta podczas zajęć,ocen z testów sprawdzających zakres wiedzy. W przypadku nieobecnościobowiązuje kolokwium absencyjne.16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze:Podręczniki:Bartula Cz., Gramatyka języka staro- cerkiewno - słowiańskiego z ćwiczeniami, Kielce 1976.Bartula Cz., Podstawowe wiadomości z gramatyki staro-cerkiewno-słowiańskiej na tle porównawczym,Warszawa 1981.61

Długosz-Kurczabowa K., Dubisz S., Gramatyka historyczna języka polskiego. Podręcznik dlastudentów polonistyki. Warszawa 1998.Klemensiewicz Z., Lehr-Spławiński T., Urbańczyk S., Gramatyka historyczna językapolskiego, Warszawa 1981.Kuraszkiewicz W., Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa 1972.Mańczak W., Polska fonetyka i morfologia historyczna, Łódź 1965.Moszyński L., Wstęp do filologii słowiańskiej, Warszawa 1984Rospond S., Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa 1971Stieber Z., Rozwój fonologiczny języka polskiego, Warszawa 1968.Stieber Z., Zarys gramatyki porównawczej języków słowiańskich. Warszawa 1979.Strutyński J., Elementy gramatyki historycznej języka polskiego, Kraków 1993. (skrypt)Wieczorkiewicz B., Sinielnikoff R., Elementy gramatyki historycznej języka polskiego zćwiczeniami, Warszawa 1959.Zbiory tekstów i ćwiczeńRzepka W. R., Wydra W., Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543, Wrocław 1984.Grybosiowa A., Kowalska A., Materiały do ćwiczeń z gramatyki historycznej językapolskiego. Katowice 1979.Taszycki W., Wybór tekstów staropolskich XVI-XVIII w. Warszawa 1969.Słowniki:Bańkowski A., Słownik etymologiczny języka polskiego, T. I - II, Warszawa 2000 i nast.Brückner A., Słownik etymologiczny języka polskiego. Warszawa 1957 i wyd. nast.Długosz-Kurczabowa K., Słownik szkolny. Etymologia, Warszawa 1998.Karłowicz J., Kryński A., Niedźwiedzki W., Słownik języka polskiego. T.I. Warszawa 1900 inast..Linde S.B., Słownik języka polskiego. Warszawa 1951 i wyd. nast.Reczek S., Podręczny słownik dawnej polszczyzny. Wrocław 1968.Sławski F., Słownik etymologiczny języka polskiego. T.I, z.1. Kraków 1952 i nast.Słownik polszczyzny XVI wieku, red. S. Bąk, M.R. Mayenowa i In., t.I. Wrocław 1966 i nast.Słownik staropolski, red. S. Urbańczyk. T.I. Wrocław 1953 i nast.Kartę przedmiotu oprac. dr Małgorzata Kułakowska.l1. Nazwa przedmiotu: Nauczanie integrujące w edukacji polonistycznej2. Kod przedmiotu:3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia audytoryjne4. Typ przedmiotu: przedmiot do wyboru5. Rok i semestr: II rok, semestr 46. Liczba punktów ECTS: 47. Poziom przedmiotu: podstawowy lub średnio zaawansowany8. Liczba godzin w tygodniu: 29. Liczba godzin w semestrze: 30 [18]10. Język nauczania: język polski11. Wykładowcy: pracownicy Zakładu Metodyki Nauczania Literatury i Języka Polskiego12. Wymagania wstępne:13. Cele nauczania:14. Program nauczania:62

15. Metody i formy oceny pracy studenta:16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze:Program oraz warunki zaliczenia przedstawia Prowadzący zajęcia podczas pierwszegospotkania.Numer 12, 13a1. Nazwa przedmiotu: Kultura i literatura sarmacka(zakres: literatura staropolska i oświeceniowa)2. Kod przedmiotu:3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia audytoryjne4. Typ przedmiotu: przedmiot do wyboru, zakończony zaliczeniem z oceną5. Rok: II, semestr 4.6. Liczba punktów ECTS: 57. Poziom przedmiotu: zaawansowany8. Liczba godzin w tygodniu: 29. Liczba godzin w semestrze: 30 [18]10. Język nauczania: polski11. Wykładowcy: dr Jolanta Kowal oraz pracownicy Zakładu Literatury Staropolskieji Polskiego Oświecenia12. Wymagania wstępne: Student przed rozpoczęciem nauki przedmiotu powinien znać treśćdzieł literackich z zakresu literatury staropolskiej i oświeceniowej, które znajdują się w spisielektur obowiązującym na studiach 1-go stopnia dla kierunku filologia polska. Ponadto wymagasię też ogólnej znajomości zjawisk kulturowych doby staropolskiej i epoki oświeceniaze szczególnym uwzględnieniem zjawiska sarmatyzmu.13. Cel nauczania: Student poznaje zjawiska kulturowe i literackie, będące wykwitemsarmatyzmu jako formacji kulturowej oraz kształci umiejętności krytycznej refleksji nadprocesami zachodzącymi w kulturze dawnej.14. Program nauczania: Zjawisko sarmatyzmu w ujęciu historycznym. Specyfika szeroko pojętej sarmackiej kultury. Wokół wybranych kwestii z zakresu sarmackiej literatury. Sarmackie tradycje i europejskie horyzonty. Sarmackie mity i ich trwanie w kulturze epok późniejszych.15. Metody i formy oceny pracy studenta:Proponuje się dokonywanie bieżącej oceny podczas każdych zajęć. Dodatkowo wiedzazdobyta na ćwiczeniach powinna być zweryfikowana podczas kolokwium (pisemnegobądź ustnego), z którego uzyskana pozytywna nota powinna być podstawą do zaliczeniaprzedmiotu.16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze:Barok, sarmatyzm, Psalmodia, pod red. K. Maliszewskiego i K. Obremskiego, Toruń 1995.Bockenheim K., Dworek, kontusz, karabela, Wrocław 2002.Bogucka M., The lost world of the „Sarmatians”, Warszawa 1996.Bystroń J.S., Dzieje obyczajów w dawnej Polsce, wstęp J. Tazbir, Warszawa 1993.Cieński M., Rej, Krasicki i ziemiańska utopia. Pytania o ciągłość sarmatyzmu, w: Mikołaj Rej63

w pięćsetlecie urodzin. Studia literaturoznawcze, pod red. J. Sokolskiego, M. Cieńskiegoi A. Kochan, Wrocław 2007.Goliński J., Unitas et varietes. Szkice o piśmiennictwie polskiego baroku, Warszawa 2007.Grzybowski S., Sarmatyzm, Warszawa 1996.Helikon sarmacki. Wątki i tematy polskiej poezji barokowej, wybór, wstęp i komentarzeA.Vincenz, oprac. M. Malicki, Wrocław 1989 (BN I, 259).Jasienica P., Rzeczpospolita Obojga Narodów, Warszawa 1986.Karpowicz M., Sztuka oświeconego sarmatyzmu, Warszawa 1970.Kitowicz J., Opis obyczajów za panowania Augusta III, oprac. R. Pollak, Wrocław 1970(BN I, 88).Koehler K., Domek szlachecki w literaturze polskiej epoki klasycznej, Kraków 2005.Koehler K., „Słuchaj mię, Sauromatha”. Antologia poezji sarmackiej, Kraków 2002.Komuda J., Warchoły i pijanice czyli Poczet hultajów z czasów Rzeczypospolitej szlacheckiej,grafiki H. Czajkowski, Lublin 2004.Kuchowicz Z., Człowiek polskiego baroku, Łódź 1992.Łoziński W., Życie polskie w dawnych wiekach, wstęp i oprac. J. Tazbir, Warszawa 2006.Maciejewski J., Dylematy wolności. Zmierzch sarmatyzmu i początki Oświecenia w Polsce,Warszawa 1994.Między barokiem a oświeceniem, pod red. K. Stasiewicz i S. Achremczyka, Olsztyn 2004.Mity i stereotypy w dawnej Polsce, pod red. J. Tazbira, Warszawa 1991.Polska XVII wieku, pod red. J. Tazbira, Warszawa 1974.Roszak S., Archiwum sarmackiej pamięci. Funkcje i znaczenie rękopiśmiennych ksiąg silvarerum w kulturze Rzeczypospolitej XVIII wieku, Toruń 2004.Rozrzutność i skąpstwo w tradycji kulturowej i rzeczywistości, pod red. J. Tazbirai A. K. Banach, Kraków 2005.Rzeczpospolita państwem wielu narodowości i wyznań. XVI-XVIII wiek, pod red.A. Filipczak-Kocur i T. Ciesielskiego, Warszawa – Opole 2008.Sajkowski A., Sarmackie tradycje i europejskie horyzonty, wstęp i dobór tekstówB. Judkowiak, Poznań 2007.Sarmackie theatrum, t. 1: Wartości i słowa, t. 2: Idee i rzeczywistość, pod red. R. Ocieczek,Katowice 2001.Słownik sarmatyzmu. Idee. Pojęcia, symbole, pod red. A. Borowskiego, Kraków 2001.Suchodolski B., Dzieje kultury polskiej, Warszawa 1984.Tazbir J., Kultura polskiego baroku, Warszawa 1986.Tazbir J., Kultura szlachecka w Polsce, Poznań 1998.Tazbir J., Państwo bez stosów i inne szkice, Kraków 2000.Tazbir J., Polska przedmurzem Europy, Warszawa 2004.Tazbir J., Rzeczpospolita i świat. Studia z dziejów kultury XVII wieku, Wrocław 1971.Tazbir J., Rzeczpospolita szlachecka wobec wielkich odkryć, Warszawa 1973.Tazbir J., Sarmaci i świat, Kraków 2001.Tazbir J., Świat panów Pasków, Łódź 1986.Ulewicz T., Sarmacja. Zagadnienie sarmatyzmu, Kraków 2006.Waśko A., Romantyczny sarmatyzm, Kraków 1995.Zientara W., Sarmatia Europiana oder Sarmatia Asiana?, Toruń 2003.* Proponuje się też w obrębie przedmiotu zorganizowanie zajęć z wykorzystaniemmultimediów [np. projekcja filmu dokumentalnego pt. Sarmacja czyli Polska (1994),scenariusz K. Koehler lub spektaklu teatru TV pt. Biesiada Sarmacka (1996)].Kartę przedmiotu opracowała dr Jolanta Kowal.64

1. Nazwa przedmiotu: Wybrane zagadnienia kultury XIX w.2. Kod przedmiotu:3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia audytoryjne4. Typ przedmiotu: przedmiot do wyboru5. Rok i semestr: II rok, semestr 46. Liczba punktów ECTS: 57. Poziom przedmiotu: podstawowy lub średnio zaawansowany8. Liczba godzin w tygodniu: 29. Liczba godzin w semestrze: 30 [18]10. Język nauczania: język polski11. Wykładowcy: Pracownicy Zakładu Literatur Romantyzmu i Pozytywizmu12. Wymagania wstępne: obecność na zajęciach, aktywność, dobre przygotowanie do zajęć,przynoszenie zalecanych i analizowanych tekstów13. Cele nauczania: pogłębienie wiedzy uzyskanej na poziomie licencjackim, doskonalenieumiejętności przygotowania i opracowania zaleconego materiału, zainteresowanieproblematyką zajęć.14. Program nauczania:1. Informacje wstępne, omówienie problematyki zajęć, zapoznanie z najciekawszymiwydawnictwami albumowymi i leksykonami – 2 g.2. Kobieta, miłość, rodzina. Obyczajowość epoki w świetle wspomnień i pamiętników (zodwołaniem do opracowań) – 4 g.3. Dworek i dwór w XIX w. – 2 g.4. Kresy w polskiej obyczajowości i kulturze – 2 g..5. „Do wód” – sanatoria w XIX wieku – 2 g.6. Gromadzenie i strzeżenie dóbr kultury w dobie zaborów – 2 g.7. List w XIX w. Najsłynniejsi epistolografowie (Słowacki, Sienkiewicz, Chopin) – 4 g.8. Teatr i opera w XIX w.; „żywe obrazy” – 2 g.9. Najwybitniejsi artyści epoki: Chopin, Modrzejewska -4 g.10. Słynne nekropolie (Powązki, Cmentarz Łyczakowski, wileńska Rossa) – 2 g.11. Wycieczka (do Muzeum Historycznego Miasta Rzeszowa, na Stary Cmentarz wRzeszowie) wedle wyboru studentów – 2 g.12. Podsumowanie zajęć – 2 g.15. Metody i formy oceny pracy studenta: dyskusja, praca z tekstem, przygotowaniereferatów (konkurs na najciekawszy referat)S. Wasylewski, Życie polskie w XIX wieku, Warszawa 2008.Obyczaje w Polsce. Od średniowiecza do czasów współczesnych, pod red. A. Chwalby,warszawa 2006Julian Dybiec, Nie tylko szablą. Nauka i kultura polska w walce o utrzymanie tożsamościnarodowej 1795-1918, Kraków 2004.E. Skorupa, Polskie symbole kulturowe przed sądem pruskim w latach 1871-1914. „Opodburzanie do gwałtów…”, Kraków 2004.Encyklopedia teatru PWN, Warszawa 2008.Encyklopedia Kresów, Kraków 2005.Stanisław Markowski, Polski dwór, Kraków 2006.Dwór polski. Architektura / tradycja / historia (zbior.), Kraków 2007.65

16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze:A. Lisak, Miłość, kobieta i małżeństwo w XIX wieku, Warszawa 2009.Irena Domańska-Kubiak, Zakątek pamięci. Życie polskie w XIX-wiecznych dworkachkresowych, Warszawa 2004.Jacek Kolbuszewski, Kresy, Wrocław 1998.Małgorzata Możdzyńska-Nawotka, O modach i strojach, Wrocław 2004.Sztuka pisania. O liście polskim w wieku XIX, pod red. J. Sztachelskiej i E. Dąbrowicz,Białystok 2000.J. Szczublewski, Helena Modrzejewska, wyd. dowolne.Ryszard Przybylski, Cień jaskółki. Esej o myślach Chopina, Kraków 2009.Kazimierz Maciąg, „Naczelnym u nas jest artystą”. O legendzie Fryderyka Chopina wliteraturze polskiej, Rzeszów 2010.Stanisław Pagaczewski, Spotkamy się u wód, Kraków 1972.Helena Duninówna, Warszawskie nowinki 1815-1900, Warszawa 1970.Mickiewicz w Gdańsku. Rok 2005. Materiały Międzynarodowej Konferencji Naukowej na150-lecie śmierci poety, pod red. J. Bachórza i B. Oleksowicza, Gdańsk 2006 (wybraneteksty).B. Prus, „Obrazy wszystkiego”. O literaturze i sztuce. Wybór z Kronik, wybór i opracowanieSamuel Sandler, przypisami opatrzył Bartłomiej Szleszyński, Warszawa 2006.Ze wspomnień m.in. Gabriela z Guntherów Puzynina, W Wilnie i dworach litewskich 1815-1843, Kraków 1990 (reprint).E. Orzeszkowa, O sobie, wstęp. J. Krzyżanowski, Warszawa 1974.Zofia Szeptycka, Wspomnienia z lat ubiegłych, przygotował do druku, wstępem i przypisamiopatrzył B. Zakrzewski, Wrocław 1967.Do analizy listów: wybrane listy J. Słowackiego (do matki), Z. Krasińskiego, F. Chopina, H.Sienkiewicza, E. Orzeszkowej, M. Konopnickiej.Kartę przedmiotu oprac. dr hab. prof. UR Joanna Rusin.c1. Nazwa przedmiotu: Współczesna kultura literacka2. Kod przedmiotu:3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia audytoryjne4. Typ przedmiotu: przedmiot do wyboru5. Rok i semestr: II rok, semestr 46. Liczba punktów ECTS: 57. Poziom przedmiotu: podstawowy lub średnio zaawansowany8. Liczba godzin w tygodniu: 29. Liczba godzin w semestrze: 30 [18]10. Język nauczania: język polski11. Wykładowcy: Pracownicy Zakładu Literatury Polskiej XX Wieku12. Wymagania wstępne:13. Cele nauczania:14. Program nauczania:15. Metody i formy oceny pracy studenta:16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze:Program oraz warunki zaliczenia przedstawia Prowadzący zajęcia podczas pierwszegospotkania.66

d1. Nazwa przedmiotu: Reżyseria2. Kod przedmiotu:3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia audytoryjne4. Typ przedmiotu: przedmiot do wyboru5. Rok i semestr: II rok, semestr 46. Liczba punktów ECTS: 57. Poziom przedmiotu: podstawowy lub średnio zaawansowany8. Liczba godzin w tygodniu: 29. Liczba godzin w semestrze: 30 [18]10. Język nauczania: język polski11. Wykładowcy: Pracownicy Zakładu Współczesnego Języka Polskiego12. Wymagania wstępne:13. Cele nauczania:14. Program nauczania:15. Metody i formy oceny pracy studenta:16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze:Program oraz warunki zaliczenia przedstawia Prowadzący zajęcia podczas pierwszegospotkania.e1.Nazwa przedmiotu: Rozwój systemu leksykalnego (blok przedmiotów do wyboru)2. Kod przedmiotu:3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia warsztatowe4. Typ przedmiotu: przedmiot do wyboru, zakończony zaliczeniem z oceną5. Rok i semestr: rok II, semestr 3.6. Liczba punktów ECTS: 47. Poziom przedmiotu: podstawowy8. Liczba godzin w tygodniu: 29. Liczba godzin w semestrze: 30 [18 na studiach niestacjonarnych]10. Język nauczania: polski11. Wykładowcy: dr Małgorzata Kułakowska i inni pracownicy Zakładu HistoriiJęzyka i Dialektologii12. Wymagania wstępne: znajomość gramatyki opisowej i historycznej języka polskiego13. Cel nauczania: Studenci podczas zajęć będą poznawać rozwój polskiego systemuleksykalnego, będą śledzić tzw. życie wyrazów oraz analizować archaizmyleksykalne w stylizacjach i w tekstach religijnych. Ponadto będą wykorzystywaćarchaizmy w tekstach użytkowych.14. Program nauczania: Charakterystyka słownictwa doby staropolskiej, średniopolskiej oraz nowopolskiej:rozwój synonimiki, neologizmy, zmiany znaczeniowe, zmiany barwy uczuciowej,rozwój słownictwa specjalistycznego, zapożyczenia. Archaizmy w dawnych tekstach i w stylizacjach. „Światy za słowami” czyli językowy obraz świata zakrzepły w znaczeniachetymologicznych wyrazów.67

15. Metody i formy oceny pracy studenta: Zaliczenie przedmiotu na podstawie ocenyaktywności studenta podczas zajęć, ocen z testów sprawdzających zakres wiedzy. Wprzypadku nieobecności obowiązuje kolokwium absencyjne.16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze:Podręczniki:Klemensiewicz Z., Historia języka polskiego, Warszawa 1974 ( i nast.).Lehr-Spławiński T., Język polski. Pochodzenie, powstanie, rozwój, Warszawa 1951.Słoński S., Historia języka polskiego w zarysie, Warszawa 1953.Walczak B., Zarys dziejów języka polskiego. Wrocław 1999.Inne opracowania:Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin 1999.Kleszczowa K., ››Metafory...‹‹ w badaniach diachronicznych, Język Polski LXXII, 1994, s.41 – 48.Kleszczowa K., Zmiany w klasie polskich przymiotników ocen estetycznych, [w:] Odoskonałości, Część I, red. A. Maliszewska, Łódź 2002, s. 207 – 218.Miodek J., Przez lata ze Słowem Polskim, Wrocław ZNiO.Przeszłość w językowym obrazie świata, red. A. Pajdzińska, P. Krzyżanowski, Lublin 1999.Reczek S., Polszczyzna dawna i dzisiejsza, Rzeszów 1998.Reczek S., Słowo się rzekło, czyli monolog o kulturze języka, Rzeszów 1988.Wielkanoc w polskiej tradycji i kulturze, red. M. Borejszo, Poznań 1997.Słowniki:Bańkowski A., Słownik etymologiczny języka polskiego, T. I - II, Warszawa 2000 i nast.Brückner A., Słownik etymologiczny języka polskiego. Warszawa 1957 i wyd. nast.Długosz-Kurczabowa K., Słownik szkolny. Etymologia, Warszawa 1998.Encyklopedia języka polskiego, red. S. Urbańczyk, Wrocław ZNiO 1991Karłowicz J., Kryński A., Niedźwiedzki W., Słownik języka polskiego. T.I. Warszawa 1900 inast..Linde S.B., Słownik języka polskiego. Warszawa 1951 i wyd. nast.Reczek S., Podręczny słownik dawnej polszczyzny. Wrocław 1968.Sławski, Słownik etymologiczny języka polskiego. T.I, z.1. Kraków 1952 i nast.Słownik polszczyzny XVI wieku, red. S. Bąk, M.R. Mayenowa i in., t. I. Wrocław 1966 i nast.Słownik staropolski, red. S. Urbańczyk, t. I. Wrocław 1953 i nast.Kartę przedmiotu oprac. dr Małgorzata Kułakowska.f1. Nazwa przedmiotu: Interpretacja tekstu w szkolnej edukacji polonistycznej2. Kod przedmiotu:3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia audytoryjne4. Typ przedmiotu: przedmiot do wyboru5. Rok i semestr: II rok, semestr 46. Liczba punktów ECTS: 57. Poziom przedmiotu: podstawowy lub średnio zaawansowany8. Liczba godzin w tygodniu: 29. Liczba godzin w semestrze: 30 [18]10. Język nauczania: język polski11. Wykładowcy: pracownicy Zakładu Metodyki Nauczania Literatury i Języka Polskiego68

12. Wymagania wstępne:13. Cele nauczania:14. Program nauczania:15. Metody i formy oceny pracy studenta:16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze:Program oraz warunki zaliczenia przedstawia Prowadzący zajęcia podczas pierwszegospotkania.69