Wspomnienie Prof. nzw. U.W. dr hab. Jerzy Gronkowski (1949 – 2009)

Synchrotron Radiation in Natural Science Vol. 8, No. 1– 2 (2009)WspomnienieProf. nzw. U.W. dr hab. Jerzy Gronkowski(1949 – 2009)Z wielkim bólem i żalem żegnamy JerzegoGronkowskiego, zmarłego 6 lutego 2009 r., poprzegranej walce z bardzo ciężką chorobą. Był naszymserdecznym, bardzo życzliwym kolegą, a od 1997 r. –naszym przełożonym.Prof. Jerzy Gronkowski, wychowanek VI Liceum im.Jana Kochanowskiego w Radomiu, podjął po maturzestudia na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego,które ukończył w roku 1971. Pracę magisterskąwykonywał w Pracowni Rentgenowskiej Zakładu CiałaStałego Instytutu Fizyki Doświadczalnej, kierowanegoprzez prof. Leonarda Sosnowskiego. W październiku1971 r. został zatrudniony w Instytucie FizykiDoświadczalnej Wydziału Fizyki U.W. na stanowiskuasystenta.Całe swoje życie naukowe związał z naszymZakładem Badań Strukturalnych, który w 1974 r. zostałutworzony z Pracowni Rentgenowskiej Zakładu FizykiCiała Stałego. Poświęcił się tematyce dyfrakcji promieniX w monokryształach i badaniom defektów siecikrystalicznej. Stopień doktora uzyskał w 1979 r. naWydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego.Tematyką jego pracy doktorskiej, wykonywanej podkierunkiem prof. Juliana Auleytnera, było badaniekontrastu dyfrakcyjnego dyslokacji w monokrysztale Siw przypadku Bragga dla fali padającej płaskiej. Strukturasubtelna kontrastu dyfrakcyjnego dyslokacjiw monokryształach Si była przedmiotem kolejnych jegoprac.W roku akademickim 1981/1982 odbył staż naukowyw Laboratorium Mineralogii Krystalografii Uniwersytetuim. Marii i Piotra Curie, Paris VI, kierowanym przezprof. A. Authiera. Współpracował wtedy z prof. CecileMalgrange, rozwijając teorię dyfrakcji promieni Xw kryształach zdeformowanych, dla przypadku Bragga.Przebywał potem na kilkumiesięcznych stażach w tymsamym Laboratorium w latach 1989 – 1999.Na podstawie uzyskanych wyników, dotyczącychrozwijanej w ramach tej współpracy tematyki, otrzymałstopień doktora habilitowanego na Wydziale FizykiUniwersytetu Warszawskiego w roku 1992.Po uzyskaniu stopnia doktora habilitowanegoprowadził badania mikrodefektów rozłożonychstatystycznie w monokryształach oraz w układachwielowarstwowych, stosując metody wysokorozdzielczejdyfraktometrii rentgenowskiej oraz topografiirentgenowskiej. Rozwijał aparat teoretycznyi numeryczny niezbędny do ścisłego opisu tych zjawiski stosowanych metod pomiarowych. W toku tych pracrozpoczął badania wpływu stopnia spójności wiązkipadającej na obserwowane wyniki (np. na obrazotrzymywany w topografii przekrojowej) i rozważałzmiany tego stopnia wywołane przez mikrodefektyrozłożone statystycznie w kryształach.Jego działalność naukowa zaowocowała publikacjąokoło 80-ciu prac. Dla celów dydaktycznopopularyzatorskichopublikował artykuł w PostępachFizyki w 1986 r. „Promieniowanie Synchrotronowe –nowe perspektywy rozwoju metod rentgenowskich”,który stał się bardzo przydatny dla studentów, dającpodstawy wiedzy o tym cennym narzędziu badawczym.Prof. Jerzy Gronkowski był bardzo dobrymdydaktykiem. Prowadził zajęcia na Pracowni Fizycznej I,gdzie przejawiał dużo inwencji, ustawiając nowećwiczenia.94

Synchrotron Radiation in Natural Science Vol. 8, No. 1– 2 (2009)Za Jego duży wkład w rozwój Pracowni Fizycznej Iotrzymał w r.1981 nagrodę dydaktyczną wrazz M. Bardadin-Otwinowską. K. Pniewską i M. Iżyckim.Przez wiele lat prowadził ćwiczenia z dyfrakcjipromieni X na Pracowni Fizycznej dla Zaawansowanych(tzw. Pracowni II). Kształcił także studentów wyższychlat w ramach studiów specjalistycznych w dziedziniefizyki promieni X.Prowadzony przez Niego wykład „Podstawydyfrakcji promieni X i neutronów” cieszył się dużymuznaniem i powodzeniem wśród studentów. Takżewykłady: monograficzny i specjalistyczny z dziedzinydyfrakcji promieni X dla studentów ostatnich lat studiów(powadzone wymiennie z prof. M. Lefeld-Sosnowską),były przez studentów cenione.Wychował wielu magistrów i dwóch doktorów.Na zaproszenie pełnił także zajęcia dydaktyczne naUniwersytecie D. Diderota (Paris VII) oraz na 23-cimMiędzynarodowym Kursie Krystalografii w Erice.Za swoją pracę naukową i dydaktyczną otrzymałwiele nagród, między innymi nagrody indywidualneRektora UW, Nagrodę Sekretarza III Wydziału PANoraz nagrodę zespołową Polskiego TowarzystwaFizycznego dla Redakcji Postępów Fizyki.W roku 1997 prof. Jerzy Gronkowski przejąłkierownictwo Zakładu Badań Strukturalnych InstytutuFizyki Doświadczalnej Wydziału Fizyki. Był bardzoprzez pracowników Zakładu i studentów ceniony dziękiJego wiedzy, kulturze osobistej, dużej umiejętnościspokojnego rozwiązywania spornych problemów orazautorytetowi, jakim cieszył się wśród nas. Funkcję tępełnił do końca życia – dopóki choroba nieuniemożliwiła mu pracy.Jako członek Polskiego TowarzystwaPromieniowania Synchrotronowego udzielał się w pracyorganizacyjnej Towarzystwa. Był członkiem Komitetóworganizacyjnych Konferencji „PromieniowanieSynchrotronowe w Naukach Przyrodniczych” (ISSRNS),międzynarodowych oraz krajowych. W szczególnościbardzo duży był wkład Jego pracy w organizacjękrajowej 5-ej Konferencji Użytkowników PromieniowaniaSynchrotronowego (5 KSUPS) w Warszawie w 1999r. Był także głównym organizatorem MiędzynarodowejKonferencji dotyczącej WysokorozdzielczejDyfraktometrii i Topografii (X-TOP) w 2002 r.Bardzo dużo czasu i wysiłku włożył w pracękomitetu redakcyjnego Postępów Fizyki, któregoczłonkiem był od roku 1997, a Redaktorem Naczelnymod roku 2003. Jego zaangażowanie w pracę komitetu i jejrezultaty jego koledzy z redakcji cenili bardzo wysoko,o czym świadczy artykuł pożegnalny, jaki ukazał sięw pierwszym zeszycie Postępów Fizyki w 2009 roku.Jego ogromne zaangażowanie w pracę, pomocchętnie udzielana współpracownikom, a przedewszystkim Jego życzliwość sprawiły, że będzie Go namzawsze bardzo brakowało.Zostanie na zawsze w naszych sercach i wdzięcznejpamięci.Maria Lefeld-Sosnowskai cały Zespół Zakładu Badań StrukturalnychInstytutu Fizyki DoświadczalnejWydziału Fizyki Uniwersytetu WarszawskiegoProf. Jerzy Gronkowski w gronie wpółpracownikow i studentowz Zakładu Badań Strukturalnych w grudniu 2005 r.95