Estrada i Studio Plus 1/2012 - UlubionyKiosk

studyjne monitory odsłuchoweniki niskich i wysokich tonów mają swojewzmacniacze, które otrzymują sygnał już popodziale częstotliwości) bardzo rzadko stosujesię filtry 6 dB/oktawę, znacznie częściej12 dB/oktawę, 18 i, w niektórych przypadkach,24 dB/okt.Zwrotnice 12 dB/okt. cieszą się największąpopularnością wśród producentów małychzestawów dwudrożnych z uwagi na łatwąimplementację i niską cenę zwrotnic tegotypu – zarówno pasywnych jak i aktywnych.W przeciwieństwie do zwrotnic pierwszegorzędu (6 dB/okt.) nie uzyskuje się tu idealnegoodwzorowania zsumowanego sygnału(grupowe opóźnienia towarzyszące filtracjipowodują powstanie zapadłości w punkciepodziału), ale niektórzy producenci starająsię częściowo zrekompensować ten faktprzez odwrócenie polaryzacji jednegoz przetworników (tak, to nie jest błąd, żeZalety rozwiązań aktywnychZwrotnice aktywne, czyli takie, które dokonująpodziału częstotliwości jeszcze przed wzmacniaczamimocy, mają szereg istotnych zalet.Pozwalają one stosować w ramach jednegosystemu przetworniki o różnej efektywności,dzięki czemu można dobierać głośniki podkątem ich charakterystyki. Ponadto ewentualnezniekształcenia pojawiające się w danympaśmie odnoszą się tylko do tego pasma i nieprzenoszą się na inne zakresy. Jest to szczególnieistotne w zakresie niskich częstotliwości,w których występowanie zniekształceń jestnajbardziej prawdopodobne. W rozwiązaniachaktywnych można też precyzyjniedopasować parametry wzmacniacza mocydo współpracującego z nim przetwornika,a wszelkie nieregularności w przetwarzaniu,występujące między przetwornikami, możnaskorygować bardzo łatwo i bez szkody dlajakości dźwięku. Wzmacniacze mocy niemuszą też współpracować z bardzo złożonymimpedancyjnie odbiornikiem, jakim jestzwrotnica pasywna. Tym samym dynamikacałego systemu staje się znacząco bardziejwyrównana w całym zakresie przetwarzanychczęstotliwości. W systemach aktywnychodpada też problem zniekształceń intermodulacyjnychoraz kłopot z dopasowaniemodpowiednich kabli głośnikowych.Rozwiązania aktywne mają jeszcze wieleinnych zalet i jednoznacznie wykazują swąprzewagę nad monitorami wykorzystującymizwrotnice pasywne. Czy wobec tegow głośniku wysokotonowym zamienionesą bieguny!). Znacznie częściej wykorzystujesię jednak rozwiązanie polegające naprzybliżeniu do siebie częstotliwości filtróww zwrotnicy, co w rozwiązaniach aktywnychjest stosunkowo łatwe do wykonania.Zwrotnice wykorzystujące filtry 18 dB/okt.są chętnie stosowane w monitorach aktywnychbi-amp, przy czym regułą jest tuodwracanie polaryzacji jednego z przetworników,której towarzyszy znacznie mniejszeprzesunięcie fazowe w obszarze podziałuczęstotliwości niż w przypadku pracy z normalnąpolaryzacją.Zwrotnice 24 dB/okt. bardzo dobrzesprawdzają się w konstrukcjach aktywnycho dużej mocy, gdzie istotne jest to, iż następujegwałtowne tłumienie częstotliwościleżących poza pasmem przetwarzanymprzez głośnik. Wprawdzie charakterystykastosowanie pasywnych monitorów majakikolwiek sens, zwłaszcza wobec bardzoatrakcyjnych cen monitorów aktywnych?Owszem ma, ale tylko wtedy, gdy są tosystemy wysokiej jakości, zasilane z dobrejklasy wzmacniaczy. Wiele studiów masteringowychkorzysta z pasywnych zestawówgłośnikowych klasy audiofilskiej; podobnerozwiązania znajdziemy też w niektórychstudiach nagrań, gdzie pełnią funkcję odsłuchugłównego. Dobrze zaprojektowanyi wykonany system pasywny w połączeniuz odpowiednimi wzmacniaczami i porządnymokablowaniem z całą pewnością zabrzmilepiej niż przeciętny system aktywny.Może się też okazać, że zakup zestawówpasywnych, kabli i wzmacniacza/wzmacniaczybędzie tańszy niż zakup zbliżonegofunkcjonalnie systemu aktywnego przy porównywalnychparametrach jakościowych.Są też osoby, które zdecydowanie preferująbrzmienie zestawów pasywnych i jeśli tylkozbudowano je w oparciu o najwyższej klasyprzetworniki i odpowiednio zaprojektowaną,współpracującą z nimi zwrotnicę, mogązabrzmieć znakomicie.Zestawy głośnikowe Bowers & Wilkins(B&W) 800D pracujące w studiach AbbeyRoad to dowód na to, że są osoby, którepreferują rozwiązania ze zwrotnicami pasywnymi.Trzeba jednocześnie zaznaczyć,że jest to raczej wyjątek niż reguła.mocy zestawów wykorzystujących tegotypu zwrotnice wykazuje sporą zapadłośćw punkcie podziału, jednak jest ona na tylewąska, że w praktyce nie ma to żadnychkonsekwencji dla finalnego brzmienia.Charakterystyka częstotliwościowa zestawówwykorzystujących zwrotnice czwartegorzędu jest zazwyczaj bardzo wyrównana,ponieważ zwrotnica projektowana jest tak,by spadek w każdej sekcji wynosił 6 dBw punkcie podziału (-6 dB oznacza o połowęmniejsze napięcie, zatem spadek o połowępod koniec jednego zakresu i na początkudrugiego teoretycznie daje efekt w postacibraku zapadłości na charakterystyce wypadkowej).Jedna z sekcji ma fazę przesuniętąo 180 stopni, zatem ogólna charakterystykafazowa pozostaje wyrównana.Ponieważ w systemach głośnikowychnic nigdy nie może być do końca idealne,monitory ze zwrotnicami 24 dB/oktawę niewykazują się już tak idealną charakterystykąpoza osią. Bardzo duże znaczenie dla finalnegoefektu brzmieniowego będzie miaław tym przypadku energia, jaką ma sygnałodbity od ścian pomieszczenia, powracającydo punktu odsłuchowego. Czym większe jejpochłanianie, tym bardziej charakterystykaczęstotliwościowa poza osią będzie zbliżonado charakterystyki w osi.Słuchaj swoich monitorówWszystko to, o czym napisano wyżej, totylko wierzchołek góry lodowej jeśli chodzio zwrotnice i częstotliwości podziałumiędzy przetwornikami. Ważne jest, byściewyciągnęli z tego jeden wniosek – tutaj niema rozwiązań idealnych, a każda koncepcja,nawet najbardziej wymyślna, to tylkomniejszy lub większy kompromis. Jeśli udasię uzyskać wyrównaną charakterystykęczęstotliwościową, to zazwyczaj kosztemcharakterystyki fazowej lub impulsowej,i na odwrót. Choć nie zawsze jest to regułą,to jednak cena danego monitora jest dośćdobrym wyznacznikiem jego jakości.Jakość i parametry monitorów są drugorzędnewtedy, gdy nie umiemy korzystaćz odsłuchu. Nauka słuchania na monitorachi w określonym środowisku odsłuchowym,a także umiejętność wyciągania trafnychwniosków z tego, co słyszymy; to zdolność,którą realizatorzy kształcą latami. Prawdąjest jednak to, że czym wyższa jakość monitorów,objawiająca się w szczegółowościi precyzji przetwarzania oraz wiarygodnościprezentowanych planów i proporcji, tymproces edukacji krótszy i bardziej efektywny.Monitory studyjne nie muszą brzmiećładnie, natomiast powinny brzmieć wiarygodnie.Wiarygodność ta powinna objawiaćsię w tym, że zrealizowany za ich pomocąmateriał muzyczny zachowa swoje cechybrzmieniowe przy odtwarzaniu na innychsystemach głośnikowych i w innych środowiskachodsłuchowych. Jednocześnie pamiętajmyo tym, że duży wpływ na ostatecznydźwięk ma samo pomieszczenie. Z tego właśniewzględu bardzo trudno jest jednoznaczniewskazać najlepszy zestaw monitorów.Ten, który sprawdza się w jednym miejscu,w innym może zabrzmieć zupełnie inaczej.40Domowe studio nagrań