ŚciÄ gnij nr 70 z 10/2011 - PortalMorski.pl

POCZTÓWKA Z MORZAstatki polskieW niebezpiecznej s³u¿bie…DwieHandel idzie za bander¹ – to has³o mia³yrealizowaæ dwa statki zakupione przez GAL„z drugiej rêki”, tu¿ przed wojn¹. Nie zd¹¿y³y, a zamiasttego zas³u¿y³y siê dostarczaj¹c zaopatrzenie wojennedo Wielkiej Brytanii, która przez ponad rok, samotnie,walczy³a z hitlerowskimi Niemcami…Gdy w 1930 r. GAL odkupi³ od Duñczykówliniê pasa¿ersk¹ do Nowego Jorkuwraz ze statkami, niewielu ludzi zdawa³osobie sprawê z konsekwencji, jakieten krok niós³ dla naszego handlu zagranicznego.Nawi¹zanie bezpoœrednich relacjihandlowych z rynkiem amerykañskimprzyczynia³o siê do zwiêkszaniawymiany handlowej ze Stanami ZjednoczonymiA.P. Co prawda trzy „klejnoty” –leciwe statki kursuj¹ce na tej linii, popularniezwane transatlantykami, by³y w rzeczywistoœcistatkami pasa¿ersko-towarowymi(ka¿dy móg³ przewieŸæ ok. 2000 t³adunków), ale ju¿ po kilku latach okaza-³o siê, ¿e na tym kierunku potrzebny jestWolenowy tona¿. Sytuacji nie poprawi³o wejœciedo s³u¿by nowoczesnych statków -Pi³sudskiego i Batorego. Gdy w paŸdzierniku1936 r. w Ministerstwie Przemys³ui Handlu podjêto decyzjê o utworzeniuw ramach GAL tzw. „linii bawe³nianej” doportów Zatoki Meksykañskiej, trzeba by³owykorzystaæ tona¿ czarterowany – dwaduñskie statki P.N. Damm (2832 BRT)i Alssund (3222 BRT). Podobnie rozwija-³a siê linia po³udniowoamerykañska, obs³ugiwanawspólnie przez GAL (statki pasa¿erskieKoœciuszko i Pu³aski) oraz¯eglugê Polsk¹, która na krótko skierowa³atam w 1937 r. statek Wis³a. Wkrótce¯egluga wycofa³a siê z tej linii, GALStalowa Wola w latach 50.skierowa³ na ni¹ statki z linii „bawe³nianej”,a w ich miejsce wyczarterowano wiêkszestatki norweskie Vigrid i Vigilant, obao pojemnoœci po 4765 BRT. Obsadzoneby³y norweskimi za³ogami, ale na kominachpojawi³a siê charakterystyczna opaskaGAL-u.Nieco wczeœniej, bo w marcu 1937 r.og³oszono przetarg na budowê dwóchstatków o pojemnoœci 6500 BRT i prêdkoœci16 w., do obs³ugi linii „bawe³nianej”.Oferty z³o¿y³y miêdzy innymi stoczniebelgijskie, holenderskie, szwedzkiei duñskie, ale ostatecznie wybrano ofertêStoczni Gdañskiej. Statki zamówiono wewrzeœniu 1937 r., planowano nazwaæ jeBielsko i £ódŸ, a do ich historii wrócimypóŸniej.Obie linie „amerykañskie” szybko siêrozwija³y. W 1938 r. Wis³a i 7 statkówczarterowanych przez GAL odby³y 13podró¿y na linii po³udniowoamerykañskiej.Na „linii bawe³nianej” statki czarterowane(norweskie motorowce Vigilant,Vigrid oraz parowce – duñski Otto Peterseni szwedzki Hedrun) odby³y 9 podró-¿y. Trwa³a te¿ budowa statków w StoczniGdañskiej. Ale w³asne statki by³y GALowipotrzebne zaraz i w lutym 1939 r.zakupiono dla potrzeb linii po³udniowoamerykañskiejdwa, doœæ leciwe, norweskiefrachtowce zbudowane w Niem-46 Nasze MORZE l nr 10 l paŸdziernik 2011