ŚciÄ gnij nr 70 z 10/2011 - PortalMorski.pl

MORZE HISTORIIku pamiêciZdjêcie traktowane jest w tych wydawnictwachczysto ilustracyjnie, a sportretowanyna niej marynarz wci¹¿ pozostajepostaci¹ anonimow¹. Tymczasemjego biografia jest doprawdy niezwykleciekawa.Dzieciñstwo, m³odoœæ, wojna…Kazimierz Dêbski przyszed³ na œwiat20 wrzeœnia 1922 r. w Krakowie. Jegorodzicami byli Tadeusz Stefan Dêbski -pu³kownik intendentury, uczestnik walko niepodleg³oœæ, a w latach 20. XX w. oficerWP pe³ni¹cy s³u¿bê w DowództwieOkrêgu Korpusu Nr V oraz Jadwiga Dêbska,z domu Zieliñska, pochodz¹ca z rodzinyziemiañskiej osiad³ej od lat w okolicachZ³oczowa.Dzieciñstwo i wczesn¹ m³odoœæ spêdzi³w mieœcie rodzinnym, w którymukoñczy³ szko³ê powszechn¹, gimnazjumoraz I klasê licealn¹. W lipcu i sierpniu1939 r. przebywa³ na obozie letnim PrzysposobieniaWojskowego. 20 sierpniawszyscy jego uczestnicy, ze wzglêdu nazaostrzaj¹c¹ siê sytuacjê polityczn¹, zostalistamt¹d odwo³ani i skierowani do pe³nienias³u¿by pomocniczej. Kiedy wybuch³awojna, maj¹cy niespe³na siedemnaœcie latm³odzieniec, pe³ni³ s³u¿bê wartownicz¹ naterenie obiektów nale¿¹cych do PKP. By³naocznym œwiadkiem pierwszego nalotuniemieckiej Luftwaffe na Kraków. Trzeciegodnia wojny skierowany zosta³ do ochronyradiostacji obs³uguj¹cej obronê przeciwlotnicz¹,by tu¿ po tym, wobec niekorzystnegorozwoju sytuacji wojennej, otrzymaærozkaz ewakuacji. Jej trasa wiod³a przezTarnów, Jaros³aw, £añcut do Rohatyna.Tam kolumna marszowa zosta³a ostrzelanaprzez ukraiñskich dywersantów i uleg³arozproszeniu. 17 wrzeœnia na KresyWschodnie RP uderzy³ kolejny agresor –Armia Czerwona. Dwa dni póŸniej grupa,w której znajdowa³ siê Kazimierz Dêbskizosta³a zatrzymana przez sowiecki oddzia³pancerny, a nastêpnie popêdzona w kierunku¯ó³kwi, po czym przekazano j¹Niemcom. Kazimierz wraz z kolegami trafi³do obozu przejœciowego w Jaros³awiu,sk¹d uda³o mu siê zbiec, by po wielu perypetiach,w paŸdzierniku 1939 r. powróciædo rodzinnego domu w Krakowie.Z Podhalanamipod Narwikiem i we FrancjiNa wieœæ o tworzeniu siê polskichoddzia³ów, postanowi³ wyruszyæ w drogêdo sojuszniczej Francji. Trasa zaplanowanana podstawie starych, austro-wêgierskichmap, bieg³a przez Zagórzew Bieszczadach do Ungvár. Z przygodami,ale szczêœliwie, przedosta³ siê naWêgry, gdzie dziel¹c losy tysiêcy polskichuchodŸców wojskowych i cywilnych,znalaz³siê w Budapeszcie, a nastêpnie w oboziedla internowanych m³odocianychw miejscowoœci Zamárdi, po³o¿onej napo³udniowym brzegu jeziora Balaton. Powydostaniu siê z niego, tras¹ wiod¹c¹ ponownieprzez Budapeszt, gdzie w AmbasadzieRP uzyska³ dokumenty to¿samoœcioraz dalej, przez Jugos³awiê i W³ochy,trafi³ pod koniec drugiej dekady listopadado obozu w Coëtquidan (przezywanegoKoczkodanem) w Bretanii.Pocz¹tkowo otrzyma³ przydzia³ dotworzonego 1 pu³ku piechoty wchodz¹cegow sk³ad 1 Dywizji Grenadierów,sk¹d skierowano go na kurs broni towarzysz¹cych,a nastêpnie w lutym 1940 r.do formuj¹cej siê Samodzielnej BrygadyStrzelców Podhalañskich. Z kompani¹ciê¿kich karabinów maszynowych w 3batalionie, w stopniu strzelca, na pok³adziefrancuskiego transportowca wojennegoMexique uda³ siê do Norwegii, gdziewyl¹dowa³ w Harstad. Stamt¹d, wraz z ca-³ym batalionem, dyslokowano go do Ballangen.Ok³adka XIV tomuserii II Wojna Œwiatowazatytu³owanego„Alianckie Boje Polaków,Warszawa 2009.Z miejscowoœci¹ t¹ zwi¹zana jest historia,która znalaz³a swój niespodziewanyepilog po up³ywie pó³wiecza. Podczaspobytu na kwaterze pozna³ m³od¹ dziewczynê,która ofiarowa³a mu swoj¹ fotografiêw etui owiniêtym flag¹ norwesk¹. Pami¹tkata, pomimo niezwykle z³o¿onychi trudnych kolei losu obdarowanego, przetrwa³aszczêœliwie wszystkie póŸniejszedrogi przez zielone granice, rewizje, wiêzienia,obozy. W 1990 r., w piêædziesi¹t¹rocznicê walk w Norwegii, Kazimierz Dêbskiuczestniczy³ w uroczystoœciach zorganizowanychw ramach przedsiêwziêcia„Wyprawa Patriotyczna Narwik 1990”. Pokaza³zdjêcie norweskim dziennikarzomtelewizyjnym, co sprawi³o, ¿e owa dziewczyna,a w tym czasie mieszkanka Harstad,szczêœliwa babcia i prababcia - zosta³a odnaleziona.Dosz³o wówczas do jak¿e mi³egospotkania po latach.Kampania Norweska zakoñczy³a siêewakuacj¹ - Podhalanie trafili do Francji,gdzie wziêli udzia³ w beznadziejnych ju¿próbach ratowania sytuacji wojennej natzw. Reducie Bretoñskiej. Po rozwi¹zaniuBrygady i szczêœliwym dla strzelca Dêbskiegounikniêciu niemieckiej niewoli,przedar³ siê on do strefy nieokupowanej.Zdemobilizowany, znalaz³ siê w oboziew Carpiagne ko³o Marsylii, sk¹d w paŸdzierniku1940 r. przyby³ do PolskiegoLiceum im. C. K. Norwida w Villard deLans. By³a to polska szko³a, ówczeœnieOpracowanie JanuszaPieka³kiewicza „Wojnana morzu 1939-1945”,Janki k. Warszawy 2002.Nasze MORZE l nr 10 l paŸdziernik 201141