ŚciÄ gnij nr 70 z 10/2011 - PortalMorski.pl

ROZMOWY MORZAgeologiaFot. Tomasz FalbaDawno temuw Ba³tykuO geologicznej historii, teraŸniejszoœci i przysz³oœciMorza Ba³tyckiego z prof. Szymonem Uœcinowiczemrozmawia Tomasz Falba- Geologowie nazywaj¹ wspó³czesnyBa³tyk Morzem Mya. Sk¹d ta nazwa?- Pochodzi od ma³¿a, którego ³aciñskanazwa brzmi Mya arenaria, a polskaMa³giew piasko³az. ¯yje on w Ba³tyku odtysi¹ca lat. Jest to gatunek obcy w naszymmorzu. Zosta³ tutaj przywleczony z AmerykiPó³nocnej przez wikingów i znalaz³dogodne warunki bytowania. Ale tysi¹clat to niewiele z geologicznego punktuwidzenia.- Obecny Ba³tyk jest nudny dlageologów?- Nic podobnego. Zachodzi w nimwiele bardzo interesuj¹cych zjawisk dobadania, choæby erozja brzegów, zró¿ni-cowane procesy transportu i akumulacjiosadów czy zanieczyszczenia. Chcia³emtylko powiedzieæ, ¿e bywa³y okresy w historiiBa³tyku, podczas których dzia³o siêznacznie wiêcej ni¿ dzisiaj.- Ile lat ma Morze Ba³tyckie?- Powstanie Ba³tyku, w takim kszta³cie,jak go obecnie widzimy, wi¹¿e siêz zanikiem ostatniego l¹dolodu skandynawskiego,co w po³udniowej czêœci rozpoczê³osiê oko³o 14,5 tysiêcy lat temu,a zakoñczy³o oko³o 9 tysiêcy lat temuw czêœci pó³nocnej.- Czy to oznacza, ¿e Ba³tyk jest jednymz najm³odszych mórz na œwiecie?- Tak jest. Podobny wiek ma m.in.Zatoka Hudsona w Ameryce Pó³nocnej,która powsta³a w taki sam sposób co naszemorze.- A co by³o przed tymi 14,5 tysi¹camilat na terenie dzisiejszego Ba³tyku?- Wspó³czesne Morze Ba³tyckie le¿yw obrêbie jednej z najstarszych czêœciskorupy ziemskiej, tzw. tarczy ba³tyckiej,która powsta³a przynajmniej kilka miliardówlat temu. Przez kilkaset milionów latteren obecnie zajmowany przez Ba³tykby³ morzem tak jak dziœ. Potem sta³ siêl¹dem, przez który p³ynê³a wielka rzeka.Zachowa³a siê po niej delta w po³udniowo-zachodniejczêœci Morza Pó³nocnego.Wtedy te¿ powsta³ zarys tzw. niecki ba³tyckiej.Oko³o 900 tysiêcy lat temu za-Nasze MORZE l nr 10 l paŸdziernik 201115