pobierz - wersja polska - Strzelce Krajeńskie - Miasto i Gmina

SERDECZNIE WITAMY W STRZELCACH KRAJEŃSKICHZ przyjemnością przekazujemy w Państwa ręce kolejny informator o mieście i gminieStrzelce Krajeńskie. Mamy nadzieję, że zachęci on Was do odwiedzenia naszego miasta,a jeżeli już to zrobiliście, pomoże Wam w poznaniu jego trudnej i zawiłej historii, interesującychzabytków architektury, a także bogatego w wydarzenia życia kulturalnegoi sportowego.Pokładamy nadzieję, iż niniejsza publikacja stanie się także inspiracją dla potencjalnychpolskich i europejskich inwestorów, chcących właśnie tutaj realizować swoje planyi przedsięwzięcia.Chcielibyśmy, aby ten informator przyczynił się do jeszcze większego rozpropagowaniauroków pięknej bogactwem natury Ziemi Strzeleckiej.Zapraszamy zatem wszystkich do odwiedzenia naszej „Małej ojczyzny”, życząc udanegopobytu i miłych wrażeń.BURMISTRZStrzelec KrajeńskichPRZEWODNICZĄCYRady Miejskiej

MIASTO I GMINA STRZELCE KRAJEŃSKIEZiemia strzelecko - krajeńska, położona jest w północnej części województwa lubuskiego(płd. - wsch. część Pojezierza Myśliborskiego) i stanowi jeden z ciekawszychobszarów krajoznawczych tej części kraju. Dzięki swemu położeniu na pograniczuwysoczyzny pomorskiej i pradoliny Noteci region posiada niezwykle urozmaiconą rzeźbęterenu, ukształtowaną w wyniku ostatniego zlodowacenia bałtyckiego. Stąd dużo tutajwzgórz i pagórków, z rozpościerającymi się na ich zboczach polami uprawnymi i lasami.Pośród tego bogactwa natury mienią się błękitem wód liczne jeziora i strumienie.Ogólna wysokość terenu waha się tutaj od 26 ( dolina rzeki Sarbiny ) do 129 mn.p.m. ( Kawcza Góra ).Naturalnym bogactwem regionu są olbrzymie kompleksy leśne, w tym duże fragmentypuszcz Drawskiej i Gorzowskiej, a w nich chronione tereny Barlinecko - GorzowskiegoParku Krajobrazowego i Drawieńskiego Parku Narodowego. Są to wymarzonetereny dla miłośników spokoju, przyrody i natury. Każdy przybysz i turystaznajdzie tutaj zapach dorodnych sosen i świerków, przemieszany z zapachem jagód,grzybów, ryb i wody.Obszar gminy zajmuje powierzchnię 318 km kw., a zamieszkuje go blisko 18 tys.osób.Ziemia strzelecka jest rejonem wybitnie rolniczym, z mocno zaakcentowaną gospodarkąleśną, dobrze rozwiniętym handlem i usługami oraz niewielkim przemysłem- głównie w branży metalowej i obuwniczej.Miasto Strzelce Krajeńskie położone jest nad dwoma jeziorami - Dolnym i Górnym,na wysokości 76 m n.p.m., przy dawnej drodze nr 1, prowadzącej z Akwizgranu,przez Berlin i Gdańsk do rosyjskiego Nowogrodu. Obecnie droga krajowa nr 22.Stanowi centrum administracyjne, kulturalne i sądownicze dla całego terytoriumhistorycznej ziemi strzeleckiej. Jak przystało na stolicę regionu miasto posiada wszystkieważniejsze urzędy i instytucje publiczne. W Strzelcach Krajeńskich ma także swojąsiedzibę Starostwo Powiatowe i Rada Powiatu Strzelecko - Drezdeneckiego. Ponadtow mieście działają: Komenda Powiatowa Policji, Komenda Powiatowa PaństwowejStraży Pożarnej, Powiatowy Urząd Pracy, Prokuratura Rejonowa, Sąd Rejonowy,Urząd Poczty Polskiej, Nadleśnictwo. Rozbudowana jest sieć placówek oświatowych,kulturalnych i różnego rodzaju organizacji pozarządowych. Miasto zamieszkuje blisko11 tys. osób.HistoriaTerytorium współczesnego ośrodka miejskiego i jego okolic posiada bogatą i ciekawąhistorię. Rozpoczyna się ona od epoki kamiennej, kiedy ziemie te przemierzałyprymitywne plemiona koczownicze. Około 4 tys. lat p.n.e. przybyła tutaj ludność naddunajska,trudniąca się rolnictwem. W latach 1700 - 700 p.n.e. tj. w epoce żelaza obszarten zamieszkiwała ludność kultury łużyckiej, określana mianem Prasłowian. W wiekachVII - X naszej ery żyły tutaj pomorskie plemiona Słowian. W okresie tym budowanosilnie umocnione grody (Gardzko k. Strzelec, Brzezdno k. Chomętowa) i zakładanoosady. Jedną z takich osad zapewne były Strzelcze.

W czasach tworzenia się polskiej państwowości teren ten zdominowały bratobójczewalki Pomorzan i Wielkopolan. Skwapliwie skorzystała z tego sąsiednia Brandenburgia,która na początku II poł. XIII w. zajęła ten teren na mocy polsko - niemieckich koligacjirodowych.W roku 1260 margrabia brandenburski Konrad poślubił księżniczkę wielkopolskąKonstancję, która wniosła w posagu tereny kasztelani santockiej z wyłączeniemSantoka, ale ze wspomnianą osadą Strzelcze.W kilka lat po tym wydarzeniu margrabia Konrad buduje w pobliżu osady „castrum”- zamek myśliwski. W roku 1272 najeżdża go i pali książę wielkopolski PrzemysłII. Na miejscu spalonego zamku margrabia Konrad buduje silnie obwarowane miastoi prawdopodobnie od nazwiska zasadźcy nadaje mu nazwę „Vredeberg” - Friedeberg.Pierwsza informacja pisana o mieście pochodzi z roku 1286 i dotyczy wystawionegow Strzelcach aktu fundacyjnego klasztoru cystersów w pobliskim Marienwalde(obecnie Bierzwnik). Następny dokument pisany pochodzi z roku 1290 i odnosi się dobudowy klasztoru przy murach, w pobliżu Bramy Młyńskiej przez przybyły z Lipianzakon augustianów - eremitów.W latach 1402 - 1454 władzę na tych terenach przejściowo sprawowali Krzyżacy.W roku 1433 ziemię strzelecką najechały zbrojne oddziały czeskich husytów. Podstępemzdobyto miasto, spalono kościół i klasztor, a mnichów wymordowano.Przez setki lat swego istnienia miasto przechodziło zmienne koleje losu. Przyczyniłysię do tego zarówno nękające je liczne epidemie, pożary i zarazy, jak też tragicznew skutkach wojny (30 - letnia, szwedzka, północna).Znaczny rozwój miasta nastąpił w XVIII i XIX wieku, kiedy zaczęły powstawaćnowe manufaktury i fabryki, rozwijały się handel i budownictwo, szybko rosła liczbamieszkańców.Przedwojenny Friedeberg szczycił się dobrze rozwiniętą bazą oświatową. Funkcjonowałotutaj gimnazjum, szkoła handlowa, średnia szkoła dla dziewcząt oraz KrólewskieSeminarium Nauczycielskie. Miasto posiadało własną drukarnię i MuzeumRegionalne.Tutaj urodzili się i tworzyli uznani na terenie Niemiec utalentowani artyści,jak chociażby nadworny malarz ostatniego cesarza Niemiec - Wilhelma II, Ludwig

Noster, malarz Reinhold Bresler, malarz i grafik Anton Bartz, czy wreszcie rzeźbiarzMax Dennert. Wymienieni artyści zostawili po sobie bogatą spuściznę. Niestety, działaniaII wojny światowej i krótki okres powojenny obróciły wszystko wniwecz. Ucierpiałotakże miasto, gdyż zniszczeniu uległo 80 proc. zabudowy Starego Miasta.Zabytki Strzelec Krajeńskich - miejski szlak historycznyNajciekawszym zabytkiem miasta są zachowane do dzisiaj potężne, średniowiecznemury obronne - zespół średniowiecznych fortyfikacji obronnych, które stanowiąważny obiekt miejskiego szlaku historycznego. Zbudowano je w latach 1272 - 1290, przyużyciu głazów narzutowych i zaprawy wapiennej z dodatkiem ptasich jaj. Mury obronneStrzelec Krajeńskich posiadają długość 1640 metrów. Mają metr grubości i w najlepiejzachowanych partiach osiągają osiem metrów wysokości. Kamienne fortyfikacje opasująliczący 24 ha teren Starego Miasta.W skład tych fortyfikacji wchodziło 38 prostokątnych baszt łupinowych (zachowałosię 36), dwie bramy miejskie Gorzowska i Młyńska oraz jedna baszta typu zamkniętego,zwana dzisiaj Basztą Więzienną lub Czarownic jako integralna część murów obronnych.Baszta pochodzi z XIV wieku i jest zbudowana z głazów narzutowych i cegły.Ciekawą budowlą obronną jest zachowana do naszych czasów gotycka BramaMłyńska, nazywana także Bramą Drezdenecką i Wschodnią. Pochodzi ona z XV wieku,a została zbudowana z cegły, posiada cztery kondygnacje oraz ostrołukowy przejazd.Od strony polnej brama wyposażona została przez budowniczych w wysoką niszę,zaopatrzoną w prowadnicę do spuszczania tzw. brony. Innymi ciekawymi elementami są:dobrze zachowany wykusz latrynowy i zdobiony ażurowymi wimpergami szczyt budowli.Interesującym zabytkowym obiektem jest położony w centralnej części miasta gotyckikościół farny, trójnawowy, z kamienno - ceglaną, czworoboczną wieżą. Świątynięw kształcie bazyliki zbudowano pod koniec XIII wieku. Wnętrze budowli przykrytebyło pierwotnie płaskim stropem. Dopiero po spaleniu kościoła w roku 1433 przez husytówi jego odbudowie w II poł. XV w. przesklepiono wnętrze ceglanym sklepieniemgwiaździstym. Kolejna przebudowa fary miała miejsce pod koniec XIX w. Po II wojnie

światowej miasto odziedziczyło ruinę wypalonej świątyni. Odbudowano ją ze składekwiernych i dawnych mieszkańców Friedebergu w 1973 r.Ciekawą budowlą jest stojący przy jednej z pierzei rynkowych, neorenesansowyratusz miejski, który zbudowany został w II połowie XIX w.W pobliżu Bramy Młyńskiej znajduje się zabytkowy strzelecki spichlerz. Pochodzącyz 1746 roku parterowy budynek, pokryty dachem o konstrukcji naczółkowej,z ryglową konstrukcją szczytu ścian bocznych pełnił funkcje gospodarcze.Na miano zabytku zasługuje również wybudowana w 1929 wieża ciśnień, któranawiązuje do neogotyku i neorenesansu. Posiada kształt walca zwężającego się ku górzei jest zwieńczona ostrosłupowym hełmem. Obiekt adaptowany na cele kulturalne jestsiedzibą Stowarzyszenia Miłośników. Kultury Łemkowskiej i stanowi jego centrum pn.Centrum Kultury Łemkowskiej „Lemko Tower”.Kultura i oświataDzisiejsze Strzelce Krajeńskie, to miasto tętniące życiem i gwarem urodzonego tutajnajmłodszego pokolenia jego mieszkańców. W odbudowanym ze zniszczeń mieściefunkcjonują liczne placówki oświatowe: żłobek, przedszkola, szkoła podstawowa,gimnazjum, Zespół Szkół, Zespół Szkół Centrum Kształcenia Ustawicznego, SpecjalnyOśrodek Szkolno - Wychowawczy, Ochotniczy Hufiec Pracy, Państwowa SzkołaMuzyczna I Stopnia, Wydział Zamiejscowy Akademii Rolniczej w Szczecinie - PunktWykładowy w Strzelcach Krajeńskich oraz gorzowska filia Uniwersytetu TrzeciegoWieku.Działalność kulturalną na terenie miasta i gminy upowszechnia Miejsko - GminnyOśrodek Kultury, Sportu i Rekreacji, działająca w jego strukturach biblioteka, prywatnagaleria sztuki „Zielona” oraz stowarzyszenia: Strzelecko - Krajeńskie TowarzystwoKultury, Stowarzyszenie Chóralne „Gaudium” i Stowarzyszenie Miłośników KulturyŁemkowskiej.

Pierwszoplanową rolę animatora zdarzeń kulturalnych w mieście pełni od kilkudziesięciulat strzelecki ośrodek kultury. Działa tam wiele sekcji zainteresowań, w którychkażdy mieszkaniec miasta i gminy może zrealizować swoje pasje i marzenia.Ośrodek kultury jest ponadto organizatorem wielu imprez artystycznych, jak chociażby:koncertów noworocznych, warsztatów jazzowych, konkursów recytatorskich,przeglądów teatrów dziecięcych, festiwalu piosenki żeglarskiej „Mała Keja”, plenerów fotograficznych,młodzieżowych spotkań z muzyką i poezją, turniejów szachowych, koncertówzespołów rockowych, wystaw fotograficznych i plastycznych oraz innych imprezo charakterze okazjonalnym i rocznicowym.Podobne formy upowszechniania kultury prowadzi Stowarzyszenie MiłośnikówKultury Łemkowskiej, zrzeszającej ludność mniejszości narodowej Łemków. Jednymz głównych zadań jest tam praca kulturalna z dziećmi i młodzieżą. Zajęcia odbywająsię w Centrum Kultury Łemkowskiej - „Lemko Tower”. Stowarzyszenie nie zapomina

także o osobach dorosłych organizując cykliczne „Wieczory z kulturą łemkowską”,a także muzyczne biesiady przy ognisku oraz integracyjne koncerty polskich i prawosławnychchórów.W mieście rozwija się od lat ugruntowana działalność artystyczna.Przy ośrodku kultury działają: chór środowiskowy „Cantus Decus”, kapela muzycznai Zespół Tańca Ludowego „Krajna” oraz młodzieżowe zespoły rockowe.Działalność artystyczną prowadzi również Państwowa Szkoła Muzyczna I Stopnia.W szkole odbywają się cykliczne koncerty filharmoników poznańskich, a chlubą placówkisą: chór uczniowski i szkolna orkiestra kameralna.Swój chór posiada także Stowarzyszenie Chóralne „Gaudium”.W mieście i gminie mieszkają i tworzą utalentowani, profesjonalni i nieprofesjonalniartyści: Maria Wolak - Paszkiewicz, Maria Rachlewicz, Marzena Wojtysiak, JanProkop, Grzegorz Karkoszka, Henryk Stuchly, Henryk Grudzień, Stefan Szymoniaki Mirosław Parzych. Wykonane przez nich prace eksponowane są często podczas indywidualnychi zbiorowych wystaw w kraju i poza jego granicami.Wiodącymi imprezami kulturalnymi jest letni Festiwal Piosenki Żeglarskiej„Keja” i „Jarmark Strzelecki”. Festiwal odbywa się w pierwszą sobotę sierpnia na terenieOśrodka Turystyczno - Wypoczynkowego w Długiem, w jednej z najładniejszychmiejscowości turystycznych gminy i woj. lubuskiego na największej (3 hektarowej)w województwie plaży piaszczystej. To obecnie jeden z największych festiwali szantowychw Polsce. W Strzelcach Krajeńskich odbywa się cykliczna impreza pod nazwą „JarmarkStrzelecki”. Nawiązuje ona do dawnych targów i jarmarków. Na Rynku Staromiejskimmają miejsce pokazy dawnego rzemiosła i odtwórstwa historycznego, pokazy walkrycerskich, wystawy rękodzieła artystycznego, prezentacje zespołów artystycznych.Sport i turystykaTo dziedziny, które od wielu lat są ważnym elementem życia społecznego i promocjimiasta. Zadania i cele związane z rozwojem tych dziedzin spełniają, zarówno obiektysportowe, jak i wyspecjalizowana kadra. To w Strzelcach Krajeńskich, w filii LKS„Lubusz” swoje pierwsze kroki na bieżni stawiali utalentowani strzeleccy lekkoatleci,między innymi: Paweł Czapiewski - olimpijczyk, Mistrz Europy i medalista MistrzostwŚwiata w biegu na 800 m.Wiele splendoru przysporzyli miastu także sportowcy niepełnosprawni a w szczególnościDaniel Woźniak (medalista Mistrzostw Europy i Świata, trzykrotny paraolimpijczyk,wicemistrz z Paraolimpiady z Sydney. Sportowcy ze Strzelec Krajeńskich znajdująsię w ścisłej kadrze narodowej i olimpijskiej.Wiele sukcesów na arenach krajowych odnosili także strzeleccy piłkarze, koszykarze,akrobaci, bokserzy i tenisiści stołowi.Strzelce Krajeńskie to jednak przede wszystkim kolarstwo. To tutaj w klubie kolarskimLKS „POM” rozpoczynali karierę zawodniczą wspaniali kolarze: Edward Piech,zdobywca Pucharu Europy oraz bracia Dariusz i Mariusz Gil - medaliści MistrzostwŚwiata w kolarstwie przełajowym.Nieco mniejszą popularnością cieszy się w Strzelcach piłka nożna. Tę dyscyplinęsportu chętni mieszkańcy miasta i gminy mogą uprawiać w Miejskim Klubie Sporto-

wym „Łucznik” i w wiejskich klubach piłkarskich, zrzeszonych w pionie LZS. Rekreacyjnadziałalność sportowa prowadzona jest także przez Stowarzyszenie „Ratajada-Młodzież Przeciw Uzależnieniom”, Strzelecki Klub Rowerowy „Strzelec”, MłodzieżowyKlub Żeglarski „Szkwał”.Ciekawe zajęcia sportowe prowadzone są przez placówki szkolne i działające przynich Uczniowskie Kluby Sportowe, gdzie powodzeniem wśród młodzieży cieszy się piłkanożna, koszykówka i lekkoatletyka.Władze samorządowe Strzelec Krajeńskich , wspólnie z klubami i organizacjamipozarządowymi organizują wiele imprez najwyższej rangi. W miejscowości Długiewielokrotnie odbywały się Mistrzostwa Polski LZS w biegach przełajowych, kolarskieMistrzostwa Polski MTB, Ogólnopolska Olimpiada Młodzieży w biegach przełajowych.Natomiast w mieście organizowane są Mistrzostwa Polski w kolarstwie szosowym ZrzeszeniaLZS oraz inne ogólnopolskie wyścigi kolarskie.Ziemia strzelecka to wymarzone miejsce do uprawiania turystyki. Urozmaiconarzeźba terenu, ciekawe akweny wodne i ogromne przestrzenie leśne ściągają każdegoroku miłośników ciszy, piechurów i wodniaków.Dużym powodzeniem cieszą się oznakowane szlaki piesze i rowerowe, prowadzącepo najatrakcyjniejszych zakątkach gminy, w tym oryginalnych rezerwatach przyrody.Turystyka masowa rozwija się szczególnie intensywnie w miejscowości Długie, gdzienad urokliwym j. Lipie (pow. 182 ha) funkcjonuje Ośrodek Turystyczno - Wypoczynkowy.Długie posiada dobrze rozwiniętą bazę noclegową. Turysta ma tam do dyspozycjipole namiotowe, hotel „Wodnik” oraz Ośrodek Kolonijny Sportowo - WychowawczyGorzowskiego Stowarzyszenia Pomocy Bliźniemu im. Brata Krystyna. W czasie sezonusą czynne sklepy spożywcze, punkty małej gastronomii oraz wypożyczalnie sprzętu turystycznegoi wodnego. Przy linii brzegowej są zlokalizowane: Młodzieżowy Klub Żeglarski„Szkwał” , Centrum Turystyczne „Cadet” oraz Centrum Nurkowania „MarlinPlus”.10

J. Lipie w Długiem to raj dla kajakarzy i żeglarzy. Tutaj rozpoczyna się pierwszyetap szlaku wodnego Lubuskie Mazury - odcinek jezior Lipie i Słowa „Ku Bałtykowi”.Szlak liczy kilkadziesiąt kilometrów długości i prowadzi od jeziora Lipie, przez Słowado liczącego 630 ha powierzchni jeziora Osiek i dalej do Drawy.Dużą popularnością cieszy się położona wśród lasów Puszczy Gorzowskiej wieśDanków. To miejsce upodobali sobie grzybiarze, myśliwi i wędkarze. Turysta możeprzenocować w gospodarstwach świadczących usługi agroturystyczne. Gospodarstwaagroturystyczne znajdują się również w Buszowie.W samym mieście usługi noclegowe świadczą hotele „Łucznik” i „Staropolski”.Współpraca z zagranicąWspółpraca gminy Strzelce Krajeńskie, jak również innych instytucji i podmiotówz partnerami z zagranicy, odbywa się w wielu kierunkach i dziedzinach. Jestwspółpracą systematyczną, wpływającą na proces zbliżenia i integracjiPartnerskie kontakty oparte na oficjalnych umowach prowadzone są z duńską gminąJammerbugt i niemieckimi miastami Angermünde i Tornesch.Nasza mała Ojczyzna, jaką jest ziemia strzelecka, łączy obecnych i dawnych mieszkańcówmiasta i regionu. Wspólnie z członkami Stowarzyszenia Byłych Mieszkańców PowiatuFriedeberg, Stowarzyszenia Haus Brandenburg oraz innymi organizacjami i podmiotami,zarówno władze Strzelec Krajeńskich, jak i działające na terenie gminy organizacje,zrealizowały wiele ciekawych projektów z dziedziny sportu, kultury, turystyki i oświaty.

GospodarkaDynamiczny i zrównoważony rozwój gminy to priorytetowy cel „Strategii RozwojuGminy”. Podstawowym zadaniem tego rozwoju ma być przekształcenie charakterugminy z typowo rolniczego na rolniczo - przemysłowy.Powstające na terenie gminy zakłady przemysłowe, to głównie zakłady przemysłulekkiego.Już od wielu lat Strzelce Krajeńskie są miastem , w którym warto inwestować. Przekonalisię o tym Belgowie, Duńczycy i Niemcy, których kapitał zasilił rodzime przedsiębiorstwa.W ostatnich latach powstało w naszym mieście szereg zakładów branży obuwniczeji metalowej, których właścicielami lub współwłaścicielami są obywatele państwzachodnich. Do firm takich należą: „JACO” - branża obuwnicza, „SPARTHERM”,„ROFIX”, „ ae group” - branża metalowa.Największymi, oprócz wyżej wymienionych, zakładami produkcyjnymi w mieściei gminie są: PPHU „POM”, SPPS „ ŚWIT”, Zakład Sadowniczy „Drzymałowo”.Władze samorządowe gminy są otwarte na wszelkie oferty i propozycje ze stronypotencjalnych inwestorów - oferując im szereg ulg i zwolnień dotyczących podejmowanejdziałalności. Gmina dysponuje wolnymi terenami, zarówno pod działalność przemysłową,jak i turystyczną.MIEJSCOWOŚCI GMINY STRZELCE KRAJEŃSKIEBRZOZAPodmiejska wieś sołecka położona na obrzeżu Puszczy Gorzowskiej. Brzoza to staramiejscowość, założona w połowie XIII w. na miejscu dawnej osady słowiańskiej. Znajdujesię tam wczesnogotycki kościół, zbudowany z kostki granitowej. Świątynię przebudowanow 1751 roku, powiększając otwory okienne i dodając po stronie zachodniejwieżę z barokowym hełmem ( obecnie cerkiew prawosławna). Cennym zabytkiem jesttakże XVIII - wieczne założenie dworskie, składające się z murowanego spichlerzaz 1717 roku, czworaków, oficyny zarządcy folwarku i XIX - wiecznego parku krajobrazowego.We wsi i w najbliższej okolicy znajdują się liczne jeziora i oczka polodowcowe.BOBRÓWKODuża wieś sołecka położona w północno - zachodniej części gminy. Wieś posiada średniowiecznyrodowód. Założona została przez niemieckich rycerzy Nicolasa v. Sacki Henniga v. Gadow. Dzisiejszy, układ urbanistyczny miejscowości pochodzi z XVIII w.Najciekawszymi obiektami zabytkowymi są: XIX wieczny eklektyczny pałac i XIX -wieczny ceglany kościół. Wewnątrz świątyni znajduje się manierystyczny, polichromowanyołtarz, z płaskorzeźbioną sceną „Ostatniej Wieczerzy”.W pobliżu Bobrówka (przy drodze lokalnej do Machar) leży w polu największy głaznarzutowy w regionie, o obwodzie 22 m.DANKÓWWieś letniskowa, położona nad jeziorami Wielgim i Kinołęka, przy szosie Strzelce Krajeńskie- Barlinek. W średniowieczu prywatne miasto. Dawny ośrodek miejski sprzę-12

żony był z zamkiem rodu von Kietlitz. W wiekach XVI - XVII nowi właściciele DankowaPapsteinowie zbudowali ogromny folwark, rozbudowany w XVIII i XIX w. przezrodzinę von Brand.We wsi znajduje się neogotycki kościół z XIX w. i resztki założenia folwarcznego z pocz.XIX w. Nad jeziorem zobaczyć można oficynę pałacową dawnego zarządcy dóbr dankowskichoraz park z bogatym, zabytkowym drzewostanem.Z dawnego założenia miejskiego pozostały ślady układu ulic i resztki wałów ziemnychze strażnicami.Legenda mówi, że położone nad jeziorem Wielgim wzgórze, z rosnącym wiekowymdębem, kryje zakopany tam przed setkami lat skarb templariuszy.GARDZKODuża wieś sołecka położona przy drodze powiatowej Strzelce Krajeńskie - Stare Kurowo.We wczesnym średniowieczu (VII - X w.) funkcjonował tutaj potężny gród słowiańskitypu wyżynnego. Wieś posiada interesujący układ urbanistyczny, przekształcany od XIIIdo pocz. XX wieku.W najstarszej części wsi, na wzgórzu wznosi się neoromański kościół z XIX w. Przyświątyni znajdują się dwa zabytkowe nagrobki ozdobione rzeźbami z piaskowca i z tablicamidawnych właścicieli Gardzka. Na metalowej dzwonnicy zawieszono dwa kościelnedzwony. Większy z nich pochodzi z 1516 roku. We wsi znajdują się ciekawe przykładydawnego budownictwa bamberskiego z XIX w.W Gardzku mieszka rzeźbiarz ludowy Henryk Grudzień. Jego oryginalne obejścieozdobione jest drewnianymi figurami i siedzącymi na gałęziach malowanymi ptakami.LUBICZŚredniowieczna wieś założona przez rycerza z rodu Blomke. W XVIII i XIX w. istniałtutaj duży majątek ziemski, po którym zachował się jedynie park podworski z ciekawymdrzewostanem. Najcenniejszym obiektem zabytkowym Lubicza jest malowniczygotycki kościół. Świątynia posiada elementy kościoła obronnego (otwory strzelnicze).13

Elewacje kościoła ozdobione są płytkami ceramicznymi z wyobrażeniem stylizowanegokwiatu lilii.Wewnątrz kościoła odkryto ostatnio średniowieczną i XVIII wieczną polichromię,którą odnowiono i częściowo zrekonstruowano. W Lubiczu znajdują się liczne przykładymonumentalnej zabudowy „bamberskiej” o elewacjach z łupanego kamienia.OGARDYStara wieś założona na miejscu słowiańskiej osady. W środku wsi, na wzgórzu okolonymkamiennym murem stoi wczesnogotycki kościółek. Zbudowany jest z ciosów granitowych.W przyziemiu północnej elewacji świątyni znajduje się kamienny, ostrołukowyportal (zamurowany).Interesującym założeniem jest dawny zespół dworski, w którego skład wchodzą: dwór,pałac, zabudowania dawnego folwarku i resztki parku krajobrazowego.W pobliżu Ogard znajduje się osada „Ogardzki Młyn” z ryglową zabudową dawnegomłyna wodnego (dzisiaj mieszkają tam pracownicy leśni). W okolicy lasy jagodowei grzybowe.SOKÓLSKOWieś położona przy drodze Strzelce Krajeńskie - Choszczno . We wsi znajduje się XVIIIwieczny, murowany kościółek z ciekawym zabytkowym wyposażeniem (ołtarz ambonowyz XVIII w., witraże z XIX w.) oraz XVIII wieczny dwór z pozostałością zabudowańdworskich.Obok dworu rośnie dąb „Olbrzym” o obwodzie 6 metrów.TUCZNOWieś sołecka o starej XIII - wiecznej metryce. We wsi znajduje się późnobarokowy pałac(odbudowany po pożarze w latach 60 - tych XX stulecia) z zachowaną salą lustrzaną.Przy pałacu stoi XIX - wieczna oficyna pałacowa zarządcy, obecnie użytkowana

przez prywatnego właściciela. Zabytkowa zabudowa folwarku oraz park pochodząz wieku XIX.W Tucznie mieszka rzeźbiarz ludowy Stefan Szymoniak. Jego gościnny, ozdobionydrewnianymi rzeźbami dom, stoi w samym centrum miejscowości.Turystyczne i szlaki rowerowo - pieszeOdwiedzającym nasz region turystom, mamy do zaoferowania liczne szlaki turystycznei gminne szlaki pieszo - rowerowe. Prowadzą one przez najatrakcyjniejsze,pod względem widokowym i przyrodniczym, zakątki ziemi strzeleckiej.Szlak żółty (pieszy i rowerowy)Liczy 27 km długości i prowadzi z miejscowości Górki Noteckie do spalonego mostu naprzesmyku jeziora Ogardzka Odnoga.Trasa szlaku wiedzie przez leśne tereny puszcz Drawskiej i Gorzowskiej, przecina malowniczedoliny rzek Pełcz i Sarbiny, prowadzi przez stolicę regionu, miasto StrzelceKrajeńskie i dalej na wschód, przez Licheń, dochodzi do kompleksu dużych jezior polodowcowych:j. Brodzisz, j. Słowa, j. Osiek (630 ha pow.) i j. Ogardzka Odnoga. Tam przyspalonym moście szlak kończy swój bieg. Turyści piesi mogą go podzielić na dwie części,z odpoczynkiem i noclegiem w Strzelcach Krajeńskich.Szlak niebieski (pieszy i rowerowy)Ten liczący 18 km szlak, nazwany jest „Szlakiem strzeleckich jezior”. Biegnie on odresztek wspomnianego mostu przy j. Ogardzka Odnoga do Strzelec Krajeńskich. Natrasie turyści mogą podziwiać dorodne, sosnowe lasy Puszczy Drawskiej i mieniące sięwśród nich błękitną i zieloną barwą jeziora: Słowa i Lipie (182 ha). Po zwiedzeniu miejscowościDługie podążamy szlakiem w kierunku zachodnim. Po minięciu j. Rydzek, wędrujemydrogami leśnymi, a następnie polnymi do Strzelec Krajeńskich. Od m. Długieszlak pokrywa się z odcinkiem gminnej ścieżki rowerowej.Szlak czerwony (pieszy)Santoczno - Brzoza - Strzelce Krajeńskie - Stare Kurowo. Trasa tego szlaku liczy 20km. długości i prowadzi lasami puszcz Gorzowskiej i Drawskiej. W pierwszej fazieprzecina bystre i urokliwe rzeczki Pełcz i Przyłęg, natomiast w drugiej pnie się wzdłużzadrzewionej doliny rzeki Młynówki i zboczami wysokich wzniesień moreny czołowej- 80 - 100 m n.p.m.Gminne szlaki rowerowo - piesze (oznaczone kolorem pomarańczowym)„Dankowski szlak” - długość 14,5 kmRozpoczyna się przy ul. Cmentarnej w Strzelcach Krajeńskich i prowadzi przez Piastowo,Wielisławice, lasy Puszczy Gorzowskiej i kończy swój bieg w m. Danków. Ścieżkata, posiada niezwykle cenne walory krajobrazowo - przyrodnicze. Po drodze możnaspotkać dzikie, leśne zwierzęta: białe i czarne bociany, orły bieliki, sarny i jelenie,15

a także czaple i żurawie. Na trasie liczne strumienie, stawy i jeziora. Dla turystów przygotowanesą zadaszone miejsca do odpoczynku.„Szlakiem rezerwatów” - długość 38 kmŚcieżka rozpoczyna się w Strzelcach Krajeńskich, przy ul. Gorzowskiej, skąd przez Piastowoi Wielisławice biegnie do Wilanowa. W pobliżu tej miejscowości, przy drodze doPrzyłęgu, znajdują się dwa rezerwaty przyrody. Pierwszy z nich rezerwat „Wilanów”charakteryzuje się unikalnym zadrzewieniem, w postaci 160 letniej buczyny pomorskiej.Drugi rezerwat „Przyłężek”, wziął nazwę od meandrującej na jego obszarze rzeczki.Od tego miejsca ścieżka podąża do m. Zdroisk, następnie przecina drogę krajowąGorzów Wielkopolski - Gdańsk i biegnie wzdłuż leśnego jeziora Wełmino. Kolejny etapścieżki prowadzi krawędzią rezerwatu przyrody „Buki Zdroiskie” i doliną rzeki Santocznejdo m. Górki Noteckie. Stamtąd przez Międzymoście ścieżka wiedzie leśnymduktem do m. Sławno i dalej do Strzelec Krajeńskich, gdzie kończy swój bieg.„Kierunek Długie” - długość 34 kmJej początek wyznaczony jest na rogatkach miasta, przy wylocie ul. Poznańskiej. Jest tonajkrótsza, bezpieczna trasa do Ośrodka Turystyczno - Wypoczynkowego w Długiem(11 km). Początkowo ścieżka biegnie ubitą polną drogą, aby po minięciu miejsca odpoczynku,wyznaczonego nad tzw. „Stawem Anioła”, zanurzyć się po chwili w leśne ostępyPuszczy Drawskiej. Po minięciu jezior Rydzek Głęboki i Rydzek Miałki, ścieżka przecinadrogę krajową nr 22 (tuż przy m. Długie) i prowadzi dalej brzegami dużych i urokliwychjezior: Słowa i Lipie. Po zwiedzeniu m. Długie, zawraca w okolicach „Staregofolwarku” do Strzelec Krajeńskich.Szlak kajakowy i żeglarski „Ku Bałtykowi” - odcinek Jeziora Lipie i SłowaPoczątek szlaku to jednocześnie początek szlaku Lubuskich Mazur. W Ośrodku Turystyczno- Wypoczynkowym nad jeziorem Lipie w miejscowości Długie, gdzie rozpoczynasię szlak kajakowy znajduje się baza noclegowo - gastronomiczna wraz z wypoży-

czalnią sprzętu turystycznego i wodnego. Szlak prowadzi przez jezioro Lipie przesmykiemdo j. Słowa, dalej kanałem do j. Osiek, następnie rzeczką Mierzęcka Struga doj. Wielgie Dobiegniewskie - długość - 8 km. Z j. Wielgie dalej rzeczką Mierzęcka Strugado Mierzęcina, a następnie do rzeki Drawa i do Noteci - długość 30km.URZĘDY I INSTYTUCJE1. Urząd Miejski w Strzelcach Krajeńskich, Aleja Wolności 48, tel. +48 (0)95/763 11 30www.strzelce.pl , e-mail: urzad@strzelce.pl2. Starostwo Powiatowe w Strzelcach Krajeńskich, ul. Ks. St. Wyszyńskiego 7,tel. +48 (0)95/763 23 80, +48 (0) 95/763 11 26, www.fsd.pl , e-mail: starosta@fsd.pl3. Miejsko - Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji, ul. Wojska Polskiego 7tel. +48 (0) 95/763 24 39, www.kultura.strzelce.pl , e-mail: kultura.strzelce@neostrada.pl4. Urząd Pocztowy, ul. Gorzowska 1, tel. +48 (0)95/763 26 42,5. Powiatowa Komenda Policji, ul. Brzozowa 1, tel. 997 lub tel. +48 (0)95/763 08 00,6. Powiatowa Komenda Państwowej Straży Pożarnej, ul. Wyzwolenia 9, tel. 998 ,112 lub +48 (0)95/763 96 50, www.strazstrzelce.pl, e-mail: kppspstrzelce@straz.pl7. Nadleśnictwo Strzelce Krajeńskie, ul. Gorzowska 17, tel. +48 (0)95/763 10 60,www.szczecin.lasy.gov.pl/strzelce, e-mail: strzelce@szczecin.lasy.gov.pl8. Sąd Rejonowy w Strzelcach Krajeńskich, ul. Rynek 2-3, tel. +48 (0)95/763 21 55,www.strzelcesr.emkan.dmkhosting.net, e-mail: sr.strzelce@gorzow-wlkp.so.gov.pl9. Prokuratura Rejonowa w Strzelcach Krajeńskich, ul. Gorzowska 38,tel. +48 (0)95/763 29 41, 763 11 96BANKI1. Bank Polska Kasa Opieki S.A I Oddział w Strzelcach Krajeńskich (Pekao S.A.),ul. Henryka Sienkiewicza 5, tel. +48 (0)95/763 11 602. Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A Oddział w Strzelcach Krajeńskich (PKO BP S.A.)ul. Katedralna 5, tel. +48 (0)95/763 10 703. Lubusko -Wielkopolski Bank Spółdzielczy Oddział w Strzelcach Krajeńskich,ul. Ks. Jerzego Popiełuszki 1, tel. +48 (0)95/763 23 79BANKOMATY1. ul. H. Sienkiewicza 5, bankomat należy do Banku Pekao SA, dostępność 24h2. ul. Katedralna 5, bankomat należy do PKO B P SA, dostępność 24h3. ul. J. Słowackiego 18, bankomat należy do PKO B P SA, dostępność 24h4. ul. Ks. J. Popiełuszki 1, bankomat należy do Spółdzielczej Grupy Bankowej,dostępność 24hPLACÓWKI SŁUŻBY ZDROWIA, APTEKI1. NZOZ Lekarska Spółka Partnerska, Al. Piastów 17, tel. +48 (0)95/763 11 812. Indywidualna Praktyka Lekarza Rodzinnego, Al. Piastów 17, tel. +48 (0)95/763 25 573. Indywidualna Praktyka POZ, Al. Piastów17, tel. +48 (0)95/763 25 574. Grupowa Praktyka Położnej i Pielęgniarek Rodzinnych, Al. Piastów175. Usługi Fizjoterapeutyczne, Al. Piastów176. NZOZ Zakład Radiologii, Al. Piastów177. NZOZ Laboratorium Analityczne „ANALIZATOR” s.c. , Al. Piastów178. Gabinet Zabiegowy, Al. Piastów179. Centrum Powiadamiania Ratunkowego, ul. Wyzwolenia 7, tel. 999, 112lub +48 (0)95/763 90 5010. Podstawowa Opieka Zdrowotna Nocna i Świąteczna Ambulatoryjna,ul. J. Słowackiego 17, tel. +48 (0)95/763 28 2511. Apteka „SAGITTARIUS”, ul. Wyzwolenia 2, tel. +48 (0)95/763 29 6512. Apteka Leków Gotowych, ul. J. Słowackiego 17, tel. +48 (0)95/763 90 2713. Apteka „Katedralna”, ul. B. Chrobrego 6, tel. +48 (0)95/763 44 7714. Zielarnia Medyczna „NATURA”, ul. B. Chrobrego 9a, tel. +48 (0)95/763 49 0015. Zielarnia Medyczna „SAGITTARIUS DUO”, ul. Targowa 817

STACJE BENZYNOWE1. ul. Wojska Polskiego 5, PKN ORLEN, tel.+48 (0)95/763 22 092. ul. Gdańska 6 ( baza PKS ), tel. +48 (0)95/763 24 523. ul. Wodociągowa 14, „MEZAR”, tel. +48 (0)95/763 47 344. ul. Wodociągowa 3, „ERTRANS”, tel. +48 (0)95/763 55 845. ul. Gorzowska 6, „AUTO GAZ”, tel. +48 (0)95/763 11 016. ul. Gorzowska 16, „TEMPUS”, tel. +48 (0)95/763 11 17DWORZEC PKSStrzelce Krajeńskie, ul. Ogrodowa, tel. +48 (0)95/763 21 88OŚRODKI TURYSTYCZNE I REKREACYJNE1. Ośrodek Turystyczno - Wypoczynkowy, Długie, 66 - 500 Strzelce Krajeńskietel. +48 (0) 095/761 39 33, pole namiotowe, miejsc 100- sezonowo2. Ośrodek Kolonijny Sportowo-Wychowawczy Stowarzyszenia Pomocy Bliźniemuim. Brata Krystyna, Długie, 66 - 500 Strzelce Krajeńskie, ul. Turystyczna 14,tel. +48 (0)95/763 68 88 , www.bratkrystyn.pl, e-mail: biuro@bratkrystyn.pl3. Ośrodek Sportów Wodnych „Cadet”, Długie, 66 -500 Strzelce Krajeńskie,tel. +48 (0)603 136 474, fax. +48 (0)95/735 88 95, e-mail:biuro@emagnum.pl,www.cadet.plMIEJSCA NOCLEGOWE1. Hotel „Staropolski”, 66 - 500 Strzelce Krajeńskie, ul. Bolesława Chrobrego 19,tel. +48 (0)95/763 11 10, +48 (0)95/763 11 13, +48 (0)95 763 11 12 biuro,faks +48 (0)95/763 10 99, e-mail: staropolski@op.pl, www.staropolski.pl, miejsc 452. Hotel „Łucznik” , 66 - 500 Strzelce Krajeńskie, ul. Sportowa 1, tel. +48 (0)95/763 29 95,faks +48 (0)95/763 29 95, miejsc 403. Hotel „Wodnik”, Długie, ul. Dobiegniewska 30, 66 - 500 Strzelce Krajeńskie, tel. +48 (0)95/761 22 88,faks +48 (0)95/761 22 90, e-mail: hotel-wodnik@freenet.de, www.hotel-wodnik.de, miejsc 604. Ośrodek Kolonijny Sportowo-Wychowawczy, Długie, ul. Turystyczna 14,66 - 500 Strzelce Krajeńskie, tel. +48 (0)95/722 54 40, +48 (0)95/763 68 88,faks +48 (0)95/720 14 75, e-mail: biuro@bratkrystyn.pl, www.bratkrystyn.org,miejsc 240 sezonowo5. Gospodarstwo Agroturystyczne - Marianowo, Urszula Palczyńska, Danków 44,66 - 510 Bobrówko, tel. +48 (0)95/746 44 32, +48 605 513 504faks +48 (0)95/746 44 32, e-mail: marianowo@o2.pl, www.marianowo.dt.pl,miejsc 156. Gospodarstwo Agroturystyczne, Władysława Klimczak, Danków 5,66 - 510 Bobrówko, tel. +48 608 600 754, e-mail: dankow@vp.pl,www.dankow.republika.pl , miejsc 97. Gospodarstwo Agroturystyczne, Stefania Górska, Danków 11, 66 - 510 Bobrówko,tel. +48 (0)95/763 66 98, miejsc 78. Gospodarstwo Agroturystyczne, Stanisław Andruszkiewicz, Buszów 50,66 - 510 Bobrówko, tel.+48 (0)95/763 53 50, miejsc 109. Usługi Noclegowe „Waldi” Waldemar Wołkowicz, Przyłęg 20 b ,66 - 500 Strzelce Krajeńskie, tel. +48 (0)95/763 12 20, miejsc 1410. Przydrożny Zajazd „Wika”, Wełmin 32, 66 - 500 Strzelce Krajeńskie,tel. +48 604 552 340, e-mail: zajazdwika@onet.eu, www.zajazdwika.republika.pl, miejsc 1018