WSPÓŁPRACA ZE ŚRODOWISKIEMInstytut Studiów EdukacyjnychZmarł Otto von Habsburg– syn cesarza Austro - Węgierprof. Marian Kapica, członek UNII PANEUROPEJSKIEJ SILESIA POLSKAZnacząca to postać w europejskiej przestrzenispołecznej i politycznej. Urodził się w 1912 roku.Zmarł 4 w lipca <strong>2011</strong> r. w Reichenau. Pochowanogo w krypcie cesarskiej pod wiedeńskimkościołem Kapucynów, obok 143 Habsburgów,m. in. 12 cesarzy, w tym brata jego pradziadacesarza Franciszka Józefa.Gdy miał <strong>10</strong> lat umiera jego ojciec cesarz Karol.Matka, cesarzowa Zyta całe życie marzyła,by na skroniach syna spoczęła korona, co poprzemianach w Europie i świecie po pierwszeji drugiej wojnie światowej nie było realne.Dzieciństwo spędził w Szwajcarii i Hiszpanii.W roku 1930 podjął studia uniwersyteckie, zaśw 1937 roku uzyskał stopień naukowy doktorapraw i nauk społecznych. Pilny obserwator życiapolitycznego i wrażliwy na sprawy społecznew porę dostrzegł groźbę eksplozji nazizmu w Europie.Stał się nie tylko świadkiem współczesnejhistorii Europy, lecz także aktywnym jej uczestnikiemi kreatorem.W lutym 1938 roku starał się ratować Austrięprzed Anschlusem. W obliczu zagrożeń zestrony hitlerowskich Niemiec skłonny był objąćurząd kanclerski Austrii po to, by zjednać zwalczającesię austriackie partie polityczne. Naziściuznawali go za śmiertelnego wroga, w rezultacieczego w okupowanej przez Niemcy Europieposzukiwano go listami gończymi. Oskarżonyo zdradę stanu przez faszystów uchodzi za granicę.Miało to zapewne związek z opublikowaniemw 1938 roku we Francji protestu przeciwko anschlusowiAustrii oraz bezkompromisowościąw przeciwstawianiu się nazizmowi.Po zakończeniu II wojny światowej wraca nakrótko do Austrii, następnie, przez Francję przemieszczasię do Niemiec, które od 1954 rokustają się jego miejscem stałego pobytu i aktywnościspołeczno – politycznej, w tym i parlamentarnej.Od wczesnych lat swego życia interesuje się procesamiintegracyjnymi Europy. Solidaryzuje sie więc z tymi myślicielamii politykami, którzy coraz śmielej wyrażali poglądy budowania„wielkiej Europy”. Byli to m. in. W Churchill, R.N. Coudenhove– Kalergi, R. Schuman, K. Adenauer, J. Monnet.Niewątpliwie zakończenie II wojny światowej i ogrom nieszczęśćOtto von Habsburgjakich była oprawczynią stało się okolicznością sprzyjającą wszelkimtendencjom integracyjnym. Zapoczątkowano nowy, odmiennyod ustaleń wersalskich, porządek. Jak się jednak okazało praktykaintegracyjna w Europie po 1945 roku doprowadziła do zgołainnych, od oczekiwanych, rezultatów. Pojawiły się dwa odmiennepolitycznie i ekonomicznie, bloki: zachodni i wschodnioeuropej-Foto: archiwum PWSZ w Raciborzu22
WSPÓŁPRACA ZE ŚRODOWISKIEMski. Nie spowodowało to wygaszenia nadziei w Europie na – mimowszystkie przeszkody – powstanie Europy 27 państw, czego doświadczyliśmyi w Polsce.W nawiązaniu do 1 maja 2004 roku – pamiętnej daty wejściaPolski do wspólnoty europejskich państw – warto przywołać niezwykleinteresującą postać austriackiego arystokraty, dyplomatyi myśliciela, propagatora zjednoczenia kontynentu europejskiegojako unii państw. Jest to Richard Nikolai Coudenhove–Kalergi(1894-1972) – autor licznych prac będących niewątpliwienatchnieniem dla późniejszych zabiegów integracyjnych Europyw duchu chrześcijańskim. Jednym z adherentów Coudenhova–Kalergi’egobył Otto von Habsburg, który w kwestiach wizji zjednoczonejEuropy utożsamiał się z nim całkowicie. Wyrazistym wskaźnikiemdaleko idącej identyfikacji „myślenia europejskiego” byłoangażowanie się Habsburga w ruchu paneuropejskim i przejęcia(w 1947 roku) funkcji prezydenta Unii Paneuropejskiej.Ciekawostką godną uwagi jest fakt, że dopiero w 1961 rokuzrzekł się praw do tronu. Być może, że na tę decyzję wpływ wywarłyznamienne przeobrażenia, jakie dokonały się w Europie po zakończeniuII wojny światowej oraz demokratyzacja wielu dziedzinżycia zwłaszcza społeczno – politycznego. Przemiany te nie stanowiłyokoliczności sprzyjających restytucji monarchii. Jak się wydaje,swoje znaczenie miała też nadal obowiązująca norma prawnaprzyjęta przez parlament Austrii w 1919 roku, mocą której żadenpotomek cesarza Karola nie miał prawa przebywać w Austrii, jeślioficjalnie nie zrzeknie się monarchistycznych pretensji.Wychowywany w domu „dla Europy” był Habsburg postacią dążącądo integracji europejskiej drogą parlamantarnych zabiegów.Na forum wspomnianej już awangardy parlamentaryzmu europejskiegobył nie tylko gorącym rzecznikiem jedności naszego kontynentuw duchu paneuropy Coudenhove-Kalergi’ego, ale i jednymz jej znaczniejszych polityków pracujących na rzecz scalenia.Przywołując na stronach EUNOMII postać Ottona von Habsburganie można pominąć jego pracy od 1982 roku jako deputowanegodo Parlamentu Europejskiego z ramienia niemieckiejchadecji. Dał się poznać jako jeden ze znaczniejszych „obywateliEuropy” – polityków niezwykle otwartych, także na państwa EuropyWschodniej. Znany jest także w Polsce nie tylko w kręgachpolityków i dyplomatów.Piastując funkcję prezydenta Unii Paneuropejskiej afiliowału progu lat 90. XX wieku powstające stowarzyszenie Paneuropyw państwach dotąd za żelazną kurtyną. Unia Paneuropejska powstałatakże w naszym kraju – w Raciborzu pod nazwą: StowarzyszenieUnia Paneuropejska Silesia w Polsce. Jej długoletni przewodniczącyWillibald Fabian (poseł na Sejm RP I kadencji (1991 – 1993) z ramieniamniejszości niemieckiej). W. Fabian wielekroć kontaktowałsię z Ottonem von Habsburgiem, i w czasie organizowania P-E, jakteż i w następnych latach aktywności polskiego Oddziału.Uroczystości pogrzebowe odbyły się 16 lipca w Wiedniu. Uczestniczyłow nich wiele koronowanych głów współczesnej Europy,członków rodzin królewskich oraz ponad tysiąc zaproszonych gości– polityków, szefów rządów, nie tylko krajów Unii Europejskiej,dyplomatów. Wśród nich był również przewodniczącyParlamentu Europejskiego prof. dr hab. inż. JerzyBuzek, który określił Zmarłego „zaangażowanymeuropejczykiem”.Nadmienić należy, że wśród uczestników pożegnaniaOttona von Habsburga byli również przedstawicielepolskiego oddziału Stowarzyszenia Pan EuropaSilesia w Polsce w osobach przewodniczącego OddziałuWillibalda Fabiana oraz sekretarza generalnegoArtura Wierzbickiego.Foto: archiwum PWSZ w RaciborzuOtto von Habsburg w rozmowie z mgr. Alfredem Nowakiem – członkiem raciborskiejdelegacji PANEUROPY na kongresie w dniu 8 maja 1993 r. w Wiirzburgu.Źródła:R.N. Coudenhove–Kalergi, PAN – EUROPA, tłumaczenie AugustynLeśnik. Wyd. Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowejw Raciborzu, 2005.R.N. Coudenhove–Kalergi, Naród europejski, tłumaczenie z językaniemieckiego Andrzej Piskozub, Magdalena Urbanowicz.Wyd. Adam Marszałek, Toruń 1998.F. Mezihorák, D. Skoupá Malá encyklopedie velkých evropanů. Votobia,Olomouc, 1995.F. Mezihorák, Průvodce evropanstvim. ALDA. Olomouc, 1997.F. Mezihorák, Evropanstvi a integrace. Nakladatelství Olomouc.Olomouc 2001.F. Mezihorák, Galerie velkých evropanů. Nakladatelství Olomouc.Olomouc 2002K. Wiaderny–Bidzińska, Polityczna integracja Europy Zachodniej.Wyd. Adam Marszałek. Toruń, 1999B. T. Wieliński, Zmarł syn ostatniego cesarza Austro-Węgier „ GazetaWyborcza” http:// wyborcza.pl/ <strong>2011</strong>-07-04.„Nasz Racibórz”, Nr 30 (136), 27 VII <strong>2011</strong>, s. 5.23